جایگاه آن پرداخته‌ایم. هم‎چنین با بهره گرفتن از آیات و روایات ونظرات اندیشمندان اسلامی چگونگی تقسیم خمس و مدیریت آن را تبیین نموده‌ایم. نتیجۀ بررسی‎ها در این رساله، حاکی از این است که پس از رحلت رسول اسلام (ص) در خصوص سهم آنحضرت (ص) و سهم ذوی القربی میان مسلمانان اختلاف شد. و در مورد تقسیم و مصرف خمس نزد عامه و امامیه دو دیدگاه کلی مطرح گشت: یکی تقسیم خمس و دیگری عدم تقسیم و واحد و یکپارچه بودن آن. ولی انصاف این است که خمس امری واحد است و به منصب ولایت و حاکمیت تعلق دارد و حاکم با صلاحدید خود آن را به مصارف جامعه اسلامی می رساند. در مقابل این نظریه، دسته ای از روایات خمس را بر شش سهم تقسیم کرده و در بعضی از آنها آمده است که «فلا یخرج منهم الی غیرهم» یعنی خمس باید فقط در همان جهات شش گانه مذکور مصرف شود. با این بیان، حاکم حق ندارد خمس را در جهت مصالح عمومی جامعه مصرف کند. امام خمینی (رح) برای استحکام نظریه دوم، این دسته روایات را به دو گونه پاسخ داده اند:  یکی اینکه معنای حدیث این است که سهام مذکور قبل از هر کسی به دسته های نامبرده تعلق می گیرد. دیگر اینکه، این دسته احادیث را مربوط به هنگامی بدانیم که خمس اندک است و کفاف مخارج صاحبان سهام را نمی کند. در این صورت ولی امر به مقتضای ولایت خود می تواند به هر اندازه که مصلحت می داند مردم را به پرداخت مالیات وا دارد. بنابراین، مشروعیت مالیات های حکومتی بر اساس حق ولایتی است. پس مالیات های حکومتی و خمس و زکات جایگزین هم واقع نمی شوند. چون هر یک از «خمس و زکات» و «مالیات های حکومتی» برای خود مبنایی جداگانه دارند و مستقل از یکدیگر هستند و از چند جهت با هم تفاوت دارند.

 

واژه های کلیدی: خمس، غنیمت، سهم امام، سهم سادات، ابن سبیل

 

 

 

فهرست مطالب

 

پیشگفتار 1

 

سابقه و ضرورت انجام تحقیق 3

 

فرضیه تحقیق 4

 

هدف تحقیق 4

 

جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق: 4

 

فصل اول:  کلیات و مفاهیم 5

 

تعریف خمس: 6

 

تعاریف با رویکرد عبادی 6

 

ویژگی های این تعریف 8

 

توضیح اشکال: 9

 

رفع اشکال: 9

 

تعاریف با رویکرد مالیاتی 9

 

تعریف مصرف: 10

 

تعریف مدیریت: 11

 

اهمیت و جایگاه خمس از دیدگاه فقه و اقتصاد 11

 

رابطه خمس با مفاهیم زکات، فیء، انفال، غنیمت 14

 

خمس: 15

 

انفال: 15

 

غنیمت 16

 

تفاوت غنیمت، فئی و انفال 16

 

آیا معادن جزء انفال است؟ 16

 

قول چهارم:  تفصیل میان معادن ظاهری و معادن باطنی 22

 

جمعبندی 29

 

فصل دوم:  خمس از دیدگاه تاریخی 31

 

خمس قبل از اسلام 32

 

خمس بعد از اسلام 34

 

خمس در زمان پیامبر اسلام(ص) 34

 

زمان تشریع خمس: 38

 

خمس در سنت نبوی 43

 

تقسیم خمس در سیره نبوی 45

 

خمس در عصر خلفای بعد از پیامبر اسلام (ص) 46

 

خمس در عهد خلفای بعد از علی (ع) 48

 

خمس در عصر حضرات معصومین (علیهم السلام) 50

 

خمس در عصر غیبت 52

 

خمس در غیبت صغرى 53

 

خمس در غیبت کبریٰ 53

 

پیشینه پرداخت خمس به فقها، در عصر غیبت کبری 54

 

جمعبندی 56

 

فصل سوم:  مصرف خمس 57

 

مصارف خمس از دیدگاه اهل سنت 58

 

دیدگاه اول:  تقسیم خمس 58

 

تقسیم خمس در زمان حیات پیامبر اکرم (ص) 58

 

تقسیم خمس پس از وفات پیامبر اکرم (ص) 59

 

شافعیه و حنبلیه 59

 

حنفیه 59

 

ظاهریه 60

 

دیدگاه دوم:  عدم تقسیم خمس 60

 

مصارف خمس از دیدگاه امامیه 61

 

دیدگاه اول:  تقسیم خمس 61

 

الف. تقسیم خمس به شش سهم 61

 

ب. تقسیم خمس به پنج سهم 62

 

دیدگاه دوم:  خمس، واحد و یکپارچه است 63

 

دلایل نظریه دوم 64

 

الف. کتاب 64

 

ب.سنت 67

 

ج. سایر استدلالها 70

 

جمعبندی 74

 

فصل چهارم:  مدیریت خمس 76

 

مدیریت خمس از اختیارات حاکم اسلامی است 77

 

دلیلها 78

 

* آیه شریفه: 78

 

* روایات 80

 

3 . دلیل سوّم:  اجماع. 82

 

نقد و بررسى دلیلها 82

 

سیره پیامبر(ص) 98

 

سیره ائمه(ع) 99

 

خمس در دوره غیبت 101

 

حکم خمس در نبود حکومت اسلامى 102

 

حکم خمس با وجود حکومت اسلامى 103

 

پاسخ به اشکالات: 105

 

جمعبندى 107

 

فصل پنجم:  رابطه ی خمس با مالیات های حکومتی 108

 

مشروعیت مالیات های حکومتی 109

 

فلسفه تشریع خمس و زکات و انفال 109

 

فلسفه ی تشریع مالیات های حکومتی 110

 

فلسفه ی تشریع مالیات های حکومتی در رابطه با فلسفه ی تشریع خمس و زکات 112

 

ساختار مالیات های حکومتی 112

 

جایگزین شدن خمس و زکات با مالیات های حکومتی 113

 

تفاوت خمس و زکات با مالیات های حکومتی 113

 

تفاوت اول 114

 

تفاوت دوم 114

 

تفاوت سوّم 114

 

تفاوت چهارم 115

 

تفاوت پنجم 115

 

تفاوت ششم 115

 

جمعبندى 115

 

خاتمه و نتیجه گیری 117

 

فهرست منابع 121

 

پیوست 129

 

مصرف (Consumption) 130

 

نظریه‌های اقتصادی درباره مصرف 130

 

مصرف مطلوب در اسلام 130

 

مصارف ناشایست از دیدگاه اسلام 131

 

اسراف 131

 

تبذیر 132

 

اتراف 133

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...