۱-۴- ۷مزایا و معایب
از مزایای فرایند DMC می توان به ارزان بودن فرایند و قابلیت حذف مرکاپتان های سبک آن اشاره کرد.
از معایب فرایند DMC نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم قابلیت حذف همه سولفورها
مصرف مواد شیمیایی( سود) که بعداً نیاز به تصفیه دارند.]۵[
۱-۵ ترکیبات میعانات گازی
میعانات گازی به جریان هیدروکربنی مایعی گفته می شود که در ذخایر گاز طبیعی وجود دارد و به صورت رسوب و ته نشین در گاز استخراجی یافت می شود و عمدتا از پنتان و هیدرو کربنهای سنگین تر (+C5) تشکیل شده و دارای گوگرد پایین می باشد و معمولا عاری از انواع فلزات است و تقریبا نیمی از ان را نفتا تشکیل می دهد.
ترکیب میعانات گازی از هر میدان گازی به میدان گازی دیگر متفاوت است ،اما به صورت کلی ترکیبات آن شامل اجزای زیر خواهد بود.عموما میعانات گازی دارای وزن مخصوص ۵/۰ تا ۸/۰ بوده واغلب دارای ترکیبات ذیل می باشد:]۶[
۱- ۶ مقادیر کمی از ترکیبات گوگردی و مرکاپتانها:
الف)سولفید هیدروژن
ب) تیول ها یا همان مرکاپتانها
ج) دی اکسید کربن
د) زنجیره آلکان های خطی شامل ۲ تا ۱۲ کربن:
۱-مقادیر بالایی(قریب به %۷۰) از نفتای سبک و سنگین و هیدروکربور هایگروه نفت سفید و گروه گازوییل
۲- مقادیر بسیار کمی از هیدروکربورهای C1تا C5
۳- مقادیر کمی از ترکیبات هیدروکربوری سنگین
ه) سیکلو هگزان
و) آروماتیک ها(بنزین،تولوئن،زایلن،اتیل بنزن)]۵[
فصل دوم
مروری بر تحقیقات گذشته
مازگاروف[۶] و ویل دانوف[۷] در سال ۲۰۰۰ در مقاله با عنوان ” کاتالیست ها و فرآیندهای جدید برای گوگرد زدایی از نفت خام و فاضلاب های صنعتی ” بر روی انواع فرآیندهای مرکاپتان زدایی از نفت خام و میعانات گازی مطالعات دقیقی انجام داده اند و نفت خام میدان های نفتی مختلف را با درصد گوگرد موجود در هر یک ار آنها مقایسه نموده اند.]۶[
در این روش از کاتالیست های فتالو سیانین ها استفاده شده است ، این کاتالیست ها در شرکت becthal engineering [۸] و با توسعه فن آوری[۹] VNIIUS انجام گردید. در این روش ابتدا نفت خام در دمای ۵۰-۶ درجه سانتی گراد وارد دستگاه شست و شوی اولیه می شود که در آنجا با بهره گرفتن از محلول هیدروکسید سدیم ۱% سولفید هیدروژن و اسید های نفتیک سبک از نفت خام جدا می شود، سپس نفت خام خروجی از این مرحله با کاتالیزور و هوا ترکیب شده و وارد راکتور اکسیداسیون می گردد که در این راکتور واکنش زیر صورت می گیرد:
۲RSNa + 0/5O2 + H2O RSSR + 2NaOH (2-1)
که خلاصه ای از فرایند مزبور در شکل زیر آمده است:
شکل۲-۱: دیاگرام واکنش اکسیداسیون
مخلوط خروجی از راکتور اکسیداسیون از بالا به سمت ته نشین کنندهV-4 جریان می یابد که در آنجا نفت خام با ته نشینی از کاتالیست جدا می شود.
کمپلکس کاتالیست از پایین بوسیله پمپP-1 به راکتور بر می گردد و نفت خام مرکاپتان زدایی شده از بالای مخزنV-4 به جداکنندهV-5 وارد می شود تا قطرات باقی مانده سود و کاتالیست از نفت خام جدا می گردد. این مرکاپتان زدایی نظیر DMC,DMC-1M,DMC-3و DMD-2K و فرایند زراکس می باشد که شکل های هر فرایند به تفکیک آمده است.
محلول ها از پایین جدا کنندهV-5 به ظروف V-2وV-3 بر می گردند و از بالایV-5 نفت خام مرکاپتان زدایی شده که حاوی مقداری دی سولفید(RSSR) می باشد، خارج می شود. همچنین در این مقاله به انواع فرآیندهای مرکاپتان در فرآیندDMC-1Mعلاوه بر جدا کردن سولفید هیدروژن و مرکاپتان های سبک از نفت خام سبک و میعانات گازی از نفت خام سنگین با و یسکوزیته های بالا نیز جداسازی صورت می گیرد.]۶[
شکل ۲-۲: دیاگرام فرایند DMC-1M
در فرایند DMC-3مرکاپتان های سبک و نیمه سنگین شامل مرکاپتان های متان، اتان ، پروپان و بوتان از نفت خام میعانات گازی می تواند جدا شود که نمایی از آن در شکل آمده است.
شکل۲-۳:دیاگرام فرایند ۳DMC-
در فرآیندDMD-2K جداسازی ترکیبات گوگرد دار نظیرH2S,RSH,COS,CS2 از هیدروکربن های اتان تا هگزان صورت می گیرد که فرایند این جداسازی در شکل آمده است.]۶[
شکل۲-۴ :دیاگرام فرایندDMD-2K