زمینه و هدف: سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یک اختلال هورمونی پیچیده است که سیستم‌های متابولیکی و تولید مثلی را متاثر می‌سازد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر تمرین مقاومتی برسطح سرمی هورمون آنتی مولرین وعلایم سندرم متابولیک در زنان مبتلابه سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد.

 

مواد و روش‌ها: در این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون، بیست زن مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (29/4±16/28 سال) به طور تصادفی به گروه‌های تمرین مقاومتی و مکمل (10 نفر) و کنترل (10 نفر) اختصاص داده شدند. گروه تمرین و مکمل در یک برنامه فزاینده حرکات مقاومتی ودریافت مکمل شرکت نمودند، سه روز در هفته، در حالیکه به گروه کنترل آموزش داده شد در طول دوره 8 هفته‌ای تحقیق سطح فعالیت‌های معمول خود را حفظ نمایند. سطوح سرمی هورمون آنتی مولرین، ترکیب بدنی و شاخص‌های متابولیکی قبل و بعد از دوره تمرین ارزیابی شد.

 

یافته‌ها: بعد از 8 هفته تمرین مقاومتی به همراه دریافت مکمل کلسیم، تری­گلسیرید (05/0P<)، کلسترول­تام (00/0P<) و LDL کلسترول(01/0P<)و مقادیر هورمون آنتی مولرین(در سطح آلفای 05/0 به طور معنی‌دار کاهش یافت.

 

نتیجه‌گیری: این نتایج پیشنهاد می‌کند که تمرین مقاومتی به همراه مکمل کلسیم می‌تواند اثرات مطلوبی بر شاخص‌های متابولیکی و ذخیره تخمدانی در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک داشته باشد.

 

واژگان کلیدی: تمرین مقاومتی ،کلسیم، ناباروری، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، هورمون آنتی مولرین.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست

 

عنوان                           شماره صفحه

 

فصل اول:  مقدمه وکلیات تحقیق. 1

 

1-1- مقدمه: 2

 

1-2- بیان مسئله: 3

 

1-3- اهمیت وضرورت انجام تحقیق: 7

 

1-4- اهداف تحقیق : 8

 

1-4-1- هدف کلی:. 8

 

1-4-2- اهداف ویژه:. 9

 

1-5- فرضیه های پژوهش: 9

 

1-6- قلمرو تحقیق:. 9

 

1-7- محدودیت های تحقیق:. 10

 

1-8- تعریف واژگان:. 10

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 12

 

2-1- مقدمه 13

 

2-2- تکوین فولیکولهای تخمدان درپستانداران. 13

 

2-3- تشکیل جسم زرد. 16

 

2-4- آپوپتوزیس در تخمدان:. 17

 

2-5- خانواده TGFβ. 19

 

2-5-1- اجزای خانوادهTGFβ. 19

 

2-5-2-گیرنده های خانوادهTGFβ. 21

 

2-5-3- مسیر سیگنالینگ SMAD پروتئینها. 22

 

2-6-AMH 25

 

2-6-1- ژنAMH و گیرنده های آن 26

 

2-6-2- بیانAMH و گیرنده اش در تخمدان 28

 

2-6-3- عملکرد AMH 29

 

2-6-3-1- نقش AMH در تعیین جنسیت : تحلیل لوله مولرین. 29

 

2-6-3-2- نقشAMH در روند فولیکول سازی در تخمدان 32

 

2-6-3-2-1 مهار رشد فولیکول های آغازین در مراحل اولیه تکوین فولیکول سازی. 32

 

2-6-3-2-2- مهار پاسخگویی تخمدان به FSH 33

 

2-6-3-3- نقش عوامل و فاکتورهای دیگر در تنظیم بیان ژن AMH در تخمدان. 35

 

2-6-3-4- نقش AMH در ذخیره تخمدانی. 36

 

2-6-3-5- اثر پاتوفیزیولوژیکی AMH در تخمدان 39

 

2-6-3-6 نقش AMH در پاسخگویی تخمدان در درمان باروری آزمایشگاهی (IVF  ). 41

 

2-6-3-7- AMHوسرطان تخمدان. 43

 

2-7- سندروم تخمدان پلی کیستیک و سندروم متابولیک.

 

2-8- تمرین ورزشی. 44

 

2-9- ادبیات تحقیق. 45

 

2-9-1- تحقیقات انجام شده در مورد اثر مکمل کلسیم در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی- کیستیک. 45

 

2-9-2- تحقیقات انجام شده در مورد تاثیر تمرین ورزشی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک. 46

 

2-9-3- تحقیقات انجام شده در مورد تاثیر تمرین بر عملکرد تولیدمثلی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی- کیستیک. 47

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق. 50

 

3-1- مقدمه 51

 

3-2- روش تحقیق. 51

 

3-3- روش نمونه گیری 51

 

3-4 –متغیرهای تحقیق 52

 

3-4-1- متغیرهای مستقل 52

 

3-4-2- متغیرهای وابسته. 52

 

3-5- برنامه تمرین 52

 

3-6- مکمل کلسیم 53

 

3-7- ابزار و روش جمع آوری اطلاعات 54

 

3-7-1- اندازه گیری ترکیب بدنی. 54

 

3-7-2- اندازه گیری هورمون آنتی مولرین 54

 

3-7-3-  آنالیز بیوشیمیایی 55

 

3-8-روش آماری 56

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و نتایج. 57

 

4-1-  مقدمه : 58

 

4-2- توصیف یافته ها 58

 

4-2-1- توصیف ویژگی های فردی آزمودنی های تحقیق. 58

 

4-2-2- میانگین و انحراف معیار نیمرخ چربی در گروه های مورد مطالعه59.

 

4-2-3- میانگین و انحراف معیار نیمرخ مقاومت به انسولین در گروه های مورد مطالعه 59

 

4-2-4- میانگین و انحراف معیار AMH  (ng/ml) در آزمودنی های مورد مطالعه 60

 

4-3-آزمون فرضیه های پژوهش 60

 

فصل پنجم:  بحث و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات. 65

 

5-1- مقدمه. 66

 

5-2- خلاصه 66

 

5-3- بحث. 78

 

5-4- نتیجه گیری. 71

 

5-5- پیشنهادات برخواسته از تحقیق. 72

 

5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آینده 72

 

منابع 73

 

پیوست ها 88

 

(پیوست شماره1) 88

 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه:
 

ناباروری به لحاظ پزشکی، فیزیولوژیکی و اقتصادی یک اختلال پیچیده است که 15% از زوجها را در بر می گیرد(1). یک سوم علل ناباروری زوجها به مشکلات تولیدمثلی مردان مربوط است ودوسوم آن علت زنانه دارد(2). یکی ازعلل عمده ناباروری زنان،سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS)است(3).PCOS شایعترین اختلال اندوکرین است که5تا10% زنان درسنین باروری و در حدود 1 نفر از هر 15 زن در سراسر دنیا را مبتلا می سازد(4).اختلال عملکرد تخمدان یکی از علل مهم نازایی در زنان می باشد.از این نظر اهمیت دارد که بر باروری تاثیر می گذارد و شایعترین علت اختلال عملکرد تخمدان است(5).گرچه PCOS بطور اولیه همراه با تخمدانهای فیبروزه و بزرگ،اختلالات چرخه قاعدگی،چاقی، نازایی و هیرسوتیسم به عنوان علت اصلی ناباروری ناشی از عدم تخمک گذاری شناخته شده(6)،اما امروزه به عنوان یک اختلال باعلل متعدد، همراه با عواقب متابولیک که موجب افزایش خطر بروز سندروم متابولیک است، شناخته می شود(7).PCOS همچنین شیوع و خطر ابتلا به تعدادی از اختلالات متابولیکی شامل مقاومت به انسولین، فشار خون و بیماری ها قلبی عروقی، نسبت LH/FSH، هیپرآندروژنیسم،دیس لیپیدمی و دیابت را افزایش می دهد(8). همچنین در این افراد توزیع پلاک ها کاروتید و ضخامت لایه میانی جدار عروق و افزایش سطح هموسیستئین بیش از خانم ها فاقد PCOS است که با شروع زودرس آترواسکلروز همراه است(9). تاکنون مطالعات گوناگون، تاثیر تغییر یا اصلاح سبک زندگی را در زنان PCOS ارزیابی کرده اند(10،11). برنامه های اصلاح سبک زندگی،پیشرفت عملکرد تولید مثلی را در بیماران PCOS دارای اضافه وزن یا چاق نشان داده اند. بطوریکه گزارش شده است که کاهش 10-5 درصدی وزن در زنان با اضافه وزن با کاهش سطوح انسولین در گردش،هیپرآندروژنیسم(13)، چرخه قاعدگی(14)وباروری(15)همراه است. بنابراین،اخیرا تعامل میان فعالیت های ورزشی و درمان مشکلات مربوط به زنان مبتلا به PCOSاز موضوعات مورد توجه محققان می باشد.
 

 

 

1-2- بیان مسئله:
 

سندروم تخمدان پلی­کیستیک گذشته از مسائل مربوط به زیبایی که شامل تظاهرات هایپرآندروژنیک نظیر هیرسوتیسم و آکنه می باشد با مشکلات متابولیک جدی طولانی مدت نیز همراه است . در واقع، PCOS ریسک سندروم متابولیک(16) ، دیابت نوع 2 (17) و احتمالا بیماری­های قلبی عروقی (18) را افزایش می­دهد. به علاوه ، ناباروری وابسته به عدم تخمک­ گذاری که همراه با هایپرآندروژنیسم و تخمدان های حاوی کیست­ های متعدد، یکی از سه معیار تشخیصی این سندرم محسوب می­شود ، نگرانی عمده دیگری برای زنان مبتلا به PCOS  می باشد(19).
 

آندروژن ها و انسولین عوامل اصلی در ایجاد PCOS می باشند اما اتیولوژی دقیق این بیماری نامشخص است و احتمالا زمینه های ژنتیک در آن نقش دارد. آندروژن­ ها موجب ویژگی های ظاهری و فنوتیپی بیماری می­شوند و مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی موجب عوارض درازمدت متابولیک می ­شود(20).اختلال در ترشح و پاسخ به انسولین مستقل از وزن است،اگرچه چاقی آنرا تشدید می­ کند.از آنجایی که زنان PCOS مستعد داشتن نمایه توده بدنی (BMI)بیشتر از محدوده نرمال و توزیع مرکزی چربی می­باشند، مقاومت به انسولین درآنان گسترش می­یابد(21). نقش مرکزی مقاومت به انسولین در بروز تظاهرات  PCOSآنرا بعنوان هدف اولیه برای مدیریت PCOS مطرح می­ کند(22).بررسی­های مختلف نشان داده که هیپرانسولینمی و مقاومت به انسولین نه تنها موجب تشدید اختلالات باروری می­شوند، بلکه نقش اصلی در ایجاد اختلالات متابولیک را نیز به عهده دارند(24،23). مقاومت به انسولین و افزایش انسولین خون به طور شایع در PCOS مشاهده می­گردد(21). حدود یک­سوم از بیماران چاق مبتلا به PCOS دچار اختلال تحمل گلوکز(IGT) و 5/7 تا10درصد مبتلا به دیابت قندی نوع ۲ هستند(21).دیس­لیپیدمی نیز به طور شایع در PCOS وجود دارد . سایر یافته­ها در زنان مبتلا به PCOS عبارت است (22)از افزایش پرفشاری خون با گذشت زمان و رسیدن شیوع آن به میزان۴۰درصد در حوالی سن یائسگی، بالا رفتن شیوع آترواسکلروز و بیماری های قلبی و عروقی و افزایش۷ برابری خطر انفارکتوس میوکارد. مقاومت به برداشت گلوکز با تحریک انسولین، پدیده نسبتاً شایعی محسوب می­شود و فقط یکی از اجزای حالتی است که قبلاً سندرومX   نامیده می­شد و امروزه سندروم متابولیک نامیده می­شود (22).اهمیت این سندروم به عنوان یکی از عوامل خطر بیماری قلبی عروقی منجر به ایجاد معیارهای تشخیصی برای آن شده است (21). بیشترین معیار مورد استفاده در مطالعات مختلف معیار  ATP_IIIمی­باشد که شامل موارد زیر است: هیپرتانسیون (فشارخون بیشتر یا مساوی mmHg85/ 130)، تری­گلیسرید بیشتر یا مساوی mg/dl 150،  HDL کلسترول کمتر از mg/dl 50 ، چاقی شکمی (دورکمر بیشتر از cm 88) و گلوکز ناشتا بیشتر یا مساوی mg/dl110 (23،22). در بررسی­ های صورت گرفته در مناطق مختلف دنیا، شیوع سندروم متابولیک در میان زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی­کیستیک رابین۷تا۴۳درصدگزارش کرده­اند(25-24).این تفاوت در شیوع سندرم متابولیک در بررسی ­های مختلف ممکن است به علت تفاوت در شاخص­های تشخیصی ، تفاوت های نژادی و جغرافیایی باشد(25).
 

از سویی ارتباط بالینی میان هیپرانسولینمی و عدم ­تخمک­ گذاری توأم با هیپرآندروژنیسم، در سرتاسر دنیا و در میان تمام گروه های نژادی شناخته شده است (22). مطالعات نشان داده است که انسولین دارای اثرات عمیقی در دو سطح استرومای تخمدان و فولیکولا ست.انسولین ترشح آندروژن ­ها را در تخمدان القا می­­کند و افزایش آندروژن ها باعث تحلیل فولیکول های درحال رشد می شود و با پدیدار شدن یک فولیکول غالب تداخل می کند(26). افزایش تعداد فولیکول ها و افزایش آندروژن­ها در زنان مبتلا به  PCOS منجر به افزایش تولید هورمون آنتی­مولرین[1] (AMH) می­گردد(26).هورمون آنتی­مولرین یک نشانگر کلینیکی برای تشخیص تخمدان­های کم بارور در زنان می­باشد(27).این هورمون یک گلیکوپروتئین است که به صورت اوتوکراین و پاراکراین عمل می­ کند (28). سطوح سرمی هورمون آنتی­مولرین در زنان با تعداد فولیکول­ها مرتبط است.این هورمون توسط سلول­های گرانولوزای فولیکول­های در حال رشد تولید می­شود. تحقیقات نشان داده که غلظت  AMH با سن بیولوژیکی کاهش و با انسولین افزایش می­یابد(29).  AMHاثر بازدارنده روی فراخوانی فولیکول اصلی و نیز روی حساسیت فولیکول­ها ی درحال رشد به هورمون محرک فولیکولی (FSH) دارد (30). بنابراین پیشنهاد شده است که هیپرآندروژنیسم به افزایش تعداد فولیکول­های کوچک آنترال و افزایش ترشح AMH در بیماران PCOS کمک کند (31) .درطول دهه های گذشته ، شیوه ­های درمانی  متعددی برای درمان عدم تخمک گذاری در بیماران PCOS پیشنهاد شده است (34)،اما بنظر می رسد درمان­های دارویی به تنهایی در بهبود ناباروری این بیماران موثر نیست (35) . تاکنون مطالعات گوناگون ، تاثیر تغییر یا اصلاح سبک زندگی را در زنان مبتلا به