این مفهوم می تواند در بردارنده قابلیت های شخصی، و توانایی پیش بردن یک زندگی معمولی و حتی همه مسایل مربوط به زندگی (مثل مسکن، فعالیت های فراغت، محیط، کار و درآمد) را شامل شود. برخی نیازهای انسانی را مبنای این مفهوم دانسته و کیفیت زندگی را میزان ارضا شدن این نیازها میدانند (فاضلی ۴۵:۱۳۸۹).
با توجه به تعاریف بالا و هم چنین اذعان به عدم وجود اجماع نظر در مورد تعریف کیفیت زندگی، میتوان گفت که مفهوم کیفیت زندگی بسیار تفسیرپذیر و ابهام آور است و بنا به حوزه کاربرد و نوع مطالعه بسیار فرق می کند. به گونهای که از تعاریف بالا بر می آید کیفیت زندگی یک مفهوم عینی و ذهنی به صورت توأم است.
۲-۱- پیشینه پژوهش:
«امروزه گسترش روز افزون فرایند صنعتی شدن که خود را با تولید انبوه کالاها و خدمات متنوع در بعد کمی نشان میدهد،مشکلات بسیاری را برای بشر مدرن به همراه آورده است » با چنین شرایطی در ممالکی که توسعه کمیتها هدف بوده مساله کیفیت مطرح شده است (مختاری و نظری، ۱۳:۱۳۸۹). بر این مبنا از دهه های پایانی قرن بیستم، در پی بروز پیامدهای منفی حاصل از رویکرد توسعه ای متمرکز بر رشد اقتصادی و همچنین برجسته شدن جنبههای اجتماعی توسعه در قالب مباحث توسعه و سیاست اجتماعی،سازه کیفیت زندگی به عنوان شاخصی برای ارزیابی و جهت دادن به برنامهها و سیاستهای توسعه در سطوح مختلف و هم چنین اصلاح و تقویت رویکردهای جدید توسعه با محوریت توسعه اجتماعی مورد توجه قرار گرفت ( غفاری و امیدی، ۱:۱۳۸۸). زیرا توجه به عناوینی چون فقر، بهداشت، گرسنگی، آلودگی محیط زیست و. .. سهم هر یک در کیفیت عمومی زندگی مردم تا آن زمان مورد غفلت واقع شده بود (جاجرمی، ۱۳۸۵: ۸). از این روی در دهه های اخیر، یکی از حوزهها و علایق مهم پژوهشی محققان کیفیت زندگی بوده است. وهر کدام سعی کردهاند تا از زاویهای خاص این موضوع را بررسی کنند. در این راستا، به برخی از این تحقیقات و نتایج آنها در داخل و خارج، پیرامون ارتباط بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی و ابعاد عینی و ذهنی آن انجام گرفته میپردازیم.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۱-۱- تحقیقات داخلی
در کوششهایی که در راستای دستیابی به پژوهشهای داخلی، پیرامون کیفیت زندگی، عینی - ذهنی و شاخصهای آن انجام شد در روستا تحقیقات انگشت شماری در دسترس قرار گرفت که اغلب در مناطق شهری انجام شده بود و در مناطق روستایی پژوهشها ی میدانی که را نیاز باشد خصوصا در استان همدان بدست نیامد، درهمین ارتباط مطالعات نشان داد که در شهر اصفهان،« کیفیت زندگی با جنس و سن افراد رابطه ندارد اما وضعیت تاهل افراد ارتباط دارد »(ربانی خوراسگانی و کیان پور ۱۳۸۶)
همچنین « مطالعه در توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری در شهر نورآباد استان لرستان، با بهره گرفتن از شاخصهای عینی و ذهنی کیفیت زندگی، نشان داد که در مجموع همبستگی بین ابعاد عینی و ذهنی کیفیت زندگی بالا نمیباشد» (رضوانی و همکاران، ۱۳۸۸)
از طرف دیگر « مطالعه در کیفیت زندگی در شهر مشهد نشان داد که سرمایه اجتماعی و درآمد، در متغییر کیفیت زندگی تاثیر دارند» (نوغانی و همکاران، ۱۳۸۸)
پژوهش دیگر نشان داد که «وضعیت کیفیت زندگی در محله یافت آباد تهران در زمینههای محیطی، اقتصادی و اجتماعی از دیدگاه جامعه ی نمونه ی تحقیق مطلوب نیست و تنها وضعیت حمل و نقل و ارتباطات از دیدگاه این جامعه در حد متوسط ارزیابی شده است» (قالیباف و همکاران، ۱۳۹۰)
جدول ۱) مروری بر تعدادی از تحقیقات انجام گرفته پیرامون ارتباط بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی
ردیف | عنوان تحقیق و جامعه مورد مطالعه | نام محقق و محل انتشار نتایج تحقیق | روش اصلی تحقیق و خلاصه یافته ها |
۱ | عنوان فقر و سرمایه اجتماعی جامعه آماری : خانوادههای تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره ) شهرستان قزوین |
محمد جواد زاهدی، امیر ملکی و امیر ارسلان حیدری فصل نامه علمی و پژوهش رفاه اجتماعی سال هفتم، شماره ۲۸ |
روش اصلی تحقیق : پیمایش خلاصه یافته :یافتههای این پژوهش نشان دهنده تفاوت معنی دار در میانگی ن سرمایه اجتماعی و مولفههای آن در بین خانوارهای فقیر و مرفه مورد بررسی است. همچنین نتایج کار بیانگر همبستگی منفی قوی فقر با میزان سرمایه اجتماعی است به عبارت دیگر میزان سرمایه اجتماعی افراد و گروهها تحت تاثیر شرایط ناشی از فقر و محرومیت قرار دارد |
۲ | عنوان : فقر و سرمایه اجتماعی در جامعه روستایی جامعه آماری : مراکز دهستانهای شهرستان ورامین |
ژاله شادی طلب، فرشته حجتی کرمانی فصل نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی سال هفتم، شماره ۲۸ |
روش اصلی تحقیق تلفیقی از روش کیفی (مصاحبه عمیق و بحث گروهی ) و روش کمی (پیمایش ) خلاصه یافتهها : بر اساس یافتههای این تحقیق رابطه معکوس میان فقر و مولفههای سه گانه سرمایه اجتماعی ( اعتماد، انسجام، و مشارکت ) تایید شده است. ضمن آن که دو شاخص عدم مشارکت درتصمیم ساز یو نیز خشونت و نزاع متداول در جامعه مورد برسی در زمینه بروز و گسترش فقر نقش پر رنگی داشته است. |
۳ | بررسی رابطه متغیرهای زمینه ای سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی جاممعه آماری : روستاهای استان فارس |
سید محمد ماجدی، عبدالعلی لهسایی زاده فصل نامه روستا و توسعه، سال ۹، شماره ۴، زمستان ۱۳۸۵ |
روش اصلی تحقیق : پیمایش خلاصه یافتهها : یافتههای این پژوهش نشان دهنده سطح بالای رضایت از کیفیت زندگی می انجامد. بر این اساس مشخص شد که سرمایه اجتماعیدر مقایسه با متغییرهای زمینه ای مانند: شغل، و سن و… پیش بینی کننده ای بهتر برای رضایت از کیفیت زندگی به شمار میآید از میان شاخصهای سرمایه اجتماعی ، اعتماد بلاترین تاثیر گذاری را در این زمینه داشته است |