1. 1. اِسناد. با امضاى الکترونیکى یک سند، محتواى آن به شخص امضا کننده منتسب می‌شود و لذا له و علیه او قابل استناد است.

   

1. 1. انجام تشریفات. امضاى دیجیتالى یک سند الکترونیکى حاکى از انجام تمام تشریفات مقرر قانونى براى تنظیم آن است.

1. 1. تصدیق. در صورت استفاده از امضاى دیجیتالى براى تأیید محتواى مدارک الکترونیکی، این نوع امضا کارکردى همانند امضا در اسناد کاغذى خواهد داشت.

1. 1. داشتن آثار حقوقی. امضاى دیجیتالی داراى تمام آثار حقوقى مقرر براى امضاى سنتى می‌باشد. چنانچه در ماده ۷ قانون نمونه (۱۹۹۶) و ماده ۳ قانون نمونه (۲۰۰۱)، «اصل اتحاد آثار امضا و مدارک الکترونیکى و سنتی» مورد تأکید قرار گرفته است.^[۱۵]

1. 1. توسط امضای دیجیتالی سندیت خاصی به اسناد الکترونیکی داده می‌شود. بدین ترتیب می‌توان به صورت قابل اعتماد و مطمئن ارسال کننده پیغام یا تاییدکننده سند را شناسایی کرد. در نتیجه اسناد الکترونیکی قابل پیگیری بوده و به کمک آن فعالیت افراد در فضای مجازی جنبه حقوقی پیدا می‌کند و قوانین حقوقی اسناد کاغذی ‌در مورد اسناد الکترونیکی قابل اجرا می‌شود.

1. 1. از طرف دیگر با توجه به عدم امکان جعل امضای دیجیتال، اسناد یا پیام‌های امضاشده قابل انکار از طرف امضا کننده نیست. بدین وسیله مراجع قضایی می‌توانند از این خصوصیت جهت استناد قانونی به سند الکترونیکی استفاده کنند.

1. 1. اما امضای دیجیتال دارای خصوصیت دیگری نیز هست که امضای دستی فاقد آن است. به وسیله امضای دیجیتال می‌توان مطمئن بود که محتوای سند یا پیام بعد از امضا تغییر نکرده و افراد غیرمجاز سند الکترونیکی مربوطه را مخدوش نکرده‌اند. این بدان دلیل است که امضای دیجیتالی به ازای هر سند یا پیام وابسته به متن پیام تولید می‌شود و امضای تولید شده برای

هر سند، منحصر به فرد می‌باشد. ^[۱۶]

مبحث پنجم -ارسال الکترونیکی اوراق تجاری و اشکال سند تجاری الکترونیک

پیش از این که وارد بحث اصلی شویم، ضرورت دارد که بین ارسال الکتر ونیکی اوراق تجاری و سند تجار ی د یجیتالی تما یز قا یل شو یم. ارسال الکترو نیکی اوراق تجار ی زمانی صورت می‌گیرد که یک سند تجار ی به معنا ی سنتی خود در قالب اوراق مکتوب به وجود می‌آید و سپس تصو یر دیجیتالی آن از طر یق وسایل الکترونیکی ارسال می شود. به عبارت دیگر، در ار سال الکترونیکی از سند کاغذی غیر الکترو نیکی جایگزین الکتر نیکی تهیه و از طریق وسایلی چون فاکس، پست الکترونیک و غیره این جایگزین الکترونیکی ارسال می شود. در این روش با بهره گرفتن از یک دستگاه کامپیوتر، اسکنر و چاپگر لیزری امکان انتقال و دریافت اسناد به صورت الکترونیکی فراهم می‌آید. سند مورد نظر از طریق اسکنر تصو یربرداری شده و به صورت داده به کامپیوتر منتقل می شود و از طریق وسا یل ارتباطی، داده های مذبور به کامپیوتر مقصد ارسال می شود. سند ارسالی ممکن است به صورت خودکار بر رو ی چاپگر دریافت کننده چاپ شود و در صور تی که کاغذ یا جوهر تمام شده باشد، سند بر رو ی کامپیوتر دریافت کننده ذخیره می شود تا اشکالات مربوطه حل شود ^[۱۷] عمل ارسال سند تجار ی در چارچوب وسا یل الکترونیکی، در قالب مبادله الکترو نیکی داده ها صورت می‌گیرد. مبادله الکترو نیک داده ها یکی از فن آوری های اساسی بر ای کسب و کارالکترونیک است که سبب انتقال استاندارد اسناد معاملا تی همچون صورتحسا ب ها، آگهی ها، حواله ها، سفارش ها و رسیدها ما بین دو سازمان از طر یق ر ایانه می‌گردد. مبادله الکترو نیک داده ها موجب کاهش هز ینه های معاملات ، حذف چاپ و با یگا نی کاغذ می‌گردد ، زیرا مکاتبات را می توان به صورت خودکاراز یک سیستم اطلاعا تی به سیستمی د یگر و از طر یق شبکه ارتباطات از راه دور انجام داد. در بسیاری از کشورها، ارسال الکترو نیکی اسناد تجار ی مورد توجه قرار گرفته و مقرراتی ‌در مورد آن تصو یب شده است . به عنوان مثال، قانون اصلاحِ قانون بروات کشور مالز ی مصوب سال ۲۰۰۷ به امکان ارائه چک از طر یق تصو یر الکترو نیکی اصل آن بر ای پرداخت اشاره دارد . قانون بروات سنگاپور اصلاح شده در سال ۲۰۰۲ نیز ‌به این امر اشاره داشته است . هم چنین در این زمینه می توان به قانون اسناد قابل انتقال هندوستان اشاره داشت که در آن چک الکترونیکی جایگزین به معنای چکی دانسته شده است که دربردارنده ی تصویر منعکس شده ی دقیق اطلاعات چک کاغذی است و ایجاد و امضای آن نوشته تحت سیستم مطمئنی یا حداقل سیستم استاندارد امنیتی با بهره گرفتن از امضای دیجیتال محقق شده است. سند تجار ی ممکن است، در اصل به صورت الکترونیکی و در محیط مجاز ی دیجیتا لی ایجاد و سپس در همان محیط ظهرنو یسی، مورد معامله و منتقل گردد . به عبارت دیگر، در این شکل، اصل سند تجاری در قالب داده پیام شکل می‌گیرد، بدون این که کاغذ در میان باشد.

مبحث ششم-مزایا و معایب استفاده از اسناد تجاری الکترونیکی و انتقال الکترونیکی آن ها

سند تجاری به شکل الکترونیک به سهولت قابل تکثیر و تجدید می‌باشد و ‌بنابرین‏ همواره می توان از آن ها چند نسخه پشتیبان تهیه و در محل های مختلف نگهداری کرد . بایگانی سند الکترونیک ساده است . جدای از همه این ها، فایده ی بسیار مهم اسناد تجاری الکترونیکی و به ویژه صدور، ارائه و انتقال آن ها از طریق واسطه های الکترونیکی، جلوگیری از صدور اسناد بلامحل می‌باشد؛ مثلا می توان ترتیبی اتخاذ کرد که نتوان چک بدون موجودی یا با کسری موجودی صادر نمود و یا امکان صدور چک وعد ه دار در سیستم پذیرفته نشود.^[۱۸]

لازم به ذکر است که جمهوری اسلامی ایران عضو مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری نمی‌باشد.

۲ـ۱ـ۴ـ۲ ارکان مرکز

مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری به مانند سایر سازمان‌های گروه بانک جهانی دارای ارکانی است.ارکان مرکز متشکل از هیئت اجرایی، دبیرخانه، کارکنان و ‌گروه‌های مشورتی است.

هیئت اجرایی: کشور‌های عضو برای تشکیل هیئت اجرایی مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری نمایندگانی معرفی می‌کنند.اگر کشوری شخص معینی را به عنوان نماینده خود در هیئت اجرایی معرفی نکند، به طور اتوماتیک نماینده کشور مذبور و علی البدل او در هیئت نمایندگان بانک جهانی، نماینده آن کشور در هیئت اجرایی خواهد بود.هیئت اجرایی مرکز بالاترین رکن تصمیم گیری در مرکز است.

رئیس هیئت اجرایی:رئیس هیئت اجرایی مرکز همان رئیس بانک جهانی یعنی رئیس هیئت مدیره بانک جهانی است ولیکن در شورای اداری مرکز حق رأی ندارد.رئیس هیئت ارایی، رئیس اجلاس سالیانه مرکز نیز می‌باشد.اجلاس سالیانه هیئت اجرایی همزمان و در همان محل تشکیل اجلاس سالانه بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه، تشکیل می‌شود.

وظایف هیئت اجرایی مرکز بر طبق ماده شش اساسنامه آن عبارت است از:

۱ـ تصویب مقررات اداری و مالی مرکز

۲ـ تصویب مقررات مربوط به نحوه تعبیه مصالحه و داوری

۳ـ تصویب مقررات مربوط به روش های مصالحه و داوری

۴ـ تعیین وظایف دبیر کل مرکز و قائم مقام وی

۵ـ تصویب بودجه سالانه مرکز

۶ـ تصویب گزارش عملکرد بودجه سالانه مرکز

۷ـ تعیین نحوه استفاده از تسهیلات اداری و خدمات بانک جهانی

۸ـ انجام وظایف و تکالیفی که بر حسب نیاز و ضررورت و یا مناسبتی پیش آید

دبیر خانه: مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری دارای یک دبیر کل و یک یا چند معاون دبیر کل است.این افراد توسط هیئت اجرایی مرکز برای مدت حداکثر شش سال انتخاب می‌شوند.

مرکز ارشد ترین عضو مرکز و نماینده حقوقی مرکز است.همچنین دبیر کل مرکز انجام کلیه امور اداری را، مانند نصب و عزل کارکنان، به عهده دارد.

گروه‌های مشورتی:دو گروه مصالحه دهندگان و داوران تشکیل دهنده ‌گروه‌های مشورتی مرکز می‌باشند. از آنجا که افراد دو گروه مصالحه دهندگان و داوران می‌بایست به داوری و حل و فصل اختلافات حقوقی ناشی از یک سرمایه گذاری میان یک دولت عضو و سرمایه گذار خارجی بپردازد، لذا ضرورت امر ایجاب می‌کند که افراد گروه‌های مذکور، اشخاص وارد و متخصصی در امور مالی، بازرگانی، صنعتی و به خصوص حقوقی باشند. به همین دلیل در دو گروه مصالحه دهمدگان و داوران اشخاص متخصص و خبرهای انجام وظیفه می‌کنند.

در هر یک از دو گروه مصالحه دهندگان و داوران، چهار نفر از طرف هر کشور عضو و ده نفر از طرف رئیس هیئت اجرایی رکز، معرفی می‌شوند.اعضای ‌گروه‌های مذکور(‌گروه‌های مشورتی) برای دوره های ۶ ساله انتخاب می‌شوند و یک فرد می‌تواند برای هر دو گروه مصالحه دهندگان و داوران معرفی شود.

۲ـ۱ـ۵ نحوه حل و فصل اختلافات قراردادهای تامین مالی

حل و فصل اختلافات ناشی از یک سرمایه گذاری توسط یک سرمایه گذار خارجی در یک کشور دیگر، به دو صورت مصالحه و یا حکمیت صورت می‌گیرد.هرگاه مسئله برای حل و فصل به صورت مصالحه به مرکز ارجاع شود نمی‌تواند به طرق دیگر، دنبال گردد.مگر اینکه روی این مطلب بین طرفین توافقی صورت گرفته باشد.

۲ـ۱ـ۵ـ۱ مصالحه

برای حل و فصل اختلاف در قالب روش مصالحه مراحل زیر طی می‌شود:

۱ـ هر کشور عضو و یا سرمایه گذار تبعه یک کشور عضو درخواست مصالحه خود را به دبیر کل مرکز ارائه می‌دهد.در درخواست باید اطلاعات دقیق در خصوص مورد اختلاف، مشخصات طرف دعوی و توافق آن ها برای مصالحه باشد.

۲ـ دبیر کل مرکز درخواست را به طرف مقابل اطلاع می‌دهد

۳ـ در صورت وجود توافق طرفین برای انجام این امر و هم چنین اگر در چارچوب ضوابط و صلاحیت مرکز باشد، تقاضای درخواست ثبت می‌شود.

۴ـ «کمیسیون مصالحه» متشکل از یک حقوقدان و چند نفر که طرفین روی آن ها توافق دارند، تشکیل می‌شود.کمیسیون بر اساس ضوابط مصالحه تعیین شده توسط مرکز به کار می‌پردازد.

۵ـ کمیسیون مصالحه مسئله را برای طرفین دعوا به خوبی روشن می‌کند و سعی می‌کند آن ها به توافقی برساند و اختلاف را فیصله دهد.

پس از طی شدن مرحله پنجم، طرفین دعوا یا به توافق می‌رسند و با یکدیگر مصالحه می‌کنند و یا بین آن ها تفاهمی ایجاد نمیشود.اگر به توافق برسند، کمیسیون گزارشی ‌در مورد دعوا و نحوه توافق حاصله تهیه می‌کند و در غیر اینصورت گزارش را درباره عدم تفاهم طرفین دعوا تنظیم می‌کند.

۲ـ۱ـ۵ـ۲ حکمیت

برای حل و فصل در قالب روش حکمیت مراحل زیر طی می‌شود:

۱ـ هر کشور عضو یا سرمایه گذار تبعه یک کشور عضو درخواست داوری خود را به دبیر کل مرکز ارائه می‌دهد.

درخواست تقاضا کننده داوری باید حاوی اطلاعات مربوط به موضوع مورد اختلاف، مشخصات طرفین دعوا و توافق آن ها برای انجام امر داوری باشد.

۲ـ دبیر کل مرکز درخواست مذبور را به اطلاع طرف مقابل می‌رساند.

۳ـ چنانچه رسیدگی در چارچوب صلاحیت مرکز باشد، دبیر کل تقاضای داوری را ثبت می‌کند.

۴ـ دیوان داوری تشکیل می شود.این دیوان بر اساس قوانینی به داوری می‌پردازد.این قوانین یا مورد توافق طرفین دعوا است یا بر اساس قوانین بین‌المللی و یا بر اساس قوانین دولت طرف دعوا قرار دارد.

پس از طی مراحل فوق، دیوان داوری رأی خود را با اکثریت آرا مشخص و اعلام می‌کند.رأی‌ داوری برای طرفین الزامی است.

۲ـ۱ـ۶ منابع مالی مرکز

مرکز برای انجام فعالیت‌های خود متحمل هزینه هایی می‌شود که می‌بایست تأمین شوند.تأمین هزینه ها ‌به این ترتیب که در زیر بدانها اشاره می‌شود، صورت می‌گیرد:

تأمین هزینه های جاری مرکز بر اساس تفاهم نامه ترتیبات اداری که بین مرکز و بانک جهانی منعقد شده است، کلاَ به وسیله بانک جهانی صورت می‌گیرد.هم چنین مرکز از طریق فروش نشریات خود درآمدی کسب می‌کند که آن درآمد صرف هزینه هایش می‌شود.

تأمین هزینه هائی که مربوظ به جریان داوری یا دادرسی است بر اساس مقررات مالی و اداری آن مرکز به عهده طرفین دعوا لست.طبق مقررات چون مرکز حل و فصل اختلافات را در قالب دو صورت مصالحه و حکمیت انجام می‌دهد تقبل هزینه های دادرسی از سوی طرفین فرق می‌کند.هزینه های دادرسی ‌در مورد مصالحه به طور مساوی بین دو طرف تقسیم می‌شود.در حالی که ‌در مورد حکمیت دیوان داوری تعیین می‌کند که هر کدام از طرفین دعوا چه مقدار از هزینه دادرسی دا باید بپردازد.

اگر درآمد مرکز تواند هزینه های مرکز را بپوشاند، کشورهای عضو می‌بایست به نسبت سهمیه و سرمایه اشان در بانک جهانی مبلغ کسری را تأمین کنند.

۲ـ۲ اختلاف و روند حل اختلاف در سرمایه‌گذاری خارجی

یافته های تحقیق نشان می‌دهد که دانش، تجربه، درستکاری، استقلال، پای بندی به مبانی اخلاقی، تردید حرفه ای و استقلال می‌دانی مهمترین ویژگی های شخصی و نظارت حرفه ای بر کار حسابرسان، وجود شرایطی که حسابرسان خود را ملزم به ‌پاسخ‌گویی‌ نسبت به قضاوت های حرفه ای انجام شده بدانند، وجود برنامه ها و چک لیست های حسابرسی و غیرقابل تفسیر بودن استانداردهای حسابداری و حسابرسی مهمترین عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای در حسابرسی است.

اطلاعات مربوط ‌به این تحقیق از طریق پرسشنامه دلفی جمع‌ آوری شده و در قالب ۲۸ سوال اصلی، ۸ سوال فرعی از خبرگان نظرخواهی شده است. جامعه آماری تحقیق به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول شرکای مؤسسات حسابرسی و گروه دوم حسابداران رسمی شاغل در مؤسسات حسابرسی بودند.

۵- در تحقیقی با عنوان ” تاثیر تجربه و پیچیدگی موضوعات حسابرسی بر قضاوت حسابرس” توسط سیرانی و همکارانش در سال ۱۳۸۸ این پژوهشگران، اثر تجربه را در سطوح مختلف پیچیدگی کار بررسی می‌کنند و بر اساس مدل تصمیم گیری سیمون نشان می‌دهند هر چه وظایف و کار حسابرسی پیچیده تر شود، اهمیت و اثر تجربه بیشتر نمایان می شود. این پژوهش با توجه ‌به این مدل، به بررسی وظایف ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و ساختار نیافته می پردازد و افراد تحت مطالعه را به دو گروه “باتجربه” (حسابداران رسمی شاغل در سازمان حسابرسی) و “کم تجربه” (سطوح سازمانی پایین تر و حسابرسان کم تجربه شاغل در سازمان حسابرسی) تقسیم می‌کند. برای تعیین پیچیدگی و تعیین وظایف ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و ساختار نیافته و تجربه موردنیاز جهت قضاوت برای ارزیابی این وظایف، یک مطالعه جداگانه که با شرکت ۴۶ شریک و مدیر حسابرسی انجام شده است، مبنا قرار گرفته است. نتایج ای تحقیق، نشان گر این واقعیت است که تفاوت معناداری بین تصمیم گیری ‌گروه‌های مورد آزمایش وجود دارد و حسابرسان کم تجربه خصوصاً ‌در مورد وظایف ساختار نیافته جانشین های مطمئنی برای حسابرسان محسوب نمی شوند.

۶- در تحقیقی با عنوان ” تجربه حسابرس و نقش آن در قضاوت موضوعات ساختار نیافته حسابرسی” توسط خواجوی و همکارش در سال ۱۳۸۸هدف محققین در این مطالعه این است که قضاوت حسابرسان باتجربه و حسابرسان کم تجربه در خصوص موضوعات پیچیده و ساختار نیافته حسابرسی مثل قضاوت ‌در مورد موضوع تداوم فعالیت صاحبکار و اظهارنظر در حسابرسی بررسی شود. این تحقیق نشان می‌دهد که در وظایف پیچیده حسابرسی، تجربه تاثیر غیرقابل انکاری بر قضاوت حسابرس دارد. افراد تحت مطالعه به دو گروه حسابرسان باتجربه و حسابرسان کم تجربه تقسیم می‌شوند و برای تعیین پیچیدگی موضوع، تعیین وظایف ساختار نیافته و تجربه مورد نیاز جهت قضاوت برای ارزیابی این وظایف، یک مطالعه جداگانه که با شرکت ۴۶ شریک و مدیر حسابرسی انجام شده است، مبنا قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که بین قضاوت حسابرسان باتجربه و حسابرسان کم تجربه ‌در مورد وظایف ساختارنیافته تفاوت معناداری وجود دارد و تجربه تاثیر بسیار زیادی بر دقت قضاوت حسابرسان دارد.

۷- حساس یگانه و مقصودی (۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان ” ارزش‌های اخلاقی در قضاوت حرفه ای حسابرس” کسب وکار امروز نیازمند تعاملات اجتماعی و رعایت ملاحظات اخلاقی است. الزام تحصیل سود، فعالیت های غیراخلاقی و نادیده انگاری کردارهای مورد پذیرش جامعه را توجیه نمی نماید. فرایند تصمیم گیری به صورت ساختاری و از طریق بررسی انطباقی با مجموعه ضوابط اخلاقی تدوین شده از جانب نهادهای حرفه ای و یا ارزش‌های اخلاقی حاکم بر جامعه قابل تبیین است. جامعه آماری این تحقیق شامل سازمان حسابرسی و حسابداران رسمی شاغل به صورت انفرادی در ایران و دانشجویان ارشد رشته حسابداری با حداقل سه سال سابقه کاری بود و از روش پرسشنامه ای استفاده شد. این پژوهش تاثیرآیین رفتار حرفه ای را بر چگونگی قضاوت های حسابرسی در دو گام انگیزشی و عملگرایانه مطالعه می کند. در این تحقیق روش پیمایشی با طرح تجربی مستقل شامل چهار موقعیت آزمایشی به کار رفته است. داده ها با بهره گرفتن از پرسشنامه و در قالب طرح پس آزمون با گروه نظارت به روش می‌دانی جمع‌ آوری شده است. نتایج تحلیل های آماری مبین آن است که تاثیر آیین رفتارحرفه ای بر انگیزش و عملکرد حسابرسان معنادار است. همچنین جنسیت نیز بر قضاوت حسابرسی مؤثر بوده است و زنان، قضاوت های اخلاقی تری اعمال نموده اند. با توجه به تاثیر مثبت آیین رفتارحرفه ای بر قضاوت حسابرسی، اهمیت یک واحد درسی با عنوان آیین رفتارحرفه ای در دوره کارشناسی قابل توجه است. دانشجویان می بایست با موضوعات حرفه آشنا شده و از انتظارات جامعه از اخلاق حرفه ای آگاه کردند. مؤسسات حسابرسی نیز می‌توانند از نتایج این تحقیق برای جذب و آموزش کارکنان خود استفاده کنند.

۸- سهرابی جهرمی (۱۳۹۰) طی تحقیقی با عنوان “بررسی تاثیر روش های حسابرسی در قضاوت نسبت به صورت های مالی واحدهای مورد رسیدگی” این مقاله، به بررسی تفاوت بین دو رویکرد حسابرسی سیستم های راهبردی در مقایسه با رویکرد حسابرسی سنتی و تاثیر آن بر عملکرد قضاوت نسبت به صورت های مالی صاحبکار و کاهش ریسک حسابرسی، پرداخته است. طرفداران رویکرد حسابرسی سیستم های راهبردی معتقدند که این روش باعث به وجود آمدن قضاوت های بهتر روی صورت‌های مالی صاحبکار نسبت به رویکرد حسابرسی سنتی می‌گردد. جامعه آماری در این تحقیق، حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی است. در این تحقیق انتخاب نمونه به صورت تصادفی صورت گرفت و پرسشنامه بین حسابرسان با ‌گروه‌های شغلی متفاوت سازمانی توزیع گردید. روش های آماری حاکی از آن بود که باید ۹۰ مورد از حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی به عنوان نمونه انتخاب شوند. در این تحقیق، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون اف و تی استیودنت برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که حسابرسان استفاده کننده از رویکرد حسابرسی سیستم های راهبردی، قضاوت بهتری نسبت به صورت های مالی صاحبکار داشته و این قضاوت، عاملی برای کاهش ریسک حسابرسی می‌باشد.

گفتار دوم : عناصر متشکله جرم خیانت در امانت در حقوق ایران و فرانسه

بند اول: عنصر قانونی

عنصر قانونی جرم خیانت در امانت در قانون ما در اصل ماده ۶۷۴ قانون تعزیرات در قانون مجازات اسلامی است البته عنصر قانونی برخی از انواع خیانت در امانت که مورد اشاره خاص قانون‌گذار قرار گرفته اند مواد و قوانین متفرقه ای هستند که بعدها به آن خواهیم پرداخت .در این ماده عنوان شده است : . « هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عهده اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و ‌بنابرین‏ بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»ضمنا قابل ذکر است که قانون‌گذار ما در ماده ۶۷۳ نیز به مصداق جرم خیانت در امانت اشاره ‌کرده‌است .در این ماده آمده است : هر کس از سفید مهر یا سفید امضائی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوء استفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد .عنصر قانونی این جرم در حقوق جزای فرانسه عبارت است از : خیانت در امانت ،فعل یک شخص است در تصاحب نامشروع وجوه ،اوراق بهادار یا هر مالی که به او تحویل شده است به زیان دیگری و قبول تعهد نسبت به استرداد یا عرضه و یا مصرف معین آن ها ، خیانت در امانت مستوجب کیفر سه سال حبس۰۰۰۰۰ ۵/ ۲فرانک جزای نقدی است^[۴۳] ضمنا برابر ماده۲- ۳۱۴ قانون مذبور ،کیفرهای مذکور در بالا به هفت سال حبس و ۵۰۰۰۰۰۰فرانک جریمه افزایش می‌یابند وقتی که خیانت در امانت در شرایط زیر ارتکاب شود :

۱) توسط شخصی که با توسل به عامه به منظور تحویل وجوه یا اوراق بهادار ، خواه به حساب خود ،خواه به عنوان مدیر عامل یا قانونا یا در عمل ،متصدی یک مؤسسه‌ صنعتی یا تجاری انجام شده باشد .

۲) به وسیله هر شخص دیگری که به طور معمول ، ولو به صورت غیر رسمی در انجام عملیاتی بر روی اموال اشخاص ثالث اقدام و همکاری داشته و به حساب آن ها تحصیل وجوه و اموال نمایند .ضمنا برابر ماده۳ – ۳۱۴همین قانون ،کیفرهای مذبور به ده سال حبس و ۱۰۰۰۰۰۰فرانک جریمه تعیین گردیده ،وقتی که خیانت در امانت توسط مامور قضایی یا یک صاحب مقام عمومی یا دولتی ، خواه در حین انجام وظیفه یا به مناسبت آن ، خواه به دلیل سمت وی ارتکاب شود

بند دوم : عنصر مادی

:عنصر مادی جرم از سه بخش تشکیل شده است .که شامل رفتار مادی فیزیکی ، شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم و نتیجه حاصله است که هر یک نیازمند بحث و بررسی است و محقق هر یک از این موارد را در موضوع تحقیق ما به دقت مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد .در اینجا همین بس که گفته شود منظور از رفتار مادی فیزیکی در تحقق جرم خیانت در امانت در حقوق ایران و فرانسه انجام فعل این جرم است ضمنا قانون‌گذار در حقوق ایران و فرانسه وجود شرایط مختلفی را برای جرم شناختن عملی که امین ‌در مورد مال امانتی مرتکب می شود لازم دانسته است و هم چنین خیانت در امانت از زمره جرایم مقید است که تحقق آن منوط ‌به این است که رفتار مرتکب منتهی به نتیجه خاصی شود .^[۴۴]

بند سوم : عنصر معنوی

عنصر روانی جرم خیانت در امانت از دو بخش سوء نیت عام و سوء نیت خاص تشکیل می شود .سوء نیت عام به جزء اول عنصر مادی یعنی عمل فیزیکی که متهم آن را مرتکب شده است مربوط گشته و عبارت است از عمد در ارتکاب عمل فیزیکی ، و منظور از سوء نیت خاص آن است که مرتکب این اعمال را به قصد نیل به جزء سوم عنصر مادی ،که همان عنصر نتیجه است انجام داده باشد .یعنی این که قصد متهم از ارتکاب فعل مجرمانه ایراد ضرر به مالک یا متصرف مال باشد . ^[۴۵]

مبحث دوم :منشاء رابطه حقوقی امانی در حقوق مدنی ایران و فرانسه .

برای تحلیل رابطه امانی در جرم «خیانت در امانت»، ابتدا لازم است جایگاه این رابطه در میان مباحث و فصول حقوق جزا مشخص گردد، سپس عناصر و مؤلّفه های این رابطه و ویژگی های آن بررسی شوند؛ چرا که در یک نظام متشکّل فقهی حقوقی، جز از این طریق نمی توان به تجزیه و تشریح دقیق یک جزء از اجزای آن نظام دست یافت.

از سوی دیگر، منشأ رابطه حقوقی امانی در حقوق مدنی ممکن است قرارداد، قانون یا عرف باشد که پس از بررسی هر کدام از این منشأها و مصادیق آنان، روشن خواهد شد که چه نسبتی میان رابطه امانی موجود در حقوق مدنی با رابطه امانی موجود در حقوق جزا (جرم خیانت در امانت) وجود دارد^[۴۶]

گفتار اول : انواع رابطه حقوقی امانی

بند اول : رابطه امانی قانونی

این نوع رابطه زمانی محقق می‌گردد که قانون اشخاصی را به عنوان امین نصب کند، بدون این که قراردادی میان مالک و امین منعقد شده باشد. بعضی از مصادیق مهم رابطه امانی قانونی عبارتند از:

۱٫ رابطه ولایت قهری: بر اساس ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی کشورمان ، ولایت قهری اطفال به عهده پدر و جدّ پدری است که در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی، نماینده قانونی آن هاست و حفظ و نگه داری اموال مولّی علیه خود را بر عهده دارد و به طور کلی، ولی خاص (پدر، جدّ پدری و وصی) و ولی عام (حاکم شرع و قیم منصوب از طرف حاکم) طبق فقه امامیه در قوانین مدنی جمهوری اسلامی ایران به عنوان امین شناخته شده اند.

۲٫ رابطه قیمومت: «قیّم» شخصی است که از طرف حاکم شرع یا از طرف دادگاه ذی ربط برای نگه داری اموال محجور در صورتی که ولیّ خاص نداشته باشد، تعیین می گرددو در حقوق فرانسه قیم بر اساس شخصی که وی را تعیین می کندچهار نوع هستند^[۴۷] و با توجه به ماده ۱۲۲۷ قانون مدنی کشورمان محاکم، ادارات و دفاتر اسناد رسمی تنها شخصی را قیّم می دانند که تعیین وی توسط دادگاه قانونی صورت گرفته باشد .^[۴۸]

عرفی امانی رابطه : بند دوم

رأی شماره ۹۶ مورّخ ۱۱/۷/۱۳۲۲ شعبه دوم دیوان کشور در این مورد اشعار می‌دارد: «امین بودن کسی نسبت به یک مال، یا بر حسب سپرده شدن مال است به او یا بر حسب عرف و عادت. ‌بنابرین‏، اگر در انبار مشترک بین دو نفر، یکی مال اختصاصی داشته باشد و دیگری، که کلید انبار پیش اوست، مال اختصاصی شریک خود را حیف و میل نماید، خائن در امانت شناخته می شود؛ چون شخص مذبور عرفا امین محسوب است، اگرچه مال به او سپرده نشده است^[۴۹]
با توجه ‌به این رأی، می توان سپرده شدن عرفی را هم موجب تحقق رابطه امانی دانست و امین موظّف به نگه داری یاتصرف مال برطبق خواسته امانتگذاراست.

بند سوم :رابطه امانی قراردادی

این نوع رابطه زمانی برقرار می‌گردد که مالک به صورت آگاهانه مال خود را برای مواظبت یا تصرف، طبق قرارداد خاصی به امین می سپارد. بعضی از مصادیق مهم این رابطه در حقوق کشورمان عبارتند از:

۱٫ رابطه اجاره: طبق ماده ۶۳۱ قانون مدنی، عین مستأجره در دست مستأجر امانت است. پس مستأجر، امین مالک محسوب می‌گردد؛ چون طبق قرارداد اجاره، عین مستأجره به وی سپرده شده است.

جوهانسون^[۹۵] و همکاران (۲۰۰۱) در مطالعه خود نشان دادند که مهمترین عوامل خطر ساز افسردگی پس از زایمان، عوامل اجتماعی دموگرافیکی مانند سطح تحصیلات، اجاره ای بودن مسکن مورد سکونت و دریافت خدمات بیمه ای و مهمترین عوامل خطرساز شخصیتی، عوامل درکی فرد از خود به عنوان شخص عصبی، غمگین بودند. از نظر روان شناختی سابقه ی بیماری روانی در شخص، سابقه خانوادگی ناراحتی های روانی، سابقه افسردگی پس از زایمان در مادر زائو می‌باشد.

بیفولکو و همکاران (۲۰۰۲) نشان دادند وجود هر نوع دلبستگی ناایمن با افسردگی یک ساله ارتباط دارد. همچنین ارتباط سبک دلبستگی با افسردگی بالینی با تفاوت درجات سبک ها ناایمنی و تفاوت اجتنابی خصمانه و غیر خصمانه افزایش می‌یابد و همچنین نشان دادند که سبک های ناایمن با عوامل آسیب پذیری افسردگی از جمله روابط صمیمی و اطمینان بخش و عزت نفس در چهارچوب یک مدل از افسردگی ارتباط متقابل دارند.

آرامسون و همکاران (۱۹۹۰) نشان دادند که نوجوانان افسرده، دلبستگی ایمن والدین پایین تری را در مقایسه با غیر افسرده ها گزارش می‌کنند.

مورفی و بیتز (۱۹۹۷) نشان دادند که دلبستگی دل مشغول و مضطرب با سطوح بالای افسردگی ( با تأکید بر بازنمایی منفی خود به عنوان یک عامل کلیدی افسردگی) ارتباط دارد. آن ها نتیجه گرفتند که خود انتقادی به عنوان عامل آسیب پذیری افسردگی شدید، مؤلفه‌ ی هر دو سبک دلبستگی دلمشغولی و مضطرب است.

هورتیز (۱۹۹۶) به نقل از موسوی (۱۳۸۸) دریافتند که دلبستگی اضطرابی به خصوص در میان مصرف کنندگان مواد که تشخیص افسردگی داشتند بیشتر بود.

ترزی (۲۰۱۳) در بررسی نقش سبک دلبستگی ایمن بر راهبردهای مقابله دانشجویان ترک با یک نمونه ۲۲۵ نفری نشان داد که سبک دلبستگی ایمن و سبک مقابله برنامه ریزی فعال، اجتنابی و پذیرش/ بازسازی در ارتباط بودند.

یارنوز- یابن ^[۹۶](۲۰۱۰) در بررسی سبک های دلبستگی و سازگاری با طلاق در یک گروه ۴۰ نفری از زنان طلاق گرفته با سبک اسپانیا نشان داد سبک های دلبستگی پیش‌بینی کننده سازگاری زنان بعد از طلاق است و تحلیل رگرسیون مشخص نمود که سبک دلبستگی ایمن و اجتنابی عواطف منفی را پیش‌بینی کرد.

اکنود و الکلیت(۲۰۰۸) در بررسی سبک های دلبستگی ، استرس پس از سانحه و تروما در نمونه ای ۳۲۸ نفری از دانشجویان با بهره گرفتن از پرسش نامه سبک دلبستگی بزرگسالان، مقابله با استرس و حمایت اجتماعی نشان دادند که سبک های دلبستگی در ارتباط با مقابله و حمایت اجتماعی بوده و دانشجویان را از شدت علایم پس از سانحه محافظت می‌کند.

در مطالعه واترز^[۹۷](۱۹۹۷) مشخص گردید افرادی که از افسردگی رنج می‌برند و نمی توانند با مشکلات کنار آیند، نسبت به کسانی که افسرده نیستند، در مدیریت زمان و فرایند سازگاری پس از طلاق مشکلات بیشتری دارند.

ناکش ایسیکواتیس^[۹۸]، دوترا ^[۹۹]و وتسن^[۱۰۰](۲۰۰۲) پی بردند که سبک دلبستگی ایمن با عملکرد سالم و سبک دلبستگی دوسوگرای اضطرابی با کناره گیری و درون گرایی رابطه دارد.

در پژوهشی که به وسیله پلاتز و همکاران (۲۰۰۵) به منظور بررسی رابطه بین طرحواره های ناسازگار و دلبستگی بزرگسالی انجام گرفت، نتایج نشان داد که طرحواره ها به صورت معنی داری مطابق با گروه بندی سبک دلبستگی متفاوتند، گروه دارای سبک دلبستگی بیمناک ، درجه بیشتری از طرحواره های ناسازگار را داشتند که به وسیله ی گروه دل مشغول دنبال می شد.

در پژوهش منز^[۱۰۱] و همکاران (۲۰۱۰) بررسی کردند که آیا طرحواره های ناسازگار می‌توانند رابطه بین ابعاد اضطرابی و اجتنابی دلبستگی و نشانگان آسیب شناسی روانی را تبیین کنند؟ نتایج نشان داد که رابطه ی بین اضطراب دلبستگی و آسیب شناسی روانی به گونه ی کامل به وسیله ی شناخت ها، بویژه طرد و بریدگی و خود جهت دهی مورد واسطه گری قرار می‌گیرد. رابطه بین اجتناب دلبستگی و آسیب شناسی روانی تا حدی به وسیله نقش واسطه گری شناخت ها بویژه طرد و بریدگی تحت تاثیر قرار گرفت ( منز و همکاران ،۲۰۱۰).

پالی و همکاران (۲۰۰۵) نیز در تحقیقی به بررسی رابطه بین سبک دلبستگی و رضایت زناشویی پرداختند و نشان داداند که دلبستگی ایمن با رضایت زناشویی زوجین همبستگی مثبت داشته است. از سوی دیگر بیان داشته اند ۳۸% زوجین به دلیل عدم برخورداری از رضایت زناشویی قادر به حل تعارضات زندگی خود نبوده اند که این امر در ۴/۶۲ درصد زوجین منجر به جدایی از یکدیگر شده است.

کیم (۲۰۰۵) به بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی بزرگسالان و هوش هیجانی دریافت که دلبستگی ایمن با هوش هیجانی رابطه مثبت دارد و سبک دیگر دلبستگی سخن دلبستگی اجتنابی و دلبستگی مضطرب دوسوگرا با هوش هیجانی دارای رابطه منفی هستند.

سنتا و گبل(۲۰۰۵) با مقایسه فراوانی شدت هیجان های افراد واجد سبک های مختلف دلبستگی در موقعیت های تحریک پذیر، نتیجه گرفتند که آزمودنی های با سبک دلبستگی اجتنابی، بعد از بروز خطا از طرف همراهانشان، عکس العمل منفی بیشتری در مقایسه با ‌گروه‌های دیگر نشان می‌دهند.

کافتسیوس و سایدرادیز(۲۰۰۶) رابطه بین دلبستگی، حمایت و رفاه اجتماعی را درجوانی و بزرگسالی بررسی کردند و ‌به این نتیجه رسیدند که بین دلبستگی اضطرابی و رفاه اجتماعی رابطه ی معکوس وجود دارد. و این ارتباط معکوس در گروه جوانان نسبت به بزرگسالان قوی تر است. رابطه دلبستگی اجتنابی با رضایت مندی و حمایت اجتماعی در گروه بزرگسالان نیز منفی بود.

مولر، وانگ و ویکبرگ(۲۰۰۶) رابطه سبک دلبستگی در روابط زوج ها را پس از والد شدن، بررسی کردند، نمونه شامل ۱۲۸ مادر و ۱۲۳ پدر که از یک مرکز مراقبت از سلامت فرزندان در جنوب سوئد، انتخاب شده بودند.نتایج تحقیق نشان داد، مادران و پدرانی که دلبستگی اضطرابی بیشتری گزارش داده بودند از روابط زناشویی نیز رضایت کمتری داشتند و ‌بنابرین‏ ، سبک دلبستگی اضطرابی می توان عدم رضایت مندی زناشویی پدران و مادران بعد از والدشان را به طور معناداری پیش‌بینی کند.

وانگ و همکاران (۲۰۰۶) دلبستگی عاطفی، رضایت زناشویی و رضایت والدینی را مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق، رابطه بین سبک های دلبستگی و روابط بین زوجین، بعد از تبدیل شدن به پدر و مادری در۲۵۱ نفر (۱۲۸) مادر و (۱۲۳) پدر بررسی شد. سبک های دلبستگی به کمک مقیاس روابط نزدیک و روابط زوجین به وسیله مقیاس سازگاری زوجین برای هر عضوی بررسی شدند. ارزیابی نتایج نشان می‌دهند که پدران و مادرانی که دفعه اول والدین شدند امتیازات بالایی در دلبستگی ناایمن داشتند مادران و پدران دفعه ی دوم در دلبستگی اجتنابی امتیازات بیشتری داشتند و در روابط همسری خود کمتر خوشحال بودند. سبک های دلبستگی به طور قابل ملاحظه ای عدم رضایت در روابط زوجین را برای والدین دفعه ی دوم نشان دادند.

طبق تحقیقات فوناگی و تارکت و گرگلی(۲۰۰۰) دلبستگی ایمن اساس فراگیری آن چیزی است که ظرفیت ذهنی سازی نامیده می شود. به معنای ظرفیت پاسخ بر طبق حالت های ذهنی خود و دیگران. ظرفیت ذهنی سازی مراقبت کننده می‌تواند پیوند کودک با والدینش را تقویت کند.