الف.ارزش های تجربی:در خلال متن فرد برای درابهام گذاشتن برخی جنبه ها وپرهیز از دادن توضیح وباز کردن موضوع ازجملات کلی وانتزاعی وفرایند اسم سازی در متن استفاده کرده است.بطورمثال:«…آزادی نه به زورچادرسرکردن نه به زورچادر ازسربرداشتن».وبدین گونه خواسته بدون اینکه توضیح صریح دهد برداشت ِخاص ِخود را از آزادی برای خوننده توجیه کند.

ب.ارزشهای بیانی:استفاده از افعال زمان حال برای بیان نظرات خود (است،نیست،بشود،گذاشته شود…)اینگونه فردخواسته است که نشان دهد حرف هایش حقیقت محض است.
پ.ارزش های رابطه ای:درمتن همه جملات بصورت خبری هستند :«آزادی یعنی اندیشه های ما موردارزش واقع بشه وبهش احترام گذاشته بشه».که نشان ازادعای حقیقت محض بودن آنهاست.
تفسیر وتبیین:
ماجرا چیست ؟ماجرا در رخداد ارتباطی مذکورپاسخ یک دانش آموز به سوال (آزادی برای شما چه معنایی دارد؟)است.چه کسانی درگیر ماجرا هستند؟ در رخداد ارتباطی مذکوردانش آموز از زبان یا گفتمان خود به بیان معنای آزادی می پردازدوازگفتمان حاکم بر جامعه به عنوان غیر استفاده می کند.روابط میان آنها چیست؟ دانش آموز می خواهد برداشت خاص خود از آزادی را توجیه کند وبه طرف مقابل بقبولاند.نقش زبان چیست؟ اززبان برای رسیدن به هدف خود یعنی توضیح برداشت خود از آزادی استفاده می کند.
تفسیروتبیین:در این رخداد ارتباطی دانش آموز از زبان خود (گفتمان خود ) به تعریف آزادی می پردازد وبرای توجیه این برداشت از گفتمان حاکم بر جامعه به عنوان غیراستفاده میکند وباحاشیه رانی گفتمان غیر وبرجسته سازی گفتمان خود تصویر دلخواه خود ازآزادی راارائه می کند.علت حاشیه رانی گفتمان حاکم بر جامعه را محدودیتها و اجبار هایی می داند که این گفتمان برآزادی اعمال می کند .بدین ترتیب با به حاشیه بردن گفتمان غیر، نویسنده به باز تعریف آزادی از گفتمان خود می پردازد که در این باز تعریف بنابرنظریه برلین بر جنبه ای از آزادی مثبت (آزادی اجتماعی)اشاره می شود اما تاکید اصلی برآزادی منفی است که از دیدگاه نویسنده گفتمان حاکم درصدد محدود کردن آن است.
موردهشت:
مکان :دبیرستان فرهنگ زمان :۲۴/۱۰/۹۳ جنسیت:زن
«مفهوم آزادی ازنظرمن چیزی است که ازدیدگاه افراد مختلف وباتوجه به شرایط وویژگی های افراد متفاوت ویک مفهوم نسبیه وهرکسی باتوجه به شرایط وامکاناتی که برای اودرخانواده وجامعه یک تصوری ازاین کلمه داره.به نظرمن آزادی این است که انسان بتونه آزادانه وبدون ترس واضطراب درمواقع ضروری ازحق خود دفاع کنه وبتونه دراجتماع نقش فعال وموثری داشته باشه .مثلا یک زن درجامعه باید پایگاه ومنزلت اجتماعی خودشو روحفظ کنه واجازه نده که به علت زن بودن وجنسیت اوبه اوزوربگن .این همان آزادی ازدیدگاه من است».
مرحله توصیف:
کلمات واجد کدام ارزش های تجربی،رابطه ای وبیانی هستند؟
الف.ارزش های تجربی: آنچه که در نگاه اول دراین متن جلب توجه می کند استفاده از برخی کلمات وتکرارآنها درخلال متن است:
(مفهوم نسبی،خانواده،ترس،اضطراب ،نقش فعال،موثر ، زن بودن،جنسیت ومنزلت )
تضاد معنایی : درخلال متن سه گفتمان را می توان تشخیص داد :گفتمان خودمدرن ، گفتمان حاکم در جامعه وگفتمان پدرسالار که دوگفتمان آخرگفتمان غیرِهستند که ارزشهای متضادی به آن نسبت داده می شود :
گفتمان خودمدرن گفتمان حاکم برجامعه گفتمان پدرسالار
آزادی بدون اضطراب وترس اضطراب وترس زورگویی
حفظ منزلت وپایگاه زن عدم توجه به منزلت زن
نقش فعال وموثرزن
ب.ارزش های رابطه ای:فرد باتاکید برحقوق زنان می خواهد رابطه ای همدلانه ای برای پذیرش افکارش ایجاد کند:« یک زن درجامعه باید پایگاه ومنزلت خودشو حفظ کنه…».
پ. ارزشهای بیانی:
جدول۴-۲-۸:گفتمانهای اشاره شده موردهشت

ویژگی های دستوری واجد کدام ارزش های تجربی،بیانی ورابطه ای هستند ؟
الف.ارزش های تجربی:در خلال متن فرد برای درابهام گذاشتن برخی جنبه ها وپرهیز از دادن توضیح وباز کردن موضوع ازجملات کلی وانتزاعی وفرایند اسم سازی استفاده کرده است.به این مورد به عنوان نمونه توجه کنید:«…اجازه نده که به علت زن بودن به اوزور بگویند ».وبدین گونه خواسته است بدون اینکه توضیح صریح دهد برداشت ِخاص ِخود را از آزادی برای خواننده توجیه کند.
ب.ارزشهای بیانی:بیشتر افعال بکاررفته درمتن مصاحبه افعال زمان حال هستند: «است،می باشد،کند،داشته باشد بگویند …».اینگونه فرد خواسته نشان دهد نظرش حقیقت محض است.
پ.ارزش های رابطه ای:درمتن همه جملات بصورت خبری هستندوفرد ازفعل بایستن برای بیان نظریات خود استفاده کرده است :
«…یک زن درجامعه بایدپایگاه ومنزلت اجتماعی خود راحفظ کند…».این امر نشان دهنده ادعای اقتدارفرد است به بیانی دیگر فرد می خواهد مقتدرانه نظرش رابیان دارد.
تفسیر وتبیین:
ماجرا چیست ؟ماجرا در رخداد ارتباطی مذکورپاسخ یک دانش آموز به سوال (آزادی برای شما چه معنایی دارد؟)است.چه کسانی درگیر ماجرا هستند؟ در رخداد ارتباطی مذکور از یک طرف دانش آموز از زبان یا گفتمان خود(مدرن) به بیان معنای آزادی می پردازد وازگفتمان حاکم برجامعه وگفتمان پدر سالار به عنوان غیر استفاده می کند.روابط میان آنها چیست؟ دانش آموز می خواهد معنای خاص خود از آزادی را توجیه کند وبه طرف مقابل بقبولاند.نقش زبان چیست؟ اززبان برای رسیدن به هدف خود یعنی توضیح برداشت خود از آزادی استفاده می کند.
تفسیروتبیین:در این رخداد ارتباطی همانطور که در قسمت توصیف مشخص شد دانش آموز از زبان خود (گفتمان خود ) به تعریف آزادی می پردازد وبرای توجیه این برداشت از گفتمان حاکم برجامعه وگفتمان پدرسالار به عنوان غیراستفاده میکند وبا به حاشیه رانی گفتمان غیر وبرجسته سازی گفتمان خود تصویر دلخواه خود را ازآزادی ارائه می کند.علت حاشیه رانی گفتمان پدرسالاررا عدم توجه به شان ومنزلت زن وعلت حاشیه رانی گفتمان حاکم برجامعه ،ایجاد ترس واضطراب درراه تحقق آزادی دراین گفتمان می داند.دراین رخداد ارتباطی برآزادی منفی تاکید می شود.همچنین به آزادی اجتماعی نیز اشاره شده است.
موردنه:
مکان :دبیرستان فرهنگ ۲۳ /۹/۹۳ جنسیت:زن
«به نظرمن آزادی درمعنای کلی باید به گونه ای باشه که همه ازحضورشان درجامعه راضی باشندوافرادباید بگونه ای رفتار کنند که حق دارند وآزادی شون به دیگران آسیب نرسونه.امروزه جونا ی هم سن وسال من آزادی روبه معنای دموکراسی
می دونن .چیزی که تو کتابهای درسیم ردشده چون غربی گراییه .توکتابهای درسی بیشتر آزادی با شعارمعروف استقلال آزادی جمهوری اسلامی بیان میشه،مثلا درکتاب تاریخ به معنای خودکفایی کشور از کشورهای بیگانه است ولی این جای سوال داره آیا به همین هایی هم که توکتابها بهش اشاره می کنند رسیدیم؟»
مرحله توصیف:
کلمات واجد کدام ارزش های تجربی،رابطه ای وبیانی هستند؟