در جهان رسانه ای شده امروز، با وجود هزاران اجتماع انسانی در نقاط مختلف دنیا، تنوع فرهنگی بدین معنا خواهد بود که تمامی افراد و گروه ها بتوانند از حقوق فرهنگی خود برمبنای حقوق بشر و آزادی های اساسی انسان بهره مند شوند.
همه فرهنگ ها امکان فعالیت مساوی همگام با سایرین را داشته باشند و هیچ گونه تبعیض و نابرابری تحت هیچ عنوانی وجود نداشته باشد. در این تنوع و کثرت، فرهنگ و مولفه های آن باید همچون ” تنوع زیستی ” به عنوان و گنجینه سرشار تجربه ، خرد و رفتار تمام انسان ها مورد حفاظت و حمایت قرار گیرد.
اصل کثرت گرائی به معنای دیگرپذیری و احترام به کثرت فرهنگ ها، هم در داخل کشور ها و روابط بین قومی و هم ذر مناسبات بین کشور ها حائز اهمیت بسیار است. در این راستا حق برخورداری از فرهنگ خاص خود ، داشتن آموزش و پرورش به زبان و فرهنگ خود در حفظ و نگهداری گوشه ای از میراث بشری، حق ابراز ایمان و اجرای مراسم دینی خاص خود، حق استفاده از زبان خاص خود، حق شرکت در زندگی فرهنگی و … از جمله موارد قابل توجه می باشند.(سپهری،1385: 67 فرهنگ و رسانه )
جمع بندی
اين چارچوب نظری به ما کمک میکند تا پيش از ورود به بحث شبكههاي اجتماعی كه به لحاظ ماهيتي، ماهيتاً کاربردهايی بسيار فراتر از يک ارتباط ساده از طرق چت، ايميل و وبلاگ فراهم میکنند، با کارکردهای جماعتها و گروههای اينترنتی آشنا شويم. هرچند تحقيقات در حوزهی ارتباطات با واسطهی كامپيوتر به طور عمده بر مفهوم گمنامی متمرکز شده است ولي بايد توجه داشت که پايهی شكلگيري شبکههای اجتماعی مجازی در سير تاريخی آنها عمدتاً با هدف تداوم شبکههای اجتماعی واقعی و دوستیهای واقعی بوده است؛ هرچند که در ادامه رشد اين شبکهها، ارتباط غريبهها و بحث گمنامی نيز به شکلی جدیتر مطرح شد.
با اين توصيف، شكل گيري و توسعه زندگي در اجتماعات شبكهاي اعم از برخط[75] و كنارخط[76] نسبت به گروههاي سنتي تفاوتهاي آشكاري دارد كه مهمترين آنها عبارتند از:
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، توان اتصال با تعداد بزرگتري از گروههاي اجتماعي را فراهم ميآورد، در حاليكه ميزان گرفتار شدن در هر يك از اين گروهها را كاهش ميدهد.
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، كنترل هريك از گروههاي اجتماعي را كاهش ميدهد، و در عين حال تعهد هر يك از گروهها را نيز نسبت به تأمين يك وضعيت خوب شخصي پايين ميآورد.
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري ايجاب ميكند كه افراد بهطور فعال شبكههاي تكه تكه شده و پيوندهاي تنك بافت را نگهدارند. در مقابل، در گروهها، براي افراد راحتتر است كه كنار بنشينند و بگذارند پويايي گروه و ساختهاي فشردهی متراكم بافت، كار را انجام دهند. به همين دليل است كه احتمال مقاومت شبكههاي دوستي در مواقع سرريز شدن[77] بسيار كمتر از شبكههاي خويشي است.
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، نسبت تعاملها را از تعاملهاي مبتني بر ويژگيهاي انتسابي افراد در بدو تولد- نظير سن، جنسيت، نژاد و قوميت- به سمت تعاملات مبتني بر ويژگيهاي اكتسابي در طول زندگي- نظير سبكهاي زندگي، هنجارهاي مشترك و علايق داوطلبانه- سوق ميدهد.
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، ميتواند پيوندهاي متقاطع بينگروهي[78] را كه گروههاي اجتماعي را متصل و منسجم ميسازد، بسط دهد. به جاي اينكه چنين گروههايي در جعبههاي كوچك بهشدت در هم تنيده، منزوي باشند.
-
- زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، ميتواند گزينهها را افزايش دهد؛ در حالي كه عضويتهاي گروهي قابل لمس را كه احساس تعلق ايجاد ميكنند، كاهش ميدهد.
-
- و بالاخره اينكه، زندگي در شبكههاي اجتماعي كامپيوتري، هويت و فشارهاي تعلق به گروهها را كاهش ميدهد، در حالي كه فرصت، امكان، جهانيشدن و عدم قطعيت را از طريق مشاركت در شبكههاي اجتماعي، افزايش ميدهد (دوران؛ 1384: 8-27).
در نتيجه، توانايي شبكههاي كامپيوتري در اتصال مردم به يكديگر، راي همسايگي بلا واسطه و گروه سازماني، ميتواند مبنايي براي همبستگي مكانيكي پيوندهاي بين گروهي را كه دوركيم آرزويش را داشت و هرگز نديد، فراهم آورد (Hampton & Wellman 1999).
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 روش انجام پژوهش
در پژوهش فوق از روش پيمايش[79] استفاده ميشود . ويژگي بارز پيمايش عبارت اند از شيوه ی گردآوري داده ها و روش تحليل آنها(دواس، 1382، ص 13)
مشخصه ی پيمايش، مجموعه ساختمند و منظمي از داده هاست كه دواس (1382) آن را ماتريس متغير بر حسب دادههاي موردي مينامد.
تحقيق پيمايشي (survey) يا زمينهيابي از جمله مهمترين روشهاي تحقيق در علوماجتماعي به شمار ميروند كه از كاربردهاي فراواني در حوزه مطالعات اجتماعی برخوردار هستند.
پيمايش، روشي است براي بدستآوردن اطلاعاتي درباره ديدگاهها، باورها، نظرات، رفتارها، انگيزهها يا مشخصات گروهي از اعضاي يك جامعه اين روش آماري است كه از راه انجام تحقيق و پژوهش علمي ميسر ميشود. همچنين پيمايش را ميتوان روشي علمي در تحقيقات اجتماعي قلمداد كرد كه شامل، روشهاي منظم و استاندارد براي جمعآوري اطلاعات درباره افراد، خانوادهها يا مجموعههاي بزرگتري از گروههاي مختلف جامعه است. در حقيقت پيمايش را ميتوان هم به ابزار استفاده براي جمعآوري دادهها و هم به فرايندهاي بكار گرفته شده هنگام بهرهگيري از آن ابزار تلقي كرد.
پيمايش يك فرايند پژوهشي است كه به منظور جمعآوري اطلاعات درباره اين موضوعات كه: مردم چه ميدانند؟ چه فكر ميكنند؟ چه كاري انجام ميدهند؟ و… انجام ميپذيرد.
پژوهشهاي پيمايشي ميتوانند در سه سطح انجامپذيرند كه شامل توصيف، تبيين و كشف هستند.
پژوهش حاضر نیز در دو بخش مطالعاتی و عملیاتی صورت گرفتهاست که بخش اول آن به روش اسنادی و کتابخانهای و در بخش دوم نیز از روش پیمایشی بهره جستهاست.
سطوح مورد استفاده در اين پژوهش، تلفيقي از سطوح توصيفي و تبييني است. ابتدا براي جمعآوري مطالب و مباحث مربوط به شبکههای اجتماعی و گرایش دینی از طريق روش اسنادي به بررسي منابع مربوطه پرداخته شدهاست و مطالب مربوط با هدف به كارگيري مناسب در امر تحقيق مورد توصيف، تبيين و تفسير قرار گرفتهاند. سپس در مرحله دوم از روش پيمايش استفاده شدهاست و از طريق ابزار پرسشنامه به جمعآوري اطلاعات در مورد جامعه مورد مطالعه اقدام نموده، سپس با بهره گرفتن از آمار استنباطي براي بررسي نوع رابطه و شدت ارتباط متغيرها با يكديگر به آزمون فرضيات مطرح شده در طول تحقيق پرداخته شده است.
3-2 جامعه آماري
جامعه آماري اين تحقيق ،دانشجویان دانشکده هنر های زیبا دانشگاه تهران می باشد.بنابرآمارارائه شده توسط اداره آموزش این دانشکده تعداد دانشجویان این دانشکده 2005 نفرمی باشد وپرسشنامه ها درمیان دانشجویان رشته های مختلف و در سه سطح تحصیلی لیسانس ، فوق لیسانس و دکترا توزیع شده است.
3-3 روش نمونه گيري
در اين تحقيق از روش نمونه گيري تصادفي منظم[80] استفاده شده است . ارل ببي(1384) در مورد اين روش و تفاوت آن با روش روش تصادفي ساده مينويسد:
براي نمونه گيري تصادفي ساده معمولا به فهرستي از عنصرها نياز است وقتي كه چنين فهرستي در دسترس باشد محققان معمولا به جاي نمونه گيري تصادفي ساده از نمونه گيري منظم(systhematic sampling) استفاده ميكننددر نمونه گيري منظم هر عنصر kام در كل فهرست به طور منظم انتخاب ميشود تا در نمونه گنجانده شود براي اطمينان از اينكه هنگام استفاده از اين روش دچار سوگيري نشويد بايد عنصر نخست را به صورت تصادفي انتخاب كنيد. (ص445)
دلاور( 1377 ) با يك مثال ،اين روش را اين گونه شرح مي دهد:
از اين روش زماني استفاده مي شود كه تمامي اعضاي جامعه تعريف شده قبلا به صورت تصادفي فهرست شده باشند.فرض مي كنيم 100 نفر دانشجو را از جامعه اي 1000 نفري كه قبلا انتخاب شده اند مي خواهيم انتخاب كنيم براي اين كار تعداد اعضاي جامعه را بر نمونه تقسيم مي كنيم .كه عدد 10 بدست مي آيد سپس به صورت تصادفي شماره اي كه كوچكتر از عدد بدست امده باشد )در اينجا عدد 10) را انتخاب مي كنيم مثلا شماره8. بنابراین شماره ی 8 به عنوان نقطه ی شروع انتخاب نمونه مي باشد. سپس با اضافه کردن فاصله ده تایی به شماره های بعدی سایر نمونه ها به ترتیب افرادي كه در فهرست جامعه آماری هستند (شماره هاي 8،18،28و….) را انتخاب مي كنيم که کل نمونه ها انتخاب می شوند.
3-4 حجم نمونه
در اين تحقيق، حجم نمونه از طريق فرمول كوكران محاسبه شده است. جامعه آماري اين تحقيق همان طور كه قبلا اشاره شد 1005نفر است طبق فرمول نتيجه بدست آمده بیش از 300نفراست كه براي اطمينان بيشتر وكاهش خطاي نمونه گيري حجم نمونه 320 نفر در نظر گرفته شد.:
درفرمول كوكران:
n= نشان دهنده حجم نمونه
N=حجم جمعيت آماري
=Tدر صد خطاي معيار ضريب اطمينان قابل قبول
P= نسبتي از جمعيت دارای صفت معين (مثلا جمعيت مردان)
=Q نسبتي از جمعيت فاقد صفت معين (مثلا جمعيت زنان)
d= درجه اطمينان يا دقت احتمالي مطلوب
طبق فرمول بالا اگر بخواهيم حجم نمونه را با شكاف جمعيتي 5/0 (يعني نيمي از جمعيت حايز صفتي معين باشند .نيمي ديگر فاقد آن)p=0/5, 1 - p = 0/5
و پذيرش خطاي نمونه گيري
(d=0/05)
بدين ترتيب با قرار دادن حجم جمعيت آماري در فرمول بالا و انجام يك محاسبه ساده تعيين حجم نمونه امكان پذير خواهد بود.:
در این تحقیق برای برآورد اندازه نمونه از فرمول کوکران (انواع مختلفی از فرمولها برای تعیین اندازه نمونه وجود دارد) استفاده میشود. دلیل استفاده از این فرمول این است که اندازه جامعه آماری در اینجا نامشخص و بزرگ است و در این مواقع از فرمول کوکران برای برآورد اندازه نمونه استفاده میشود (در بیشتر تحقیقات پیمایشی از این فرمول برای برآورد تعداد نمونه استفاده میشود). از فرمول زیر اندازه نمونه محاسبه میگردد: