چکیده:
یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادلهای اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانههای مهم توسعه نیافتگی است که رفع چنین کمبودهای مستلزم نگرش و توجه جدی به نحوه پراکندگی شاخصهای توسعه در سطوح مختلف است. به منظور حل مسایل ناشی از عدم تعادلهای منطقهای، گام نخست، شناخت و سطحبندی مناطق از نظر برخورداری در زمینههای مختلف است. استان فارس به عنوان سومین استان پهناور کشور با دارا بودن 29 شهرستان گوناگون از جنبههای بسیاری از جمله گردشگری، صنعت، کشاورزی، اشتغال و دارای قابلیت و محدودیت است که چگونگی برخورداری محرومیتها در سطح استان از جنبههای مختلف تا کنون به درستی تعین نشده است. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد تا ضمن استخراج کلیه شاخصهای مؤثر بر توسعه استان فارس، به تعیین جایگاه و نقش هر یک از آنها در میزان توسعه یافتگی شهرستانهای استان فارس بپردازد و از این رهگذر ضمن شناسایی محدودیتها و قابلیتهای توسعه هر شهرستان، راهبردهای به منظور کاهش نابرابریهای منطقهای و ناحیهای ارائه و از این رهگذر گامی در جهت توسعه متوازن و یکپارچه استان برداشته شود .
نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که شهر شیراز با برخورداری از امکانات و خدمات متنوع و گسترده و با جذب جمعیت و سرمایه از نقاط مختلف استان به عنوان قطب سرمایه و یک شهر مرکز – پیرامون به وجود آمده است که با توزیع متعادل امکانات و خدمات با توجه به ظرفیتها و پتانسیلهای موجود در سایر شهرستانها، میتوان شاهد تعادل نسبی در توسعه استان بود.
واژگان کلیدی: برنامهریزی منطقهای، توسعه، سطحبندی، استان فارس
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده أ
فصل اول کلیات تحقیق. 1
مقدمه 2
1-1-طرح مساله 2
1-2-ضرورت تحقیق. 5
1-3-اهداف تحقیق. 7
1-3-1هدف اصلی. 7
1-3-2-اهداف فرعی. 7
1-4-فرضیه های تحقیق. 7
1-5- کاربرد های متصور از تحقیق. 8
1-6-مشکلات و محدودیت های تحقیق. 8
فصل دوم مبانی نظری و پشینه تحقیق 9
مقدمه 10
2-1-تعاریف و مفاهیم 10
2-1-1-توسعه 10
2-1-2 توسعه یافتگی. 11
2-1-3- سطح بندی توسعه 12
2-1-4-آمایش سرزمین. 12
2-1-5-توسعه منطقهای. 12
2-1-6-توسعه انسانی. 14
2-1-7- توسعه پایدار. 15
2-1-8- رتبه بندی. 17
2-1-9- برنامه 18
2-1-10- برنامهریزی. 18
2-1-11-برنامهریزی منطقهای. 19
2-1-12- محلات شهر. 21
2-1-13-شهرستان. 23
2-2-دیدگاهها و نظریات 24
2-2-1-سابقه برنامهریزی منطقهای. 24
2-2-2-نظریات ارائه شده 26
2-2-4-نگرش اقتصادى- اجتماعى به توسعه پایدار. 46
2-3-پیشینه تحقیق. 47
جمع بندی و خلاصه فصل دوم 51
فصل سوم محدوده مورد مطالعه و روش تحقیق. 53
مقدمه 54
3-1-معرفی محدوده مورد مطالعه و روش تحقیق 54
3-2-مشخصات جغرافیایی و طبیعی شهرستانهای استان فارس 55
3-2-1-آباده 55
3-2-2-ارسنجان. 56
3-2-3—استهبان. 56
3-2-4-اقلید 56
3-2-5-بوانات 57
3-2-6-پاسارگاد 58
3-2-7-جهرم 58
3-2-8-خرامه 58
3-2-9-خرم بید 59
3-2-10-خنج. 60
3-2-11-داراب 60
3-2-12-رستم 60
3-2-13-زرین دشت 61
3-2-14-سپیدان. 61
3-2-15-سروستان. 62
3-2-16-شیراز. 62
3-2-17—فراشبند 63
3-2-18-فسا 63
3-2-19-فیروز آباد 64
3-2-20-قیر و کارزین. 64
3-2-21-کازرون. 65
3-2-22-کوار. 65
3-2-23-گراش 65
3-2-24-لارستان. 66
3-2-25-لامرد 66
3-2-26-مرودشت 67
3-2-27- ممسنی. 67
3-2-29-نی ریز. 68
3-3-ناهمواری های استان. 69
3-4-شرایط توپوگرافی و ناهمواری استان فارس 71
3-5-کوه ها و غارها در استان فارس 71
3-6-دشت ها 72
3-7-بیابان. 74
3-8-رودخانه ها، چشمه ها و آبشارهای استان فارس 75
3-8-1-رودخانه دالکی کازرون. 3 3-8-2 رودخانه مهران لارستان 77 3-8-3 رودخانه زهره ممسنی.77 3-8-4 آبشار مارگون78
3 – 9 دریاها، جزیره ها و تالاب های استان فارس.78 3-10-گنبد نمکی. 79
3-11-خاک 80
3-12-مشکلات خاک در استان. 3 3-13- پوشش گیاهی استان فارس82
3-14-باد و جریانهای هوایی. 82
3-15-آب و هوا 84
3-16-وجه تسمیه و مختصری از پیشینه تاریخی استان فارس 86
3-17-جمعیت(تعداد جمعیت و ساختار جنسی آن) 87
3-18-ترکیب سنی جمعیت 90
3-19-تراکم جمعیت و نسبت وابستگی. 320 نسبت وابستگی97
3-21-اقتصاد پایه 97
3-22-مهاجرت 101
3-23-مدل ها و روش ها 103
3-23-1مدل تاپسیس 103
3-23-2-تحلیل خوشه ای. 105
3-23-3-تحلیل عاملی. 107
3-23-4-مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی. 111
3-23-5-مدل اسکا لوگرام 120
3-23-6-مدل یاگر. 122
3-24روش تحقیق. 124
3-24-1-روش و ابزار گردآوری اطلاعات 124
3-24-2-روش تجزیه و تحلیل داده ها 124
فصل چهارم تجزیه و تحلیل. 125
4-1-مقدمه 126
4-2-انتخاب شاخص ها 126
4-3-شاخص اجتماعی و فرهنگی. 127
4-4-بهداشتی –درمانی. 128
4-5-آموزشی. 128
4-6-صنعت و معدن. 128
4-7-مسکن. 129
4-8-زیر بنای. 129
4-9-اقتصادی. 130
4-10-سنجش و ارزیابی. 131
4-11- سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی(شاخص اقتصاد کشاورزی و مسکن و کالبدی) 158
4-12- سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک تاپسیس(شاخص آموزشی) 172
4-13-سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل عاملی(شاخصهای فرهنگی –اجتماعی و ارتباطی) 189
4-14- سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل خوشه ای (شاخصهای بهداشتی و درمانی-زیربنایی) 198
4-15- سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک اسکالوگرام(شاخص اقتصاد بازرگانی) 204
4-16-سنجش و ارزیابی توسعه شهرستانهای استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک یاگر(شاخص صنعتی ومعدنی) 209
4-17-آزمون فرضیات پژوهش 214
فصل پنجم جمع بندی و نتیجه گیری. 216
5-1-مقدمه 217
5-2-جمع بندی و نتیجه گیری. 218
5-3-پیشنهادات 220
منابع و مأخذ 222
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره(3-1):ایستگاه های هواشناسی85
جدول شماره (3-2):جمعیت و ساختار جنسی آن.88
جدول شماره(3-3):جمعیت و ساختار جنسی شهرستان های استان فارس به تفکیک مناطق شهری و روستایی سال 139089
جدول شماره (3-4):جمعیت استان فارس و شهرستان های آن بر حسب گروه های عمده سنی92
جدول شماره (3-5):تراکم حسابی و نسبت وابستگی استان فارس و شهرستان ها96
جدول شماره (3-6)درصد شاغلان در استان فارس و شهرستان های آن و ضریب مکانی بخش های اشتغال98
جدول شماره (3-7):مهاجران وارده شده طی 10سال گذشته (سال 1385).101
جدول(3-8): مقیاس مقایسه دو به دو در AHP118
جدول شماره(4-1):زیرمعیارهای شاخص های توسعه132
جدول شماره(4-2):میانگین و وزن شاخص های توسعه.133
جدول شماره(4-3):وزن زیر معیارها.134
جدول شماره (4-4):وزن مرکب زیر شاخص ها.137
جدول شماره (4-5):وزن ریر شاخص ها درهر یک از شهرستان ها.141
جدول شماره (4-6):رتبه بندی شهرستان ها156
جدول شماره (4-7):زیر معیارهای اقتصاد کشاورزی159
جدول شماره(4-8):زیر معیارهای مسکن159
جدول شماره (4-9):وزن اولیه شاخص اقتصاد کشاورزی.159
جدول شماره(4-10):وزن اولیه شاخص مسکن160
جدول شماره (4-11)وزن نرمال160
جدول شماره(4-12):وزن نرمال161
جدول شماره(4-13):وزن هر یک از زیر معیارها در شهرستان ها.161
جدول شماره (4-14):وزن هر یک از زیر معیارها در شهرستان ها163
جدول شماره (4-15): وزن های مرکب در هر شهرستان164
جدول شماره (4-16):وزن مرکب در هر شهر ستان166
جدول شماره (4-17):رتبه بندی شهرستان ها167
جدول شماره (4-18):رتبه بندی شهرستان ها169
جدول شماره (4-19):ماتریس استاندارد داده ها در مقاطع مختلف تحصیلی174
جدول شماره (4-20):ایده آل مثبت و منفی در مقاطع مختلف تحصیلی.181
جدول شماره (4-21):فاصله از ایده آل مثبت و منفی در مقاطع مختلف تحصیلی183
جدول شماره (4-22):رتبه بندی شهرستانها در شاخص آموزشی مدل تاپسیس186
جدول(4-23): دوران عامل ها.192
جدول شماره (4-24): معیارها و همبستگی ها در زیر شاخص ها در شاخص ارتباطی193
جدول شماره (4-25): معیارها و همبستگی ها در زیر شاخص ها در شاخص فرهنگی و اجتماعی.194
جدول شماره(4-26): تعیین فاصله طبقات در شاخص فرهنگی درمدل تحلیل عاملی196
جدول شماره (4-27): تعیین فاصله طبقات در شاخص ارتباطی در مدل تحلیل عاملی196
جدول شماره(4-28): شهرستان های همگن در شاخص زیر بنای در مدل تحلیل خوشه ای.200
جدول شماره(4-29):شهرستان های همگن در شاخص بهداشتی در مدل تحلیل خوشه ای.200
جدول شماره(4-30):میانگین، انحراف معیار، حد بالا، حد پایین در شاخص اقتصاد بازرگانی.204
جدول شماره(4-31): وضعیت 3گانه شاخص های مورد بررسی205
جدول شماره (4-32):رتبه بندی شهرستان ها در مدل اسکالوگرام207
جدول شماره(4-33): وزن دهی به شاخص های صنعتی و معدنی.210