برای اندازه گیری رطوبت ماده خوراکی وتعین در صد ماده خشک خوراک و مدفوع به وسایل و مواد زیر استفاده شد: الف)آسیاب جهت آسیاب نمودن ماده مورد نظر ب)آون که درجه حرارت آن در ۱۰۳ درجه سانتی گراد قابل تنظیم باشد. ج)بوته چینی یا ظروف آلومینیومی د)دسیکاتور یا رطوبت گیر و) ترازوی الکترونیکی یا حساسیت ۱/۰میلی گرم ه) انبر جهت جابجایی بوته چینی یا ظروف آلومینیومی اندازه گیری ماده خشک یا مقدار آب موجود در نمونه به صورت مقدار کاهش وزن بعد از قرار گرفتن در معرض حرارت بیان می شود.در ۱۰۰ درجه سانتی گراد بعضی عناصر فرار ممکن است در حین حرارت دهی از بین بروند و سایر عناصر مانند قندها ممکن است تجزیه شوند. به هر حال مقادیر چنین عناصر فرار وقابل تجزیه در موارد خوراکی معمولا بسیار کم است.جهت تععین ماده خشک ، از هر نمونه مقدار ۵۰ گرم در ظروف آلومینیومی ریخته وسپس به مدت ۲۴ ساعت در داخل آون با در جه حرارت ۱۰۳ درجه سانتی گراد قرار داه شد.پس از آن نمونه در دسیکاتور قرار داده شد تا در طی روند سرد شدن ،رطوبت هوا را به خود جذب نکند. پس از سرد شدن نمونه با انبر برداشته شده و توسط ترازوی دقیق الکترونیکی وزن آن ثبت(z) شد.درصد ماده خشک ،از روی کاهش وزن نمونه اولیه به صورت زیر محاسبه گردید ..

وزن بوته چینی+نمونه تر =y گرم وزن بوته چینی +نمونه خشک=Z گرم وزن نمونه تر=y-x وزن نمونه خشک=z-x

۳-۵-۲ - اندازه گیری درصد پروتئین خام

روش مبنا جهت^[۱۸] اندازه گیری در صد پروتین خام جیره(ازت کل) ، روش ابداع شده توسط جان کلدال^۱ دانشمند وشیمیدان دانمارکی می باشد.این روش بر پایه محاسبه در صد نیترژن موجود در هر ماده غذایی و برآورد ضریب مورد نظر پایه گذاری گردیده است. معمولا ضریب پروتئینی را ۲۵/۶ در نظر می گیرند زیرا به طور متوسط ۱۶در صد هر پروتئین را نیتروژن تشکیل می دهد. بر آورد مقدار نیتروژن بر این اصل استوار است که ترکیبات نیتروژنه هنگامی که با اسید سولفوریک غلیظ هضم می شوند. نیتروژن موجود را به سولفات آمونیوم (NH4)₂So4تبدیل می کنند. با اضافه کردن قلیا به مخلوط هضم شده آمونیاک تقطیری آزاد می شود وترکیب آمونیاک یا اسید بوریک(بورات آمونیوم) به وسیله محلول اسید سولفوریک۱/۰ نرمال استاندارد تیتر می شود.

۳-۵-۳- اندازه گیری ماده آلی وخاکستر

هرگاه ماده غذایی بوسیله حرارت ۵۵۰-۶۰۰ درجه سانتی گراد سوزانده شود ،ماده خاکستری رنگی باقی می ماند که حاوی کلیه املاح یا مواد معدنی موجود در خوراک است که اصطلاحا به آن خاکستر می گویند.خاکستر عموما حاوی مینرال های نمونه یا مواد غیر آلی است.

W=وزن اولیه نمونه w1=وزن بوته w2=وزن بوته وخاکستر(وزن بوته بعد از کوره)
(وزن نمونه خشک وزن خاکستر )=در صد خاکستر

۳-۵-۳- اندازه گیری دیواره سلولی بدون همی سلولی (^۱ADF)

ابتدا نمونه خرد وبه ذراتی با ابعاد۱ میلی متر تبدیل شد.سپس با بهره گرفتن از ترازوی دقیق،۱گرم از نمونه آسیاب شده به داخل بوته چینی ان^[۱۹]تقال داده شد.سپس ترکیبات دیواره سلولی بدون همی سلولز که شامل سلولز و لیگنین است به روش ون سوست و همکاران(۱۹۹۱)محاسنه گردید.

۳-۵-۴- اندازه گیری دیواره سلولی (NDF)¹

ابتدا نمونه ها خرد ودر آون خشک شده،سپس یک گرم از نمونه با دقت ۰۰۱/۰گرم وزن شده با بهره گرفتن از روش ون سوست و همکاران^۲(۱۹۹۱) الیاف نامحلول در شویند^[۲۰]ه خنثی (NDF) که شامل همی سلولز،سلولز ولیگنین است محاسبه گردید.

۳-۶- بررسی عملکرد دام ها

طول دوره آزمایش ۷۷ روز بود که هر روز به طور جداگانه باقیمانده غذای هر دام اندازه گیری شده. و از غذای داده شده کسر شد. افزایش وزن دام ها بصورت هفتگی اندازه گیری گردید.
ضریب تبدیل از تقسیم نمودن : ماده خشک مصرفی افزایش وزن روزانه
افزایش وزن روزانه: از تقسیم نمودن افزایش وزن هفتگی به روزهای هفته محاسبه گردید

۳-۷- نمونه گیری

در کل دوره دوبار در هفته های ۶ و ۱۱ از دام ها از طریق ورید وداج و شکمبه خون و مایع شکمبه گرفته شد. نمونه گیری ۳ ساعت پس از مصرف خوراک تهیه شد:‌ نمونه های خون در لوله های ضدانعقاد ریخته و بلافاصله برای سانتریفیوژ به آزمایشگاه فرستاده شدند.. نمونه های پلاسما جدا شده و تا زمان اندازه گیری در دمای ۲۰- درجه سانتی گراد نگهداری شد. سپس مقادیر فراسنجه های خونی و با بهره گرفتن از دستگاه اتوآنالایزر تعیین شد.کیت های مورد استفاده برای آنالیز فراسنجه های خون کیت های راندوکس و پارس آزمون بودند.
در هفته های ۶ و۱۱ حدود ۳ ساعت پس از مصرف غذا با بهره گرفتن از پمپ از شکمبه مایع گیری شد. وبرای اندازه گیری غلظت نیتروژن آمونیاکی و اسید های چرب فرار نمونه ها به آزمایشگاه ارسال شد. pH مایع شکمبه بلافاصله با بهره گرفتن از pH سنج اندازه گیری شد.نمونه مایع شکمبه با بهره گرفتن از پارچه ۴ لایه کنفی صاف شده و۱نمونه ۵۰ میلی لیتری از آن با ۱ میلی لیتر اسید سولفوریک۰۵۰/۰ با نسبت ۱ به ۵۰ اسید سولفوریک به مایع شکمبه برای تعیین نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه بر اساس روش رینال وهمکاران(۲۰۰۷) مخلوط شده بلافاصله در سرد خانه با دمای ۲۰- درجه سانتی گراد تا انجام آزمایش های بعدی نگه داری شد. نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه به روش تیتراسیون با اسید سولفوریک ۱/۰ نرمال به روش کانوی(۱۹۵۰) اندازه گیری شد.

۳-۸- تجزیه و تحلیل آماری

این آزمایش بصورت فاکتوریل ۳۲در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام گرفت.داده های حاصل،بعد از انجام تست نرمال بودن داده ها با بهره گرفتن از رویه GLMبرنامه آماری SASویرایش ۹ و داده های مربوط به فراسنجه های خونی وتخمیر شکمبه ای با رویه MIXED با در نظر گرفتن اثر زمان آنالیز شد. برای مقایسه میانگین تیمارها از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح ۵ درصد استفاده شد.مدل آماری به صورت زیر بود. میانگین تیمارها در رویه GLM با بهره گرفتن از آزمون چند دامنه ای دانکن، و در سطح احتمال آماری )۰۵/۰>p) باهم مقایسه شدند.

Yijk=µ+Ai+Bj+ABij+Rk+e_ijk
Yijk=مشاهده مربوط به سطح iام فاکتور A وسطحjام فاکتورB در تکرارk
µ= میانگین مشاهده ها A_I=اثر سطح iام فاکتورA eijk=اثر اشتباه آزمایشی
Bj= اثر سطح jام فاکتور B ABij= بر هم کنش دو فاکتورAوB Rk=اثر بلوک kام

فصل چهارم

نتایج و بحث

(فصل چهارم نتایج و بحث)

۴-۱- عملکرد

اثر سطوح مختلف اسانس مرزه و دانه ی غلات را بر مصرف ماده خشک نشان می دهد که سطوح مختلف اسانس ونوع دانه غلات تاثیر معنی داری نداشت (.(p>0.05
جدول ۴-۱: مقایسه میانگین اثر سطوح مختلف اسانس مرزه بر مصرف ماده خشک(گرم) در بزغاله ها