گلن اسرائیل، یونل بیولیو و گلن هریس(۲۰۰۱)، درپژوهشی با عنوان «ارتباط بین محیط فیزیکی مدرسه و سرمایه ی اجتماعی مدرسه و سطوح فعالیت های فیزیکی دانش آموزان» گزارش کردند که سرمایه ی اجتماعی مدرسه ممکن است عامل مهمی در افزایش فعالیت های فیزیکی دانش آموزان نسبت به محیط فیزیکی مدرسه باشد. یافته های این مطالعه می تواند به آگاهی از مداخله ی اهداف در افزایش سطوح فعالیت فیزیکی دانش آموزان کمک کند.
بریتن باتن، استیفن تری ست و یان جانسن(۲۰۰۳)، در پژوهشی با عنوان« ارتباط بین خصوصیات تسهیلات فیزیکی مدرسه، پیشرفت دانش آموزان و سطح رضایت شغلی معلمان» در یافتند که در بین مدارس شرکت کننده در این مطالعه هیچ ارتباط معناداری بین خصوصیات تسهیلات مدرسه و پیشرفت دانش آموزان وجود ندارد. همچنین ارتباطات محدودی بین کیفیت محیط فیزیکی مدرسه، رضایت شغلی معلمان و رفتار دانش آموزان وجود دارد. بیشترین ارتباط معنی دار بین رضایت والدین ورفتار دانش آموزان مشاهده شد. تنوع خصوصیات فیزیکی مدرسه ارتباط معنی داری را بر روی سلامت معلمان و دانش آموزان شان دادند. به طور کلی روزانه گزارش کمتری از بیماری معلمانی که در مدارس تمیز و با تهویه ی بهتر کار می کنند، ارائه می شود و همچنین دانش آموزان هم انگیزش بیشتری برای درس خواندن دارند. می توان نتیجه گرفت که بین خصوصیات فیزیکی مدرسه، سطح رضایت والدین، رفتار والدین و سلامت معلمان و دانش آموزان وجود دارد.

احمدی، سعادتمند و لیث صفار(۱۳۸۹)، پیرامون ارتباط ادرکات دانشجویان از فرهنگ سازمانی دانشگاه با پیشرفت تحصیلی آنان در دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان مطالعه ای انجام داده اند . بر اساس نتایج بدست آمده با ۹۵ درصد اطمینان می توان اذعان داشت که بین ادراک دانشجویان در بعد نگرش به تحصیل با پیشرفت تحصیلی آنان تفاوت معناداری وجود دارد .یعنی پیشرفت تحصیلی دانشجویان با نگرش مثبت به تحصیل و یادگیری، بیشتر است. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده معلوم شد که بین ادراک دانشجویان در بعد فرایند آموزشی با پیشرفت تحصیلی آنان رابطه معنا داری وجود دارد. در این پژوهش مشخص شد که بین ادراک دانشجویان در بعد امکانات محیط دانشگاهی و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین با بررسی داده های حاصل شده مشخص گردیدکه بین ادراک دانشجویان در بعد روابط انسانی با پیشرفت تحصیلی آنان رابطه معنا دار وجود دارد. در این پژوهش رابطه ادراک دانشجویان در بعد قوانین و ارتباطات شفاف با پیشرفت تحصیلی معنا دار بود. همچنین یافته ها حاکی از آن است که بین ادراک دانشجویان از ابعاد فرهنگ سازمانی با توجه به جنسیت و دوره تحصیلی تفاوت معنی دار وجود ندارد. علاوه براین نتایج نشان می دهد که بین جنسیت دانشجویان و پیشرفت تحصیلی آنان تفاوت معنا دار وجود دارد، یعنی دانشجویان دختر پیشرفت بهتری نسبت به دانشجویان پسر دارند. در نهایت می توان گفت که فرهنگ سازمانی دانشگاه به عنوان یکی از مهمترین نیروهای اساسی نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی دانشجو ایفا می کند. بنابراین اگر از مقوله ی فرهنگ بهره کافی برد و نسبت به آن احساس مسئولیت نشان داد می تواند شاهد انعطافی برجسته در سطح پیشرفت تحصیلی دانشجویان بود که آنان را به سطحی فراتر از فضای همرنگی سوق می دهد.
۲-۳-۷. روابط سایر متغیرها با فرهنگ مدرسه و عناصر آن
ماهر(۱۹۹۰)، پژوهشی درباره «رابطه فرهنگ سازمانی با انگیزش و پیشرفت» انجام داد و نتیجه گرفت که فرهنگ سازمانی مدرسه روی انگیزش و پیشرفت تأثیر می گذارد. این پژوهش پنج بعد فرهنگ سازمانی را به ترتیب پیشرفت، قدرت، شناسایی، حس تعلق، احساس کلی بودن هدف در نظرگرفته است.
نو( ۲۰۱۲)، پژوهشی تحت عنوان«رابطه بین هوش هیجانی اصلی مدیر مدرسه، فرهنگ مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان»در یک یافته مغایر به این نتیجه دست یافت که متغیرهای پیش بینی کننده ی هوش هیجانی و فرهنگ مدرسه، به طورقابل توجهی پیش بینی کننده ی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نیست.
عارفی و همکاران(۱۳۸۹)، در بررسی«رابطه عناصر و ابعاد فرهنگ مدرسه با انگیزه ی پیشرفت در دانش آموزان راهنمایی شهرستان مبارکه»به این نتیجه دست یافتند که ابعاد فرهنگ مدرسه می توانند انگیزه ی پیشرفت دانش آموزان را پیش بینی کند.
رجائیان(۱۳۸۷)، پژوهشی با عنوان«ادراکات دانش آموزان از فرهنگ مدرسه با پیشرفت تحصیلی آنان در دبیرستان های شهراصفهان»انجام داد. نتایج نشان داد که بین ادراکات دانش آموزان از فرهنگ مدرسه درابعاد نگرش به تحصیل و یادگیری، رفتارها و پیامدهای آموزشی یادگیری گروهی و محیط فیزیکی مدرسه، با پیشرفت تحصیلی آنان رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. اما بین ابعاد حمایت گروهی، رفتارها و نگرش های معطوف به والدین و پیشرفت تحصیلی رابطه معنادار به دست نیامد. درضمن نمرات دختران درابعاد نگرش به تحصیل و رفتارهای آموزشی و پیامدهای یادگیری و یادگیری گروهی به طور معناداری از پسران بیشتربود. درحالی که نمرات پسران در رفتارها و نگرش های معطوف به والدین به طور معناداری از دختران بیشتر بود. همچنین درابعاد یادگیری گروهی، رفتارها و نگرش های معطوف به معلمان و محیط فیزیکی برحسب رشته تحصیلی بین دانش آموزان تفاوت وجود داشت. همچنین دختران پیشرفت تحصیلی بیشتری نسبت به پسران داشتند.
جمع بندی
با توجه به ارتباط بین متغیرهای پژوهش و یافته های پژوهشگران گوناگون در زمینه پژوهش حاضر، این نتیجه حاصل شد: حسین چاری(۱۳۸۲)، گزارش کردکه تأثیر ابعاد فرهنگ مدرسه به عنوان یک کل، در مقایسه با ابعاد آن به عنوان متغیرهایی مجزّا، بر پیامدهای شناختی و رفتاری فرایند تحصیل بیشتربوده است. همچنین تأثیر فرهنگ مدرسه بر پیشرفت تحصیلی وخود تنظیمی دررفتارهای نوع دوستانه معنادار بود.گاه، یانگ و فرایزر(۱۹۹۵)، به این نتیجه دست یافتندکه بین دو متغیر فرهنگ مدرسه و پیشرفت در درس ریاضی رابطه مستقیم وجود دارد. رجائیان(۱۳۸۷)گزارش کردکه بین ادراکات دانش آموزان از فرهنگ مدرسه درابعاد نگرش به تحصیل و یادگیری، رفتارها و پیامدهای آموزشی یادگیری گروهی و محیط فیزیکی مدرسه، با پیشرفت تحصیلی آنان رابطه معنادار وجود دارد. دریسکول، هال کاسیس و سورنی(۲۰۰۱)، به این نتیجه رسیدند که کنترل ویژگی های جمعیتی دانش آموزان و عوامل محیطی از جمله کلاس و اندازه ی مدرسه و اندازه ی منطقه مدرسه مانع پیشرفت تحصیلی می شود که بیشترین اثر را بر روی عملکرد دانش آموزان مدرسه با اندازه ی متوسط دارد. سالفی و سعید(۲۰۰۷)، گزارش کردند که فرهنگ مدرسه در مدارس کوچک نسبت به مدارس بزرگتر و ضعیف به خوبی مورد توجه قرار می گیرد. این امر منجر می شود که اندازه ی مدرسه به طور مستقیم هم بر فرهنگ مدرسه و هم بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اثر گذارد. فرهنگ و اعتماد، همکاری، جوّ و دیگر متغیر های حاکم بر مدرسه به طور مستقیم یا به طور غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر می گذارد، ارتباط معنی داری بین اندازه ی مدرسه و فرهنگ مدرسه و بین اندازه ی مدرسه و موفقیت دانش آموزان وجود دارد. مدارس با اندازه ی کوچک در مقایسه با مدارس متوسط و بزرگ دارای فرهنگ مثبت تر و بهترند. این یافته برخلاف ادعای جونز و ازیف( ۲۰۱۱) است. آنها نشان دادند که بین اندازه ی مدرسه و پیشرفت تحصیلی در پایه های تحصیلی سوم و ششم رابطه وجود ندارد. همچنین، آنها گزارش کردندکه ارتباط آماری معنی داری بین اندازه ی مدرسه و موفقیت تحصیلی در پایه ی سوم در حوزه های خواندن و ریاضی وجود ندارد. با این وجود همبستگی معنی داری بین اندازه ی مدرسه و پیشرفت تحصیلی در حوزه ی نوشتن وجود دارد.
بوید، گراسمن، گیلفورد و ویکاف(۲۰۰۸)، میس(۲۰۰۸)، بیستکی(۲۰۱۰) و پراژ و بوش(۲۰۰۹)، در پژوهش هایی پیرامون نقش مدیر و معلم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نشان دادند که معلمان و مدیران نقش مؤثری در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نشان دادند که معلمان و مدیران نقش مؤثری در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ایفا می کنند.
دوتیر(۲۰۱۰)، ویلیامز و اولمن(۲۰۰۲)، با پژوهش هایی که در حیطه فرهنگ مدرسه انجام دادند. با این نتیجه دست یافتند که والدین با دخالت در فعالیت های مدرسه در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان نقش موثری دارند.
شارن و شان(۲۰۰۸)، آل آنزی(۲۰۰۲)، گلن هریس و بیولیو(۲۰۰۱)، باتن، تری ست، جانسن(۲۰۰۳) با پژوهش روی تأثیر تسهیلات فیزیکی مدرسه بر روی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، رابطه مثبت و معنی داری بین این دو متغیر پیدا کردند و به این نتیجه رسیدند که مدارس دارای تسهیلات فیزیکی خوب می تواند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را بالا ببرد.
۲-۴. مدل مفهومی پژوهش
تسهیلات فیزیکی مدرسه
دخالت والدین در فعالیت های مدرسه
روابط بین همکاران در مدرسه
سنجش کلاس درس
نقش آموزشی واداری مدیرومعاون
فرایند تدریس و یادگیری
فصل سوم
روش شناسی
۳-۱. مقدمه
در ابتدا به بررسی روش پژوهش و کم وکیف آن خواهیم پرداخت سپس به جامعه ی آماری می پردازیم، در گام بعدی به نمونه ی آماری، تعداد آن و روش نمونه گیری در این پژوهش پرداخته و در مرحله ی بعد ابزار گردآوری اطلاعات و روش اندازه گیری به تفصیل خواهیم پرداخت و همچنین به روایی و اعتبار ابزار پرداخته و در مرحله ی آخر روش های آماری و روش اجرای مورد استفاده در این پژوهش را بررسی خواهیم کرد.
۳-۲. موضوع پژوهش
رابطه فرهنگ مدرسه با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان: نقش تعدیل کننده ی اندازه ی مدرسه.
۳-۳. روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع همبستگی است، در این مطالعه پژوهشگر بدون دستکاری متغیرها روابط همزمانی آنها را بررسی می کند .
۳-۴ .جامعه ی آماری
جامعه ی آماری در پژوهش حاضر شامل کلیه ی معلمان مدارس ابتدایی شاغل به کار در سال تحصیلی ۹۱-۹۲ در مدارس شهرستان اسفراین می باشد.که تعداد آنان۶۰۵ نفر می باشد .
۳-۵ . نمونه ی آماری و روش نمونه گیری
از جدول کرجسی و مورگان برای برآورد حجم نمونه استفاده شد. با توجه به حجم جامعه (۶۰۵N=) نمونه ای به اندازه ی ۲۲۰ نفر انتخاب شد. از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی برای انتخاب نمونه استفاده شد. روش نمونه گیری طبقه ای ، روشی است که به وسیله ی جداکردن اعضای جامعه به گروه های مجزا به نام طبقات و سپس انتخاب یک نمونه ی تصادفی ساده از هر طبقه، فراهم می آید. در این پژوهش از بین معلمان مدارس مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، معلمان مقطع ابتدایی به عنوان جامعه مورد مطالعه انتخاب شدند. که از بین مدارس مقطع ابتدایی تعداد ۲۸ مدرسه و ازتعداد ۶۰۵ نفر معلم شاغل در این مدارس تعداد ۲۲۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.
۳-۶. ابزاراندازه گیری(ابزارگردآوری اطلاعات)
برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ی فرهنگ مدرسه استفاده شد.
۳-۶-۱. پرسشنامه ی فرهنگ مدرسه
پرسشنامه ی فرهنگ مدرسه در سال۲۰۰۷ توسط سالفی و سعید ساخته شده است و در پاکستان اجراشد. شامل ۴۹ سؤال می باشد که دارای شش بعد فرایند تدریس و یادگیری(معلمان از هدف های مدرسه آگاهند)، نقش اداری-آموزشی مدیر و معاونان(مدیر/معاون، کارکنان را در مدرسه اداره می کند و اطلاعات مناسب را در اختیارآن ها قرار می دهد)، سنجش کلاس درس(اطلاعات مربوط به پیشرفت دانش آموزان توسط مدیر/معاون نظارت می شود)، ارتباط همکاران در مدرسه(معلمان ایده ها و مواد آموزشی را با یکدیگر به اشتراک می گذارند)، دخالت والدین در فعالیت های مدرسه (مشارکت والدین در فعالیت های مدرسه به رسمیت شناخته می شود) و تسهیلات فیزیکی موجود در مدرسه(ساختمان مدرسه نور کافی دارد و به طور مناسب تهویه می شود)، است. اعتبار کلی پرسشنامه اجرا شده در مدارس متوسطه پاکستان ۹۶/۰بوده است.
ابتدا پرسشنامه توسط پژوهشگران از انگلیسی به فارسی برگردانده شد. و پس از اطمینان از ترجمه درست پرسشنامه با ترجمه ی مجدد، بر روی یک نمونه ۳۰نفری به صورت مقدماتی اجرا شد. بعد از اصلاح تعدادی از گویه ها، مجدداً بر روی نمونه ی دیگری اجرا شد. ضرایب اعتبار هر خرده مقیاس و دامنه ی ضریب همبستگی اصلاح شده سوال- نمره کل در تمامی خرده مقیاس ها برای غربالگری مناسب بود. اعتبار پرسشنامه به تفکیک ابعاد برآورد شده است که عبارتست از: بعد فرایند تدریس و یادگیری مرکب از ۹سوال برای مؤلفه ی فرایند تدریس و یادگیری که شامل سؤال های ۱،۲،۳،۴،۵،۶،۷،۸،۹ می باشد، دارای اعتبار۷۱/۰، بعد نقش اداری - آموزشی مدیر و معاونان و سؤال های ۱۰،۱۱،۱۲،۱۳،۱۴،۱۵،۱۶،۱۷،۱۸،۱۹،۲۰،۲۱،۲۲ دارای اعتبار ۹۳/۰، بعد سنجش کلاس درس شامل سؤال های ۲۳،۲۴،۲۵،۲۶دارای اعتبار ۷۶/۰، بعد ارتباط همکاران شامل سؤال های۲۷،۲۸،۲۹،۳۰،۳۱،۳۲،۳۳،۳۴دارای اعتبار۹۲/۰، بعد دخالت والدین در فعالیت های مدرسه سؤال های ۳۵،۳۶،۳۷،۳۸،۳۹ دارای اعتبار ۷۸/۰، بعد تسهیلات فیزیکی مدرسه سؤال های۴۰،۴۱،۴۲،۴۳،۴۴،۴۵،۴۶،۴۷،۴۸،۴۹ دارای اعتبار۸۹/۰می باشد. هر گویه پرسشنامه در طیف لیکرت پنج درجه ای از ” کاملاً موافقم = ۵” تا “کاملاً مخالفم = ۱” درجه بندی شده است. هیچ سؤالی به صورت معکوس نمره گذاری نشده است.
۳-۶-۲. پیشرفت تحصیلی
برای سنجش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، نمرات آنها در هر درس جمع آوری و از نمرات آنها یک نمره ی کل محاسبه شد. این نمره ی کل، معدل نمرات کل دانش آموزانی را که در هر پایه تحصیل کرده اند را در بر میگیرد.
۳-۶-۳. اندازه ی مدرسه
در پژوهش حاضر برای تعیین اندازه ی مدرسه از تعداد دانش آموزان ثبت نام شده در مدرسه استفاده شد. مدارس از لحاظ اندازه به سه دسته، مدارس با اندازه ی کوچک، مدارس با اندازه ی متوسط و مدارس با اندازه ی بزرگ طبقه بندی شدند.
۳-۶-۱-۱. اعتبار و روایی ابزارگردآوری داده ها
جدول۱- ۳ . ضریب اعتبار مؤلفه های فرهنگ مدرسه