اقتصاد دانش بر اهمیت دانش یا سرمایه انسانی برای رشد اقتصادی تمرکز می کند. رشد اقتصادی باعث افزایش بهره وری نیروی کار شده که پیامد این افزایش بهره وری تبعات مثبت اجتماعی, سیاسی, اقتصادی و . می باشد. ازجمله راهکارهای افزایش بهره وری می توان به کاهش ضایعات، ایجاد تعهد و توجه در نیروی کار، استفاده بهینه از استعدادها و مهارتها، ایجاد انگیزه درنیروی کار، توجه به تغییرات دانش و. اشاره کرد.
هدف این مطالعه برآورد رابطه بلند مدت بین شاخص اقتصاد دانایی محور و ابعاد مختلف دانش در چهارچوب اقتصاد دانایی و تاثیر آن بر افزایش بهره وری نیروی کار استانهای ایران تحت دو مدل خطی و غیر خطی طی دوره 1379-1386 است؛ به این منظور از روش اقتصاد سنجی دادههای پانل ( panal data ) استفاده شده است.
نتایج نشان می دهد در مدل خطی محورهای آموزش و منابع انسانی و رژیم های نهادی و اقتصادی و در مدل غیر خطی محورهای رژیم های نهادی و اقتصادی و سیستم ابداعات تاثیر معنی داری بر بهره وری نیروی کار استانهای ایران دارد و محور زیر ساخت های اطلاعاتی در هر دو مدل تاثیر کمی بر بهره وری داشته است. در این راستا توصیه می شود دولت با افزایش مخارج عمومی آموزش, تسهیل شرایط و تدوین قوانین تشویقی برای محققین, افزایش سطح تولیدات صنعتی مطابق با استانداردهای جهانی, تشویق حضور فعالانه تر بخش خصوصی, گسترش امکانات ارتبایط و اینترنت, روانتر کردن قوانین اعتبارات و تسهیلات بانکی گامی موثر در جهت افزایش شاخص اقتصاد دانایی محور و بهره وری نیروی کار کشور بردارد.
کلمات کلیدی: اقتصاد دانش محور، بهره وری، استانها، شاخصهای اقتصاد دانش محور
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل1:کلیات تحقیق13
1- 1– مقدمه14
1-2- تعریف مساله15
1-3- سوالات تحقیق17
1-3-1 سؤال اصلی17
1-3-2 سؤالهای فرعی17
1-4- اهداف.17
1-5- فرضیهها18
1-5-1- فرضیه اصلی18
1-5-2- فرضیه های فرعی18
1-6- روش پژوهش.19
1-7- نوآوری پژوهش حاضر19
1-8- تعریف واژه های کلیدی19
1-9- اقتصاددانایی.20
1-10- بهره وری21
1-11- منابع فصل اول.23
فصل2: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق.25
2 -1- مقدمه.26
2-2- مفاهیم اقتصاددانایی.26
2-3- ویژگیهای یک اقتصاددانایی محور28
2-4- معرفی محورهای اقتصاددانایی محور.30
2-4-1- شاخص عملکرد اقتصادی30
2-4-2- شاخص آموزش31
2-4-3- شاخص نو آوری.32
2-4-4- شاخص زیرساخت اطلاعاتی.33
2-5- سابقه جایگاه دانش در رشد اقتصادی.35
2-6- تعاریف و مفاهیم بهره وری40
2-7- عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار.42
2-8- اثر اقتصاد دانایی بر بهره وری نیروی کار.43
2-9- پیشینه تحقیق.47
2-9-1- مطالعات داخلی.47
2-9-2- مطالعات خارجی50
2-10- جمع بندی و نتیجه گیری فصل دوم.55
2-11- منابع فصل دوم .55
فصل3: متدلوژی تحقیق60
3-1- مقدمه61
3-2- سنجش اقتصاد دانایی محور در تقابل با سنجش اقتصاد سنتی.61
3-3- شاخصهایی برای سنجش اقتصاددانایی محور.63
3-4- سنجش اقتصاددانایی محور از دید APEC.64
3-5- سنجش اقتصاددانایی محور از دید OECD65
3-6- سنجش اقتصاددانایی محور از دید UNDP67
3-7- سنجش اقتصاددانایی محور از دید کمیسیون اروپا.67
3-8- سنجش اقتصاددانایی محور از دید بانک جهانی.68
3-8-1- کارت امتیاز دهی اصلی69
3-8-2- کارتهای امتیاز دهی رایج71
3-8-3- دلایل استفاده از شاخص اقتصاددانایی بانک جهانی74
3-8-4- مزایای شاخص بانک جهانی74
3-8-5- روش محاسبه شاخص بانک جهانی.75
3-9- محاسبه شاخصهای اقتصاددانایی محوردراستانهای ایران76
3-10- روش محاسبه شاخص اقتصاددانایی محور.79
3-11- روش محاسبه ذخیره سرمایه81
3-12- روش محاسبه نیروی کار82
3-13- شاخص های بهره وری83
3-13-1- شاخص بهره وری نیروی کار84
3-13-2- شاخص بهره وری سرمایه.84
3-14- روش های اندازه گیری بهره وری.84
3-14-1- روش غیر پارامتری.84
3-14-1-1- روش حسابداری رشد.85
3-14-1-2- روش شاخص عددی.85
3-14-2- روش پارامتری86
3-15- جمع بندی و نتیجه گیری فصل سوم.87
3-16- منابع فصل سوم 87
فصل4:تصریح مدل و تجزیه و تحلیل داده ها90
4-1- مقدمه91
4-2- الگوی تحقیق.92
4-3- روش برآورد مدل93
4-3-1- روش پانل دیتا 94
4-3-2- مزایای روش Pooling Data94
4-3-3- مدل کلی Pooling Data95
4-3-4- روش‌های تخمین مدل Pooling Data.97
4-4- تصریح الگوی اقتصاد سنجی98
4-4-1- تجزیه و تحلیل اثر شاخص اقتصاددانایی محور بر بهره وری نیروی کاراستانهای کشور98
4-4-1-1 – آزمونF.99
4-4-1-2 – آزمون هاسمن: انتخاب بین اثرات ثابت یا تصادفی.100
4-4-1-3- برآورد مدل مورد بررسی101
4-4-2- تحلیل اثرابعاد شاخص اقتصاددانایی محور بر بهره وری نیروی کار استانهای کشور105
4-5- جمع بندی و نتیجه گیری فصل چهارم.107
4-6- منابع فصل چهارم107
فصل 5: نتیجه گیری و پیشنهادات.109
5-1- نتیجه گیری .110
5-2- پیشنهادات.112
5-2-1-پیشنهادات اصلی112
5-2-2- پیشنهادات فرعی113
منابع و مراجع.115
پیوست الف123
پیوست ب132
مقدمه
از نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی، علم و دانش به عنوان موتور محرک اقتصادی نقشهای بسیار متفاوتی را در جامعه ایفا می کند و مبنای تمامی تحولات و پیشرفتهای بشری به شمار می آید، نیروی انسانی بابهره گیری از نیروهای مولدی که در خود برای حل خلاقانه مسأله سراغ دارد با ریسک پذیری و تحمل قابل توجه قادر می باشند با زیرکی، ظرافت و سرعت هرچه تمامتر تهدید ها و تنگناهای محیطی را در جامعه به فرصت تبدیل نمایند و در شرایط سخت نظیر بیکاری بسیار بالا، کمبود ارز، تورم، جنگ و . فرصتهای جدیدی را کشف و از آنها به نفع خود و جامعه بهره برداری کنند. بسیاری از نیروی انسانی برای تولید محصولات جدید و روش های نوین تولید وارد بازارمی شوند.
دانش ما را در خصوص امکان عملی و تکنیکی تولید بسیاری از محصولات توانمند می سازد. بهبود سلیقه مصرف کنندگان نهایی و نیز بهینه سازی نحوه تأمین منابع لازم، تولید محصولات و خدمات متنوع را ارتقاء می دهند و در نهایت بهره وری را به دلیل افزایش رقابت بهبود می بخشند. همچنین نیروی انسانی به دلیل اینکه درآمدشان رابطه معنی دار و قابل توجهی با میزان تلاش کاری آنها برای کسب علم و دانش و ایجاد محیط نوآورانه و خلاق دارد، ساعات بیشتری را با بهره وری بالاتر به کار کردن اختصاص می دهند و از این طریق در افزایش رشد اقتصادی تأثیر می گذارند و علم و دانش کارایی کل اقتصاد را متأثر می نماید.
از سوی دیگر وجود مشکلی به نام بهره وری پایین نیروی کار و نتایج نامطلوب آن بر جوامع بشری، سیاستگذاران تمامی کشورها را به جستجوی مبانی تئوریک در
