فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل یک : کلیات
1-1-مقدمه 2
1-2-بیان مساله 3
1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق 7
1-4-اهداف تحقیق . 8
1-4-1-هدف کلی . 8
1-4-2-اهداف اختصاصی 8
1-5-فرضیه ها. 9
1-6-متغیرهای تحقیق. 9
1-7-تعاریف. 9
1-7-1-متغیر مستقل 9
1-7-2-متغیر وابسته 10
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1-مقدمه. 12
2-2-تفکر و دانش ما در مورد آن. 13
2-3-آموزش و تفکر 17
2-3-1-چرا آموزش تفکر 18
2-4-تفکر انتقادی 20
2-5-دیدگاه های مختلف در زمینه تفکر انتقادی 22
2-5-1-دیدگاه انیس درباره تفکر انتقادی. 23
2-5-2-دیدگاه سیگل درباره تفکر انتقادی. 24
2-5-3-دیدگاه پاول درباره تفکر انتقادی. 24
2-5-4-دیدگاه هالپرن درباره تفکر انتقادی. 25
2-5-5-دیدگاه بلوم درباره تفکر انتقادی. 25
2-5-6-دیدگاه مک پگ درباره تفکر انتقادی 26
2-6-مهارت های تفکر انتقادی 26
2-7-رویکرد سازنده گرایی. 30
2-8-یادگیری مشارکتی. 32
2-9-تعامل بین همتایان. 34
2-10-نقش همکاری. 36
2-11-فرهنگ همتایان 37
2-12-پرسشگری 38
2-12-1-سؤال و نقش آن در تفکر. 39
2-12-2-پرسشگری متقابل هدایت شده 40
2-13-تحقیقات انجام یافته 43
2-14-نقد و بررسی پیشینه. 48
فصل سوم: روش و تحقیق
3-1-روش تحقیق. 51
3-2-جامعه آماری. 51
3-3-حجم نمونه و روش نمونه گیری 51
3-4-ابزارهای اندازه گیری 52
3-5-روش اجرا 53
-1-5-3نمونه های ارائه شده از طرح سؤال54
3-5-2-خلاصه و عناوین مراحل اجرا.56
3-6-روش آماری تحلیل اطلاعات 56
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1-مقدمه. 59
4-2-توصیف داده ها. 59
4-3-بررسی فرضیه های پژوهش. 66
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1-مقدمه. 75
5-2-خلاصه پژوهش 76
5-3-یافته های پژوهش. 77
5-4-نتیجه گیری و بحث 78
5-5-محدودیت های پژوهش. 88
5-6-پیشنهادهای پژوهش 89
5-7-پیشنهادهای کاربردی 89
منابع.91
پیوست
Abstract
فهرست جداول
جدول 4-1توصیف نمرات پیش آزمون و پس آزمون راهبرد پرسشگری متقابل هدایت شده در گروه کنترل و آزمایش59
جدول 4-2 مقایسه ی خطای واریانس گروه ها.66
جدول4-3 خطی بودن و همگنی شیب رگرسیون آزمون تفکر انتقادی.67
جدول 4-4 تحلیل کواریانس فرضیه یک 69
جدول 4-5 مقایسه ی چند گانه ی آزمون در فرضیه ی یک69
جدول 4-6 تحلیل کواریانس فرضیه دو.70
جدول4-7 مقایسه ی چندگانه ی آزمون در فرضیه ی دو. 70
جدول 4-8-تحلیل کواریانس فرضیه سه.71
جدول 4-9 مقایسه ی چند گانه ی آزمون در فرضیه ی سه.71
جدول 4-10 تحلیل کواریانس فرضیه چهار.72
جدول 4-11 تحلیل کواریانس فرضیه پنج73
جدول 4-12 مقایسه چند گانه ی آزمون مفروضات.73
فهرست نمودارها
نمودار 4-1 توزیع پیش آزمون مهارت استقرا .60
نمودار4-2توزیع پیش آزمون مهارت قیاس .60
نمودار4-3 توزیع پیش آزمون مهارت مشاهده.61
نمودار 4-4 توزیع پیش آزمون مهارت اعتبار و هماهنگی.61
نمودار4-5 توزیع پیش آزمون مهارت مفروضات62
نمودار4-6 توزیع پس آزمون مهارت استقرا.62
نمودار 4-7 توزیع پس آزمون مهارت قیاس63
نمودار 4-8 توزیع پس آزمون مهارت مشاهده63
نمودار4-9 توزیع پس آزمون مهارت اعتبار و هماهنگی.64
نمودار 4-10 توزیع پس آزمون مهارت مفروضات64
نمودار 4-11 توزیع پیش آزمون تفکر انتقادی.65
نمودار 4-12 توزیع پس آزمون تفکر انتقادی.65
نمودار 4-13 پراکندگی خط رگرسیون68
1-1- مقدّمه :
صدها سال است که تفکر انتقادی به عنوان یکی از هدفهای آموزشی مورد توجه قرار گرفته و تعریفهای متعددی از آن ارائه شده است .پاسکارلا و ترنزینی)1991، نقل از حسینی، 1388)، تفکر انتقادی را به منزله یک ردیف از توانائیهای کلّی فرد در انجام اموری مانند تعریف مسائل محوری، فرضیهسازی در یک بحث، تشخیص روابط، استنتاج، استنباط، تفسیر نتایج حاصل از شواهد معتبر و نیز ارزشیابی انتقادی دانسته اند. با توجه به گستردگی مفهوم تفکر انتقادی و مهارتها و پیش بینی کنندههای تفکر انتقادی این سوال مطرح می شود که چه عوامل و فعّالیتهایی در ایجاد تفکر انتقادی موثر هستند. مهارتهای تفکر انتقادی مثل سایر مهارتهای فکری قابل آموزش و پرورشاند. مدرسه، کانون آموزش و کتابهای درسی، مهمترین وسیله آموزش تلقی می شود که غالباً اهداف آموزش از طریق آن قابل تحقق است. آموزش تفکر انتقادی تنها آموزشی است که گذر از سادهنگری و پذیرش بیچون و چرای مسائل را به ژرف نگری و انتخاب آزادانه تسهیل می کند و تواناییشان را برای درک مسائل افزایش میدهد (معروفی ، بشیری و یعقوبی، 1390). توجه کردن به اهداف آموزش مانند پرورش تفکر انتقادی و حل مسئله در بهره مندی از روش های مناسب آموزش یا تدریس امکان پذیر است اما متاسفانه معلمان بهبود مهارتهای تفکر انتقادی را در مورد دانش آموزان خود انجام نمی دهند، در صورتی که توانایی دانش آموزان در تفکر به صورت انتقادی در تصمیم گیری های مهم در کلاس درس رشد می یابد. بنابراین روش های تدریس مورد استفاده باید پرورش تفکر انتقادی را بیشتر از حفظ کردن صرف محتوا در نظر داشته باشد. لذا بهتر است آموزش تفکر انتقادی به عنوان هدف اصلی آموزش و پرورش و تدریس تفکر انتقادی به عنوان هدف اصلی آموزش و پرورش و تدریس تفکر به عنوان نکته پایه برای یادگیری معرفی شوند. آموزش تفکر انتقادی به دانش آموزان بسیار مهم است. اگر دانش آموزان با تفکر انتقادی آشنایی داشته باشند، می توانند از آن به عنوان راهنما در امور مختلف زندگی خود بهره گیرند. دانش آموزان قادر به تفکر انتقادی که در این زمینه آموزش دیده اند می توانند از آن برای تصمیم گیری درامور شخصی و تحصیلی خود استفاده کنند. با توجه به مطالب فوق و اهمیت آموزش تفکر انتقادی در مدارس و نیاز به وجود پژوهش در زمینه تعیین عوامل و شرایط ایجاد کننده آن پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش راهبرد «پرسشگری متقابل هدایت شده» بر پرورش مهارتهای تفکر انتقادی شکل گرفت .
1-2- بیان مسئله :
تفکرانتقادی دربرگیرنده انواع اندیشه های مرتبط با یکدیگر است که در جوامع معاصر به اشکال مختلف هستند. تفکر انتقادی از مهم ترین ارزش های فکری در جوامع توسعه یافته تلقی می شود. بنابراین ضروری است که تربیت «متفکران انتقادی» از اهداف مهم نظام های آموزشی معاصری باشد که به شکل گیری «استقلال فردی» اهمیت می دهند. اخیراً توجه قابل ملاحظه ای از طرف روان شناسان و مربیان تربیتی به موضوع تفکر انتقادی شده است. تفکر انتقادی دربرگیرنده ی تفکر اندیشمندانه، بارورانه و نیز ارزیابی شواهد است (بیابانگرد، 1390). دیویی تفکر انتقادی را قضاوت معلق یا بدبینی سالم (نقد سازنده) و پرهیز از تعجیل در قضاوت تعریف می کند. به عبارت دیگر او تفکر انتقادی را بررسی فعال، پایدار و دقیق هر عقیده و دانش می داند (شعبانی، 1382).
هم چنین دیویی[1] (1933، به نقل ازبدری، 1387) از یک دیدگاه فلسفی تفکر انتقادی را شامل کاوشگری و تمیز و آزمون افکار و بررسی گزینه های مختلف در مورد یک مساله می دانست.
برخی از روان شناسان برای تعریف تفکر انتقادی به طبقه بندی بلوم اشاره کرده اند تفکر انتقادی در طبقه بندی بلوم[2]، هاستتینگز[3] و ماداس[4] (1956)، نوعی حل
