روش پژوهش
.
۳-۱ مقدمه
اطلاعات مورد استفاده شده در تدوین پایان نامه ، داده های واقعی مربوط به مقطع یک سال تولید ، توزیع و فروش یک محصول منتخب در زنجیره تامین شرکت فراورده های لبنی کاله و پخش سراسری گروه محصولات کاله ( بانی چاو ) است که از پایگاه های داده تولید ، فروش و توزیع این شرکت که به صورت روزانه ذخیره می شوند ، استخراج شده است. از این داده ها جهت استخراج رفتار واقعی متغییر ها و نیز تست مدل و نتایج شبیه سازی استفاده شده است.
شرکت تامین کننده کاله با نام پل ، تولید کننده با نام کاله ( گروه صنعتی بزرگ سولیکو ) و پخش و توزیع ( شرکت فراورده های پخش بانی چاو ) در حال حاضر در تمام کشور به صورت فعال در حال خدمت رسانی می باشد.
۳-۱-۱ درباره کاله ( گروه صنعتی سولیکو)
شرکت فرآورده‌های لبنی کاله، از شرکت‌های زیرمجموعه گروه معظم سولیکو میباشد که در سال ۱۳۷۰ تاسیس گردید. در طی سالیان گذشته این شرکت از ابعاد گوناگون ظرفیت تولید، کیفیت و تنوع محصولات، شبکه توزیع سراسری و صادرات گسترش بسیار زیادی پیدا کرده است. به گونه‌ای که در حال حاضر به عنوان یکی از دو شرکت رهبر بازار فراورده‌های لبنی در کل کشور محسوب می‌گردد.
در شرکت کاله هم‌اکنون سه واحد کسب و کار پنیر، محصولات پاستوریزه و فرادما وجود دارد که هریک از این واحدها با نوآوری خود، با کیفیت‌ترین و متنوع‌ترین محصولات را در حجم تولید بالا به بازار عرضه می‌نمایند. تمامی خطوط تولیدکارخانه به نحوی انعطاف‌پذیر طراحی شده‌اند که مواد اولیه ورودی‌های مختلف وارد خط تولید شده و محصولات متنوع خارج گردند. به طوری که تنها از طریق یک خط تولید گاه بیش از ۲۰ محصول تولید می‌شود. محصولات لبنی شرکت کاله در حال حاضر بیش از ۱۶۰ عدد میباشد که در برنامه‌های توسعه در آینده نزدیک تا دوبرابر افزایش خواهد یافت. این تعداد محصول در صنعت لبنی کشور یک رقم بی‌نظیر به حساب می‌آید. همچنین بسیاری از محصولات در صنعت لبنی کشور مانند پنیر آمل، ماست میوه‌ای و ماست هم‌زده (سون) توسط کاله برای اولین بار ارائه شده است.
تمامی فرآورده‌های لبنی کاله در ردیف با کیفیت‌ترین و سالم‌ترین محصولت لبنی کشور به شمار می‌آیند. زیرا شیر لازم جهت تولید محصولات از دامداران معتبر کشور و با کنترل کیفیت بالا خریداری می‌شود. همچنین به منظور تولید محصولات متنوع و مطابق با ذائقه هم‌وطنان، واحد تحقیق و توسعه کاله متشکل از خبره‌ترین متخصصین حوزه صنایع غذایی در کشور ایجاد شده است. این واحد در تعامل با شرکت‌های معتبر آلمانی و هلندی تمامی تلاش خود را جهت ارائه محصولات درجه یک و مطابق با استانداردهای جهانی به کار بسته است. کیفیت بی‌مانند محصولات کاله سبب شده است که بخش عمده‌ای از تولیدات این شرکت به خارج از ایران صادر شده و این شرکت در طی سالیان گذشته به صورت مستمر به عنوان صادر کننده نمونه صنایع غذایی انتخاب شده است.
وسعت کارخانه لبنی کاله ۱۴ هکتار است که از بزرگترین کارخانه‌ها در صنایع کل کشور محسوب می‌گردد. از طرفی، کاله توانسته است با جذب شیر روزانه بیش از ۱۰۰۰ تن به عنوان یکی از قطب‌های اصلی جذب شیر در کشور مطرح شود. به علاوه شرکت کاله به عنوان اولین کارخانه لبنی که توزیع سراسری فرآورده‌های لبنی را در دستور کار خود قرار داده است. هم‌اکنون با بهره گرفتن از پخش مویرگی و با بیش از ۲۴ شعبه محصولات خود را از آذربایجان تا هرمزگان توسط شرکت پخش سراسرس بانی چاو توزیع می کند.
روزانه بیش از ۴۰۰۰ نفر در بخش‌های گوناگون شرکت در فعالیت هستند تا بیش از ۶۵۰ تن انواع فرآورده‌های لبنی را به دست مصرف‌کننده نهایی برسانند.
۳-۲ مدل سازی داینامیک زنجیره تامین شرکت فراورده های لبنی
مدل پیشنهادی در این پژوهش شامل چهار رده می باشد که عبارت است از : تامین کنند گان ، تولید کنند گان ، توزیع کنند گان و خرده فروشان که با بهره گرفتن از رویکرد سیستم داینامیک توسعه یافته است. در این مدل فرض بر این است که شرکت مورد مطالعه هیچ گونه تعاملی با شرکت های بیرونی زنجیره ندارد. این مدل تنها شامل اطلاعات و جریان مواد می باشد و از جریان نقدی به خاطر کاهش پیچیدگی در مدل در نظر گرفته نشده است.
سیستم مورد مطالعه به مدت ۱۰۰هفته شبیه سازی شده است. قبل از مدل سازی به شناسایی متغییر های تاثیر گذار در مدل می پردازیم که در ادامه متن آمده است.
۳-۳ شناسایی متغیرهای تاثیرگذار در زنجیره تامین شرکت فراورده های لبنی کاله
قبل از مدل سازی مدل به بررسی متغییر های تاثیر گذار بر روی زنجیره تامین پرداخته می شود. این متغییر ها شامل نرخ فروش ، موجودی کالا در انبارهای مراکز پخش، موجودی کالا در انبار مرکزی، ذخیره اطمینان در انبار مراکز پخش ،فضای انبارهای مراکز پخش و …می باشد که به ترتیب به توضیح هر یک از این متغییر ها می پردازیم.برای شناسایی این متغییر ها از مطالعه مقالات گوناگون و مرتبط با موضوع استفاده شده است.
۳-۳-۱ نرخ فروش
میزان فروش محصول و خروج موجودی از انبارهای مرکز پخش در طول زمان را نشان میدهد. در این روند فروش کالای مورد نظر در یک سال می آید.
شکل ۳-۱ : نرخ فروش پنیر پیتزای فود سرویس در بازه ی ۱ ساله
۳-۳-۲ موجودی کالا در انبارهای مراکز پخش
نمونه ای از رفتار یک ساله موجودی کالای مورد نظر در انبار کل مراکز پخش در زیر می آید.
شکل ۳-۲ : موجودی پنیر پیتزای فود سرویس به تفکیک شعب مازندران
۳-۳-۳ موجودی کالا در انبار مرکزی
نمونه ای از رفتار یک ساله موجودی کالای مورد نظر در انبار مراکزی در زیر می آید.
شکل ۳-۳ :رفتار مرجع موجودی کالا در انبار مرکزی
۳-۳-۴ ذخیره اطمینان در انبار مراکز پخش (safety stock)
این مقدار موجودی برای مواجه نشدن با کمبود در مراکز پخش ذخیره می شود. ذخیره اطمینان براساس میزان فروش پیش بینی شده کالا در هر مرکز تعیین می شود که در مورد این کالا برابر ۰٫۳ فروش پیش بینی شده یک ماه است.البته لازم به ذکر است که کل دوره ی یک ساله را به دو بخش low seasen و high seasen تقسیم می شود .
۳-۳-۵ فضای انبارهای مراکز پخش
این فضا ثابت در نظر گرفته شده است و در حاضر به صورت زیر به مساحت کل ۴۰۸۲۱ متر مربع است. لازم به ذکر است که ظرفیت تعیین شده برای انبارها براساس سهم این محصول، بخشی از کل ظرفیت انبارها تعیین شده است.
۳-۳-۶ فضای انبار مرکزی
این فضا در حال حاضر ثابت و معادل ۸۴۰۰ متر مربع است.
۳-۳-۷ ارسال کالا
ارسال کالا براساس اصول کنترل موجودی و با تعیین مقدار ROP هر کالا و موجودی در دسترس در انبار مرکزی توسط یک سیستم (نرم افزار) سفارش دهی تعیین می شود.
۳-۳-۸ میزان تولید
متغیری است که آهنگ تولید کالا را نشان میدهد و باعث افزایش موجودی انبار مرکزی می شود
۳-۴: روندتولید پنیر پیتزا به تفکیک ماه
۳-۳-۹ زمان حمل کالا از انبار مرکزی به انبار مراکز
این زمان ترکیبی از زمان سپری شده برای به روز شدن اطلاعات موجودی مرکز پخش در مرکز کنترل موجودی شرکت، زمان انتظار کالای خارج شده از انبار مرکزی برای رسیدن ماشین حمل و زمان سپری شده برای حمل کالای بارگیری شده از انبار مرکزی به انبار مرکز پخش اضافه شدن کالا به موجودی آن میباشد.از آن جا مدل طراحی شده دربانی چاو مازندران شعبه آمل را مورد هدف قرار داده زمان حمل کالا از انبار مرکزی با در نطر گرفتن بازرسی ها ، کنترل ،ثبت و حجم بار به طور میانگین ۹۰دقیقه می باشد.
۳-۳- ۱۰ میزان سفارش برای تولید
میزان سفارشی است که فروش (واحد بانی چاو)براساس موجودی فعلی کل انبار مازندران و پیش بینی آینده به بخش تولید میدهد.
شکل ۳-۵: میزان سفارش برای تولید به تفکیک شعب مازندران
۳-۳- ۱۱ ظرفیت تولید
حداکثر توان تولید در دوره معین از هر کالا با فرض کافی بودن مواد اولیه و نبود مشکلات فنی.ظرفیت تولید واحد پنیر پیتزا حداکثر ۴۵ تن در روز می باشد.
۳-۳-۱۲ زمان مورد نیاز برای تولید
فاصله زمانی ارسال سفارش مواد اولیه برای تولید تا آماده شدن کالا برای ارسال به انبار مرکزی میباشد.
۳-۳- ۱۳ میزان سفارش برای خرید مواد
میزان سفارشی است که بخش تولید براساس موجودی فعلی مواد و سفارش فروش به بخش تدارکات میدهد.
۳-۴ فرضیه پویا
با بررسی رفتار متغیرهای معرفی شده به نظر میرسد ریشه رفتار متغیرها پیش از هر چیز از رفتار فروش در مراکز پخش تاثیر میگیرد.
همانطور که مشاهده می شود فروش در ابتدای سال در سطح نسبتا متوسط قرار دارد. در ادامه و از ابتدای ماه ۳ فروش به طور چشمگیری دچار افت می شود. با بررسی رفتار فروش در سالهای گذشته، این افت را میتوان یک امر طبیعی و ناشی از متغیرهای بیرونی سیستم مانند پر بودن فروشگاه ها به علت فروش بالای آخر سال گذشته و ابتدای سال و همچنین کاهش نقدینگی نسبت به ابتدای سال ، کم شدن مسافر به منطقه مازندران ، فصل امتحانات مدارس در نظر گرفت. افت فروش تا اواخر ماه ۳ ادامه یافته و به تدریج در ماه های ۴، ۵ و ۶ شروع به رشد می کند تا اینکه در ماه ۶ شاهد رشدی بالا هستیم.
با گذر زمان از میزان بالای فروش در ماه ۶ کاسته شده و روند فروش در ماه های ۷ تا ۱ با قدری فراز و نشیب رو به کاهش می گذارد تا بالاخره در ماه ۱۲ دوباره فروش به طرز چشمگیری رشد می کند.
برای تحلیل تاثیر فروش بر رفتار سایر متغیرها دوران تغییرات فروش به چهار دوره تقسیم بندی شده است و رفتار سایر متغیرها در این دوره مورد ارزیابی قرار میگیرد. این دورهها شامل:
