تولیدی یا خدماتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به بیان دیگر، مطلوب بودن کیفیت محصول و خدمات نهایی، دیگر به تنهایی عامل اساسی برای موفقیت در رقابت و حضور برتر و پیوسته در بازار به شمار نمی‌آید بلکه عوامل موثر و متعدد دیگری نیز مطرح شده‌اند که در زمره آنها اطمینان مشتریان از توانایی سازمان‌ها در استمرار سطح کیفیت محصول یا خدماتی است که تولید و عرضه می‌نمایند. بر این اساس می‌توان گفت که توجه اصلی از مطلوب بودن کیفیت محصول یا خدمات نهایی، به کیفیت در عملکردها و فرایند‌های تاثیر گذار بر کیفیت و سطح مطلوب خدمات، در سراسر ساختار موسسه و در مجموعه نرم افزارها و سخت افزارها معطوف شده است. از طرف دیگر با توجه به رقابت شدید، پیشرفت سریع تکنولوژی، چرخه کوتاه تولید و نیاز به خدمت‌دهی در سطح بالا به مشتری، دیگر شرکت‌ها نمی‌توانند به تنهایی از عهده همه فعالیت‌های خود بر آیند به طوری که امروزه رقابت از سطح سازمان‌ها به سطح زنجیره عرضه حرکت کرده است و شاخص خدمات مطلوب در سیستم نظام گرا در طول زنجیره عرضه مورد نظر می‌باشد. در چارچوب این زنجیره عرضه، شرکت‌ها مجبورند قسمتی یا تمامی عملیات تولیدی خود را در خارج از سازمان توسط تامین‌کنندگان انجام دهند. در این جاست که شرکت‌ها، تامین‌کنندگان خود را به عنوان یکی از حلقه‌های بسیار مهم زنجیره عرضه تلقی کرده و از این رو تامین‌کنندگان قسمت عمده‌ای از انجام عملکردها و فرایندهای تاثیر گذار بر کیفیت محصول یا خدمات نهایی شرکت را به عهده دارند. در واقع در یک زنجیره عرضه، سازمان‌ها خود در زمره مشتریان تامین‌کنندگان محسوب می‌گردند و بدیهی است که هر گونه کیفیت و خدمات نامطلوب از سوی تامین‌کنندگان به سازمان‌ها مانند موجی به مشتریان نهایی خواهد رسید.
متخصصان امر بر این باورند که بخش عمده‌ای از مشکلات سازمان‌ها، ناشی از انتخاب و مدیریت ضعیف تامین‌کنندگان می‌باشد]49[. بنابراین سازمان‌ها تلاش خواهند کرد تا با احاطه بر وظایف تامین‌کنندگان، انتخاب درست و مدیریت آن‌ها بخش اعظمی از مشکلات خود را از میان بردارند. اهمیت مساله انتخاب تامین‌کننده تا آنجاست که پیوند استراتژیک و مناسب با تامین‌کنندگان مناسب می‌تواند موجب رشد و شکوفایی سازمان شود و بالعکس عدم انتخاب درست تامین‌کنندگان می‌توان موجب رکود و حتی زوال سازمان گردد.
در فصل اول، هدف، بیان کلیاتی از پژوهش شامل مواردی مانند بیان مساله، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، سؤالات پژوهش و. است تا خواننده با ساختار کلی آن آشنا شود.

1-2:بیان مسئله
 

مساله انتخاب تامین‌کننده از شاخص‌های متعددی تشکیل شده است که هر کدام از این شاخص‌ها ممکن است به زیر شاخص‌هایی تقسیم شوند. هر کدام از این شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها، به تنهایی وزن و تاثیر خود را در فرایند انتخاب تامین‌کننده دارند. در مسائل واقعی و در یک سیستم انتخاب تامین‌کننده، ممکن است اجزای آن متاثر از یکدیگر بوده و دارای اثر متقابل باشند]69[. در پژوهش‌های گذشته که با تصمیم‌گیری چند شاخصه و روش‌های دیگر انجام شده است، شاخص‌های گزینش عمدتا از یکدیگر مستقل فرض شده‌اند و تاثیر آن‌ها بر یکدیگر و بر فرایند انتخاب کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است. در حالی که اغلب شاخص‌ها از یکدیگر مستقل نمی‌باشند و اثر ترکیبی که بر یکدیگر و در نتیجه بر کل فرایند ارزیابی می‌گذارند باید مد نظر قرار گیرد]78[.

1-3: اهمیت و ضرورت پژوهش
 

امروزه مدیریت زنجیره تامین بعنوان یک عنصر بسیار حیاتی و تاثیر گذار در استراتژی‌های سازمان‌ها است و یکی از موثرترین راه‌ها برای ایجاد ارزش برای مشتریان می‌باشد. ساختار زنجیره تامین متشکل از تامین‌کنندگان بالقوه، تولید‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، خرده‌فروشان، مشتری و. می‌باشد و تامین‌کنندگان به عنوان یکی از اعضای با اهمیت زنجیره تامین نقش بسیار اساسی را در دست یابی به اهداف یک زنجیره تامین ایفا می‌کنند]9[. انتخاب یک تامین کننده مناسب می‌تواند سبب افزایش ارزش ایجاد شده در یک زنجیره تامین گردد که منفعت آن به تمامی اجزای دخیل در زنجیره تامین خواهد رسید.
در نتیجه ارزیابی و انتخاب تامین‌کنندگان مناسب و پیوندهای استراتژیک با آنها جز انکارناپذیری از یک زنجیره تامین می‌باشد که می‌تواند سبب بهبود عملکرد در بسیاری از موارد شامل: کاستن از هزینه‌ها توسط حذف ضایعات، بهبود مستمر کیفیت به منظور دستیابی به نرخ عیوب صفر، بهبود قابلیت انعطاف به منظور ارضای نیازهای مشتریان نهایی، کاهش زمان تاخیر در مراحل مختلف زنجیره تامین و. شود]12[.

1-4: اهداف پژوهش
 

1-4-1-  اهداف کلی
 

هدف این پژوهش استفاده از یک مدل ترکیبی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه جهت ارزیابی و رتبه‌بندی تامین‌کنندگان مواد اولیه شرکت صنایع فولاد مازندران می‌باشد. شایان ذکر است در گام‌های نخستین به ارزیابی و رتبه‌بندی شاخص‌های موثر نیز پرداخته شده است.

1-4-2- اهداف فرعی
 

تعیین وزن هر یک از شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها در فرایند انتخاب تامین کننده
 

تعیین ویژگی‌ها، مزیت‌ها و معایب تامین‌کنندگان
 

کمک به شرکت جهت افزایش کارایی با انتخاب بهترین تامین‌کننده
 

بررسی و مطالعه روش‌ها و مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه و انتخاب روش یا ترکیب روش‌های مناسب
 

1-5: سؤالات پژوهش
 

شاخص‌های کمی و کیفی ارزیابی و رتبه‌بندی تامین‌کنندگان کدامند؟
 

استاندارد‌های مناسب برای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان کدامند؟
 

میزان اهمیت هر یک از شاخص‌ها تا چه حدی است؟
 

روش اولویت‌بندی تامین‌کنندگان به چه شکل است؟
 

شاخص‌های حساس در تعیین جایگاه رتبه‌ تامین‌کنندگان کدامند؟
 

1-6: سازمان‌های استفاده کننده از نتایج پژوهش
 

با توجه به کاربردی بودن این پژوهش، کلیه شرکت‌ها و سازمان‌هایی که خدمات و مواد اولیه خود را خارج از سازمان دریافت می‌کنند می‌توانند از نتایج این پژوهش استفاده کنند. از آنجایی که ارتباط با یک تامین‌کننده مناسب یکی از اجزای حیاتی یک زنجیره تامین می‌باشد این پژوهش برای سازمان‌هایی که خواستار دستیابی به مزیت رقابتی از طریق مدیریت صحیح زنجیره تامین هستند، بسیار مفید می‌باشد.
همچنین به این علت که پژوهش اخیر از ساختار تصمیم‌گیری چند شاخصه برای انتخاب تامین‌کننده استفاده می‌کند می‌توان از آن در کلیه تصمیم‌گیری‌هایی که در آن تصمیم‌گیرنده با یک ساختار پیچیده، چند شاخصه و با اثر گذاری شاخص‌ها بر یکدیگر روبرو است، استفاده نمود.

1-7: قلمرو مکانی پژوهش
 

قلمرو مکانی پژوهش حاضر، تامین‌کنندگان مواد اولیه شرکت صنایع فولاد مازندران می‌باشد.

1-8: قلمرو زمانی پژوهش
 

پژوهش حاضر به لحاظ قلمرو زمانی، فرا زمانی محسوب گشته لاکن داده‌های پرسشنامه در محدوده‌ زمانی از مهر ماه سال 1391 تا پایان سال 1391 می‌باشد.

1-9: شرح واژه‌های کلیدی پژوهش
 

زنجیره‌تامین: شامل دو یا چند سازمان است که بطور قانونی از یکدیگر جدا بوده و توسط
جریان‌های مواد، مالی و اطلاعات به هم مرتبط هستند و هدف آن‌ها ارائه خدمت یا محصول به مشتری نهایی می‌باشد]47[.
 

مدیریت زنجیره‌تامین: مدیریت زنجیره تأمین به عنوان مجموعه‌ای از رویکردها و تلاش‌هایی به شمار می‌رود که از تولیدکنندگان، عرضه‌کنندگان و توزیع‌کنندگان حمایت نموده و زنجیره ارزش را به گونه‌ای هماهنگ می‌نمایند که محصولات در مقادیر مناسب، زمان مناسب و مکان مناسب تولید و توزیع گردیده تا در نتیجه رضایت مشتری حاصل گردد]47[.
 

تامین‌کننده: به سازمانی اطلاق می‌شود که کالای مورد نیاز سازمان دیگر را به مقدار مناسب، در زمان مناسب و تحت شرایط مورد نیاز فراهم سازد]61[.
 

ارزیابی‌تامین‌کننده: عبارت است از مجموعه اقداماتی که توسط مدیران و عوامل خرید در راستای اهداف استراتژیک سازمان از جمله کاهش هزینه‌ها، تامین نیازهای مشتری، و افزایش رضایت مشتری به منظور شناسایی تامین کننده صورت می‌گیرد]61[.
 

انتخاب تامین‌کننده: فرایند یافتن تامین‌کننده یا تامین‌کنندگان مناسب که بیشترین میزان انطباق را با شاخص‌های مورد نظر سازمان داشته باشند]61[.
 

تصمیم‌گیری چند شاخصه: شاخه‌ای از علم تصمیم‌گیری می‌باشد که شامل مجموعه‌ای از روش‌ها است که هدف آن انتخاب گزینه برتر از بین چندین گزینه با در نظر گرفتن شاخصهای مطلوب
می‌باشد‌]11[.
 

1-10: محدودیت‌های پژوهش
 

با توجه به محدوده‌ی موضوع پژوهش و گستردگی و تعدد شاخص‌های تصمیم‌گیری، تمرکز پژوهشگر روی تعداد خاصی از شاخص‌ها در فرآیند تصمیم‌گیری بوده است. اما از جمله مهمترین مشکلات پژوهش عدم دسترسی سریع و آسان به اطلاعات بود که در تمامی پژوهش‌ها در زمینه‌های مختلف در کشور وجود دارد که ناشی از عدم وجود اطلاعات یا عدم همکاری دارندگان اطلاعات با محققان می‌باشد. محقق سعی نموده است در طی پژوهش، کارشناسان و مدیران سازمان را در مورد اهمیت و تاثیرات موضوع پژوهش بر پیشرفت سازمان آگاه سازد تا مشکل عدم همکاری بعضی از کارشناسان یا مدیران تا حدودی برطرف گردد.

1-11: ساختار نگارش پژوهش
 

پژوهش حاضر مشتمل بر پنج فصل خواهد بود که فصل اول مربوط به کلیات پژوهش بوده و شامل مواردی همچون مقدمه، ضرورت انجام پژوهش، اهداف، کاربردهای پژوهش، پیش‌فرض‌های پژوهش و. است. در فصل دوم، که مربوط به مبانی نظری و پیشینه پژوهش می‌باشد، در ابتدا مساله انتخاب تامین‌کننده و مراحل آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس پژوهش‌های انجام شده پیرامون موضوع پژوهش با تکیه بر دسته‌بندی آن‌ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد و در آخر نیز با پرداختن به مفاهیم مرتبط با روش حل در تکنیک‌های تصمیم‌گیری به اتمام می‌رسد. در فصل سوم به بررسی مدل ارائه شده و الگوریتم آن جهت انتخاب تامین‌کننده مناسب پرداخته می‌شود. فصل چهارم شامل اجرای گام به گام مدل ارائه شده همراه با مطالعه موردی خواهد بود. در نهایت، فصل پنجم به نتیجه گیری، جمع بندی و پیشنهادات اختصاص دارد.
تعداد صفحه :95
قیمت :37500 تومان

مادی و غیرمادی به دنبال حفظ محیط زیست است، در این پژوهش هدف، شناسایی مهمترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه صنعت اکوتوریسم در یکی از شهرهای شمالی کشور، تنکابن میباشد. بر همین اساس با بهره گرفتن از ابزار مدیریت استراتژیک و با در نظر گرفتن پارادایم توسعه پایدار، به عوامل استراتژیک درونی و بیرونی  موثر بر توسعه پایدار طبیعت گردی توجه  شده است. از آنجایی که بخش شمالی ایران   و به طور خاص استان مازندران و شهرستان تنکابن به دلیل برخورداری از منابع طبیعی غنی، همواره مورد توجه گردشگران بوده است، در این پژوهش محقق با بهره گرفتن از منابع اطلاعاتی بسیار همانند اسناد و کتب، مصاحبه با متخصصان و بازدید میدانی، در پی یافتن راهکارهایی است که درآینده، صنعت گردشگری و به ویژه اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه به  بهترین شکل ممکن توسعه یابد.  در مرحله تجزیه تحلیل اطلاعات از ماتریس های ارزیابی عوامل درونی و ارزیابی عوامل برونی استفاده شده است. برای تشخیص بهترین نوع استراتژی برای توسعه اکوتوریسم پایدار در منطقه از ماتریس های داخلی و خارجی و سوات بهره گرفته و در نهایت برای انتخاب بهترین استراتژی از میان استراتژی های مناسب، از ماتریس برنامه ریزی استراژیک کمی استفاده شده است.  در نهایت به این نتیجه رسیدیم که برای کاهش و یا از بین بردن نقاط ضعف و تهدیدها و همچنین تقویت نقاط قوت و فرصت ها در شهر تنکابن، بهترین استراتژی برای توسعه پایدار در منطقه نوع ST  و به طور خاص تدوین و اجرای برنامه جامع مدیریت توسعه  اکوتوریسم می باشد. برای اجرایی ساختن هرچه بهتر این استراتژی نیز پیشنهاداتی ارائه شده است.
کلمات کلیدی:
اکوتوریسم، توسعه پایدار، ارزیابی استراتژیک، شهرستان تنکابن.
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                            صفحه
مقدمه    . 1

فصل اول: کلیات تحقیقتشریح و بیان مساله . 3
 

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش . 4
 

سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته  سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته داخلی 5
 

سابقه پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته خارجی 6
 

اهداف اساسی از انجام پژوهش  هدف اصلی از انجام پژوهش 7
 

اهداف فرعی از انجام پژوهش .  7
 

پیش فرض های پژوهش  7
 

چارچوب تئوریک پژوهش . 7پرسش های پژوهش 10
 

فرضیه های پژوهش 10
 

روش انجام پژوهش . 10تعریف روش انجام پژوهش 10
 

تعریف جامعه آماری 11روش تعیین حجم نمونه 11
 

روش نمونه گیری 11
 

روش گردآوری اطلاعات  11منابع داده ها . 12
 

ابزار گردآوری داده ها . 12
 

روش سنجش روایی . 12
 

روش سنجش پایایی 12
 

روش تجزیه تحلیل داده ها . 12
 

فصل دوم: مبانی نظریرویکرد استراتژیک، اصول و اهداف آن 13تعریف رویکرد استراتژیک . 13
 

لزوم اجرای برنامه ریزی استراتژیک 16
 

اصول و مراحل رویکرد استراتژیک 16
 

رویکرد استراتژیک در برنامه ریزی و توسعه گردشگری 18پیوند گردشگری و توسعه پایدار . 18
 

اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری   19
 

رویکرد استراتژیک و توسعه پایدار  . 24
 

رویکرد استراتژیک به گردشگری  . 25
 

رویکرد استراتژیک در مدیریت اکوتوریسم . 27تعریف اکوتوریسم 27
 

اصول اکوتوریسم برمبنای توسعه پایدار . 29
 

رشد و توسعه اکوتوریسم و لزوم مدیریت آن 34
 

استفاده از ابزارهای استراتژیک در مدیریت اکوتوریسم . 35
 

فصل سوم: آشنایی با قلمرو مکانی و روش انجام پژوهشآشنایی با قلمرو مکانی . 37محیط طبیعی شهرستان تنکابن 37موقعیت جغرافیایی 37
 

ویژگی های اقلیمی 38
 

پوشش گیاهی 40
 

زندگی جانوری . 41
 

محیط انسانی شهرستان تنکابن 41تاریخچه سکونت 41
 

کلیات جمعیتی 42
 

فعالیت و کسب و کار 44
 

راه های ارتباطی . 45
 

منابع گردشگری . 47زیرساخت های گردشگری 47
 

جاذبه های گردشگری 50جاذبه های طبیعی  . 50
 

جاذبه های انسان ساخت و تاریخی  54
 

جاذبه ها و رویدادهای فرهنگی  . 56
 

روش شناسی . 59جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات . 59
 

تجزیه و تحلیل اطلاعات 60ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی . 61
 

ماتریس سوآت . 62
 

ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی . 62
 

فصل چهارم: تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات
4-1-  تجزیه و تحلیل عوامل درونزا  63
4-1-1- نقاط قوت . 64
4-1-2- نقاط ضعف  66
4-2- تجزیه تحلیل عوامل برونزا  . 68
4-2-1- فرصت ها  68
4-2-2- تهدیدها  71
4-3- ارزیابی عوامل درونی و بیرونی  . 73
4-4- تصمیم گیری با ماتریس QSPM  80

فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1-  خلاصه نتایج . 86
5-2- بحث و نتیجه گیری . 88
5-3- پیشنهادات برای تحقیقات آتی  . 90
5-4- جمع بندی  90

منابع و مآخذ . 91
 

چکیده انگلیسی . 96
مقدمه:
رشد فزاینده شهرنشینی و رویکرد به جغرافیای اوقات فراغت در دهه های اخیر سبب شده است که توجه به صنعت توریسم به عنوان بزرگترین ومتنوع ترین صنعت و نیز به عنوان هدفی قابل حصول در فرآیند توسعه پایدار،مورد توجه بسیاری از کشور ها قرار گیرد. اکوتوریسم به عنوان یکی از شاخه های این صنعت، جزء مهمترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان می باشد. اکوتوریسم فرصت بسیار مناسبی را دراختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا نسبت به اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از طبیعت و جوامع بومی آگاه شوند.
تردیدی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی اجتماعی، فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتر از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال ناشی از بهینه سازی این صنعت هستند. بی تردید مسایل مربوط به بهبود کیفیت که آینده  گردشگری در گرو آن است، در کانون پایداری  قرار دارد. بهبود کیفیت باید در تمام عرصه ها و ارکان و اجزاء تشکیل دهنده آن ارائه شود.
تا اواخر دهه 1970 ، گردشگری به عنوان فعالیتی طلایی و بدون دود (آلودگی) معرفی و هموار ه بر پیامدهای مطلوب و منافع به ویژه منافع اقتصادی آن تاکید می شد (چویی[1]،2003 :77).  از دهه 1980 یافته ها و گزارش های  تحقیقی متعدد، پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی نامطلوب گردشگری را مورد تایید قرار دادند . در  دهه مذکور پیامدهای زیست محیطی ناشی از گردشگری به تنها دغدغه محققان این حوزه مبدل شد(باتلر[2]، 1980: 5). در دهه 1990 در راستای پارادایم توسعه پایدار، رویکردهای سنتی توسعه گردشگری به چالش کشید  و با تاکید همزمان بر پیامدهای مطلوب و نامطلوب گردشگری، حرکت از گردشگری انبوه به سوی رویکرد توسعه پایدار گردشگری آغاز شد(جوراسکی و ویلیامز[3]، 1997: 3).  توسعه پایدار گردشگری یک جابجایی از رویکردهای سنتی اقتصاد نئوکلاسیک در زمینه توسعه گردشگری، به یک رویکرد کلی نگرتر (سیستمی تر) را نشان می دهد که در این رویکرد، نه تنها نیازهای بازار مورد توجه است بلکه نیا زهای جامعه و محیط زیست طبیعی نیز مورد توجه و تأکید قرار می گیرد( هاوکیس و ویلیامز[4]، 1993: v).  بنا به تعریف سازمان جهانی جهانگردی، توسعه پایدار گردشگری، فرآیندی است که با کیفیت زندگی میزبانان، تأمین تقاضای بازدیدکنندگان و به همان نسبت با حفاظت منابع محیط طبیعی و انسانی در ارتباط است.)هانتر و گیرین[5]، 1995: 22 (WTO, 1996 ; (قدمی.1387: 18).
یکی از چالش های روبروی افرادی که می خواستند تئوری توسعه پایدار و به دنبال آن توسعه پایدار گردشگری را برای اجرا ترجمه کنند، تعیین این بود که چه محدودیت هایی باید اعمال شود؟ چه کسی باید آن را تضمین کند؟ و آنها در چه سطحی باید تحقق یابند؟ (فریزن[6]، 1997: 22). در این راستا چندین چارچوب مفهومی مرتبط با موضوع پایداری معرفی شدند(WTO, 1996) و بسیاری از محققان گردشگری برای توسعه و بکارگیری مفاهیم، مدل ها، سیستم های پایش و شاخص های گردشگری پایدار، تلاش زیادی صورت داده اند که استفاده از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک هم از آن جمله است (قدمی. 1390: 65).
پژهش حاضر تلاشی است در جهت ارزیابی صنعت اکوتوریسم بر اساس معیارهای توسعه پایدار گردشگری در شهرستان تنکابن که با بهره گرفتن از ماتریس های مدیریت استراتژیک به نتیجه رسیده است. هدف شناسایی مولفه های استراتژیک  موثر بر توسعه اکوتوریسم و ارائه بهترین استراتژی برای بهبود آن در منطقه مورد مطالعه است. بر همین اساس با توجه به کاربردی بودن پژوهش به ترتیب در پنج فصل به عناوین کلیات تحقیق، مبانی نظری، قلمرو مکانی و روش شناسی پژوهش، تحلیل داده ها و آزمون فرضیات، نتایج و پیشنهادات پرداخته شده است.
فصل اول: کلیات تحقیق
 تشریح و بیان مسأله :
یکی از گام های اساسی در توسعه و پیشرفت هر منطقه ای،  استفاده بهینه از کلیه امکانات و منابع آن با مدیریت علمی و صحیح است. اکوتوریسم که یکی از بخش های اصلی در صنعت جهانگردی است، با توجه به وسعت کشور و تنوع گونه ها، امکان پذیر و سودآور خواهد بود. اصولا اکوتوریسم راهبردی است برای کنترل مناطق حفاظت شده. این نوع از گردشگری با هدف چندجانبه -یعنی حفاظت از محیط زیست، احترام به جوامع محلی و ارتقای مؤلفه های فرهنگی جوامع میزبان- سروکار داردکه این اهداف با مفهوم توسعه پایدار همخوانی دارند و شعار اصلی آن” سفر مسئولانه به مناطق طبیعی به منظور حفظ محیط زیست و بهبود اوضاع اقتصادی جوامع محلی” است (درام و مور. 1390). شهرستان تنکابن، دارای منابع طبیعی غنی و مناسب برای بازدید و گردش اکوتوریست ها می باشد اما در این میان دیده می شود از  اکوسیستم های این شهرستان درجهت توسعه بخش گردشگری استفاده چندانی نمی شود و یا به صورت درست بهره برداری نمی شود. اکوسیستم هایی از جمله دریا، رودخانه ،جنگل، کوه و. . طبق مشاهدات میدانی و آمار مربوط به ورود گردشگران طبیعت محور که توسط معاونت گردشگری استان مازندران در شهرستان تنکابن انتشار یافته است، تعداد گردشگرانی که بتوان آنها را اکوتوریست نامید، در مقایسه با پتانسیل های موجود در این شهرستان(منابع طبیعی غنی و مناسب برای تفرج) بسیار کم است. در واقع فقط بخش هایی از جنگل ها یا نوار ساحلی برای عموم گردشگران شناخته شده و بسیاری از مناطق بکر این شهرستان که برای اکوتوریست ها بسیار مناسب است، ناشناخته باقی مانده. حال مساله اصلی تحقیق این است که چگونه می توان منابع اکوتوریستی غنی این شهرستان را شناساند و توجه مسافران دوستدار طبیعت را از بخش های خاص شناخته شده به سوی منابع دیگر معطوف کرد تا از یک سو اثرات زیست محیطی حاصله به حداقل ممکن برسد و از سوی دیگر جوامع محلی، به عنوان مثال روستانشینان مناطق جنگلی، از فواید برگزاری تورهای طبیعت محور بهره مند شوند. از طرفی با توجه به اینکه در توسعه گردشگری، سریع ترین رشد در بخش اکوتوریسم بوده که بین 2.5 تا 7 درصد سریع تر از سایر بخش های توریسم توسعه یافته است(جوزی و دیگران. 1388: 71) و از آنجایی که صنعت گردشگری و به طور خاص، اکوتوریسم دارای پیچیدگی های بسیار میباشد که اجرای مدیریت علمی و کارا در آن با دشواری هایی همراه است، ارزیابی استراتژیک در وهله اول به مدیران و سایر ذینفعان کمک می نماید تا بدانند که اکوتوریسم در شهرستان تنکابن در چه جایگاهی است و در وهله دوم راهگشایی باشد برای اینکه بدانیم چگونه می توان اکوتوریسم را ارتقاء بخشید.
ارزیابی استراتژیک یکی از مهم ترین و اساسی ترین وظایف مدیران سازمان هاست که امروزه با توجه به وسعت و سرعت تحولات اقتصادی و اجتماعی و افزایش شدت رقابت ها، روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود. و تمامی مدیران برای بقاء سازمان هایشان ناگزیرند دیر یا زود به این مهم بپردازند. تاکنون پژوهش های بسیاری در بخش گردشگری در شهرستان تنکابن انجام شده است اما هیچ یک از این پژوهش ها به ارزیابی استراتژیک اکوتوریسم نپرداخته اند. و یا پژوهش های دیگری وجود دارد که ارزیابی استراتژیک گردشگری در شهرهای دیگر استان مازندران همچون فریدونکنار ، اختصاص یافته است.  می توان چنین نتیجه گرفت که پژوهش حاضر  میتواند کمک شایانی به توسعه اکوتورسم  شهرستان تنکابن بنماید.

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
اکوتوریسم ازمهم ترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می آید که فرصت بسیار مناسبی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد تا از اهمیت حفظ فرهنگ ها و چگونگی محافظت از فرهنگ های محلی و طبیعت آگاهی یابند. شهرت اکوتوریسم در این است که ابزار مناسبی برای  محافظت از نواحی به شمار می آید (بدری و دیگران. 1390: 34).
توجه به یکی از بخش های گردشگری (اکوتوریسم) و ارزیابی استراتژیک آن در شهرستان تنکابن، نقش موثری در توسعه این منطقه و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی دارد. چراکه تنکابن همواره از جمله شهرهایی میباشد که مسافران بسیاری آن را برای سفر بر می گزینند. قابل ذکر است که طبق آمار های سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، طی سال های اخیر استان مازندران(شهرستان تنکابن در استان مازندارن قرار دارد) در رتبه های برتر از نظر میزان

جایگاه این صنعت دارد. از این رو در این مطالعه به ارزیابی کارایی نمایندگی های فروش کاشی پرداخته شده است.
برای این منظور، تکنیک تحلیل پوششی داده ها که مرسوم ترین و پرکاربردترین روش در اندازه گیری کارایی می­باشد مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که از بین 27 واحد مورد بررسی؛ تنها 4 واحد دارای کارایی تکنیکی کل 100% بوده و متوسط کارایی واحدها برابر با 56% می باشد. در این مطالعه یک دیدگاه جدید به نام تکنیک DEA TOPSIS- که اخیرا در بحث ارزیابی کارایی مطرح شده؛ مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی توان این تکنیک در ارزیابی و رتبه بندی واحدها؛ نتایج روش فوق با نتایج مدل اندرسون-پترسون و تکنیک AHP-DEA مقایسه شد. نتایج حاکی از آن بود که مدل های اندرسون پترسون و TOPSIS-DEA دارای روند مشترکی در زمینه رتبه بندی واحدها هستند. به گونه ای که واحدهای قوی و واحدهای ضعیف در هر دو روش مشابه است. از طرفی تحلیل همبستگی بین رتبه بندی های ارائه شده توسط دو روش، حاکی از وجود همبستگی بسیار قوی به میزان 87% بین نتایج هر دو روش بود.
واژگان کلیدی: تحلیل پوششی داده ها، ارزیابی عملکرد، صنعت کاشی، TOPSIS-DEA
 فهرست مطالب
عنوان                                                                                                              صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه. 1
1-1-  بیان مسأله. 1
1-2- ضرورت انجام تحقیق 3
1-3- فرضیات (یا سوالات پژوهشی) 4
1-4- اهداف تحقیق 4
1-5- ابعاد و حدود مسئله. 4
1-6- محدودیت ها و مشکلات تحقیق 4
فصل دوم: ادبیات موضوع و سابقه تحقیق
بخش اول: ارزیابی عملکرد. 5
2-1-1- مقدمه. 5
2-1-2- عملکرد. 6
2-1-3- ارزیابی 7
2-1-4- ارزیابی عملکرد. 8
2-1-5- هدف از ارزیابی عملکرد. 9
2-1-6- معیارهای ارزیابی عملکرد. 10
2-1-7- مدیریت عملکرد. 10
2-1-8- مفهوم کارایی 13
2-1-9- انواع کارایی 14
2-1-9-1-کارایی فنی 14
2-1-9-2- کارایی تخصیصی 14
2-1-9-3- کارایی ساختاری 15
2-1-9-4- کارایی مقیاس. 15
2-1-10- ناکارایی تکنیکی و مرزهای تولید. 15
2-1-11- روش های تحلیل مرزی 17
2-1-11-1- روش های پارامتریک. 18
2-1-11-1-1- روش مرز تصادفی (SFA) یا مرز اقتصادی (EFA) 18
2-1-11-1-2- روش توزیع آزاد (DFA) 18
2-1-11-1-3- روش مرز انبوه (TFA) 19
2-1-11-2- روش های ناپارامتریک. 19
2-1-11-2-1- تحلیل پوششی داده ها 20
2-1-11-2-2- دیدگاه FDH 20
بخش دوم: مفاهیم پایه ای در تحلیل پوششی داده ها 21
2-2-1- نمایش مرز کارا با یک ورودی و دو خروجی 22
2-2-2-  نمایش مرز کارا با دو ورودی و یک خروجی 23
2-2-3-  ساختن واحد مجازی 24
2-2-4- مزایای DEA. 24
2-2-5- معایب DEA. 26
2-2-6- مدلهای اصلی تحلیل پوششی داده ها 27
2-2-6-1- مدل نسبت CCR 27
2-2-6-2- مدل مضربی CCR ورودی محور 28
2-2-6-3- مدل پوششی CCR ورودی محور 29
2-2-6-4- اصلاح مدل CCR ورودی محور 30
2-2-6-5- مدلهای خروجی محور 31
2-2-6-6- بازده به مقیاس. 32
2-2-6-7- مدل BCC 34
2-2-6-8- مدل اصلی CCR-BCC. 36
2-2-6-9- مدل اصلی BCC-CCR. 37
2-2-6-10- کارایی مقیاس. 38
2-2-6-11- محاسبه کارایی مقیاس. 39
بخش سوم: مروری بر پیشینه تحقیق 41
بخش اول: مطالعات مرتبط با صنعت کاشی و TOPSIS-DEA. 41
بخش دوم: مطالعات دیگر در زمینه DEA. 43
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه. 47
3-2- روش تحقیق 47
3-3- جامعه آماری 48
3-4- شناسایی نهاده ها و ستانده ها 48
3-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها 49
3-5- 1- تکنیک TOPSIS. 49
3-5-2- تکنیک TOPSIS-DEA. 50
3-5-3- روش اندرسون-پترسون. 55
3-5-3- تکنیک AHP-DEA. 56
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه. 59
4-2- توصیف آماری داده ها 59
4-3- اندازه گیری کارایی با بهره گرفتن از مدل های پایه ای DEA. 61
4-4- اندازه گیری کارایی با بهره گرفتن از تکنیک TOPSIS-DEA. 65
4-4-1- محاسبه کارایی واحد ایده آل مثبت 66
4-4-2- محاسبه کارایی واحدهای تصمیم بر اساس IDMU. 66
4-4-3- محاسبه کارایی واحد ایده آل منفی 67
4-4-4- محاسبه کارایی واحدهای تصمیم بر اساس ADMU. 67
4-4-5- محاسبه شاخص RC و رتبه بندی نهایی واحدهای تصمیم. 68
4-5- رتبه بندی واحدهای کارا با بهره گرفتن از تکنیک AHP-DEA. 69
4-6- مقایسه نتایج TOPSIS-DEA، مدل اندرسون-پیترسون و AHP-DEA. 70
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
  مقدمه  73
 نتیجه گیری 73
 پیشنهادات اجرایی 75
 پیشنهادات پژوهشی 75
منابع و ماخذ. 76

مقدمه
 

در دنیای پیچیده و رقابتی امروز، تنها سازمان هایی قادر به بقا و رقابت هستند که به طور مداوم در حال ارزیابی و بهبود عملکرد خویش بوده و با توجه به استاندارد های صنعت، سطح قابل قبولی از عملکرد را داشته باشند. عصر کنونی که محققان آن را فرا مدرن نامیده اند دارای ویژگی تغییر مداوم و پیچیدگی ساختارهاست. در چنین شرایطی تنها مدیرانی می توانند با موفقیت عمل نمایند که اطلاعات مناسب، به روز و جامعی را از نحوه عملکرد سازمان خود داشته و تصمیمات درست و به موقعی را برای بهبود مداوم سازمان متناسب با تغییرات موجود اتخاذ نمایند (شهریاری،1382).
از این رو سیستم های ارزیابی عملکرد سازمان یک مکانیزم مهم کنترل در راستای خط مشی ها و سیاست های کلی سازمان بوده و اطلاعات مهم و حیاتی را در خصوص میزان تناسب و سازگاری واحدها با برنامه ها، در اختیار مدیران قرار می دهند. این امر در گرو آن است که نظام ارزیابی عملکرد از جامعیت کافی برخوردار باشد تا نتایج آن قابل استفاده بوده و تمام جوانب فعالیت ها را مدنظر قرار دهد.

بیان مسأله
صنعت کاشی و سرامیک، سهم بزرگی از صادرات غیر نفتی کشور ایران را به خود اختصاص داده است. این صنعت به دلیل نقش مهمی که در بالا رفتن سطح بهداشت جامعه داشته و همچنین به دلیل برخورداری از مزایای فراوان تولیدی؛ از جمله مواد اولیه، سوخت، انرژی، نیروی انسانی و غیره؛ طی سال­های اخیر رشد فراوانی را در گروه صنعت کانی های غیر فلزی به خود اختصاص داده است (ابوالحسنی و همکاران، 1390).
کشور ایران با تولید 450 میلیون متر مربع کاشی، رتبه چهارم تولید کاشی و سرامیک را در جهان دارا می باشد. این در حالی است که صنعت کاشی در حدود 20% از کل صنایع ایران را تشکیل می دهد (انجمن تولید کننده گان کاشی و سرامیک کشور).
از سال ۱۳۳۹ با افتتاح کارخانه کاشی ایرانا، تولید کاشی به صورت صنعتی و با ماشین آلات و تجهیزات جدید در کشور شروع شد. وجود منابع کافی، انرژی و مواد اولیه در داخل و بازارهای مناسب در کشورهای مجاور، انعطاف پذیری صنعت کاشی و سرامیک و ارزش افزوده نسبتاً خوب از نقاط قوت صنعت کاشی و سرامیک در کشور ایران می باشد و در مقابل عدم تناسب حجم سرمایه گذاری با نیاز، عدم تکمیل حلقه های صنعتی، هزینه های بالای نیروی کار و انرژی از نقاط ضعف این صنعت در کشور است (صادقی فروشانی، 1385).بر طبق آمار منتشر شده در سال 1390، میزان ارزش صادرات این محصول به بیش از 290 میلیون دلار رسیده که رقم قابل توجهی می باشد. همچنین بر اساس این آمار در سال 1390 بیش از 300 هزار نفر به طور مستقیم در ارتباط با این صنعت مشغول به کار بوده اند (انجمن تولید کنند گان کاشی و سرامیک کشور). در سال های اخیر؛ صنعت کاشی و سرامیک ایران با بحران مازاد عرضه نسبت به تقاضا روبرو بوده و یکی از مسائل مطرح برای شرکت­های فعال در این بخش، فروش محصولات تولید شده است (آقاجانی و زارع شاهی، 1388). در این بین، نمایندگی های فروش کاشی؛ شرکت هایی هستند که در خط مقدم تلاش برای فروش این محصول قرار دارند و بهبود عملکرد آنان؛ تاثیر بسزایی بر بهبود وضعیت سودآوری شرکت ها و در نهایت جایگاه این صنعت دارد. از این رو در این مطالعه به ارزیابی کارایی نمایندگی های فروش کاشی پرداخته شده است.

1-2- ضرورت انجام تحقیق
 

اندازه ­گیری؛ بخشی مهم از زندگی مدرن می­باشد. ما محیط، خود و گذر زمان را اندازه می­گیریم. پیشرفت ما به عنوان یک تمدن؛ نتیجه مستقیم توانایی ما برای اندازه ­گیری است. در این میان، اندازه ­گیری عملکرد؛ به عنوان جنبه­ای از اندازه ­گیری، توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود معطوف کرده است. عملکرد سازمانی همواره اثرات قابل توجهی بر فعالیت شرکت­ها داشته است. در نتیجه، راه­ها و ابزارهای اندازه ­گیری صحیح این عملکرد، زمینه مهم و رو به رشدی را در تحقیقات سازمانی و آکادمیک، به خود اختصاص داده است (فولان و براون، 2005).
در حقیقت، از 15 سال اخیر به این سو، به نظر می­رسد که اندازه ­گیری عملکرد، ذهن اندیشمندان رشته­های مختلف را مشغول خود کرده است. اوج این کار را می­توان در اواسط دهه 90، مشاهده کرد. نیلی  (1999) می­گوید که بین سالیان 1994 تا 1996 حدود 3615 مقاله درباره اندازه ­گیری عملکرد منتشر شدند؛ به این آمار، تعداد کتاب­هایی که هر دو هفته یکبار، تنها در آمریکا، منتشر شدند را اضافه کنید. اطلاعات وسیع و متفاوتی که در حوزه اندازه ­گیری عملکرد قابل دسترسی هستند؛ بواسطه تلاش­های محققان در زمینه ­های مختلف به وجود آمده است. این رشته اکنون به عنوان بخش مهمی از ادبیات استراتژی تولید، شناخته می شود. اندازه ­گیری عملکرد با نرخی قابل توجه، و به منظور مواجه با واقعیت های جدید سازمانی، در حال تکامل است و از طریق تکامل این مفهوم است که دگردیسی سازمان به سازمانی مدرن رخ می­دهد. مرز بعدی اندازه ­گیری عملکرد، محیط خارجی است. در سال­های آینده، انتظار یک افزایش محسوس در توسعه های اندازه گیری عملکرد بین سازمانی، از قبیل اندازه گیری عملکرد زنجیره تامین و واحدهای فروش محصول وجود دارد. این امر اثری عمیق بر شیوه های اندازه گیری عملکرد در سازمان­ها دارد. ظهور و پیدایش شیوه ­های جدید اندازه ­گیری عملکرد، شاهدی بر این مدعاست (زارع شاهی، 1392).

1-3- فرضیات (یا سوالات پژوهشی):
 

متوسط کارایی نمایندگی های فروش شرکت کاشی ستاره در سال 1392 چقدر بوده است؟
 

آیا نتایج تکنیک TOPSIS-DEA با نتایج مدل های اندرسون پیترسون و AHP-DEA هماهنگی دارد؟
 

1-4- اهداف تحقیق
 

اهداف این مطالعه در 4 حوزه زیر توسعه یافته است:

محاسبه کارایی هر یک از نمایندگی های فروش کاشی شرکت ستاره
 

ارائه راهکارهایی برای بهبود عملکرد واحدهای ناکارا
 

رتبه بندی نمایندگی های فروش با بهره گرفتن از تکنیک TOPSIS-DEA
 

مقایسه نتایج مدل TOPSIS-DEA با نتایج مدل های اندرسون پیترسون و AHP-DEA
 

1-5- ابعاد و حدود مسئله
 

دامنه زمانی اجرای پژوهش: در این مطالعه داده های مربوط به سال 1392 جمع آوری خواهد شد. 

در تحلیل‌پوششی‌داده‌ها ملزم به مشخص کردن ورودی‌ها و خروجی‌ها می‌باشیم که از هزینه عملیاتی، هزینه سود پرداختنی، هزینه سرمایه‌ای و دارایی‌های ثابت هر شعبه به‌عنوان ورودی و سپرده‌ها، کارمزد و تسهیلات هر شعبه به‌عنوان خروجی، استفاده شده است. برای محاسبه کارایی شعب بانک ملت در روش تحلیل‌پوششی‌داده‌ها از  مدل کلاسیک CCR استفاده شده است ولی با توجه به مشکلات اساسی این روش‌، از مدل‌های پیشنهادی کائو و هانگ، رضوی و همکارانش، ماکویی و همکارانش و MinMax، استفاده گردیده است. در فرایند پژوهش، در هر مدل فوق، شعب کارا و ناکارا تمیز داده شده‌اند و ضرایب کارایی برای هر شعبه محاسبه گردیده است. سپس مدل‌های مختلف با یکدیگر مقایسه و بهترین مدل انتخاب شده است و شعب مرجع در بهترین مدل به‌ عنوان ملاک کارایی برای شعب ناکارا تعیین گردید.
واژگان کلیدی: ارزیابی عملکرد، تحلیل‌پوششی‌داده‌ها، کارایی
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                  صفحه
فصل اول: کلیات
1-1 مقدمه 2
1-2 بیان موضوع 3
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش. 4
1-4 اهداف پژوهش. 5
1-5 فرضیه پژوهش. 6
1-6 سؤال‌های پژوهش 6
1-7 نوع و روش پژوهش. 6
1-8 جامعه آماری. 6
1-9 تعریف واژگان کلیدی 6
فصل دوم: ادبیات موضوع
2-1 مقدمه. 9
2-2 کارایی 9
2-2-1 انواع کارایی. 11
2-2-1-1 کارایی فنی یا تکنیکی 11
2-2-1-2 کارایی تخصیصی 11
2-2-1-3- کارایی اقتصادی. 12
2-2-1-4 کارایی ساختاری. 12
2-2-1-5 کارایی مقیاس. 13
2-3 تحلیل‌پوششی‌داده‌ها:. 14
2-3-1 تاریخچه تحلیل‌پوششی‌داده‌ها. 15
2-3-2 مزایای تحلیل‌پوششی‌داده‌ها 16
2-3-3 معایب تحلیل‌پوششی‌داده‌ها 17
2-3-4 مدل‌ CCR. 17
2-3-4-1 مدل نسبت CCR (ورودی محور) 19
2-3-4-2 مدل مضربی CCR (ورودی محور). 20
2-3-4-3 مدل پوششی CCR (ورودی محور). 20
2-3-4-4 مدل‌های ورودی محور و خروجی محور. 21
2ـ3-4-5 بازده مقیاس 22
2ـ3-4-5ـ1 بازده ثابت به مقیاس 22
2ـ3-4-5ـ2 بازده متغیر به مقیاس 23
2ـ3-5 مدل BCC 23
2ـ3-5ـ1 مدل مضربی BCC (ورودی محور). 23
2ـ3-5ـ2 مدل پوششی BCC (ورودی محور) 24
2ـ3-5-3 مدل پوششی BCC (خروجی محور). 25
2ـ3-6 تحلیل‌پوششی‌داده‌ها و مدل برنامه‌ریزی آرمانی 25
2-3-6-1مدل DEA باهدف حداقل کردن متغیر انحرافی. 26
2ـ3-6-2 مدل DEA باهدف حداقل کردن مجموع متغیرهای انحرافی 26
2ـ3-6-3 مدل DEA باهدف حداقل کردن حداکثر میزان انحراف. 27
2-3-7 اوزان مشترک. 27
2-3-7-1مدل پیشنهادی رضوی برای محاسبه اوزان مشترک 29
2-3-7-2 مدل پیشنهادی ماکویی 30
2-3-7-3 مدل پیشنهادی کائو و هانگ. 30
2ـ3-8 روش‌های رتبه‌بندی واحدهای کارا. 31
2ـ3-8-1 مدل اندرسون و پترسون 32
2ـ3-8ـ2 رتبه‌بندی کامل با بهره گرفتن از DEA / AHP 32
2ـ4 الگوبرداری در DEA. 34
2ـ5 سوابق مطالعاتی 35
2ـ5-1 مطالعات انجام‌شده در حوزه بانکی. 35
2ـ5-2 تحلیل پوشش داده‌ها، تحقیقات انجام‌شده در حوزه بانکی. 37
2ـ5-3 نتیجه‌گیری در سوابق مطالعاتی. 40
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه 43
3-2 تاریخچه بانک ملت. 43
3-3 روش تحقیق. 44
3-4 شیوه و ابزار جمع‌آوری اطلاعات. 45
3-5 تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها 46
3-5-1 ورودی‌ها 46
3-5-2 خروجی‌ها. 47
3-6 مدل‌های بکاررفته در پژوهش. 48
3-7 انتخاب نرم‌افزار برای حل مدل‌ها. 49
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
4-1 مقدمه 51
4-2 پارامترها و شاخص‌های مدل 51
4-3 رویکرد اول: ساخت و حل مدل CCR. 53
4-3-1 ارائه یک مدل CCR برای شعبه 30 و نتیجه حل آن 54
4-3-2 ارائه نتایج حل مدل CCR برای کل شعب. 55
4-4 رویکرد دوم: ساخت و حل مدل پیشنهادی ماکویی. 57
4-4-1 ارائه مدل پیشنهادی ماکویی و نتیجه آن. 57
4-4-1 حل مدل اوزان مشترک ماکویی 61
4-5 ضریب همبستگی اسپیرمن. 61
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها
5-1 مقدمه. 68
5-2 نتیجه‌گیری 68
5-3 پیشنهادات کاربردی 71
5-4 پیشنهادهایی برای محققین آینده. 72
5-5 محدودیت‌های پژوهش 73
منابع 74
پیوست‌ها. 78

مقدمه
 

از دیرباز، اطلاع از چگونگی عملکرد واحدهای تحت بررسی، جهت اتخاذ تصمیم‌گیری‌های مناسب برای رسیدن به بهره‌وری بهتر، یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران به‌حساب می‌آمد؛ اما امروزه با توجه به عواملی مانند پیچیدگی مسائل، حجم بالای اطلاعات، اثرات عوامل خارجی بر عملکرد، رقابت شدید جهانی، تغییرات ناگهانی خط‌مشی به علت برخورد انفعالی با مشکلات حاد (مانند تورم، بیکاری و .)، محدود بودن واحدها در رابطه با تصمیم‌گیری‌های مناسب و غیره . بدون برخورد علمی نمی‌توان راهکار مناسبی اتخاذ کرد.
در محیط رقابتی امروز که دوام و بقای سازمان‌ها به کیفیت تصمیمات ذینفعان بستگی دارد، ارزیابی عملکرد از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده و نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمان‌ها خواهد داشت. ارزیابی عملکرد بایستی از چنان جامعیتی برخوردار باشد تا بتواند تمامی ابعاد پیرامون مترتب بر فعالیت سازمان‌ها را با عملکرد آنها مرتبط نموده و نقش تصمیمات مدیران در نیل به اهداف و ارتقاء عملکرد آن‌ها را منعکس نماید.
از آنجا که قلب و شریان اقتصادی کشور به بانک ها گره خورده، بدیهی است رشد و ارتقاء و پیشرفت صحیح بانک‌ها موجب شکوفایی اقتصادی و کمک به فرار از بحران‌های مالی می‌گردد. بانک‌ها برای ربودن گوی سبقت از یکدیگر در جهت افزایش سهم بازار و سودآوری به دنبال استفاده از انواع روش‌های بهبود عملکرد در جذب مشتریان هستند، در این میان ارزیابی عملکرد بانک‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است و به یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های مدیران بانک‌ها تبدیل شده است. علاوه بر این افزایش کارایی بانک‌ها می‌تواند گامی بلند در بهتر اجرا شدن فعالیت بانک‌ها گردد. 
به منظور ارزیابی عملکرد از روش تحلیل پوششی داده‌ها به عنوان ابزاری در ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم‌گیری استفاده می‌گردد که در این تکنیک از یکسری نهاده‌ها و ستاده‌های سازمان به منظور ارزیابی عملکرد سازمان استفاده می‌شود. اندازه‌گیری کارایی به خاطر اهمیت آن در ارزیابی عملکرد یک سازمان همواره مورد توجه قرار داشته است که در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت این امر، از مدل‌های مختلف تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شده است.

1-2 بیان موضوع
 

امروزه بحث ارزیابی عملکرد شعب بانک و تأثیری که شعب بر عملکرد کل موسسه دارد، بسیار چالش‌برانگیز و حائز اهمیت است. بانک ‌ها با هر مأموریت، رسالت، اهداف و چشم‌انداز، ملزم به پاسخگویی به مشتریان، ارباب‌رجوع و ذینفعان هستند تا به هدف اصلی خود که سودآوری و رضایت مشتری است دست یابد.
بانک‌ها برای رسیدن به هدفشان ملزم به ارزیابی دقیق شعب خود هستند تا بتوانند از این طریق شعب ناکارا، کمبودها و ضعف‌هایشان را شناسایی کنند و جهت بهبود و رسیدن به کارایی، اقدامات لازم را انجام دهند. برای رسیدن به این امر احتیاج به تکنیک مناسب و دقیق ارزیابی عملکرد می‌باشد که در این پژوهش از روش تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شد.
تحلیل‌پوششی‌داده‌ها تکنیکی نا پارامتریک برای سنجش و ارزیابی کارایی نسبی مجموعه‌ای از واحدهای تصمیم‌گیرنده با ورودی‌ها و خروجی‌های چندگانه است. این روش دارای مدل های مختلفی است که  معروف‌ترین آن مدل‌های کلاسیک CCR و BCC می‌باشند. این مدل‌ها در تفکیک‌پذیری شعب از نظر کارایی و شناسایی کمبودها و ضعف ها ضعیف هستند و تعداد زیادی از شعب ناکارا را کارا در نظر می‌گیرند. بنابراین بانک‌ها با بهره گرفتن از این مدل‌ها قادر به شناسایی دقیق شعب خود نخواهند بود.
انتخاب بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد شعب، از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا این پژوهش سعی دارد با بهره گرفتن از مدل‌های دیگر تحلیل پوششی داده‌ها، مدل مناسب را شناسایی و شعب کارا را احصاء کند تا بانک ها از این طریق قادر به تشخیص دقیق شعب ناکارا و علل آن باشند.

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش
 

انسان همواره خواهان دستیابی به کارایی بیشتر است و آن را وسیله‌ای برای رسیدن به سود یا مطلوبیت بیشتر می‌داند. ازنظر اقتصادی، کارایی به مفهوم تخصیص بهینه منابع، حداکثر استفاده از منابع، تحمل حداقل هزینه ـبا تکنولوژی موجود ـ است. امروزه محاسبه کارایی در سازمان‌ها و صنایع گوناگون یکی از اقدامات ضروری به‌منظور مقایسه میزان رقابت‌پذیری درصحنه داخلی و خارجی یک کشور است و بانک‌ها به عنوان مهم‌ترین نهاد پولی، نیز از این قاعده مستثنا نیستند. (حسن‌زاده, 1386).
از آنجا که کارکرد بهینه بانک‌ها، تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور برجای می‌گذارد، ایجاد شرایط و بسترهای لازم در جهت ارتقای کیفی و کمی عملکرد‌ بانک‌ها در سایه فضای رقابتی سالم، می‌تواند نقش قابل توجهی در دستیابی به اهداف داشته باشد. در این راستا یکی از روش‌هایی که بانک‌ها در جهت شناسایی جایگاه و موقعیت رقابتی و کیفیت عملکرد خویش دارند، سنجش عملکرد آنها از ابعاد گوناگون می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع و به منظور حصول اهداف مترتب بر آن، شناسایی مدل جامع و کامل برای ارزیابی عملکرد بانک‌ها ضروری به نظر می‌رسد. لذا در این پژوهش مدل‌هایی برای ارزیابی عملکرد شعب بانک‌ها پیشنهاد شده است.

1-4 اهداف پژوهش
 

ارزیابی عملکرد شعب بانک ملت در تهران
 

تعیین شعب کارا و تعیین شعب ناکارا
 

تعیین بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد
 

1-5 فرضیه پژوهش
 

این پژوهش فاقد فرضیه می‌باشد.

1-6 سؤال‌های پژوهش
 

میزان کارایی شعب بانک ملت چگونه است؟
 

شعب کارا و ناکارای بانک ملت کدامند؟
 

بهترین مدل برای ارزیابی عملکرد کدام است؟
 

1-7 نوع و روش تحقیق
 

روشی که در این پژوهش مورداستفاده قرارگرفته است، روش توصیفی می‌باشد. بخش توصیفی پژوهش مربوط به توضیح مطالب و بخش ریاضی آن ناشی از کاربرد

انجام هر چه‌بهتر و دقیق­تر و سریع­تر این روش نقش بسزایی داشته باشد و چالش­ها و دشواری­ها این روش را از بین برده و در بقای آن نیز مؤثر واقع شود. علیرغم مزیت­ها و توانمندی­های فناوری اطلاعات و ارتباطات و گستره کاربرد آن در مسائل واقعی، این ابزار     آن­گونه که انتظار می­رود در مطالعات مهندسی ارزش به کار گرفته نشده است، بررسی علل این امر، شناسایی زمینه ­های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و پتانسیل­های بهبود مهندسی ارزش از طریق آن موضوع این پژوهش می­باشد. این پژوهش تلاش دارد امکان به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات را در فرآیند مهندسی ارزش بررسی کند و نحوه به‌کارگیری را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهد. برای این منظور ابتدا پس از مطالعه­های پیرامون مهندسی ارزش و فناوری اطلاعات و ارتباطات و آشنایی با ضرورت­ها، ویژگی­ها و    چالش­های آن دو، با انجام مطالعات میدانی، امکان کاربرد و میزان تأثیرگذاری فناوری اطلاعات و ارتباطات را در فرآیند مهندسی ارزش مورد ارزیابی قرار داده است. سپس به معرفی و شناسایی ابزارآلات مؤثر جهت استفاده در مهندسی ارزش پرداخته می­شود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده به انجام فرآیند مهندسی ارزش با موضوع مزرعه دانش با بهره گرفتن از ابزارآلات فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت میزان تأثیرگذاری فناوری اطلاعات را در فرآیند مهندسی ارزش مورد ارزیابی قرار داده است. در پایان پس از جمع­بندی نتایج به‌دست‌آمده، امکان کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات را در فرآیند مهندسی ارزش مثبت ارزیابی کرده و این فرآیند موجب افزایش بهره­وری، کاهش خطا انسانی، ایجاد بانک اطلاعاتی، افزایش تعاملات بین اعضا در مهندسی ارزش می­شود.
کلیدواژه: روش­شناسی ارزش، فناوری اطلاعات و ارتباطات، عملکرد، کاهش هزینه، امکان­سنجی.

فهرست مطالب
 

عنوان                                                                                                                       صفحه
فهرست جدول‌ها 14
فهرست شکل‌‌ها 16
فصل 1-     مقدمه. 18
1-1-    تعریف مهندسی­ ارزش 18
1-2-    پیشینه مهندسی ارزش 18
1-2-1-     تیم­کاری مهندسی ارزش 19
1-2-2-     روش­کار مهندسی ارزش 19
1-3-    گام­های مهندسی ارزش 20
1-3-1-     فاز اطلاعات   21
1-3-2-     فاز تحلیل کارکرد. 21
1-3-3-     فاز خلاقیت  21
1-3-4-     فاز ارزیابی  21
1-3-5-     فاز توسعه   22
1-3-6-     فاز ارائه     22
1-4-    فناوری اطلاعات و ارتباطات. 22
1-5-    بیان مسئله. 24
1-6-    اهداف (کلی و جزئی) تحقیق 25
1-7-    سؤالات تحقیق 25
1-8-    فرضیه ­های تحقیق 25
فصل 2-     نحوه‌ی ارائه‌ی مطالب در گزارش علمی. 27
2-1-    مقدمه    27
2-2-    سابقه تحقیقات و مطالعات انجام­گرفته. 27
فصل 3-     روش تحقیق. 33
3-1-    مقدمه    33
3-2-    معرفی روش انجام‌گرفته و مسائل و مشکلات هر گام در مهندسی ارزش 33
3-2-1-     فاز پیش مطالعه. 33
3-2-1-1- گردآوری اطلاعات مربوط به گرایش­های عوامل کلیدی پروژه 34
3-2-1-2- تکمیل مجموعه داده­ ها 34
3-2-1-3- تعیین معیارهای ارزیابی 34
3-2-1-4- تعیین محدوده مطالعات. 34
3-2-1-5- تهیه مدل دادها     34
3-2-1-6- تعیین ترکیب گروه مطالعات. 35
3-2-1-7- مسائل و مشکلات فاز مطالعات مقدماتی  در مهندسی ارزش 35
3-3-    گام کارگاه اصلی 35
3-3-1-     فاز اطلاعات   35
3-3-1-1- مسائل و مشکلات شناسایی‌شده در فاز اطلاعات. 36
3-3-2-     فاز تحلیل کارکرد. 37
3-3-2-1- کارکردهای پایه     38
3-3-2-2- کارکردهای ثانویه    38
3-3-2-3- مسائل و مشکلات در فاز تحلیل کارکرد. 38
3-3-3-     فاز خلاقیت 39
3-3-3-1- مسائل و مشکلات در فاز خلاقیت. 39
3-3-4-     فاز ارزیابی(قضاوت) 40
3-3-5-     فاز توسعه   40
3-3-6-     فاز ارائه     41
3-3-6-1- مسائل و مشکلات فاز ارزیابی و توسعه و ارائه. 42
3-4-    پیشنهادات برای حل مسائل 42
3-5-    شناسایی راهکار بهبود برای برگزاری کارگاه مهندسی ارزش 44
3-5-1-     ویژگی­های سایت اینترنتی طراحی‌شده 44
3-5-2-     برنامه اسکایپ 45
3-5-3-     استفاده از برنامه وایبر. 46
3-5-4-     برنامه ویزیو 47
3-5-5-     برنامه میکوگو. 48
3-5-6-     برنامه  اکسل   48
3-5-7-     برنامه کامتاسیا 49
3-6-    چگونگی انجام کار با ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در گام­های مهندسی ارزش 49
3-6-1-     صفحه اصلی سایت. 49
3-6-2-     قسمت مدیریت. 50
3-6-3-     قسمت پروژه 51
3-6-3-1- قسمت تالار گفتگو  52
3-6-3-2- قسمت اطلاعات تخصصی 52
3-6-3-3- بخش اطلاعات پروژه 52
3-6-3-4- تصاویر                53
3-6-3-5- بخش اعضای تیم مهندسی ارزش 53
3-6-3-6- تاریخ‌های مهم       53
3-6-3-7- مبانی مطالعه        54
3-6-3-8- فاز پیش مطالعه     55
3-6-3-9- فاز اطلاعات          56
3-6-3-10-  تحلیل کارکرد       57
3-6-3-11-  فاز خلاقیت          57
3-6-3-12-  فاز ارزیابی            57
3-6-3-13-  فاز توسعه             58
3-6-3-14-  فاز ارائه               58
3-6-3-15-  فاز پس مطالعه)مطالعه تکمیلی) 58
فصل 4-     مطالعه موردی. 59
4-1-    مقدمه    59
4-2-    مطالعه موردی مزرعه دانش 59
4-2-1-     گام پیش مطالعه. 60
4-2-1-1- تعیین اعضای تیم مهندسی ارزش 60
4-2-2-     فاز اطلاعات مزرعه دانش 61
4-2-2-1- اطلاعات مزرعه دانش    61
4-2-2-2- معرفی شهرستان محلات. 62
4-2-2-3- ویژگیهای شهرستان محلات. 64
4-2-2-4- معرفی محل مزرعه دانش 65
4-2-2-5- موقعیت زمین و شیب زمین 65
4-2-2-6- خط آسمان           66
4-2-2-7- دید از مکان          67
4-2-2-8- فضاهای موجود      68
4-2-2-9- باد غالب              68
4-2-2-10-  جهت گیری ساختمان 69
4-2-3-     گام مطالعه اصلی(کارگاه مهندسی ارزش مزرعه دانش) 70
4-2-3-1- فاز اطلاعات پروژه (مبانی مطالعه) 70
4-2-3-2- فاز تحلیل کارکرد   74
4-2-3-3- تعیین کارکردهای مزرعه­دانش 75
4-2-3-4- تعیین کارکردهای اجزا 75
4-2-3-5- ترسیم نمودار سیستم تحلیل کارکرد. 77
4-2-3-6- انتخاب کارکردهای محوری 78
4-2-4-     فاز خلاقیت  79
4-2-5-     فاز ارزیابی   83
4-2-6-     فاز توسعه   84
4-2-7-     معرفی گزینه­ها منتخب. 85
4-2-7-1- گزینه باغ شهر       85
4-2-7-2- شرح ایده باغ شهر  86
4-2-7-3- تخمین هزینه        87
4-2-7-4- گزینه گیاهان زینتی و دارویی 88
4-2-7-5- شرح ایده                88
4-2-7-6- تخمین هزینه        89
4-2-7-7- گزینه مزرعه پایدار  90
4-2-7-8- شرح ایده             91
4-2-7-9- هزینه­ها               92
4-2-7-10-  گزینه مزرعه توریستی 92
4-2-7-11-  شرح ایده             93
4-2-7-12-  محاسبه شاخص ارزش 95
4-3-    فاز ارائه   95
فصل 5-     نتیجه‌گیری و پیشنهادها 96
5-1-    مقدمه     96
5-2-    نتایج به‌دست‌آمده از اجرای مهندسی ارزش به‌صورت مجازی 96
5-2-1-     فرضیات پروژه 98
5-3-    یافته­ های تحقیق 99
فصل 6-         پیوست  100
6-1-    محاسبه شاخص ارزش 100
6-1-1-     فرآیند محاسبه شاخص ارزش در طرح‌های توسعه و عمران 100
6-1-2-     مرحله اول: تعیین معیارهای اصلی و زیرمعیارهای آنان 100
6-1-3-     مرحله دوم: محاسبه وزن معیارهای اصلی 100
6-1-4-     مرحله سوم: محاسبه وزن زیرمعیارها 100
6-1-5-     مرحله چهارم: محاسبه امتیاز یا نمره هر یک از گزینه‌ها یا طرح‌های پیشنهادی نسبت به زیرمعیارها            101
6-1-6-     محاسبه و مقایسه ارزش هر گزینه یا طرح 101
6-2-    مبانی اصلی روش فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی 104
6-2-1-     مراحل ارزیابی به روش فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی 105
6-2-1-1- گردآوری اطلاعات   105
6-2-1-2- تدوین سلسله‌مراتب مسئله موردبررسی 105
6-2-1-3- تشکیل ماتریس‌های مقایسه زوجی برای معیارها 106
6-2-1-4- تشکیل ماتریس‌های مقایسه گزینه‌ها بر مبنای معیارها و زیرمعیارها 107
6-2-1-5- تعیین وزن معیارها و اولویت‌بندی گزینه‌ها 107
6-2-1-6- محاسبه وزنهای محلی 108
6-2-1-7- محاسبه وزن کلی   108
6-2-1-8- محاسبه نرخ ناسازگاری 108
6-2-1-9- تعریف ماتریس سازگار 108
6-2-1-10-  الگوریتم محاسبه نرخ ناسازگاری یک ماتریس 108
6-2-1-11-  محاسبه ناسازگاری یک سیستم سلسله‌مراتبی 110
6-2-1-12-  علل بروز ناسازگاری 110
6-2-1-13-  نظرسنجی گروهی در فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی 111
6-2-2-     روش دستی ارزیابی به روشAHP 112
6-2-2-1- تدوین معیارها و تعیین درصد اهمیت آن‌ها 112
6-2-2-2- محاسبه وزن معیارها 113
6-2-2-3- محاسبه امتیاز گزینه‌ها و رتبه‌بندی آن‌ها 114
6-2-2-4- امتیاز نهایی گزینه‌ها 116
فهرست مراجع    118

فصل 1-           مقدمه
 

1-1-   تعریف مهندسی ارزش
 

جامعه مهندسی ارزش آمریکا مهندسی ارزش را به‌عنوان کاربرد سیستماتیک روش­های شناخته‌شده که عملکرد یک محصول یا خدمات را مشخص نموده، ارزشی پولی برای آن عملکرد تعیین و قابلیت اطمینان از عملکرد را با کمترین هزینه فراهم می­ کند، معرفی می­ کند.

1-2-   پیشینه مهندسی ارزش
 

مهندسی ارزش توسط لارنس مایلز[1] عضو شورای مهندسی برق توسعه­یافته است. پس از جنگ جهانی دوم، بسیاری از مواد مورداستفاده توسط صنعت دچار کمبود بوده و به­دشواری تهیه می­شود. شرکت­هایی نظیر   جنرال الکتریک[2] مجبور به جستجوی مواد جایگزین شدند. در بسیاری از موارد مواد جایگزین به­خوبی کار       می­کردند. این یافته­ها منجر شد که روسای جنرال الکتریک به این نتیجه برسند که در برخی از موارد، می­توانند بهره­وری را با تعویض مواد بهبود دهند. از آقای مایلز خواسته شد تا بر روی روش­هایی کار کند که امکان این تعویض را فراهم می­نمود. در سال 1946 او یک فرآیند سیستماتیک، مرحله­ای، گام­به­گام برای یافتن مواد جایگزین، محصولات، اجزا و خدمات ارائه نمود. این فرآیند بعدها تحلیل ارزش نامیده شد. جنرال الکتریک موفقیت بزرگی را با استفاده ازاین‌رویش به دست آورد. این موفقیت، منجر به توسعه بیش‌ازپیش مهندسی ارزش[3] در صنایع خصوصی گردید. دولت در استفاده از مزایای تحلیل ارزش بسیار سریع بود. در سال 1954، شرکت   کشتی­سازی نظامی آمریکا اولین آژانس فدرال برای استفاده ازاین‌رویش بود. قبل از سال 1961 مهندسی ارزش به‌صورت رسمی در وزارت دفاع مورداستفاده بود. سایر سازمان­های فدرال، نظیر وزارت داخلی، خدمات پستی، ناسا[4] و سایر ارگان­ها نیز از این سیستم پیروی نمودند. اگرچه این روش در ابتدا در تولید محصولات مورداستفاده قرار گرفت، اما افراد دریافتند که این روش می ­تواند در فرآیند طراحی و خدمات نیز مؤثر باشد. وزارت دفاع اولین مرکزی بود که برنامه­ای رسمی برای استفاده از مهندسی ارزش در طراحی و ساخت پروژه­های خود اجرا نمود. قبل از سال 1956 سه سرویس ایجادشده و از مهندسان­ ارزش تمام‌وقت استفاده نمودند. در ابتدا این روش    تحلیل ارزش نامیده می­شد. بعدها نام­های دیگری مانند مدیریت ارزش، ارتقا ارزش، کنترل ارزش و خرید ارزش مورداستفاده قرار گرفت. نیروی دریایی آمریکا این نام را به مهندسی ارزش تغییر داد تا بر روی بعد مهندسی آن تأکید داشته باشد. این نام، مهندسی ارزش، به‌صورت گسترده مورداستفاده قرار می­گیرد. باوجود تغییرات صورت گرفته در نام، هدف مهندسی ارزش یکسان باقی‌مانده ­است و آن تأمین ابزاری برای کنترل هزینه کل در هر جا در حین تولید محصول یا خدمات بدون تحت تأثیر قرار دادن کیفیت یا قابلیت اطمینان محصول یا خدمات   می­باشد. حقیقت این است که هزینه­ها به‌طورکلی در محصولات و فرآیندها غیرقابل‌اجتناب می­باشند. مایلز    این‌گونه نتیجه گرفت که هزینه­ های غیرضروری ممکن است به دلیل عادات و عقاید، فقدان زمان کافی برای طراحی، نبود اطلاعات، نبود ایده­ها، غرور، شرایط موقت، نبود تجربه، عدم موفقیت در استفاده از متخصصان، نبود ارتباطات، معانی متعدد، تمایل به ثبات و یا ترس از دست دادن کارکنان باشند. موضوع یافتن برنامه کاهش هزینه مؤثر بود تا در کشف هزینه­ های غیرضروری مفید باشد. مهندسی ارزش دارای یک ویژگی دیگر نیز می­باشد، که آن را از سایر روش­های کاهش هزینه متمایز می­ کند. این ویژگی تحلیل کارکرد[5] می­باشد. مهندسی ارزش کارکرد را عنوان وسیله شناخت همه­چیز درباره محصول تحلیل می­ کند.