این پژوهش با هدف بررسی تأثیر الگوی ارزشیابی توصیفی بر بهبود فرآیند یاددهی یادگیری دانش­ آموزان کلاس سوم ابتدایی استان هرمزگان انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان کلاس سوم ابتدایی بودند. نمونه پژوهش۱۴۰نفرمعلم بودند که از بین دو گروه معلمان مجری ارزشیابی توصیفی(72نفر) و معلمان مجری ارزشیابی کمی(68نفر) انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­ ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تحلیل داده­ ها از روش­های آماری تی تک نمونه­ای و آزمون­های ناپارامتریک یومن ویتنی، فریدمن و کروسکال والیس استفاده شد. نتایج آزمون­های تی تک نمونه­ای به دست آمده از تحلیل داده­های حاصل از پاسخ­های معلمان مجری ارزشیابی توصیفی بیانگر آن بود که از دیدگاه آنان الگوی ارزشیابی توصیفی در بهبود فرآیندهای ناظر به عمل یاددهی معلم و فرآیندهای ناظر به عمل یادگیری دانش­آموز تأثیر بالاتر از متوسط و در حد مطلوبی داشته است. نتایج آزمون یومن ویتنی بیانگر آن بود که بین دو دیدگاه معلمان مجری ارزشیابی توصیفی و معلمان مجری ارزشیابی کمی بر اساس همه­ی مولفه­های فرآیند ناظر به عمل یاددهی معلم و فرآیندهای ناظر به عمل یادگیری دانش آموز تفاوت معناداری در سطح  95 درصد وجود دارد. نتایج آزمون­های یومن ویتنی و کروسکال والیس نشان داد که بین فرآیندهای یاددهی ناظر به عمل معلمان از دیدگاه معلمان مجری ارزشیابی توصیفی بر اساس جنسیت، میزان تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه خدمت تفاوت معناداری وجود ندارد.

 

کلید واژه ها: ارزشیابی، توصیفی، کمی، فرایند، یاددهی، یادگیری، دوره ابتدایی

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                      صفحه                                                                                                

 

فصل اول:کلیات پژوهش.1

 

مقدمه2

 

بیان مسئله3

 

هدف کلی6

 

اهداف جزئی.6

 

سوال های پژوهش.6

 

استفاده کنندگان از نتیجه پایان ­نامه7

 

اهمیت و ضرورت پژوهش.7

 

جنبه نوع آوری طرح8

 

تعاریف نظری مفاهیم.8

 

تعاریف عملیاتی مفاهیم9

 

فصل دوم:ادبیات و پیشینه پژوهش.11

 

مقدمه.12

 

اندازه گیری.12

 

ارزش یاب وارزشیابی آمورشی12

 

مسیر تحول (تاریخچه) ارزشیابی آموزشی.14

 

انواع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و هدف­های استفاده از آنها.16

 

دسته بندی ارزشیابی های آموزشی با توجه به زمان وهدف استفاده از آنها17

 

1- ارزشیابی آغازین17

 

2- ارزشیابی تکوینی.17

 

3 – ارزشیابی تشخیصی.18

 

4- ارزشیابی تراکمی19

 

رویکردهای یاددهی-یادگیری.20

 

رویکردهای یاددهی – یادگیری مکتب رفتارگرایی.20

 

مراحل یا توالی فعالیت معلم و شاگرد20

 

نقش معلم و دانش آموز و نحوه ارتباط آنها.20

 

تلقی نسبت به چگونگی ارزشیابی آموخته ها21

 

رویکرد یاددهی – یادگیری مکتب شناخت­گرایی.21

 

نقش معلم و دانش آموز و نحوه ارتباط آنها.22

 

تلقی نسبت به ارزشیابی آموخته­ها22

 

رویکرد یاددهی – یادگیری مکتب انسان­گرایی.22

 

نقش معلم و دانش آموز و نحوه ارتباط آنها.23

 

تلقی نسبت به ارزشیابی آموخته ها.23

 

رویکرد یاددهی – یادگیری ساخت و سازگرایی.23

 

نقش معلم و شاگرد و نحوه ارتباط آنها.24

 

تلقی نسبت به ارزشیابی آموخته ها24

 

رویکردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی.24

 

ارزشیابی از یادگیری.25

 

ارزشیابی در خدمت یادگیری.26

 

ویژگی های رویکرد  ارزشیابی در خدمت یادگیری.28

 

نقش سنجش در فرایند آموزش – یادگیری.29

 

ارزشیابی مستمر و رابطه آن با بهبود فرایند یاددهی یادگیری31

 

آموزش و یادگیری فرایند مدار31

 

مزایای آموزش و یادگیری فرایند مدار.32

 

ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در آموزش و یادگیری فرایند مدار32

 

ضرورت تغییر تظام ارزشیابی در ایران33

 

ارزشیابی توصیفی35

 

تاریخچه الگوی ارزشیابی توصیفی36

 

اهداف ارزشیابی توصیفی37

 

1- 1- بهبود کیفیت فرایند یاددهی – یادگیری37

 

1-2- فراهم نمودن زمینه مناسب براین حذف فرهنگ بیست­گرایی.38

 

1-3 – تاکید بر اهداف آموزش و پرورش از طریق توجه به فرایند یادگیری به جای تاکید بر محتوا39

 

1-4- فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف حاکمیت مطلق امتحانات پایانی در تعیین سرنوشت تحصیلی.39

 

1-5- افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی- یادگیری با کاهش اعتبار نمره40

 

ویژگی های ارزشیابی توصیفی41

 

1- پویایی .41

 

2- بازخورد41

 

3- کیفی 41

 

4- فرایندی.42

 

خلاقیت در بستر ارزشیابی توصیفی42

 

ابزارهای ارزشیابی توصیفی44

 

الف- آزمونها 44

 

ب- بازخورد توصیفی45

 

ج- کارنامه توصیفی.45

 

د- پوشه کار45

 

ه- برگه ثبت مشاهده 46

 

ی- فهرست وارسی ( چک لیست یا سیاهه­ی رفتار).46

 

پیشینه پژوهش در ایران47

 

پیشینه پژوهش در خارج از ایران.51

 

فصل سوم:روش­شناسی پژوهش55

 

مقدمه.56

 

روش انجام تحقیق.56

 

جامعه آماری.57

 

حجم نمونه و روش نمونه گیری.57

 

ابزار جمع­آوری اطلاعات59

 

روش اجرا.60

 

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات61 روایی.62

 

پایایی یا اعتبار پرسشنامه62

 

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده­ ها.64

 

مقدمه .65

 

تحلیل توصیفی65

 

تحلیل استنباطی.74

 

سؤالهای اصلی پژوهش.74

 

سؤالات فرعی پژوهش.80

 

فصل پنجم:بحث و نتیجه­گیری83

 

مقدمه.84

 

بحث و نتیجه­گیری84

 

کاربردها و رهنمودهای آموزشی.89

 

پیشنهادهایی برای پژوهش­های آتی89

 

محدودیت­های تحقیق89

 

مقدمه

 

تغییر و پیشرفت در هر جامعه­ای مستلزم ایجاد تغییر وسیع و جامع نظام آموزشی آن جامعه است.

 

در توسعه آموزش و پرورش، ملاک­ها و عوامل متعددی نقش دارند. از مهم­ترین آن­ها می­توان به نظامی جامع و هدفمند در آموزش اشاره نمود. آموزش را می­توان به ­عنوان فرآیند کنش متقابل معلم و دانش­آموز تعریف نمود که به موجب آن تجارب یادگیری برای نیل دانش­ آموزان به اهداف کلان آموزش و پرورش فراهم می­شود. در آموزش و پرورش سنتی، ارزشیابی به عنوان آخرین حلقه­های یاددهی- یادگیری تلقی می­شود که در پایان دوره آموزشی برای جدا نمودن دانش­ آموزان با توانایی یادگیری متفاوت به­کار می­رود(جعفری،1384).

 

امروزه ما نیازمند آن نوع سنجش و ارزشیابی هستیم که به هر دانش­آموز به دیده حرمت نظاره نماید، موهبت­های طبیعی و انسانی او را بسیار بیشتر از آزمون­های سنتی نشان داده، بازخوردی مثبت و تکالیفی رشددهنده به او ارائه دهد و باور داشته باشد که هر  دانش­آموز قابلیت رشد و پیشرفت مداوم را داردر)رستگار،1382). ولیکن آنچه که می­توان از آن به عنوان مهم­ترین تغییر دنیای امروز در عرصه تعلیم و تربیت قلمداد نمود، تفاوتی است که در نوع نگرش به ارزشیابی تحصیلی رخ داده است.تغییری که در آن، حافظه­مداری و حفظ کردن صرف مطالب درسی از سوی دانش­ آموزان رنگ باخته و جای خود را به سنجش مستمر و گام به گام می­دهد. سنجش و