« و اعملو انما غنمتم من شی فان الله خمسه و للرسول و لذی القربی و الیتیمی والمساکین و ابن السبیل ان کنتم امنتم بالله » [۵۴]
وای مومنان بدانید آنچه که به شما غنیمت و فایده رسد ، خمس آن خاص خداو رسول و خویشان او ویتیمان و فقیران ودر سفر ماندگان است (به آنها بدهید ) اگر به خدا ایمان آورده اید.
مواردی که خمس واجب می شود :
غنایم جنگی ۲- معاون ۳- غواصی ۴- گنج ۵- مازاد مخارج سالیانه ۶- زمین خریداری شده توسط ذمی ۷- مال آمیخته به حرام
۱۷-۲ نفقه
از مواردی انفاق واجب ، انفاق به اعضا خانواده است .
به هزینه ای که شخص باب غذا ، پوشاک ومسکن افراد تحت سرپرستی خود می پردازد نفقه می گویند که شامل پدر ومادر ،همسر و فرزندان می گردد.
قرآن کریم می گوید :
« الرجال قوامون علی النسا بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم »[۵۵]
مردان را برزنان تسلط و حق نگهبانی است به واسطه آن برتری که خدا بعضی مقرر داشته و هم به واسطه آنکه مردان از مال خود به زنان نفقه دهند .
پیامبر گرامی اسلام در حدیثی به علی علیه السلام می فرمایند :
یا علی خدمت به عیال کفاره گناهان کبیره است و غضب پروردگار و فرو نشاندن ومهریه حور العین می شود و حسنات را زیاد می گرداند ودرجات را بالا می برد . [۵۶]
۱۸-۲کفارات
نافرمانی خدا و سرپیچی از او امر اومساله کوچکی نیست که در دام وسوسه های نفسانی و شیطانی گرفتار آمد و تن به گناه داد . بلافاصله باید متوجه اقدام گستاخانه خود گردد.و در اینجا خداوند رحمان ورحیم راه هایی را برای آمرزش انسان فراروی او قرار داده است که از جمله آنها کفارات است .
از آیات قرآن وروایات واحادیث معصومین علیه السلام این چنین استفاده می شود که کفارات بزرگراهی است به سوی جبران گناه و پاکی وپاکیزگی .
در حقیقت کفاره جریمه ایست که شخص گناهکار برای ارتکاب برخی از گناهان می پردازد .
کفارات دارای اقسام متعددی هستند و برای هر لغزشی کفاره خاص پیش بینی شده است که به شرح زیر است :
کفاره روزه ۲- کفاره در حج ۳- کفاره سوگند
۴-کفاره نذر ۵- کفاره پیمان شکنی ۶- کفاره بی تابی در مصیبت
کفارت متعدد دیگر وجود دارد کهدر کتابهای فقهی بطور مفصل در آنها ذکر شده است .
۱۹-۲مساله :
دادن پول به عنوان کفاره به مسکین کافی نیست بلکه باید غذا یا لباس داده شود مگر آنکه فقیر مورد اطمینان باشد و به او پول بدهد و او را وکیل کند که با ان پول برای خودش طعام یا لباس تهیه کند .[۵۷]
انفاق مستحب
انفاق مستحب نیز دارای انواع مختلف است که در این قسمت به ذکر برخی از آنها خواهیم پرداخت .
۲۰-۲صدقه :
ان الله یقول :
«ما من شی الا وقدوکلت به من یضبضه غیری الا الصدقه فانی اتلفها بیدی تلفقاً حتی ان الرجل یتصدق بالتمره اوبشق ستمره فاربیهاله کمایربی الرجل فلوه وفضیله یوم القیامه و هو مثل احد واعظم من احد »[۵۸]
خداوند می فرماید :
برای گرفتن صدقه هر چیزوکیلی قرار داده ام مگر صدقه را که آنرا با دست خود می گیرم طوریکه مردی پاره خرمایی را صدقه می دهد و آن رشد داده و بزرگ میکنم – ( همانطور که شخص نوزادی را بزرگ میکند ) سپس فردای قیامت عمل صالح خود را می بیند که مثل کوه احد و حتی بزرگتر از احد شده است .
صدقه جاریه
هر عمل خیری که استمرار داشته باشد و پیوسته برای مردم سودمند باشد مانند موقوفات وموسسات عام النمفعه . این گونه کارها در اسلام صدقه جاریه نامیده می شود .
مانند فرزند نیکوکار . کتابهای دینی و فرهنگی و عملی حفرقنات . ساخت درمانگاه و غیره »[۵۹]
قال الرسول الله ( ص)
« خمسه فی قبور هم وثوابهم یجری الی دیوانهم : من غرش نخلاً‌و من حفربئراً‌ونبی الله مسجداً‌ومن کتب مصحفاً ومن خلف ابناً» [۶۰]
پیامبر گرامی اسلام می فرمایند :
پنج گروه هستند که ئر گور خودند ولی هم چنان پاداش در دفتر اعمالشان ثبت می شود .
کسی که درخت بکارد .
کسی که چاهی را حفر نمود .
کسی که مسجدی را به خاطر خدا ساخت .
کسی که کتابی (قرآنی ) را نوشت .
کسی که فرزندان شایسته ایی رابه یادگار گذاشت .
وقف
دین پر برکت اسلام بانفوذ و استیلای معنوی بر مسلمان اعمال و عبارت ارزنده و زیادی چون وقف که برکات و آثار از فقرا و افراد محروم نیازمند مشهود است توانست بین مردم اشاعه دهد به نقل از رساله نوین که درکتاب آینده ای بهتر در پرتو انفاق که در واقع ترجمه کتاب معروف حضزت امام رحمه الله علیه یعنی تحریر الوسیله در تعریف وقف می فرمایند :
وقف عبارت است از حبس ملک در راه خدا ومصرف کردن منافع آن در اموری که وقف کننده معین کند .
بنابراین لازمه وقف رها ساختن مال خود از قید مالکیت خصوصی و شخصی و عمومی کردن منافع آن در راه خدا ومردم است . و دارای فضیلت بسیاری وپاداش بیکران است .
امام صادق علیه السلام نیز می فرمایند :
«پس از مرگ آدمی اجر ومزدی به اونمی رسد مگر از سه کار ، یکی از آن سه کار :صدقه ای است کهدر زمان حیات خود آن را انجام دهد . این صدقه بعداز مرگ او همچنان جاری است واو از ثواب آن بهره می برد .» [۶۱]
دانلود منابع تحقیقاتی برای نگارش مقاله بررسی مشارکت اهل سنت منطقه جنوب غرب هرمزگان درامرصدقه دادن (مطالعه موردی، شهرستانهای ...
