(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
چکیده:
بررسی عوامل موثر بر مشارکت سیاسی روستاییان از سال 1378(سال تاسیس شوراهای اسلامی)با تاکید بر انتخابات شوراهای اسلامی روستایی، موضوع این تحقیق است.مساله اساسی توجه به مشارکت سیاسی به عنوان یکی از معیارهای توسعه (سیاسی، اقتصادی) است وانتخابات شوراهای اسلامی نیز یکی از مظاهر این مشارکت است.چارچوب نظری ما بر پایه نظریه نوسازی است، که آنرا بر چهار قسمت(نوسازی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی)تقسیم کردیم و متغیرهای خودمان را مشخص کردیم.در مجموع ما هشت متغیر مستقل(شغل،تحصیلات،خانواده،ارتباط با شهر،رسانه های گروهی،وابستگی روانی به دولت، احساس باقدرت بودن(تاثیرگذار بودن)و اعتماد(به دولت،شوراها) داریم که مشارکت سیاسی را به عنوان متغیر وابسته می سنجند.جامعه آماری ما افراد بالای15سال روستای اسفندیار است که896 نفرند و بر اساس نمونه گیری متناسب(غیر احتمالی) از میان آنها 100نمونه انتخاب شد.نتایج حاصله نشان می دهد که بین متغیرهای ارتباط با شهر، ،احساس تاثیرگذاربودن،رسانه های جمعی و تحصیلات بامشارکت سیاسی (شرکت در انتخابات شوراهای روستایی)رابطه معناداری وجود دارد و فرضیه های ما تایید شده است.و بین متغیرهای اعتماد،وضعیت خانواده،وضعیت شغلی و وابستگی روانی به دولت با مشارکت سیاسی(شرکت در انتخابات شوراهای روستایی)رابطه معناداری وجود نداشت و فرضیه های ما مبنی بر وجود رابطه رد شده است.
واژگان کلیدی:
مشارکت،مشارکت سیاسی،شورا،شوراهای اسلامی روستایی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده:د
فصل اول:کلیات
مقدمه. 2
بیان مسئله.4
ضرورت واهمیت مسئله..6
اهداف(یا سوالات تحقیق)8
مروری بر تحقیقات پیشین.9
فصل دوم:مبانی و چارچوب نظری تحقیق
مقدمه..14
مفهوم مشارکت..15
انواع مشارکت.16
شورا.21
1)مفهوم شورا.21
2)تاریخچه،وظایف،اهداف و حوزه عمل شورا ها:.23
3)کارکرد شوراها..33
4)ساختار شورا ها.35
توسعه سیاسی و شاخص های آن.37
مفهوم توسعه سیاسی روستایی و شاخص های آن.41
نظریه های مشارکت سیاسی42
مشارکت سیاسی روستاییان.44
شوراهای روستایی چگونه زمینه مشارکت سیاسی روستاییان را فراهم می کند؟…46
شوراها چگونه می توانند بر افزایش آگاهی سیاسی مردم نقش داشته باشند؟47
شوراها چگونه تحت تاثیر تحولات اجتماعی در روستا قرار می گیرند؟51
چارچوب نظری تحقیق.53
1)نوسازی اجتماعی(حوزه اجتماعی مشارکت).54
2)نوسازی روانی(حوزه فرهنگی-روانی مشارکت)57
3)نوسازی اقتصادی(حوزه اقتصادی مشارکت)61
4)نوسازی سیاسی(حوزه سیاسی مشارکت).64
فصل سوم:روش تحقیق
مقدمه.68
فرضیه ها68
تعریف مفاهیم و متغیرها69
الف)تعریف نظری.69
1)متغیر وابسته69
-مشارکت سیاسی69
2)متغیرهای مستقل.70
-احساس با قدرت بودن(تاثیر گذار بودن)70
-اعتماد(به دولت،به شوراها و اعضای آن).70
-کاهش وابستگی روانی به دولت(نداشتن نگرش پدرمآبانه یا آقا بالاسری نسبت به دولت).71
ب)تعریف عملیاتی.71
معرفی روستای موردنظر.75
روش تحقیق و تکنیک جمع آوری اطلاعات76
جامعه و نمونه آماری..77
روش تجزیه و تحلیل. 78
اعتبار وپایایی پرسشها و سوالات تحقیق..78
فصل چهارم:یافته های پژوهش
الف)یافته های توصیفی80
ب)یافته های تبیینی107
فصل پنجم:نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
نتیجه گیری.122
ارائه پیشنهادات127
منابع.128
ضمائم
پرسش نامه135
مقدمه:
با تمام شدن جنگ جهانی دوم دولت ها و کشورهای اروپایی به دنبال راهی برای حل بحران های ناشی از جنگ و حرکت به سوی توسعه بودند و راه ها و استراتژی های گوناگونی را طرح ریزی کردند تا بتوانند به توسعه برسند.در روند تکاملی نظریه های توسعه که از طرف این کشورها مطرح شد مفاهیم جدیدی مطرح می کردند،که بتوانند ضعف های قبلی نظریات خود را بپوشانند از جمله این مفاهیم:مشارکت (سیاسی،اجتماعی،فرهنگی) مردم،توسعه مردمی،نهادهای محلی ومردمی(مثل شوراها، انجمن های مردم نهاد)بود.
واژه های«مشارکت»و«مشارکت مردمی»برای اولین بار در اواخر دهه 1950پا به عرصه ظهور گذاشت. افراد فعالی که به قطار توسعه پیوسته بودند تا به مردم ستمدیده کمک کنند،واقعیتی را در پیش خود می دیدندکه با انتظارات اولیه آنها کاملا فرق داشت.این باعث شد که بیشتر شکست های طرح های توسعه به فقدان مشارکت مردم در فرایند طراحی و اجرای این طرح ها نسبت داده شود.اکثریت قاطع آنها در جهت مخالفت با استراتژی عمل«از بالا به پایین»گام برداشته و از مشارکت و روش های تعامل مشارکتی به عنوان یکی از جنبه های ضروری توسعه حمایت کردند.بر مبنای پیشنهادات بسیاری از کارشناسان تعدادی از سازمان های کمک دهنده عمده بین المللی تاکید کردند که طرح های توسعه به خاطر کنار گذاشتن مردم با شکست مواجه شده اند.کشف جدید این بود که اگر مردم محلی وارد گود شوند و به طور فعالانه در طرح ها مشارکت داشته باشند،موفقیت بیشتری با هزینه کمتری-حتی از نظر مالی-بدست خواهد آمد.اجماعی که بین برنامه ریزان،سازمانهای غیر دولتی و دست اندرکاران به وجود آمد،تغییرات مهمی را در روابط بین گروه ها و افراد فعال در فرایند توسعه ایجاد کرد.واژه ای که قبلا توسط اقتصاددانان،برنامه ریزان و سیاست مداران نادیده گرفته می شد،اینک ناگهان معنای منفی خود را از دست داده بود.حتی«شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل متحد»به کشورهای عضو خود پیشنهاد کرد که«مشارکت را به عنوان سیاستی اساسی در استراتژی های توسعه ملی قلمداد کنند».بدین ترتیب امروزه مشارکت یکی ازمقبولترین مفاهیمی است که حتی حکومت های سرکوبگر کوشیده اند آنرا به عنوان یک هدف ترویج کنند(رهنما،117:1377).
فرایند مشارکت به عنوان فراگرد توانمند سازی برسه ارزش بنیادی سهیم کردن مردم در قدرت،راه دادن به نظارت بر سرنوشت خویش وبازگشودن فرصت های پیشرفت به روی مردم تاکید دارد.یکی ازباارزش ترین جنبه های مشارکت،ازمیان بردن درحاشیه بودن،انسداد وشکوفا نمودن نیروی ابتکار وخلاقیت در انسانها است.انسانها زمانی بیشتر به خود اعتماد پیدا می کنند وبیشتر آرمان های خلاق ارائه می دهند که در زمینه ی تصمیم گیری مشارکت پیدا کنند(غفاری،1386:13)به نظر آلموندAlmond)) و پاول(Pawel)فعالیت های مشارکت جویانه آن دسته ازفعالیت هایی است که شهروند معمولی می کوشد ازراه آنها بر روی سیاستگذاری اعمال نفوذ کند(آلموند وپاول1380:138).
مشارکت سیاسی را فعالیت داوطلبانه اعضای جامعه در انتخاب رهبران وشرکت مستقیم وغیر مستقیم در سیاست گذاری تعریف کرده اند.نلسون وهانتینگتون مشارکت سیاسی را فعالیت اعضای جامعه برای تاثیر گذاری بر سیاست های عمومی دانسته اند.در بیشتر تعاریف صورت گرفته از مشارکت سیاسی،خصیصه ی حاکمیت مردم در انتخابات ودخالت در تصمیم گیری ها واداره ی امور کشور ومشارکت آگاهانه وقدرتمندانه مردم درکلیه ی نهادهای اجتماعی است (مصفا،20:1375به نقل از غفاری،30:1386).
شوراها به عنوان یک بازوی فعال در جامعه هستندوبه عنوان نهادهای مدنی نقش مهم در بین مردم ودر توسعه وسازماندهی کشور دارند.شکل گیری شوراهای اسلامی شهری وروستایی یکی از تحولات مهم تاریخ معاصر ایران را رقم زد،زیرا از یکسو راه اندازی شوراها از ابتدای انقلاب اسلامی همواره یکی از آرمانها وآمال مهم بوده است واز سوی دیگر ربط مستقیم وظایف شوراها بازندگی تک تک افراد وتآثیر آن درنهادمند ساختن مشارکت اجتماعی وسیاسی مردم ودخالت آنهادر سرنوشت خود،جایگاه برجسته ای را در مجموعه جریان های اجتماعی به شوراها می بخشد.(خوش فر،294:1382)
شوراها در زمینه ی توانایی جلب همکاری های مردم ویا به کمک طلبیدن آنها در حل مسائل منطقه ای نیز نقش مهمی را می توانند به عهده گیرند.عواملی چون عادت کار جمعی وبه سرانجام رساندن امور باکمک یکد یگر پیشینه ای طولانی در روستاها دارد.در روستاها مردم عادت داشتند که کارها را به صورت همیاری تا مرحله ی اجرا پیش ببرند،روستاهای ما نیازمند یک تشکل می باشند که زندگی آنها را سراسری کند واین فقط ازشورا برمی آید که نماینده ی آنهاست ونیز در زمینه ی مشارکت اجتماعی نیز شوراها تنها راه حل هستند.(پیران،81:1382).
شوراهای اسلامی ازلحاظ اصولی ونظری واجد سه قابلیت مهم اندکه منطبق اند بر الزامات پارادایم جدید توسعه:1)تشکیل شوراهای روستایی راهی است برای افزایش سرمایه ی اجتماعی در نقاط روستایی کشور
2)شوراهای روستایی مهم ترین سازوکار برای تقویت دموکراسی مشارکتی در روستاها به شمار می آید.
3)شوراهای روستایی راهی برای توانمند سازی مردم روستاهاست.(زاهدی،143،1382)
شوراها نیز تبلور ظهور گفتمان مشارکت سیاسی هستند وزمینه را برای توزیع قدرت وکوچکتر شدن ساختار وحوزه ی عمل دولت رافراهم می کند.شوراها نیز جزء نهادهای سیاسی-اجتماعی هستند که اگرچه تعریف وماهیت آنها واز لحاظ تعریف عملی ووظیفه ای باید یک نهاد اجتماعی ومدنی باشند اما بیشتر در حوزه ی سیاسی نمود پیدا کرده است (طالب،163:1388).
شوراهای اسلامی روستایی جزء آخرین شیوه های مدیریت روستایی در ایران بوده است وگام های موثری در جهت توسعه اجتماعی-اقتصادی،جلب مشارکت روستاییان ومدیریت روستایی برداشته است (طالب،302:1387).
-بیان مساله:
مشارکت سیاسی یکی از مباحث مهم در حوزه ی توسعه ی سیاسی است.واز طرفی دیگر یکی ازشاخص های توسعه ی سیاسی در کشورها به شمار می رود وتوسعه ی سیاسی خود یکی از ابعاد توسعه ی همه جانبه است.از این رو پرداختن به مقوله ی مشارکت سیاسی می تواند روشنگر یکی از ابعاد توسعه یافتگی باشد.این موضوع به ویژه بعد از دهه ی 70که نظریه های توسعه شکل گرفته بود مطرح شد.از نظر تاریخی در ایران صرفنظر از بعد سیاسی،مشارکت در امورمختلف در شهرها وروستاها کم وبیش وجود داشته است.
از نظر سیاسی واداری در دوران باستان پس از حمله ی اسکندر،بخشی ازآداب ورسوم یونانیان ازجمله تشکیل مجلس نمایندگان،شوراها ومشاوره های روستایی،نهادهای اجتماعی روستایی وارد زندگی ایرانیان شد.در دوران جدید،نخستین الگوی مشارکت که باالهام از تحولات کشورهای اروپایی مانند فرانسه در ایران