هابرماس درخصوص تعامل دین با مدرنیته که به تمایز برداشت های متفاوت از دین در ارزیابی نگرش به ارزش های مدرن نیز توجه داشته است و همچنین نظریه جنگ های فرهنگی به عنوان نظریه مکمل ، انتخاب گردیده است. در خصوص انواع دینداری نیز نظریه قرائت های دینداری شپرد که به 5 نوع دینداری سکولار ، تجددگرایی اسلامی ، اسلام گرایی رادیکال ، سنت گرایی و سنت گرایی جدید قائل است استفاده شده است.
نتایج بدست آمده نشان می دهند میان انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی رابطه وجود دارد به نحوی که هرچه دینداری سکولارتر می گردد نگرش به جامعه مدنی نیز مثبت تر می شود. و همچنین در میان متغیرهای زمینه ای در نظر گرفته شده در این پژوهش تنها دو متغیر سن و وضعیت تأهل بر نگرش افراد به جامعه مدنی موثر نمی باشند.
کلیدواژه : انواع دینداری ، نگرش به جامعه مدنی ، دینداری سکولار ، تکثرگرایی بنیادی ، تساهل ، قانون گرایی ، دموکراسی
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات
1-1 بیان مسئله . 1
1-2 اهدف پژوهش 3
1-2-1 اهداف فرعی . 3
1-2-2 اهداف اصلی 3
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 4
1-3-1 ضرورت نظری 4
1-3-2 ضرورت عملی 4
فصل دوم : مرور ادبیات و پیشینه پژوهش
2-1 مبانی نظری . 6
2-1-1 تعریف مفاهیم 6
2-1-1-1 دینداری ( متغیر مستقل) 6
الف ) دین . 6
ب ) تعریف دینداری 6
2-1-1-2 برخی انواع دینداری یا قرائت های دینی در ایران . 7
1)عبدالکریم سروش 7
2)مصطفی ملکیان 8
3)محمد مجتهد شبستری 9
4)محسن کدیور . 10
5)محمد میرسندسی 10
الف) دینداری متعادل . 10
ب) دینداری مناسک گرا 11
ج) دینداری باورگرا 11
د) دینداری تجربه گرا 11
ه) دینداری اخلاقگرا 11
انواع دینداری مبتنی بر لایه پیرامونی دین 12
الف) دینداری رسمی – غیر رسمی 12
ب) دینداری ایدئولوژیک – غیر ایدئولوژیک 12
ج) دینداری سنتی – پویا . 12
د) دینداری باواسطه – بی واسطه 13
6)مجید محمدی 13
الف) دین آئینی 13
ب) دین فقهی 14
ج) دینداری ایدئولوژیک . 14
د) دینداری فرافقهی – فرا ایدئولوژیک 15
ه) دینداری مدنی 16
8)نوع شناسی قرائت های دینی ویلیام شپرد 17
الف) تمامیت گرایی اسلامی 18
ب) تجدد . 18
ج) سکولاریسم 19
1) تجددگرایی اسلامی . 19
2) اسلام گرایی رادیکال . 20
3) سنت گرایی 22
4) سنت گرایی جدید 24
2-1-1-3 نقد و بررسی 25
2-1-2-1 تعریف نگرش 26
2-1-2-2 تعریف سه عنصر نگرش 27
الف ) نگرش مبتنی بر شناخت . 27
ب) نگرش مبتنی بر عواطف . 27
ج) نگرش مبتنی بر رفتار 27
2-1-2-3 جامعه مدنی . 28
الف ) تاریخچه مفهومی جامعه مدنی . 28
ب) معانی جامعه مدنی . 34
1- تکثرگرایی بنیادی . 36
2- حاکمیت روح تسالم و تسامح 36
3- قانون گرایی و نهادینه شدن قانون . 37
4- دموکراسی . 37
5- غیر مطلق بودن حکومت . 38
6- عقل گرایی . 39
7- اصالت فرد . 39
8- گفتمان . 40
9- تشکل . 40
ج) جامعه مدنی در ایران . 42
1- انقلاب اسلامی و نهادهای غیر دولتی . 44
2- دوران جنگ ( 1359-1367) . 45
3- دوران سازندگی ( 1368-1376 ) . 45
4- دوران اصلاحات (1376-1384) 47
5- دولت های نهم و دهم (1384-1392) 50
د) دین و جامعه مدنی . 51
ه) جامعه دینی مدنی در ایران 55
1- نقش دوگانه روحانیت به عنوان حزب و پدر در جامعه مدنی 55
2- بازار سیاست و اجتماع 55
3- انتخابات و جامعه مدنی . 56
4- جامعه دینی غیر توده وار . 56
5- تقاضای سامانمندی 56
6- پیش بینی ناپذیری . 57
7- عقلانیت 57
8- جمهوریت نظام سیاسی 57
2-1-3 نظریات . 58
2-1-3-1 نظریات مربوط به ناسازگاری دین و پدیده های مدرن 58
الف) ساموئل هانتینگتون . 58
ب) موریس باربیه 60
ج) ارنست گلنر 61
2-1-3-2 نظریات سازگاری دین با پدیده های مدرن . 61
الف) آلکسیس دوتوکویل 61
ب) یورگن هابرماس 63
ج) آلفرد استفان 63
2-1-3-3 نظریات مرتبط با ارتباط میان دین و پدیده های سیاسی و اجتماعی . 65
الف) مارکس وبر . 65
ب) رابرت بلا . 66
ج) نظریه جنگ های فرهنگی 66
2-1-3-4 نظریات رابطه دین و معنا 67
الف) کلیفورد گیرتس . 67
ب) برگر . 68
ج) تامس لاکمن . 69
2-1-4 چارچوب نظری . 70
2-2 مبانی تجربی 72
2-2-1 پیشینه تحقیقات 72
1-تحقیقات داخلی 72