دهد، از مصادیق معاونت در قتل میباشند که از نظر حقوقی به دلیل نظریه استعاره مجرمیت معاونت از جرم اصلی، جرم و قابل مجازات هستند و همچنین از نظر فقهی مصداق قاعده «حرمت اعانت بر اثم» بوده و طبق قاعده «التعزیر لکل امر محرم» قابل مجازات میباشند.
کیفر ممسک با استناد به تبصره دو ماده 43 ق.م.ا مجازات شرعی حبسابد میباشد که فقها با استناد به روایات به آن فتوی دادهاند. جرم امساک به تبع جرم اصلی (قتل) قابل گذشت بوده و مجازات آن از نوع تعزیرات منصوص میباشد که این مجازات اگرچه توسط قاضی قابل تغییر و تبدیل نمیباشد اما به این دلیل که از احکام حکومتی محسوب میشود، حاکم جامعه اسلامی می تواند آن را به هر نحو تغییردهد.
کیفر دیدهبان همان کیفر عام معاونت در قتل، مذکور در مواد 207 و 208 ق.م.ا میباشد و از نظر شرعی مجازات نابینا کردن وی مسلم نمیباشد و با تردیدهای جدی مواجه است. کیفر دیدهبان از سنخ مجازاتهای تعزیریِ قابل گذشت است و با گذشت اولیاءدم تبدیل به مجازات بازدارنده غیر قابل گذشت میشود.
واژگان کلیدی:
معاونت در قتل، ممسک، دیدهبان، حبسابد.
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 1
1- بیان مسئله 1
2- هدف تحقیق 2
3- سوالات تحقیق 2
4- فرضیات تحقیق 2
5- پیشینه تحقیق 3
6- نوآوریهای تحقیق 3
7- روش تحقیق 4
8- سازماندهی تحقیق 4
فصل اول: مفاهیم و پیشینه تقنینی 6
مبحث اول: مفهوم معاونت در جرم و اعانت بر اثم 7
گفتار اول: تعریف لغوی معاونت و اعانت 7
گفتار دوم: تعریف اصطلاحی معاونت در جرم 8
بند اول: تعریف معاونت در جرم از دیدگاه حقوقی 8
بند دوم: تعریف معاونت در جرم از دیدگاه فقهی 9
گفتار سوم: مقایسه معاونت در جرم با نهادهای نزدیک 10
بند اول: معاونت و شرکت 11
الف) تفاوت اصلی 11
ب) تفاوتهای فرعی 11
بند دوم: معاونت، سبب و شرط 12
الف) شیوه های دخالت در وقوع فعل 13
ب) معاونت و تسببیت 14
ج) معاونت و شرط 15
گفتار چهارم: مقایسه جرم و اثم 15
بند اول: مفهوم جرم و اثم 16
بند دوم: رابطه جرم و اثم 17
مبحث دوم: مفهوم امساک و دیده بانی 17
گفتار اول: امساک 18
گفتار دوم: دیده‌بانی 19
مبحث سوم: پیشینه تقنینی امساک و دیده‌بانی 19
گفتار اول: مقررات قبل از انقلاب اسلامی 20
گفتار دوم: مقررات بعد از انقلاب اسلامی 22
گفتار سوم: لایحه قانون مجازات اسلامی 25
فصل دوم: جرم انگاری امساک و دیده‌بانی و تحلیل ارکان آنها 29
مبحث اول: جرم انگاری امساک و دیده‌بانی 30
گفتار اول: جرمانگاری در پرتو نظریه معاونت در جرم 30
بند اول: مجرمیت عاریهای 30
بند دوم: مجرمیت مستقل 31
بند سوم: ارزیابی 32
گفتار دوم: جرمانگاری در پرتو قواعد فقهی 33
بند اول: قاعده حرمت اعانت بر اثم 34
بند دوم: قاعده التعزیر لکل امر محرم 35
مبحث دوم: تحلیل ارکان امساک و دیده‌بانی 36
گفتار اول: رکن قانونی 36
بند اول: وضعیت خاص رکن قانونی معاونت در جرم 36
بند دوم: شرائط تحقق رکن قانونی امساک و دیده‌بانی 37
الف) جرم بودن قتل عمدی 37
ب) عمدی بودن قتل 37
گفتار دوم: رکن مادی 39
بند اول: رفتار فیزیکی 39
الف) امساک 39
ب) دیده‌بانی 41
بند دوم: شرایط و اوضاع و احوال لازم 43
الف) تقدم یا اقتران زمانی 43
ب) رابطه سببیت 43
ج) نتیجه حاصله 44
گفتار سوم: رکن روانی 45
بند اول: وجود قصد 45
بند دوم: وحدت قصد 50
الف) ابعاد و شرائط وحدت قصد 50
ب) وحدت شخصی یا نوعی 54
فصل سوم: کیفر ممسک و دیده بان از نظر فقهی 55
مبحث اول: کیفر ممسک 56
گفتار اول: بیان و ارزیابی دلایل 57
بند اول: بیان دلایل 57
بند دوم: ارزیابی دلایل 59
گفتار دوم: ماهیت کیفر 62
بند اول: حق‌الله یا حق‌الناس 62
الف) نظریه حق‌الناس بودن 62
ب) نظریه حق الله بودن 65
بند دوم: حد یا قصاص یا تعزیر 66
الف) نظریه قصاص بودن 66
ب) نظریه حد بودن 68
ج) نظریه تعزیر بودن 69
بند سوم: نظریه مختار 69
الف) روش کشف نوع مجازات 69
1) تصریح شارع مقدس 69
2) خصوصیات مجازاتها 70
ب) تمیز جرائم حدی از جرائم تعزیری 71
1) تعداد جرایم حدی 71
2) فایده تمییز جرایم حدی از جرایم تعزیری 72
بند چهارم: نظریات مختلف در مورد مجازاتهای مقدر 73
بند پنجم: نتیجه بحث 78
مبحث دوم: کیفر دیدهبان 84
گفتار اول: موافقان مجازات نابینا کردن 84
بند اول: دلیل روایی 84
بند دوم: اجماع 85
گفتار دوم: مخالفان مجازات نابینا کردن 85
بند اول: نقد دلیل روایی 86
بند دوم: نقد اجماع 88
بند سوم: دلیل عقل 89
فصل چهارم: کیفر ممسک و دیدهبان از نظر حقوقی 90
مبحث اول: نظریه اول- کیفر عام معاونت برای ممسک و دیدهبان 91
گفتار اول: بیان دیدگاه و دلایل 91
بند اول: تبیین دیدگاه 91
