عنوان :
 

حمایت از کودکان بزه دیده ناشی از خشونت خانواده در حقوق ایران با نگاهی به اسناد بین ­المللی
 

استاد راهنما :
 

جناب آقای دکتر علی یوسف زاده
 

بهار  1395
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1-مقدمه 3
1-2-بیان مسئله 5
1-3-پیشینه تحقیق 7
1-4-سوالات تحقیق 9
1-5-فرضیات تحقیق 9
1-6-اهداف پژوهش 10
1-7-روش تحقیق 10
1-8-سازماندهی تحقیق 11
فصل دوم: کودکان بزه دیده و علل بزه دیدگی آنان
2-1- تاریخچه پیدایش بزه‌دیده‌شناسی کودکان 13
2-1-1- سال‌های 1860تا1990 (دوران شکل‌گیری مفهوم کودک‌آزاری) 14
2-1-2- سال‌های 1990- 2009 (دوره پیشگیری از کودک‌آزاری) 15
2-2- مفاهیم و تعاریف 16
2-2-1- تعریف طفل 16
2-2-2- تعریف بزه‌دیدگی اطفال 19
2-2-3- تعریف کودک بزه‌دیده 21
2-2-3-1- تعریف کودک بزه‌دیده در معنای عام 21
2-2-3-2- تعریف کودک بزه‌دیده در معنای خاص 22
2-3- انواع بزه‌دیدگی کودکان 23
2-3-1- بزه‌دیدگی جسمانی 23
2-3-2- بزه‌دیدگی جنسی 24
2-3-3- بزه‌دیدگی عاطفی و روانی 24
2-3-4- مسامحه و غفلت 25
2-4- علل بزه‌دیدگی کودکان 26
2-4-1- علل اجتماعی و محیطی 26
2-4-1-1- والدین 28
الف- سن والدین 28
ب-شغل والدین 28
2-4-1-2-  جمعیت خانواده 29
2-4-1-3- سابقه بیماری جسمی یا روانی در خانواده 29
2-4-1-4- طلاق و جدایی در خانواده 29
2-4-1-5- سابقه اعتیاد در خانواده 30
2-4-1-6- سابقه محکومیت‌ یا سوءپیشینه خانواده 30
2-4-1-7- تک والدینی بودن 31
2-4-1-8- انزوای اجتماعی خانواده 31
2-4-1-9- وجود تعارضات و اختلالات خانوادگی 32
2-4-1-10- شرایط اقتصادی خانواده 32
2-4-1-11- مذهب خانواده 32
2-4-1-12- منطقه محل سکونت خانواده 33
2-4-1-13- اشتغال کودکان خانواده 33
2-4-2- علل سیاسی و فرهنگی 34
2-4-3- علل آموزشی 36
2-4-4-  علل روان‌شناختی و بالینی 38
2-4-4-1- علل روان‌شناختی 38
2-4-4-2- علل بالینی 39
الف-علل مربوط به والدین 39
ب- علل مربوط به کودک 40

سن کودک 41
 

جنسیت کودک 42
فصل سوم: حمایت افتراقی از کودکان بزه دیده در حقوق ایران
3-1- حمایت های تقنینی در قبال کودکان بزه دیده 44
3-1-1-جنبه ماهوی حمایت های تقنینی 44
3-1-1-1-توجه به عالی‌ترین منافع کودک 45
الف- حمایت 45
ب-رشد هماهنگ 46
3-1-1-2-توجه به کرامت انسانی 47
3-1-1-3- عدم تبعیض 47
الف-جرم‌انگاری حمایتی 48
ب- کیفرگذاری حمایتی 50
1.تشدید کیفر مرتکبان جرایم علیه کودکان 51

اعمال کیفرهای مالی 53
 

اعمال کیفر دنباله دار 53
3-1-1-4- پیش‌بینی ساز و کار جبران آثار ناشی از بزه‌دیدگی 54
الف-جبران آثار مادی ناشی از بزه‌دیدگی 55
ب- جبران آثار معنوی ناشی از بزه‌دیدگی 55
3-1-2- جنبه شکلی حمایت از کودکان بزه دیده در حقوق ایران 56
3-1-2-1- مراجع و نهادهای مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری   59
الف-مراجع رسیدگی کننده به جرم علیه کودک 59

مراجع رسمی 59
 

مرجع غیر رسمی 60
 

سایر مراجع مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری 61
ب- مقامات و دست اندرکاران مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری   62
3-1-2-2-تشریفات ناظر بر طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری 62
الف- اطلاع رسانی در خصوص فرآیند کیفری 62
ب-کمک‌های مؤثر 63
ج-حمایت از کودک در برابر آسیب‌های احتمالی و تأمین امنیت وی   64
د-حفظ حریم خصوصی 65
ر- برخورد عادلانه 66
3-1-2-3- تشریفات خاص ناظر بر طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری 67
الف-تشریفات مرحله قبل از رسیدگی در دادگاه 67

مرحله کشف جرم 67
 

مرحله تعقیب 68
ب- تشریفات خاص ناظر به طفل بزه‌دیده در دادگاه 71
1.مرحله رسیدگی 71

مرحله صدور حکم 74
 

تشریفات خاص ناظر بر طفل بزه‌دیده در مرحله اجرای حکم 75
3-1-2-4- تشکیلات ناظر بر طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری 77
الف- تشکیلات اجرائی 77

دفتر حمایت از کودکان و نوجوانان قوه قضائیه 77
 

مددکاری اجتماعی بهزیستی 78
 

پلیس ویژه کودکان و نوجوانان 79
 

سایر نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی 80
ب- تشکیلات قضائی 81
3-2- حمایت های قضائی، اجرائی و مشارکتی در قبال کودکان بزه دیده   81
3-2-1- جنبه قضایی حمایت از بزه‌دیدگی کودکان 82
3-2-1-1- کشف، تعقیب و تحقیق 82
3-2-1-2- رسیدگی 83
3-2-1-3- صدور حکم 84
3-2-2- حمایت اجرایی و مشارکتی از کودکان بزه دیده 86
3-2-2-1- حمایت اجرایی 86
الف- نهادهای نگهداری کودکان 87
ب- نهادها و موسسات خدماتی و حمایتی 87
3-2-2-2- جنبه مشارکتی حمایت 88
فصل چهارم: فصل چهارم: حمایت از کودکان بزه دیده در اسناد بین المللی
4-1- جنبه ماهوی حمایت از کودکان بزه دیده 92
4-1-1-کنوانسیون حقوق کودک به مثابه زیر بنای حمایت از بزه دیدگی کودکان   92
4-1-1-1- اصول زیر بنائی 93
4-1-1-2- سایرحقوق اساسی کودکان 95
4-1-2- اقدامات بین‌المللی در زمینه حمایت از اطفال در برابر مواد‌مخدر   99
4-1-2-1-سوءاستفاده از کودکان در جرائم مواد‌مخدر 100
الف- تهدید جهانی علیه کودکان 100
ب-درک سوءاستفاده از مواد‌مخدر 101
4-1-2-2- بزه‌دیدگی کودکان در زمینه مواد‌مخدر و حمایت از آنها   102
4-1-3- اقدامات بین‌المللی در زمینه مقابله با بزه‌دیدگی جنسی، قاچاق و بهره‌کشی از کار اطفال 103
4-1-3-1-سوءاستفاده از کودک برای هرزه‌نگاری و مقابله با استثمار جنسی آنها در اسناد بین‌المللی 103
4-1-3-2- اقدامات بین‌المللی برای مقابله با قاچاق کودکان 104
4-1-3-3- اقدامات بین‌المللی در مقابله با بهره‌کشی از کار اطفال   106
4-1-4- حمایت از اطفال در برابر بزه‌دیدگی روانی، تحصیلی و ولادتی   107
4-1-4-1- حمایت‌های به عمل آمده از اطفال در زمینه ترک انفاق، توهین، عدم تحویل و رها کردن کودک 107
4-1-4-2- حمایت از اطفال در مقابل ربودن و اختفاء 109
4-1-4-3- حمایت از حقوق تحصیلی اطفال 110
4-1-5- حمایت از اطفال در بزه‌دیدگی آنها در مخاصمات مسلحانه 112
4-1-5-1- بررسی وضعیت کودکان آواره و بی‌سرپرست 113
4-1-5-2- بازپروری و حمایت عملی از کودکان آواره و بی‌سرپرست 114
الف- نقش سازمان‌های غیردولتی و مجامع عمومی در حمایت از کودکان بزه‌دیده   114
ب- مجازات مرتکبان جرایم جنگی بر ضد کودکان 115
4-1-5-3- بررسی سایر اشکال بزه‌دیدگی در جنگ 115
4-2- جنبه شکلی حمایت از کودکان بزه دیده 117
4-2-1- مراجع و نهادهای مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری   119
4-2-1-1- مراجع رسیدگی کننده به جرم علیه کودک 119
الف-مراجع رسمی 119
ب- مراجع غیررسمی 120
4-2-1-2- سایر مراجع مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری 120
4-2-2-مقامات و دست اندرکاران مرتبط با طفل بزه‌دیده در فرآیند کیفری   121
4-2-2-1- آموزش به مقامات و دست اندرکاران 121
4-2-2-2- وظایف مقامات و دست اندرکاران 122
4-2-3- تشریفات ناظر بر طفل بزه‌دیده در فرایند کیفری 123
4-2-3-1- تشریفات عام ناظر بر طفل بزه‌دیده در فرایند کیفری 124
الف- اطلاع رسانی در خصوص فرایند کیفری 124
ب- کمک‌های مؤثر 124
ج-حمایت از کودکان در برابر آسیب‌های احتمالی 125
د- حفظ حریم خصوصی 126
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1-نتیجه گیری 128
5-2-پیشنهادات 131
فهرست منابع 132
 

چکیده
خشونت خانوادگی واقعیتی آزاردهنده و غیرقابل انکار در دنیای امروز است. در جهانی که محیط خانه می باید پناه گاهی باشد تا ساکنان در آن خستگیها و رنج‌های ناشی از دشواری‌های محیط بیرون خانه را به فراموشی بسپارند، متأسفانه برای بسیاری از مردم، خانه به جهنمی می‌ماند که آتش دشمنی، خشم، خشونت، کینه و انتقام در آن هر لحظه شعله ورتر می‌شود. خشونت‌های خانوادگی مخصوص جامعه یا طبقه خاصی نیست، بلکه اکنون همه کشورهای دنیا و طبقات اجتماعی مختلف با آن دست به گریبانند و تغییر و تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر روزه بر میزان آن افزوده است. آسیب پذیری کودکان در ابعاد گوناگون، از جمله در حوزه خانواده، اغلب نظام‌های حقوقی را بر آن داشته است تا با هدف حمایت از کودکان بزه‌دیده خشونت خانوادگی، به اتخاذ یک سیاست جنایی افتراقی روی آورده، تدابیر ویژه‌ای را در حمایت کیفری از چنین بزه دیدگانی، برگزینند. ضرورت این حمایت ویژه را، اهداف تقلیل بزهدیدگی و بزهکاری این افراد، توجیه می‌کنند. بر این اساس اطفال را