درمان های مبتنی بر پذیرش و تعهد
استیون هیز با تمرکز جدی روی مغایرت در داستان زندگی انسان ها ،داستان رفتار درمانی سنتی را دگرگون ساخت . از این جهت است که این رویکرد، پسا اسکیزی نامیده می شود،ACT از هر رویکرد موج سومی،موج سومی تر است!
در این رویکرد با مفاهیمی کلیدی روبه رو خواهیم شد که خوب است همین ابتدا مروری مجمل برآنها داشته باشیم. تمام وقت،سروکار ما دز این رویکرد،با«انعطاف پذیری روان شناختی» است . ما برای صرفه جویی در انرژی روانی،همواره از راهکارهای کهنه و قدیمی که به آنها عادت کرده ایم استفاده می کنیم!هرچه به راهبردها،احساس ها، و تجارت منسوخ بیشتر بچسبیم،انعطاف پذیری روانی خویش را بیشتر از دست می دهیم.چه بسیار تجربه کره ایم،زمان هایی که برداشت ما به کرات با واقعیت منطبق می کنیم در حالی که اشتباه می کردیم،بر آن پافشاری کرده ایم و حاضر به برخورد انعطاف پذیر با شرایط جدید نشده ایم.به گفته استیون هیز همه ما به انعطاف پذیری روان شناختی بیشتری نیاز داریم . مفهوم کلیدی بعدی،«پذیرش» است .این مدل میان تحمل و پذیرش تمایزقایل می شود . تحمل یا زجر همراه است ودرخود، انفعال را مستتر دارد،حال آنکه پذیرش،بادرد (به جای زجر)،همراه است و انسان رااز پویش باز نمی دارد؛چه بسا پویندگی را به دنبال دارد.تمام رویکردهای موج سوم این گفته جیکوبسیون را قبول دارند که «تغییر برادر پذیرش است،ولی برادر کوچکتر».ارجحیت ACT برسایررویکردها در این است که تغییر را جلایی تازه بخسیده و از «تعهد / پای بندی« به جای تغییر سخن می گوید. تعهد و پای بندی با «ارزش ها» عجین هستند و توجه به ارزش ها،حلقه مفقودی در مان های روان شناختی نوین است . اگرچه درسایر درمان ها از هدف و حرکت به سوی آن،سخن می رود ولی به نقش ارزش ها در پیمودن مسیر زندگی،کمتر پرداخته می شود.«پذیرش» این موضوع که زندگی «ارزشمندانه» با «رنج» همراه است،و حرکت در مسیر ارزش ها مستلزم تعهد/پای بندی است،ونیز اینکه واژه ها جای تجربه کردن را نمی گیرد،بنیان راهبردها و نیز فنون مورد استفاده در ACT است.
پیش گفتار
درمان مبتنی بر پذیرش و پای بندی (ACTکه به شکل یک کلمه – یعنی"act"- تلفظ می شود) یکی از درمان های رفتاری جدید است.این درمان با ادغام مداخلات پذیرش ئ ذهن آگاهی در راهبرهای پای بندی و تغییر،به درمانجویان برای دستیابی به زندگی پرنشاط،هدفمند، و با معنا کمک می کند . بر خلاف رویکدهای کلاسیک رفتار درمانی شناختی،هدف ACT تغییر شکل یا فراوانی افکار و احساسات آزاردهنده نیست؛بلکه هدف اصلی آن تقویت انعطاف پذیری رواان شناختی است . مراد از انعطاف پذیری روان شناختی توانایی تماس با لحظه لحظه های زندگی و تغییر با تثبیت رفتار است،رفتاری که به مقتضای موقعیت،همسو با ارزش های فرد می باشد.به بیانی دیگر،به افراد یاری می رساند تا حتی با وجود افکار،هیجانات، و احساسات ناخوشایند،زندگی پاداش بخش تری داشته باشند.
ACT چندین ویژگی مجزا ومشخص دارد.از برجسته ترین این ویژگی ها ارتباط کامل با یک نظریه و پژوهش درباره ماهیت زبان و شناخت انسان(معروف به«نظریه چارچوب ارتباطی« یا RFT) است.این پیوند با قواعد رفتاری بنیادی،به ایجاد مدلی منحصر به فرد و تجربی از عملکرد انسان منجر شده است.
مدل مزبور متشکل از شش فرایند درمانی است؛فرآیندهایی که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند:پذیرش،ناهم آمیزی،تماس با لحظه لحظه های زندگی،بارفتار انگاشتن خویشتن،روشن سازی ارزش ها، و عمل متعهدانه.
