تعریف و مثال

ابعاد

اولین ویژگی یک محصول: مثلاً درخشانی یک نقاشی
ویژگی ثانوی و اضافی؛ مثلاً کنترل از راه دور تلویزیون
برآوردن مشخصات و استانداردهای صنعتی
ثبات عملکرد در طول زمان؛ میانگین زمان برای رسیدن به اولین اشکال

دوره. زمان استفاده از محصول که شامل تعمیرات نیز می شود
تجزیه و تحلیل مشکلات و شکایات؛ سادگی تعمیر
تعاملات انسانی؛ مثلاً مهربانی فرشنده محصول ویژگی های حسی
عملکرد گذشته و سایر دستاوردها؛ مثلاً کسب رتبه اول در گذشته

عملکرد
خصوصیت تطابق
قابلیت اطمینان
دوام
خدمت
پاسخگویی
زیبایی شناسی
شهرت و آوازه

به طور کلی موارد زیادی از جمله قیمت، عملکرد، اقتصادی بودن، خدمات پس از فروش، اعتبار و مناسب بودن در انتخاب کالا نقش دارند. تمامی اینها تصویری از کیفیت را ترسیم می کند. کیفیت به طور متفاوت و از دیدگاه های مختلفی تعریف می شود. در بحث TQM، کیفیت به معنی برآوردن خواسته های صریح یا ضمنی مشتریان به صورت کامل بیان شده است. تعاریف دیگری از این تعریف استنتاج شده است، از قبیل: مجموعه ای از ویژگی­ها و مشخصات محصول یا خدمت که قادر به برآوردن نیازهای صریح یا ضمنی است(ISO, 1998). انطباق با خواسته ها (Corsby, 1979). تناسب برای استفاده (Juran, 1988). باید در نظر داشت که در تمامی این تعاریف، جلب رضایت مشتریان و برآوردن خواسته های آنان مهمترین عامل است. در سال ۱۹۹۲ کرازبی تعریف خود را از کیفیت گسترش داد و مفهوم یکپارچه ای به آن بخشید. او معتقد بود: «کیفیت به این معنی است که هرکس، آنچه را که موافقت کرده است به درستی انجام دهد، انجام ددن هر کار درست از ابتدا به منزله استخان بندی ساختار یک سازمان و منابع مالی به منزله غذا و روابط به مثابه روح آن است» (سلطانی، ۱۳۸۰، ص ۲۴).
۲-۱-۱۶- ابعاد کیفیت در بخش دولتی/ اطلاع رسانی :
مراجعه کنندگان به بخش دولتی، معمولاً نمی دانند نخستین گام از کجا آغاز می شود و پایان کار کجاست؟ چه مدارک و اسنادی را لازم دارند؟ تا اخذ نتیجه نهایی چقدر زمان نیاز دارند؟ به کدام مرجع یا مراجع باید رجوع کنند؟ تمام این سوالات را باید با آزمون و خطا بیابند. مراجعه کننده به نخستن کسی که در اداره برخورد کند یا به نخستین اتاقی که برسد موضوع را مطرح و از آنجا کار را اتاق به اتاق دنبال می کند. معمولاً حق بخش اطلاعات نیز برای راهنمایی مراجعه کنندگان وجود ندارد و آنان به ناچار با نگهبان جلوی در ورودی (اگر وجود داشته باشد) موضوع را مطرح می سازند.
روی در بسیاری از اتاق ها نیز این جمله به چشم می خورد: «اینجا اطلاعات نیست. لطفاً سوال نکنید!» پاسخگویی تلفنی تقریباً در اکثر ادارات وجود ندارد و این راه اصلاً نتیجه ای بدست نمی دهد. کسانی که با تلفن در صدد کسب اطلاعات بر می آیند معمولاً این جمله را می شنوند: «باید حضوراً مراجعه کنید». در مراجعه حضوری نیز در بیشتر موارد پس از پرس و جوی زیاد، مراجعه کننده باید گام به گام مراحل را طی کند وقتی اولین مرحله سپری می شود بدون آنکه تعداد مراحل یا زمان انجام یافتن کار معلوم باشد، بارها اتاق می افتد که به دلیل نداشتن مدرک مورد نیاز در یکی از مراحل، مرحله بعدی متوقف می شود. مشتریان بخش دولتی خواهان اطلاعات سریع، دقیق و در دسترس هستند. اگر بتوان تلفنی اطلاعات را از اداره مورد نظر بدست آورد. این بعد از کیفیت برآورده شده است. اگر با تماس تلفنی مقدور نباشد، در مراجعه حضوری از طریق تابلوهای اعلانات یا از طریق رایانه مستقر در محل ورود به اداره می توان اطلاعات لازم را در اختیار مراجعه کنندگان قرارداد. اگر دو راه پیش گرفته نشود، گماردن راهنما در بخش اطلاعات که در محل ورودی است کارگشا خواهد بود. همچنین وجود آیین نامه ها، دستورالعمل های جاع و واضح بسیار مهم است. (حسین زاده و صائمیان، ۱۳۸۱، ص ۳۲).
سرعت : مشتریان بخش دولتی خواهان تسریع در انجام امور مورد نظر خود هستند. انتظارات طولانی بدون حاصل یا اقدامات تکراری در بخش های مختلف، رنج آور است. اگر در جایی مدرکی را ارائه می دهند و در جای دیگر برای اثبات صحت همان مدرک، سند مشابهی را تحویل مرجع دیگر می دهند، حاصلی جز رنجش خاصر آنان ندارد. کندی ناشی از افعالیت های دولتی به خاطر اصلاح نشدان فرایند هایی است که روزگاری تدوین شده است و اکنون بدون تغییرات اصلاحی همچنان اجرا می شوند. مراجعه کنندگان به بخش دولتی می خواهند بدانند که انجام خواسته آنان چه مدت زمانی طول می کشد. همچنین بحق انتظار دارند که خواسته هایشان در زمان مقرر به نتیجه برسد. زمان تقریبی انجام یافتن فعالیت مولد نظر مشتریان از نظر طریق تدوین گردش کار و زمان سنجی آن به دست می آید.
صحت : درستی نتایج کارهای انجام شده، بُعد دیگر کیفیت در بخش دولتی است. مراجعات مکرر برای اصلاح ناشی از اشتباهات کاری کارکنان، هزینه بر و ملال آور است. از قبیل اشتباهاتی که در صدور گواهینامه، صدور شناسنامه، صدور کارت خودرو، قبض های آب و برق، تلفن و گاز، جابجایی پرونده ها و… اتفاق می افتد. آماری در دست نیست ولی هریک از این اشتباهات، علاوه بر اینکه دقت مراجعه کنندگان را تلف می کنند، هزینه های زیادی را نیز به باز می آورد. برای جلوگیری از این خطاها باید هر کدام از کارکنان کار انجام شده خود را بازبینی کنند. اگر فرم های ساده ای در اختیار هریک از کارکنان باشد که پس از انجام دادن هرکار متناسب با آن کار آن را تکمیل کنند. یا محل خاصی را بر روی آن علامت بزنند، این بازبینی به سادگی امکان پذیر می باشد. یعنی هر کارکند کاری را که انجام می دهد توأم با بازبینی و کنترل آن باشد و پس از اطمینان از صحت و درستی آن به بخش بعدی یا به مراجعه کننده تحویل دهند.
زیبایی: ظاهر اقدامات، مکاتبات، انتشارات، امکانات و فضای محل مراجعه باید تمیز و زیبا باشد. اگر مراجعه کننده تصور کند که دوباره به ناچار به اداره ای مراجعه کنند که نامرتب، نامنظم، کثیف، تاریک و بدون امکانات آسایشی است، خود به خود عصبی، پرخاشگر، پر ملال و مأیوس خواهد شد برعکس اگر محیطی که قبلاً مراجعه کرده است تمیز و دارای امکانات اولیه مناسب باشد هرچند بارها هم مجبور به مراجعه باشد آرامش روحی لازم را خواهد داشت. اسناد و مکاتبات نیز باید در شکل زیبا ارائه شود. انسان فطرتاً زیبایی را دوست دارد.
رفتار مناسب : همانطور که بیان شد، خدمت در لحظه ارائه به مشتری ایجاد می شود. مشتریان تمایل دارند با افراد آگاه و مطلع مواجه شوند. شاید مهمترین بُعد کیفیت در بخش دولتی، رفتار مناسب با مراجعه کنندگان باشد. از این رو باید در انتخاب کارمندانی که با تلفن یا حضوری با مراجعه کنندگان در تماس هستند دقت ویژه ای کرد و آنهایی را برگزینند که برخی از خصوصیات بارز اخلاقی را دارند. این افراد باید بدانند که حتی اگر برآورده نشدن نیازها۲۱ و انتظارات مشتری به دلیل مقررات و قوانین موجود میسر نباشد، برخورد آرامش بخش و توأم با توضیحات کافی، مراجعه کنندگان را راضی و خوشحال می کند. بدین منظور لازم است به کارمندان آموزش های دائمی داده شود.
قانونمندی: فعالیت های خدماتی دولتی باید قانونمندتر باشند و گیرندگان خدمات با عنایت به قوانین و مقررات، فعالیت های خود را به انجام برسانند. هرگونه تبعیض یا نابرابری یا لحاظ کردن روابط دوستانه در برآورده کردن بدون ضابطه خواسته های افراد، برای مراجعه کنندگان ناخوشایند است. خدمات دولتی هنگامی با کیفیت است که تابع مقررات و ضوابطی باشد که به همگان از قبل اعلام شده باشد و طبق همان قوانین و مقررات ارائه شود.
سادگی و سهولت : خدمات بخش دولتی هنگمی با کیفیت است که در قالبی ساده انجام پذیرد. اگر اداره امور و انجام خواسته ای در چهارچوب گردش کارهای پیچیده و کاغذ بازی های زیاد انجام پذیرد مشتری ناراضی و خدمات دولتی بی کیفیت خواهد بود. اگر در زنجیره مراجعه به مکان های مختلف برای برآورده کردن یک خواسته باید چند بار به یک مرجع مراجعه شود، به احتمال زیاد گردش کار آن خواسته با اشکال مواجه است و امکان ساده سازی وجود دارد. بنابراین هرچند گاه باید در گردش کارها تجدید نظر کرد و با مشارکت و همکاری مشتریان اصلاح لازم را صورت داد.
انعطاف پذیری : منظور از انعطاف پذیری آن است که فعالیت ها در عین حال که در قالب نظامی معین و با قانونمندی خاصی انجام می پذیرد. لیکن این نظام و ضابطه خود به عنوان هدف درنیاید. محیط کار در دنیای امروز و در سازمان های فعلی، بسیار پیچیده است. این پیچیدگی باعث می شود تا مدیران امروزی زندانی نظامی باشد که باید آن را اداره کنند. این پیچیدگی در بخش دولتی بیشتر است. اگر نتوان با انعطاف های لازم، نظام را با محیط های مختلف تطبیق داد، گرفتاری در این زندان بیشتر می شود. باید هم نظام به گونه ای طراحی شود که قابل انعطاف باشند و هم افرادی که مجری هستند، هدف اصلی را که انجام دادن کار است را فراموش نکنند. انعطاف پذیری به معنای نادیده گرفتن قوانین و مقررات نیست، بلکه به معنای نرمش و پویایی در نحوه اجرای این مقررات است. توجه بیش از حد به شکل ظاهری مدرک و فرم ها و نادیده گرفتن حالات استثنایی که آسیبی به اصل قوانین و مقررات وارد نمی سازد، به کیفیت خدمات دولتی آسیب می رساند.
هماهنگی ساختاری : ادارات و واحدهایی که مراجعه کننده باید به بدانها مراجعه کند هم به لحاظ فاصله مکانی و هم از جنبه سلسله مراتبی سازمانی، می بایست دارای هم نوایی و هماهنگی ساختاری باشند. به عنوان مثال فاصله مکانی بین ادارات و واحدها علاوه بر اتلاف وقت هزینه و نارضایتی را در مراجعه کننده تشدید می کند (حسینی،۱۳۸۸،ص۵۷-۶۱).
۲-۱-۱۷- ابعاد مدیریت کیفیت :
ابعاد مدیریت کیفیت در بخش عمومی با ابعاد مدیریت کیفیت در بخش خصوصی تفاوت های عمده ای دارد. در بخش خصوصی ابعاد کیفیت شامل: قیمت، دوام، قابلیت اطمینان، تحویل به موقع، کارکرد، خدمات پس از فروش، همسازی، شکل ظاهری، شهرت، ایمنی و تأثیر اجتماعی است که در ارتباط با ارائه یک محصول مورد ارزیابی مشتری قرار می گیرد. (ایشیکاوا ۱۹۹۰). اما باید توجه داشت که ابعاد مدیریت کیفیت در بخش عمومی بسیار فراتر از طرز نگرشی است که نسبت به یک کالا یا یک شیء دارد. ابعاد مدیریت کیفیت در بخش دولتی که با مطالعه ادبیات از تئوری های مربوط استخراج گردیده، نشان می دهد که دانشمندان مختلف ابعاد متفاوتی را برای استقرار مدیریت کیفیت نموده ان. دیوید گاروین ۱۹۹۳، الف کیت اسمیت ۱۹۹۴، زتهامل ۱۹۹۹، جیسون ۱۹۹۸، میوری و آتکینسون ۱۹۹۸، پیتر سنگه ۱۹۹۸، فرانک زوهارت و آنجل آرومارتینزلور و جی دیت ۱۹۹۹ و پاراسورامان در سال ۲۰۰۰ هر کدام ابعاد مختلفی را جهت استقرار مدیریت کیفیت در بخش عمومی بیان کرده اند(Yang & Fang,2004,p312).
جدول۲-۴- ابعاد مدیریت کیفیت در بخش عمومی

ابعاد مدیریت کیفیت جامع در بخش عمومی دیوید گاروین ۱۹۹۳

اطلاع رسانی

در بخش دولتی اطلاعات باید سریع و دقیق بوده و در دسترس همگان قرا رداشته باشد.

سرعت در ارائه خدمات

مشتریان بخش دولتی، خواهان تسریع در کار مورد نظر خود هستند.

صحت خدمات

مشتریان بخش دولتی، درستی نتایج کارهای انجام شده را طالب اند.

X_i(k + 1) = X_i(k) + V_i(k + 1)
حال مراحل الگوریتم فراابتکاری PSO استاندارد را به طور خلاصه در مراحل ذیل تشریح میکنیم:
مرحله ۱ : ابتدا به یک جمعیت از ذرات، مکان و سرعت اولیه به صورت تصادفی داده میشود.
مرحله ۲ : حال P-best و G-best را در مرحله کنونی محاسبه میکنیم.
مرحله ۳ : سرعت و مکان هر ذره را در مرحله جدید طبق دو فرمول بالا بروزرسانی میکنیم.
مرحله ۴ : اگر معیار توقف ما ارضا شد توقف میکنیم و گرنه به مرحله ۲ بازمیگردیم.
در اینجا میخواهیم نشان دهیم که الگوریتم فراابتکاری PSO حالت خاصی از الگوریتم فراابتکاری ASO است. برای این کار ابتدا بردارهای ذیل را معرفی میکنیم :

V_i^current(k) = ω V_i^sum(k)
V_i^society(k) = ʎ_۱r₁(k) [G(k) – X_i(k)]
V_i^past(k) = ʎ_۲r₂(k) [ P_i(k) – X_i(k)]
جاییکه فرمول کلی ذیل داریم:
V_i^sum(k) = V_i^current (k – ۱) + V_i^society(k – ۱) + V_i^past(k – ۱)
حال سیاستهای حرکتی و قانون ترکیب را به صورت ذیل تعریف میکنیم:
سیاست حرکتی MP_i^current(k) را به صورت حرکت ذره i ام در مرحله k ام با سرعت V_i^current(k) در فاصله زمانی یک واحد زمانی در نظر میگیریم. سیاست حرکتی MP_i^society(k) را به صورت حرکت ذره i ام در مرحله k ام با سرعت V_i^society(k) در فاصله زمانی یک واحد زمانی در نظر میگیریم. سیاست حرکتی MP_i^past(k) را به صورت حرکت ذره i ام در مرحله k ام با سرعت V_i^past(k) در فاصله زمانی یک واحد زمانی در نظر میگیریم. قانون ترکیب را به صورت دنباله ای از سه سیاست حرکتی یاد شده در نظر میگیریم. مکان جدید عضو i ام بعد از بکار بردن سیاستهای حرکتی بالا مشابه این حالت است که ذره با سرعت ذیل در مرحله ۱+k ام برای یک واحد زمانی حرکت کند:
V_i^sum(k + 1) = V_i^current (k ) + V_i^society(k ) + V_i^past(k )
بنابراین با توضیحات یاد شده در الگوریتم فراابتکاری ASO نیز مشابه PSO فرمول ذیل را داریم:
X_i(k + 1) = X_i(k) + V_i(k + 1)
پس میتوان نتیجه گرفت که الگوریتم فراابتکاری PSO حالت خاصی از الگوریتم فراابتکاری جدید ASO است، پس میتوان از ساختار الگوریتم ASO برای همه مسائلی که در گذشته از الگوریتم فراابتکاری PSO برای حل آن استفاده میشد، سود جست، به خصوص برای مسائلی که از الگوریتم فراابتکاری PSOبرای مسائل پیوسته بکارگرفته میشد.

فصل چهارم

پیاده سازی الگوریتم ASO و ارائه نتایج

۴-۱)الگوریتم ASO طراحی شده برای مساله

در این قسمت، نحوه پیاده­سازی الگوریتم ASO برای مساله RCPSP شرح داده می­ شود. الگوریتم با یک جمعیت اولیه که به صورت تصادفی تولید می­شوند، آغاز و با یک شرط پایانی به اتمام می­رسد. شرط پایانی برای الگوریتم بهبود نیافتن بهترین جواب در ۲۰۰ تکرار متوالی تکرار الگوریتم است.

۴-۱-۱)کدگذاری و شیوه نمایش جواب­ها

برای استفاده از الگوریتم­های فراابتکاری نیاز است هر جواب از مسئله به صورتی ساده و قابل استفاده در برنامه نویسی، کدگذاری شود. نحوه کدگذاری جواب تاثیر بسزایی در سرعت و دقت هر الگوریتم فراابتکاری دارد؛ کدگذاری جواب­ها بر اساس رعایت شرایط زیر باید صورت گیرد.

1. 1. رابطه­ای یک به یک و پوشا بین هر جواب از مسئله و نحوه نمایش جواب ها وجود داشته باشد. یعنی هر جواب از مسئله، دقیقاً با یک ساختار نمایش داده شود و هر ساختار نمایش تنها با یک جواب از مسئله متناظر باشد.

1. 1. هر جواب باید در فضای حافظه کوچکی ذخیره شود.

1. 1. نمایش هر جواب باید بگونه­ای انتخاب شود تا استفاده از عملگرها و همسایگی­های مورد نیاز در الگوریتم­های فراابتکاری به آسانی صورت گیرد.

برای کدگذاری هر جواب مساله RCPSP، از یک آرایه به طول تعداد کارها استفاده می­ شود. در این آرایه کارها بر اساس زمان شروع خود مرتب می­شوند.
برای مثال شکل زیر را در نظر بگیرید.

شکل۴-۱: شکل شماتیک یک مثال از مساله RCPSP
این جواب به صورت آرایه زیر کدبندی می­ شود

شکل ۴-۲ : ساختار جواب مرتبط با مثال شکل ۴-۱
در کدبندی جواب ها، هر گاه دو کار زمان شروع برابر داشتند به صورت قراردادی کاری که شماره کوچکتر دارد، جلوتر از کار با شماره بزرگتر قرار می­گیرد(کارهای ۳ و ۴ یا کارهای ۵ و ۶ و یا … در شکل بالا).
برای استفاده از این کدبندی باید بتوان با داشتن هر آرایه­ای، جواب متناظر با آن را بدست آورد. بدست آوردن جواب از روی ساختار جواب با بهره گرفتن از الگوریتم زیر صورت می­گیرد.
الگوریتم ۴-۱ بدست آوردن جواب از روی ساختار جواب
If and solution is infeasible and return

For i=1 to N
{

For j=1 to N
If then

While do
{

For j=min to

چوب هایی که در ساخت گره چینی از آن استفاده می شود شامل :
درخت آزاد-درخت بلوط – مَلَچ – راش – ممرز – گردو – سرخدار – کِی –درخت نارنج – درخت پرتغال.
محصولات تولیدی : در قدیم برای ساخت در و پنجره های گره چینی یک خانه در حدود ۱۸ ماه الی ۲ سال زمان می برد و استاد کاران با مشقت و ظرافت زیاد کار می کردند به مررور زمان و با پیشرفت ابزار آلات گره چینی این زمان به ۶ ماه تقلیل یافت و در حال حاضر یک متر کار گره چینی در حدود یک هفته آماده می گردد و هر متری ۰۰۰/۰۰۰/۴ میلیون ریال تا ۰۰۰/۵۰۰/۴ ریال قیمت دارد در حالی که در قدیم به جای اجرت از صاحب خانه گوسفند می گرفتند.

محصولات تولیدی گره چینی در شهرک تاریخی ماسوله عبارتند از :
پنجره : به زبان محلی بَریه نامیده می شود. بَریه ،دوبَریه ،سه بَریه ،در خانه های ماسوله ای دیده می شود.
سَه بَریه : به زبان محلی ( خَفَن ) نامیده می شود که با کارهای چوبی بسیار زیبا گره سازی و تزئین می شود و بیشتر نقوش آن دایره ای شکل است. اندازه سه بریه ها به علت سرمای شدید ماسوله کوچک بود به دلیل اینکه، این پنجره های کوچک نور خانه را کور می کرد از شیشه های رنگی استفاده می کردند این دریچه ها در تابستان جای کولر عمل می کرد و فضای خانه را خنک نگه می داشت.
اُرُسی : نوعی در و یا پنجره است که از اتصال قطعات برش خورده چوب و شیشه های رنگی بدون استفاده از میخ و چسب و با ایجاد چفت و بست هایی به صورت نر و ماده ساخته می شود برخی ارسی ها دوجداره هستند یک جداره چوب و یک جداره شیشه که به صورت کشویی اند این کوش ها دوتیکه ، سه تیکه ، چهارتیکه درست می شوند که در دل هم می روند تا فضای زیادی اشغال نکنند.
شبکه : حاشیه های چوبی است که دور تا دور کار گره چینی استفاده می شود که به شکل های پولکی دیده می شود.
در : درهای گره چینی دارای دو لنگه و تاشو است ، هم در داخل خانه جهت جدا کردن اتاق ها و هم در بیرون خانه ساخته می شود.
مبل و میز- میزنهارخوری با صندلی – پاراوان: جدا کننده قسمت هایی از خانه – منبر – بوفه – میزتلفن –ویترین –سقف کاذب از کارهای جانبی استادکاران گره چینی است.
۲-۳۴-۲-جوراب بافی
سابقه هنر جوراب بافی شهر ماسوله به زمانی برمی گردد که مردم این خطه توانستند پشم دام هایشان را به نخ تبدیل کنند.دست بافته هایی که از پشم و کرک گوسفندان تهیه می گردد بسیار متنوع هستند که می توان به جوراب های پشمی ،دستکش و غیره اشاره نمود. این دست بافته های پشمی مخصوصا جوراب ،با چنان زیبایی و ظرافتی تهیه می شود که بی تردید می تواند یکی از شاخص ترین صنایع دستی این شهرستان به شمار آید و این را مدیون پیرزنان هنرمند این دیار هستند که این هنر را نسل به نسل انتقال داده اند و باصبر و حوصله زیاد رموز بافتن نقش و نگاره هایی گوناگون را به دختران جوان آموخته و عامل بقای این هنر دستی و نقش های سنتی آن می باشند.
محصولات تولیدی : جوراب بافی بیشترین وسعت را در صنایع دستی شهر ماسوله به خود اختصاص داده است ، زنان و دختران ماسوله در فرصت های به دست آمده و ایام فراغت به بافتن جوراب های پشمی می پردازند به طوری که در حدود ۸۰ نفر جوراب باف در تعاونی زنان ماسوله عضو هستند . جوراب های پشمی در انواع و اقسام مختلفی بافته می شود. –جوراب های ساق بلند که بر روی شلوار کشیده و دارای پابندهایی است که به جوراب متصل و به ساق پا می بندند . جوراب های ساق کوتاه – گیوه – ساق پا – کلاه – روسری – شال گردن – جلیقه های پشمی .
نقش و رنگ: نقوشی که در جوراب های پشمی مشاهده می گردد به دو صورت سراسری و دوتکه ( رویه و ساق جوراب ) است که به تناسب هر نقش روی جوراب بافته می شود . نقش ها و تصاویری که در جوراب های پشمی این دیار دیده می شود یادآور نقش ها و تصاویر کهن این خطه است. در کل نقش هایی که در شهر ماسوله رواج دارد اشاره می کنیم.
-نقش قالی کنار – هشت برگ – مارپیچ گلدار – نصف سیب – طرح انگور – مرغی – اره اره – حلقه حلقه –مریمی –شونه – اسلیمی – خرما بوته – گل بوته – چهار پر-کرچنگ
زمینه رنگ هایی که در جوراب های پشمی دیده می شود از رنگ طبیعی پشم گوسفندان مناطق کوهستان است و رنگ هایی که برای نقش انداختن روی جوراب استفاده می شود از رنگ های شیمیایی یا رنگرزی گیاهی به دست می آید. در قدیم از پوست انار ( رنگ زرد ) و پوست گردو (رنگ قهوه ای ) رناس (رنگ قرمز ) استفاده های زیادی می شود و پشم های ریسیده شده را با این مواد رنگ کرده و دست بافته های زیبائی خلق می کردند در صورتی که امروزه کامواهای رنگی را جایگزین این امر نمودند.
۲-۳۴-۳- عروسک های دست بافت سنتی :
در شهرک تاریخی ماسوله نوعی دست بافته فانتزی در اندازه های مختلف و با رنگ های متنوع و زیبا دیده می شود که کار هنرمندانه بانوان این خطه است. طرفداران این دست بافته ها گردشگرانی هستند که به این شهر سفر کرده و این عروسک ها را به عنوان ره آورد سفر و سوغاتی به دیارشان می برند . عروسک های دست بافت ماسوله از نماد اصیل این شهر می باشد.
سابقه عروسک بافی در منطقه : عروسک بافی از هزاران سال پیش از هنرهای سمبلیک قومی ،آئینی و مذهبی بشر بوده است و این طرز تفکر ازهزاران سال پیش رواج داشته است . عروسک بافی در ایران نیز قدمتی دیرینه دارد. عروسک های سنتی در ماسوله نمود بارزتری نسبت به مناطق دیگر دارد. در زمان های قدیم در شهرستان فومن از استخوان و چوب ،عروسک هایی درست می کردند که به آن « گیشه » می گفتند به مرور زمان با الیاف ،کاه ،کنف و ابریشم عروسک هایی بافته می شود که تیز نباشد و به کودکان آسیب نرساند و هم جنبه تزئینی داشته باشد بافت عروسک های سنتی که امروزه مشاهده می گردد از شهرک تاریخی ماسوله شروع شد.
۲-۳۴-۴- چموش :
یکی دیگر از هنرهای سنتی و صنایع دستی ماسوله چموش دوزی است که پای افزاری است که بسیار قدیمی عمر آن به چند هزار سال می رسد و در انواع مختلف بدون پاشنه و از جنس چرم دباغی شده و یا دباغی نشده ساخته می شود .
نوع متداول آن دارای بندها و تسمه های بلند می باشد که به ساق پا پیچیده می شود چموش در شهر ماسوله به صورت بدون تسمه و بند است ولی مانند نوع بنددار ،نوکی عقابی و برگشته دارد. چوموش به فارسی «چموش » گفته می شود که نوعی پای افزار از جنس چرم ساده است. کفشی کاملا بومی بوده که بیشتر ساکنان منطقه کوهستانی گیلان از آن استفاده می کردند،اما اینک کاربرد خود را به کلی از دست داده است.از امتیازهای این پای افزار، سبکی و یک پارچگی آن است. چموش دوزی در مناطق کوهستانی گیلان اهمیت بسزایی داشته و این اهمیت را می توان در نام بعضی از روستاها یافت ، زیرا نام روستاها ،از مشاغل غالب در آن نشات گرفته است . روستاهایی چون « چاموش دوزان » در « ماسال و شاندرمن » یا « چارق دوزی محله » در لاهیجان و « چاموش محله » در « خانقاه ماسال » موید این نکته است.
دو نوع چموش وجود داشت : یکی مخصوص شکار که به « شکار چوموش » موسوم بود. این پای افزار با بند چرمین به پا بسته می شد و نوع دیگر که فاقد بندهای چرمین بود. در تالش دو نوع چموش دوخته می شود : نوع مرغوب آن « ختنی » و نوع نامرغوب آن که از پوست دباغی شده دوخته می شد «مازرده » نام داشت .
سابقه هنر چموش دوزی: چموش دوزی در گیلان به ویژه در ماسوله یکی از صنایع دستی بسیار معروف به حساب می آید که قدمت آن به بیش از ۳۰۰ سال می رسد در گذشته این صنعت در کل گیلان رونق خاصی داشت اما معروف ترین چموش دوزان گیلانی در ماسوله زندگی می کردند همچنین روستائیان ،دامداران و کشاورزان گیلانی از چموش به عنوان پای افزار خود سود می بردند زیرا در تابستان پای آن ها را خنک نگه می داشت و در زمستان باعث گرمی پاهایشان می شد کار دستی چموش رونق گذشته را ندارد و رو به زوال تدریجی است و بیشتر جنبه تزئینی و دکور پیدا کرده است. در حال حاضر تنها چموش دوز ساکن ماسوله فریبرز فرنیا است که این پیشه و حرفه را از پدربزرگشان زنده یادعلی اکبر فرنیا معروف به استاد میرزا فرا گرفته است .ایشان به دلیل علاقمندی و با هدف زنده نگه داشتن این میراث به صورت تفننی چموش می دوزند فرهنگ و میراث گذشتگان را زنده نگه می دارند.
محصولات تولیدی: در گذشته تعداد زیادی از خانواده ها از راه چموش دوزی امرار معاش می کردند. اما رفته رفته این هنر رو به افول رفته و فقط یک نفر به کار چموش دوزی در ماسوله مشغول فعالیت است. ایشان به دلیل کسادی بازار و اینکه گردشگران فقط در فصل بهار و تابستان به این منطقه مراجعت می کنند و چموش را به عنوان یادگاری و دکور خریداری می کنند از چرم محصولاتی چون جاکلیدی ،جاموبایلی ،کیف جیبی زنانه و مردانه ، کمربند ،چموش ها دکوری و تزئینی تولید می نمایند.
نقش و رنگ: در گذشته برای تزئین چموش از نقش و نگارهای مختلفی استفاده می شد به طوری که به گفته آقای فرنیا قریب ۲۰۰ نقش برای تزئین چموش به کار برده می شد . در حال حاضر نقش هایی چون پرچمی ، هفت و هشت، ستاره ، لوزی ، خَرواگِل (درخت آلوچه ) و شیرازه دوزی بیشتر دیده می شود.
در گذشته برای رنگ کردن چرم چموش از انار ترش استفاده می کردند ولی در حال حاضر چرم آماده رنگ شده را از شهرهای چون همدان، زنجان و کرمانشاه تهیه می کنند و تنها رنگ مورد استفاده در چموش قرمز روشن تا قرمز تیره مایل به قهوه ای است و با کامواهای رنگی چون سبز ، قرمز ،سفید و سبز تزئین می گردد نخ چله قالی هم که رنگی سفید مایل به کرم دارد در نقش انداختن روی چموش مورد استفاده قرار می گیرد . در حال حاضر چموش تنها در اندازه های ظریف ، فانتزی و تزیینی دوخته می شود.
۲-۳۴-۵-آهنگری :
سابقه آهنگری در منطقه : در شهرک تاریخی ماسوله نیز از زمان پیدایش آن ،آهنگری وجود داشته ولی از تاریخ دقیق آن مدرکی در دست نیست .آهنگران ماسوله ای از معروفیت بسیاری برخوردار بودند و برای ساخت تولیداتشان از شهرهای رشت و قزوین سفارش می گرفتند چنانچه در قدیم تولیداتی چون توپ، تفنگ ،تپانچه ، شمشیرهای بسیار زیبا با کنده کاری هایی با نقوش مختلف و بادوام ساخته می شد که امروزه این تولیدات ساخته نمی شود. آقای گلشن که یکی از قدیمی ترین چاقوسازان ماسوله به حساب می آید شاگردان بسیار زیادی را تعلیم داده اند و از طرف دبیرستان های فنی و حرفه ای استان گیلان برای آموزش آهنگری و چاقوسازی به دانش آموزان، از هنر دست ایشان بهره های فراوانی برده شده است. اما در حال حاضر به دلیل مکانیزه شدن کشاورزی و رونق ابزارآلات ارزان قیمت خارجی تولیداتی چون بیل ،کلنگ ،گاو آهن و داس و غیره مشتریان همیشگی خود را ندارند به طوری که نقش این هنر روز به روز کم رنگ تر می گردد همچنین گرانی و کمبود ذغال سنگ و تهیه آن از شهرهای دیگر مثل شهر آمل آهنگران را با مشکلات عدیده ای مواجه ساخته است.
محصولات تولیدی : استادکاران با هنرمندی و شگردهای مخصوص فن آهنگری، دست ساخته هایی تولید می کنند که عبارتند از :
بیل – بلوک – چاقو– اره – چکش – ماشه – کف گیر و منقل – تله – داس – سه شاخه – تبر – قیچی – سه پا – نعل – کلنگ چاه کنی – گاوآهن – قندشکن – میخ طویله
نقش و رنگ : استادکاران این رشته هنری از نقوش خاصی برای تولیداتشان استفاده نمی کنند البته در بعضی از موارد آهنگران هنرمند اسم خود را روی محصولی که تولید می کنند حک می نمایند و به صورت تزئینی بر دسته تولیداتی چون قندشکن خطوطی با قلم آهنگری می اندازند . این هنرمندان بیشتر به کیفیت کار و محکم و بادوام بودن تولیدات تکیه می کنند.
رنگ و رنگ آمیزی در هنر سنتی آهنگری جایگاه خاصی ندارد معمولاً رنگ طبیعی تیره و خاکستری خود آهن در محصولات دیده می شود همچنین دسته تولیداتی چون بیل و داس از چوب درخت است که به طور طبیعی رنگ زرد و کرم دارد.
جدول شمار۲-۱۳- رابطه صنایع دستی ماسوله با سایر فعالیتهای اقتصادی

هزینه‌های عملیاتی
(دلار آمریکا به ازای هر بشکه)

شیرین‌سازی با سود
(فرایند احیاپذیر)

۱۰۰-۲۰۰

۰/۰۱۷۲

۰/۰۰۵

۰/۰۶

۰/۰۲۳

شیرین‌سازی با غربال‌های مولکولی
(فرایند احیاپذیر)

۱۵۰۰-۲۵۰۰

۰/۳۸۰

۰/۰۲۵

۰/۰۱۲

۰/۴۱۷

به‌هرحال توصیه می‌شود که پیش از مشخص کردن یک تکنولوژی خاص برای شیرین‌سازی گاز مایع یا برش‌های تشکیل‌دهنده آن، آنالیز کاملی برای تعیین میزان و انواع ترکیبات گوگردی، آب، دی‌اکسیدکربن و ترکیبات اولفینی مانند اتیلن، پروپیلن و بوتیلن در صورت وجود در برش پروپان یا بوتان انجام شود. این اطلاعات کمک می‌کند تا روشی بهینه برای برخورد با محصولات مختلف یا فروش آن‌ها در نظر گرفته شود.

فصل دوم:
فرایند شیرین‌سازی گاز مایع با محلول فیزیکی سود
۲-۱- مقدمه
فرایند شیرین‌سازی گاز مایع توسط محلول سود دارای حدود ۵۰ سال سابقه در صنایع تصفیه گاز می‌باشد. به دلیل پیشرفت‌های صورت گرفته در فرایند و کاتالیست شیرین‌سازی برش‌های گاز توسط سود، این فرایند یکی از موفق‌ترین فرآیندهای تحت لیسانس شرکت‌های مذکور بوده است. علی‌رغم قوانین جدید که محدودکننده مقدار سولفور مجاز در محصول می‌باشند، فرایند شیرین‌سازی با سود هنوز یکی از فرآیندهای کلیدی برای جداسازی مرکاپتان‌ها و یا شیرین‌سازی آن‌ها می‌باشد. در تمام انواع فرآیندهای مذکور، اکسیداسیون کاتالیستی مرکاپتان‌ها به دی‌سولفیدها در محیط بازی هیدروکسیدسدیم صورت می‌گیرد.
۲-۲- شرح فرایند‌ مرکاپتان‌زدایی از گاز مایع
۲-۲-۱- شرح فرایند واحد استخراج پروپان
هدف این واحد حذف مرکاپتان‌ها و آب از پروپان است. خوراک ورودی، پروپان ترش از واحد ۱۰۷ و محصولات، پروپان خشک (که به سمت واحد ۱۴۷ هدایت می‌شود) و محلول کاستیک با مرکاپتان (که برای احیا به سمت واحد ۱۱۳ هدایت می‌شود) می‌باشد.
در این واحد ترکیبات سولفور بخصوص مرکاپتان‌ها و آب موجود در جریان گاز ترش پروپان صادره از واحد ۱۰۷ حذف می‌شود. بر اساس طراحی انجام‌شده از محلول کاستیک سودا با غلظت ۱۵ تا %۲۰ برای تصفیه پروپان ترش استفاده می‌شود و محلول سود پس از جذب مرکاپتان‌ها در واحد ۱۱۳ دوباره تصفیه و بازیابی می‌شود و وارد سیکل می‌گردد. پروپان شیرین شده پس از خشک شدن برای ذخیره‌سازی به واحد ۱۴۷ فرستاده می‌شود.
برای جداسازی مرکاپتان‌ها از پروپان در مرحله اول از فرایند استخراج (extraction) استفاده می‌شود که در برجی به نام Extractor به‌صورت جریان متقابل با محلول کاستیک در تماس و انتقال جرم قرار می‌گیرد.
کاستیک از بالای سینی ۱۵ و پروپان از پایین برج وارد می‌شوند. بعد از جداسازی مرکاپتان‌ها، پروپان از بالای برج خارج‌شده و در صورت داشتن کاستیک در یک settler شسته می‌شود و بعد از فیلتر شدن وارد خشک‌کننده شده و بعد از خشک شدن و آبگیری در خشک‌کننده‌ها دوباره فیلتر شده و جهت ذخیره‌سازی به واحد ۱۴۷ ارسال می‌گردد. درصورتی‌که پروپان محصول واحد دارای کیفیت مناسب جهت ذخیره‌سازی نباشد از طریق یک پمپ به واحد ۱۰۶ ارسال‌شده و به خط سراسری گاز می‌پیوندد.
جهت بازیابی خشک‌کننده‌ها از پروپان استفاده می‌گردد؛ بدین‌صورت که مقداری از پروپان وارد کوره شده و بعد از حرارت دادن تا C280 جهت خشک‌کردن ذرات مولکولی استفاده می‌شود.
همچنین به علت وجود COS همراه پروپان در این واحد بیش از % ۹۰ از این ترکیبات در برج از گاز جدا می‌شود اما جهت جداسازی % ۱۰ باقیمانده از COS از یک درام تمام‌کننده (finishing drum) با کاستیک % ۷ استفاده می‌کنیم.
۲-۲-۲- شرح فرایند واحد استخراج بوتان
هدف این واحد حذف مرکاپتان‌ها، آب و CO₂ از بوتان است. خوراک ورودی، بوتان ترش از واحد ۱۰۷ و محصولات، بوتان خشک (که به سمت واحد ۱۴۸ هدایت می‌شود) و محلول کاستیک با مرکاپتان (که به سمت واحد ۱۱۳ هدایت می‌شود) می‌باشد.
بر اساس طراحی انجام‌شده، از محلول کاستیک (NaOH) با غلظت ۱۵ تا %۲۰ برای تصفیه بوتان ترش استفاده می‌گردد و محلول سود پس از جذب مرکاپتان‌ها در واحد ۱۱۳ دوباره تصفیه و بازیابی می‌شود و وارد سیکل می‌گردد و بوتان شیرین شده پس از خشک شدن جهت ذخیره‌سازی به سمت واحد ۱۴۸ هدایت می‌شود.
جهت جداسازی مرکاپتان‌ها از بوتان در مرحله اول از فرایند استخراج استفاده می‌شود که در برجی به نام Extractor گاز بوتان و کاستیک به‌صورت جریان متقابل، انتقال جرم انجام دهند. این فرایند که استخراج مایع از مایع می‌باشد در دمای C40 و فشار bar9 می‌باشد.
کاستیک از بالای سینی ۱۵ و بوتان از پایین وارد برج می‌شود. بعد از جداسازی مرکاپتان‌ها، بوتان از بالای برج خارج‌شده (پس از انتقال جرم و جذب مرکاپتان‌ها توسط محلول کاستیک) و پس از شستشو در آب در settler برای جداسازی محلول کاستیک carry over شده احتمالی در فرایند استخراج به سمت sand filter جهت فیلتر شدن هدایت می‌گردد. بعد از آبگیری و خشک‌کردن که در یک بستر پر از ذرات مولکولی انجام می‌شود، گاز فیلتر شده و جهت ذخیره‌سازی به سمت واحد ۱۴۸ هدایت می‌گردد. درصورتی‌که بوتان محصول واحد دارای کیفیت مناسبی جهت ذخیره‌سازی نباشد از طریق یک پمپ به واحد ۱۰۶ ارسال‌شده و به خط سراسری گاز می‌پیوندد.
دیاگرام جریان بخش‌های استخراج در شکل (۲-۱) ارائه‌شده است:

شکل ۲-۱- دیاگرام جریان بخش استخراج
۲-۲-۳- شرح فرایند واحد احیا کاستیک
کاستیک خروجی از واحدهای ۱۱۴ و ۱۱۵ که کاستیک سنگین نامیده می‌شود بعد از مخلوط شدن با یکدیگر خوراک واحد ۱۱۳ را تشکیل می‌دهند. کاستیکی که در این واحد احیا می‌شود کاستیک % ۱۵ وزنی بوده که برای تصفیه و بازیابی آن از اکسیداسیون در مجاورت کاتالیست مایع و هوا استفاده می‌شود که باعث تبدیل‌شدن مرکاپتان‌های محلول در کاستیک به DSO یا دی‌سولفاید و آب می‌شود.
البته این واکنش که با تزریق هوا در اکسیدایزر انجام می‌شود در مجاورت کاتالیستی با نام تجاری LCPS30 می‌باشد. بعد از واکنش به‌وسیله یک جداساز می‌توانیم دی‌سولفاید و کاستیک سبک را از یکدیگر جدا کنیم. دی‌سولفاید با دانسیته پایین‌تر از بالای جداکننده به واحد ۱۴۶ برای ذخیره‌سازی فرستاده می‌شود و جهت استفاده در بعضی از کارگاه‌های شیمیایی به کار می‌رود. کاستیک سبک توسط بوتان شسته شده تا اگر ترکیبات مرکاپتان اضافی همراه آن باشد وارد فاز بوتان شده و کاستیک با غلظت مناسب و بالاتر از % ۱۵ به سمت واحد ۱۱۴ و ۱۱۵ هدایت می‌شود. همچنین هوای اضافی و جداشده از کاستیک سبک که Spend Air نامیده می‌شود از بالای جداساز دی‌سولفاید جداشده و به سمت واحد ۱۲۱ هدایت می‌گردد.
دیاگرام جریان بخش احیاء سود در شکل (۲-۲) ارائه‌شده است:

شکل ۲-۲- دیاگرام جریان بخش احیاء سود
۲-۳- واکنش‌های فرایند مرکاپتان‌زدایی توسط سود
واکنش‌های فرایند مرکاپتان‌زدایی توسط سود به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه آورده شده‌اند.
۲-۳-۱- واکنش‌های اصلی
واکنش کلی به‌صورت زیر می‌باشد:
۲RSH + O₂ → RSSR + H₂O (2-1)

علاوه بر دادگاه، افراد زیر می توانند تقاضای تعلیق اجرای مجازات را از دادگاه نمایند:
دادستان یا قاضی اجرای احکام پس از اجرای یک سوم مجازات.
محکوم پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجراء احکام کیفری تقاضای تعلیق نماید.
با توجه به ماده زمان صدور قرار تعلیق اجرای مجازات، حسب مورد هنگام صدور حکم یا اجرای مجازات است.
مطابق ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی دادگاه می تواند شخصی که جرم تهدید علیه بهداشت عمومی را مرتکب شده است را طبق شرایط مقرر، اجرای مجازاتش را تعلیق نماید.
مبحث ششم: توبه مجرم
ماده ۱۱۴- در جرائم موجب حد به استثنای قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می گردد. همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف یا اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست نماید.

تبصره ۱- توبه محارب قبل از دستگیری یا تسلط بر او موجب سقوط حد است.
تبصره ۲- در زنا و لواط هرگاه جرم به عنف، اکراه و یا با اغفال بزه دیده انجام گیرد، مرتکب در صورت توبه و سقوط مجازات به شرح مندرج در این ماده به حبس یا شلاق تعزیری درجه شش یا هر دو آنها محکوم می شود.
ماده ۱۱۵- در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت چنانچه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می شود در سایر جرائم موجب تعزیر دادگاه می تواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید.
تبصره ۱- مقررات راجع به توبه درباره کسانی که مقررات تکرار جرائم تعزیری در مورد آن ها اعمال می شود، جاری نمی گردد.
تبصره ۲- اطلاق مقررات این ماده و همچنین بند (ب) ماده (۷) و بندهای (الف) و (ب) ماده (۸) و مواد (۲۸) ، (۳۹)، ( ۴۰)، (۴۵)، (۴۶)، (۹۲)، (۹۳) و (۱۰۵) این قانون شامل تعزیرات منصوص شرعی نمی شود.
در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت اگر مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می شود. با توجه به اینکه مقنن در این ماده بر خلاف ماده ۱۱۴ سخنی از قبل از اثبات جرم یا پس از اثبات جرم به میان نیاورده است، به نظر می رسد قاضی در صورت احراز توبه مرتکب چه قبل از اثبات جرم و چه پس از آن باشد و چه جرم با اقرار ثابت شده باشد و چه با سایر ادله اثبات، مجازات ساقط می شود.
در سایر جرائم موجب تعزیری دادگاه مخیر در اعمال مقررات راجع به تخفیف مجازات است .
ماده ۱۱۷- در مواردی که توبه مرتکب، موجب سقوط یا تخفیف مجازات می گردد، توبه، اصلاح و ندامت وی باید احراز گردد، و به ادعای اکتفاء نمی شود. چنانچه پس از اعمال مقررات راجع به توبه، ثابت شود که مرتکب تظاهر به توبه کرده است سقوط مجازات و تخفیفات در نظر گرفته شده ملغی و مجازات اجراء می گردد در این مورد چنانچه مجازات از نوع تعزیر باشد مرتکب به حداکثر مجازات تعزیری محکوم می شود.
از جمله شروطی که برای احراز توبه بیان شده می توان به پشیمانی در دل، استغفار به زبان، عمل کردن با اعضای بدن و تصمیم بر بازنگشتن به گناه اشاره کرد؛ بنابراین قاضی نباید به صرف جای شدن لفظ توبه بر زبان متهم حکم به سقوط مجازات او بدهد.
پیرامون ذیل ماده که مقرر می دارد: « چنانچه مجازات از نوع تعزیر باشد مرتکب به حداکثر مجازات تعزیری محکوم می شود» از این باب است که در حدود میزان و کیفیت مجازات از پیش معین شده است و قاضی نمی تواند به کمتر یا بیشتر از آن حکم بدهد. با این حال در تعزیرات با توجه به اینکه در بیشتر موارد مجازات بین حداقل و حداکثر در قانون تعیین شده است، و هم چنین با توجه به اینکه مجرم به نوعی مقام قضایی را فریب داده است، قانونگذار حداکثر مجازات تعزیری مقرر در قانون را در مورد وی قابل اعمال دانسته است.
ماده ۱۱۸- متهم می تواند تا قبل از قطعیت حکم، ادله مربوط به توبه خود را حسب مورد به مقام تعقیب یا رسیدگی ارائه نماید.
مقام تعقیب در دادسرا دادستان است که متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی نیز ادله توبه خود را ارائه نماید. بنابراین قانونگذار در رابطه با اینکه ادله توبه لزوماً می بایستی نزد محکمه ارائه شود، محدودیتی قائل نشده است.
مطابق ماده ۹۷و۱۱۶ تا ۱۱۹ قانون مجازات اسلامی جرم تهدید بهداشت عمومی قابل عفو عمومی می باشد و در صورت صدور حکم محکومیت اجرای مجازات موقوف و آثار محکومیت نیز زائل خواهد شد.
مبحث هفتم:عفو
ماده ۹۶- عفو یا تخفیف مجازات محکومان، در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یا مقام رهبری است.
مقرره فوق عیناً مشابه حکمی است که در ماده ۲۴ قانون مجازات اسلامی سابق بیان شده بود.
آئین نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین مصوب ۱۲/۹/۱۳۸۷، شرایط و ضوابط عفو و تخفیف مجازات محکومین را بیان کرده است.
برای نخستین بار در سابقه تقنین پس از انقلاب است که مقنن، موارد سقوط مجازات را بدین نحو احصاء نموده است. بدین ترتیب موارد سقوط مجازات عبارت از: عفو، نسخ قانون، گذشت شاکی، مروز زمان، توبه مجرم و اعمال قاعده درأ خواهد بود.
عفو خصوصی ناظر بر احکام قطعی است لذا احکام غیابی قابل واخواهی یا احکام قابل تجدید نظر نمی تواند مشمول عفو خصوصی قرار گیرد همچنین باید توجه نمود که بنابر نص صدر ماده فوق، عفو خصوصی تنها در خصوص « محکومان» ( و نه متهمان) مجزاست.
ماده ۹۷- عفو عمومی که به موجب قانون در جرائم موجب تعزیر اعطاء می شود، تعقیب و دادرسی را موقوف می کند در صورت صدور حکم محکومیت، اجرای مجازات موقوف و آثار محکومیت نیز زائل می شود.
عفو عمومی تنها در خصوص جرایم تعزیری قابل اعمال است؛ بنابراین در جرایم حدی، قصاصی و … قابل اعمال نیست مجازاتهای قصاص و دیه به دلیل آنکه از حقوق الناس تلقی می شود، از شمول عفو به طور کلی مستثنی است. مجازاتهای حدود فقط در موارد خاص ( ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی) و به شرط توبه، پس از آنکه جرم با اقرار متهم به اثبات رسید. ممکن است مشمول عفو قرار گیرد.
ماده ۹۸- عفو، همه آثار محکومیت را منتفی می کند، لکن تاثیری در پرداخت دیه و جبران خسارت زیان دیده ندارد.
مطابق ماده ۹۷ قانون مجازات اسلامی جرم تهدید بهداشت عمومی قابل عفو عمومی می باشد و در صورت صدور حکم محکومیت اجرای مجازات موقوف و آثار محکومیت نیز زائل خواهد شد.همچنین طبق ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی چنانچه مرتکب جرم تهدید علیه بهداشت عمومی توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات از او ساقط می شود.
مبحث هشتم: مرور زمان
ماده ۱۰۷- مرور زمان، اجرای احکام قطعی تعزیری را موقوف می کند و مدت آن از تاریخ قطعیت حکم به قرار زیر است:
الف- جرائم تعزیری درجه یک تا سه با انقضای بیست سال.
ب- جرائم تعزیری درجه چهار با انقضای پانزده سال.
پ- جرائم تعزیری درجه پنج با انقضای ده سال.
ت- جرائم تعزیری درجه شش با انقضای هفت سال.
ث- جرائم تعزیری درجه هفت و هشت با انقضای پنج سال.
تبصره ۱- اگر اجرای تمام یا بقیه مجازات موکول به گذشتن مدت یا رفع مانعی باشد، مرور زمان از تاریخ انقضای آن مدت یا رفع مانع محاسبه می شود.
تبصره ۲- مرور زمان اجرای احکام دادگاه های خارج از کشور درباره اتباع ایرانی در حدود مقررات و موافقت نامه های قانونی، مشمول مقررات این ماده است.
ماده فوق اشاره به مرور زمان اجرای حکم دارد. بدین معنا که در صورتی که از تاریخ قطعی شدن حکم، تا انقضای مهلت مقرر قانونی که برای مرور زمان لازم است، حکم اجرا نشده باشد، در این صورت اجرای حکم متوقف می باشد.
مطابق بند « ت » ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی، جرایم تهدید علیه بهداشت عمدی طبق شرایط مقرر در این ماده، شامل مرور زمان می شود.
فصل دوم: دادگاه صالح به رسیدگی
دادگاه عمومی صلاحیت عام رسیدگی به کلیه جرائم را داراست مگر اینکه قانون رسیدگی به جرمی را در صلاحیت مرجع دیگری قرار داده باشد. از لحاظ سابقه تشکیلات قضایی فعلی، ابتدا باید به دادگاه های موجود در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره نمود. در آن دوره، ضابطه تفکیک صلاحیت دادگاه ها، تقسیم بندی جرائم به خلاف، جنحه و جنایت بود و بر این اساس، دادگاه های صلح یا بخش به جرائم خلافی، دادگاه های بدایت یا ابتدایی یا جنحه یا شهرستان به جرائم جنحه ای و دادگاه های جنایی یا دیوان جنایی به جرائم جنایی رسیدگی می کردند.
دادگاه های صلح و شهرستان تابع اصل وحدت قاضی بوده و هر کدام با یک قاضی تشکیل می شدند اما دادگاه های جنایی تابع اصل تعدد قضات بودند به این ترتیب که رسیدگی به جنایاتی که مجازات آنها اعدام یا حبس ابد بود بر عهده پنج قاضی و رسیدگی به سایر جنایات بر عهده سه قاضی قرار داشت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، لایحه قانونی تشکیل دادگاه های عمومی مصوب ۱۳۵۸ شورای انقلاب، تقسیم بندی جدیدی را جایگزین تقسیم بندی فوق نمود که به موجب آن دادگاه های صلح متشکل از یک قاضی برای رسیدگی به جرائم خلاف و جنحه و دادگاه های عمومی جزایی، حسب مورد با ۳ یا ۵ قاضی، برای رسیدگی به جرائم جنایی تشکیل شدند.
مدتی بعد، قانون اصلاح موادی از قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۶۱ به تصویب رسید و دادگاه های صالح در امور کیفری را به دادگاه های کیفری ۱ و دادگاه های کیفری ۲ تقسیم کرد. دادگاه کیرفی ۱ صلاحیت رسیدگی به چند جرم مهم که مجازات آنها اعدام یا حبس بیش از ده سال بود و چند جرم دیگر را داشت و سایر جرائم در صلاحیت دادگاه کیفری ۲ بود. این قانون برای نخستین بار نظام تعدد قضات را از رسیدگی های کیفری ایران حذف نمود و برای تصدی هر یک از این دادگاه ها یک قاضی پیش بینی کرد، با این توضیح که در دادگاه کیفری ۱ به منظور جبران حذف شیوه تعدد قضات و با توجه به اهمیت جرائمی که در صلاحیت این دادگاه قرار داشت، وجود یک مشاور در کنار قاضی دادگاه پیش بینی گردید، مشاوری که بدون حق رای و دخالت در صدور حکم تنها به ارائه نظر مشورتی خود به رئیس دادگاه می پرداخت. در سال ۱۳۶۸ با توجه به انقض