فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه. 3
1-1 بیان مسأله. 4
1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 5
1-2-1 چالشهای مدیریت شهری در ایران. 5
1-4 جنبه جدید بودن ونوآوری درتحقیق. 7
1-5 اهداف تحقیق. 8
1-6 سؤالات تحقیق. 8
1- 7 فرضیه‏های تحقیق: 8
1-8 تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی) 9
1-8-1مفهوم مدیریت شهری 9
1-8-2 خدمات شهری 10
1-8-3 مبانی و مفهوم مشارکت 10
1-8-4 مفهوم شهروندی 11
1-9 روش شناسی تحقیق. 11
1-9-1 ابزارگردآوری داده‌ها 12
1-9-2 جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه. 12
1-9-3 موقعیت جغرافیایی شهرستان کوهدشت 13
1-10 محدودیتهای پژوهش 17
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1مقدمه. 19
2-2 مفاهیم نظری 20
2-2-1 تعریف مدیریت و مدیریت شهری 20
2-2-2 مفهوم مدیریت شهری 20
2-3 ارکان مدیریت شهری در ایران. 21
2-4 وظایف مدیریت شهری “شهرداریها و شورای شهر” در ایران. 22
2-4-1 وظایف سیاستگذاری: 22
2-4-2 وظایف برنامه ریزی: 22
2-4-3 امور اجرایی: 22
2-4-4 امور اداری: 22
2-5 بررسی نقش سازمانهای مختلف در امر مدیریت شهری در ایران. 23
2-5-1 بخش دولتی. 23
2-5-1-1 وزارت کشور. 23
2-5-1-2 وزارت مسکن و شهرسازی 24
2-5-1-3 شورای عالی شهرسازی 24
2-5-1-4 سازمان مدیریت و برنامه ریزی 25
2-5-2 بخش نیمه دولتی(شهرداری) 26
2-5-2-1 شخصیت حقوقی شهرداریها 26
2-5-2-1-1وظایف و اختیارات شهرداریها 27
2-5-2-1-2 وظایف شهرداریها 27
2-5-3 سیستم های شهرداری در ایران و جهان. 29
2-5-3-3 سیستم شورایی مطلق : 29
2-5-4 درآمد های شهرداری 30
2-5-5 نگرش مردم به وظایف مدیریت شهری در ایران. 31
2-5-6 مدیریت اداری شهرداری 31
2-5-6-1 تعریف 31
2-5-6-2 اهداف 31
2-5-6-3 وظایف اصلی مدیریت اداری به شرح زیرمی باشد 32
2-6خدمات شهری 33
2-6-1 خدمات شهری در ایران را می توان به 4 گروه عمده به شرح زیر تقسیم کرد 33
2-7 مفهوم مشارکت و فرهنگ شهروندی در نظام شهری 36
2-7-1 ارتباطات مردمی در روابط عمومی. 37
2-7-2 نظریات موجود پیرامون مشارکت مردمی در مدیریت شهری 37
2-8 نتایج تحقیقات داخلی. 40
2-8-1نتایج تحقیقات خارجی. 41
2- 9 دیدگاه های نوین مدیریت شهری پایدار. 41
2-9-1 دیدگاه اجتماع گرایی. 43
2-9-2 دیدگاه شبکه. 43
2-9-3 دیدگاه نهادی 44
2-9-4 دیدگاه هم افزایی. 44
2-10 مدیریت شهری در کشورهای مختلف 45
2-10-1 مدیریت شهری در آلمان. 45
2-10-1-1مشارکت مردم 45
2-10-2 مدیریت شهری در ترکیه. 46
2-10-3 مدیریت شهری در کلان شهرها (چین) 46
2-10-5 مدیریت شهری در دو شهر بزرگ هند 47
2-11-1 برنامه هفت ساله اول(1334- 1327) 47
2-11-2 برنامه هفت ساله دوم(41-1334) 48
2-11-3 برنامه سوم عمرانی(46-1341) 49
2-11-4 برنامه چهارم عمرانی(51-1347) 50
2-11-5 برنامه عمرانی پنجم (56- 1352) 50
2- 12 سیاستهای برنامه های توسعه کشور بعد از انقلاب 51
2-12-1 برنامهی پنج‌ساله اول(1372-1368) 51
2-12-2 سیاستهای کلی برنامه دوم توسعه. 52
2-12-3 سیاستهای کلی برنامه سوم توسعه (1383-1379) 53
2-12-4 سیاستهای کلی برنامهی چهارم (1388-1384)توسعهی جمهوری اسلامی ایران. 54
2-12-4-1 امور اجتماعی ، سیاسی ، دفاعی و امنیتی : 55
2-12-4-2 امور مربوط به مناسبت سیاسی و روابط خارجی. 55
2-12-4-3 امور اقتصادی 55
2-12-5 سیاست های کلی برنامه پنجم(1394-1390)توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 56
2-12-5-1 امور فرهنگی. 56
2-12-5-2 امور علمی و فناوری 56
2-12-6پیشنهادات برای تدوین سیاست های کلی برنامه ششم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 56
2-12-6-1 امور فرهنگی. 56
2-12-6-2 امور علمی و فناوری 57
2-12-6-3 امور اجتماعی. 57
2-12-6-4 امور اقتصادی 57
2-12-6-5 امور سیاسی،دفاعی و امنیتی. 57
نتیجه گیری 58
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1 مقدمه. 60
3-2 محدوده مورد مطالعه. 61
3-2-1 ویژگیهای طبیعی و موقعیت استان. 61
3-2-2 جغرافیای کوهدشت 61
3-3 بارش 63
3-3-1 اقلیم 64
3- 4 ویژگی های انسانی استان لرستان. 64
3-4-1 جمعیت و تقسیمات کشوری 64
3-4-2 وضعیت اقتصادی و کالبدی شهرستان کوهدشت 68
3-4-3 ویژگیهای کالبدی شهرستان کوهدشت 71
3-4-3-1 تقسیمات کالبدی شهرستان کوهدشت 71
3-4-4 معیشت ساکنان شهرستان کوهدشت و تفاوت محلات از لحاظ معیشت 72
. 3-4-5 چالشهای اجتماعی – فرهنگی شهرستان کوهدشت 73
3-5 روش شناسی تحقیق. 73
3-6 جامعه آماری،حجم نمونه و روش نمونه گیری 74
3-7 ابزار گردآوری اطلاعات 74
3-8 شیوهی گردآوری اطلاعات 75
.3-9 روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل. 75
3-10 تعیین روایی و پایایی. 76
نتیجه گیری 78
فصل چهارم: یافته های تحقیق
4-1مقدمه. 80
4-2 یافتههای تحقیق. 80
4-2-1یافتههای توصیفی. 80
4-2-2 یافتههای تحلیلی (آزمون فرضیه ها) 92
4-3 یافتههای تحقیق از آزمون فرید من. 96
فصل پنجم: نتایج یافته های و پیشنهادات
5-1 مقدمه. 103
5-2 آزمون فرضیه ها 104
5-3 برای حل معضل سدمعبر راهکارهای زیر پیشنهاد داده می شود: 107
منابع و مآخذ: 109

فهرست جداول
جدول 2-1 نظریه ها، شیوه ها وابزارهای مربوط به مدیریت شهری 39
جدول 3-1 جمعیت شهرستان های استان لرستان به تفکیک تعداد بخش،شهرو روستا 66
جدول3-2 تغییرات جمعیت شهرستان کوهدشت ازسال 1370تا سال 1394. 67
جدول3-3 وضعیت نسبی شهرستان های استان لرستان از حیث میزان توسعه کل(اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) 70
جدول3-4 نمره دهی به سؤالات در طیف لیکرت 75
جدول 3-5پیش آزمون آلفای کرونباخ. 77
جدول 4-1 توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان. 82
جدول 4-2 توزیع فراوانی مربوط به وضعیت تأهل پاسخ دهندگان. 84
جدول 4-3 توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان. 86
جدول 4- 4 توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان. 88
جدول 4-5 مربوط به آمارهای توصیفی شاخص های مدیریت شهری و خدمات شهری 91
جدول 4-6آزمون آلفای کرونباخ برای شاخصهای مدیریت شهری و خدمات شهری 94
جدول 4-7 نتیجه آزمون فریدمن در شاخص مدیریت شهری (مآخذ: محاسبات نگارنده1394) 97
جدول 4-8 نتیجه آزمون فریدمن در شاخص مشارکت شهروندان. 99
جدول 4-9 نتیجه آزمون فریدمن در شاخص خدمات شهری 100



فهرست نقشه­ها
نقشه 1-2 موقعیت استان لرستان و شهرستان کوهدشت در کشور. 12
(نقشه 2-1) محدوده تمرکز بار ترافیکی و خدماتی شهرستان. 35
نقشه شماره(3-1) موقعیت استان لرستان در کشور ایران. 62
نقشه شماره(3-2 ) همبارش استان لرستان. 63

چکیده
شناخت مسائل و مشکلات جهانی که در آن زندگی می­کنیم و کشوری که به آن تعلق داریم و استان و شهر و روستایی که در آن سکونت گزیده­ایم و ارائه راه­حل و پیشنهاد برای رفع این مشکلات برای همه ما لازم و ضروری است.
برنامه ­ریزی شهری و در رأس آن مدیریت شهری که هدف آن تأمین رفاه شهرنشینان و ایجاد محیطی دلپذیر و سالم می­باشد، در شهر­های بزرگ و میلیونی و هم­چنین در شهر­های کوچک با مشکلاتی مواجه است که در این تحقیق با مشکلات مدیریتی در شهرستان کوهدشت آشنا می­شویم.
مدیریت شهری زمانی می ­تواند در جهت مطلوبیت همه جانبه پیش برود که بتواند نیازها و راهکارهای مشخص برای تأمین نیازهای خدماتی ساکنان ارائه دهد، لکن به علت نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری در شهرستان کوهدشت و فقدن مشارکت مردمی سازمان­های خدمات رسان شهری نتوانستند به صورت کارا به ارائه خدمات بپردازند این پژوهش هدف کلی این است که مشارکت شهروندان در اداره امور شهر بتواند به پیشبرد هر چه بهتر خدمات شهری(سد معبر و رفع سد معبر) کمک ­کند مسیرش را طی کرد.
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است.جامعه آماری شرکت کننده در این پژهش شهروندان شهرستان کوهدشت هستند بخصوص شهروندانی که با معضل سدمعبر دست و پنجه نرم می­ کنند و داده های مورد بررسی که در سه شاخص مشارکت شهروندان، مدیریت شهری و خدمات شهری مورد بررسی قرار گرفتند. برای انجام محاسبات از نرم افزار spss استفاده شده است.حجم نمونه 383 نفر بوده و پرسش نامه توزیع شده در میان گروه نمونه از نظر روایی و پایایی (724/0) آلفای کرونباخ در سطح مناسبی قرار دارند. نتیجه تجزیه و تحلیل پرسش­نامه و آزمون آن­ها با بهره گرفتن از آزمون فریدمن مورد محاسبه قرار گرفت. باتوجه به بررسی­ها و پژوهش­ انجام گرفته مبتنی بر نظرسنجی، تحقیق میدانی و رجوع به افراد کارشناس و صاحب­نظر نتیجه می­گیریم که در شهرستان کوهدشت، مدیریت شهری بر اساس اصول و برنامه ­ریزی صورت گرفته در شهرهای موفق پیش نمی­رود که عامل­ها و متغییرهایی باعث این عملکرد بوده است.
واژگان کلیدی: مدیریت شهری، خدمات شهری، مشارکت شهروندان، شهرستان کوهدشت.







فصل اول
کلیات­ تحقیق

مقدمه
گسترش شهرنشینی و افزایش تعداد شهرها و به دنبال آن مشکلات خاص زندگی شهری بیش از پیش توجه به راهبردها و چاره­های سودمند برای بهینه سازی زندگی شهروندان را ضروری ساخته است. علاوه بر موضوعاتی هم­چون محیط زیست شهری، حمل و نقل شهری، برنامه ریزی شهری، یکی از عوامل بسیار مهمی که تأثیر فزاینده و تعیین کننده ای بر عوامل سازنده شهری دارد “مدیریت شهری” است.
از نظر دانش اداری شهرداری که مدیریت شهر را به عهده دارد یک سازمان به حساب می­آید و هر سازمان از سه عنصر تشکیل شده است؛ سرمایه، نیروی انسانی، ابزار و تجهیزات کمبود یا نقص در هر یک از این موارد می ­تواند شهرداری ­ها را در رسیدن به هدف خود که همانا خدمت به شهروندان و عمران شهر است با مشکل مواجه سازد.

آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 13 محله شهر بناب و شاخص­های تحقیق شامل 20 شاخص شهر خلّاق می­باشد. بررسی وضعیت خدمات فرهنگی و چگونگی توزیع و سطح­بندی آن­ها نشان می­دهد در بین محلات شهر بناب محله 6 (عسگرآباد، داش کورپی، کوچه قم، زرگران، کوزه­چیلر، تنگه کوچه شرقی) با میزان تاپسیس(3.0159) از لحاظ سطح خلاقیت(بسیار بالا) در بین محلات شهر بناب در رتبه اول و در مقابل محله 11(دیزج جنوبی) با میزان تاپسیس(1.1720) با سطح خلاقیت بسیار پائین در رتبه آخر از لحاظ میزان خلاقیت قرار گرفته است. محاسبه رابطه مؤلفه­های شهر خلّاق و وضعیت موجود این مؤلفه­ها در محلات شهر بناب نشان می­دهد که 69.5 درصد از تغییرات تحقق محلات خلاق شهر بناب ناشی از بهبود و افزایش به کارگیری مولفه­های شهر خلاق است. زمینه ­های تحقق شهر خلّاق به مراتب بالاتر است. براساس تحلیل آماری پرسش­نامه، شاخص سرمایه انسانی بیشترین تاثیر را با میزان(2.78) درصد و کیفیت زندگی با کمترین تاثیر با میزان(2.53) درصد را در حرکت یک محله به سمت محله خلّاق در شهر بناب دارند. به طور کلی شهر بناب، با توجه به تحلیل­های انجام شده پتانسیل حرکت به سمت شهرهای خلّاق را داراست.
واژگان کلیدی: ارزیابی، تحقق­پذیری، شهر خلّاق، بناب.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اوّل (طرح تحقیق) 1
1-1- مقدمه 2
1-2- ‌تعریف مساله و بیان سؤالهای اصلی تحقیق:‌ 3
1-3- سابقه و ضرورت انجام تحقیق: 7
1-4- هدف‌ها: 12
1-5- فرضیه ها: 12
1-6- کاربردهای متصور از تحقیق: 13
1-7- مراجع استفاده کننده از نتیجه پایان نامه 13
1-8- روش انجام تحقیق: 14
1-8-1- روش و ابزار گردآوری اطلاعات: 14
1-8-2- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها: 15
1-8-3- قلمرو تحقیق (زمانی، مکانی، موضوعی): 15
1-9- جامعه آماری و روش نمونه‌گیری. 16
فصل دوّم (مبانی نظری و پیشینه تحقیق) 18
2-1- مقدمه 19
2-2- تعریف مفاهیم 20
2-2-1- خلّاقیت 20
2-2- 2- شهر خلاق. 22
2-2-3- مولفه­های شهر خلّاق. 26
2-2-4- شاخصهای ارزیابی شهر خلّاق. 27
2-2-5- ارکان اصلی شهر خلّاق. 29
2-2-5-1- مردم 29
2-2-5-2- بنگاههاى اقتصادى. 29
2-2-5-3- فضا 30
2-2-5-4- پیوندها و ارتباطات 30
2-2-5-5- چشم انداز و آوازه 30
2-3- نظریات شهر خلّاق. 31
2-3-1- نظریه طبقه خلّاق فلوریدا 31
2-3-2- نظریه شهر خلّاق فلوریدا 33
2-4- زیرساختهای مناطق و شهر خلّاق. 35
2-5- بسترهای زمینه­ساز شهر خلّاق. 36
2-5-1- تغییر پارادایمی از دولت- ملّت به شهر. 36
2-5-2- تغییر از حکومت به حکمروایی و نقش کانونی اجتماعات محلّی. 37
2-5-3- جهانی – محلّی شدن. 38
2-5-4- اهمیّت یافتن اقتصادهای فرهنگ پایه و دانش بنیان. 39
2-6- راهبرد شهر خلّاق. 40
2-7- راهبردهایى برای توسعه شهرهاى خلّاق. 43
2-7-1- راهبردهایى براى مردم 43
2-7-2- راهبردهایى براى بنگاههاى اقتصادى. 43
2-7-3- راهبردهایى براى فضاهاى شهرى. 45
2-7-4- راهبردهایى براى بهبود پیوندها و ارتباطات 46
2-7-5- راهبردهایى براى چشم انداز و آوازه شهر. 47
2-8- چشم­انداز شهر خلّاق. 48
2-9- اﻗﺘﺼﺎد و ﺷﻬﺮ خلّاق. 50
2-10- اقتصاد خلّاق در شهر خلّاق. 52
2-11- منابع فرهنگی و شهر خلّاق. 54
2-12- بررسی تجربیات جهانی مرتبط با موضوع. 55
2-12-1- سابقه مطالعات شهرهای خلّاق در جهان. 55
2-12-2- سابقه مطالعات شهرهای خلّاق در ایران 56
2-13- جمع­بندی. 57
فصل سوّم (مواد و روش ها) 60
3-1- مقدمه 61
3-2- روش­شناسی پژوهش 62
3-2-1- جامعه آماری و محدوده پژوهش 62
3-2-2- روش های گردآوری اطلاعات 62
3-2-2-1- مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی: 63
3-2-2-2- مطالعات میدانی(پرسشنامه­ای): 64
3-2-3- شاخص‌های مورد مطالعه : 64
3-3- روش‌ها و متدهای رایج در رتبه­بندی عوامل. 65
3-3-1- مدل‌ها 66
3-3-1-1- مدل‌های تصویری. 67
3-3-1-2- مدل‌های قیاسی. 67
3-3-1-3- مدل­های ریاضی یا مدل­های نمادی. 67
3-3-1-4- مدل‌های ارزیابی چند معیاری. 67
3-3-1-5- مدل‌های پیش ­بینی کننده 68
3-3-1-6- روش‌های تصمیم ­گیری چند معیاره 68
3-3-2- مدل‌های تصمیم ­گیری چندمعیاره 69
3-3-2-1- مدل تاپسیس 69
3-4- رگرسیون. 73
3-4-1- رگرسیون خطی ساده 74
3-4-2- رگرسیون چند متغیره 74
3-5- آشنایی با خصیصه­ها و ویژگیهای طبیعی شهر بناب 77
3-5-1- موقعیت جغرافیایی شهر بناب 77
3-5-2- ژئومورفولوژی شهرستان بناب 778
3-5-3- شیب 79
3-6- ویژگیهایی اقلیمی. 80
3-6-1- آب و هوا 80
3-6-2- دما(درجه حرارت) 81
3-6-3- روزهای یخبندان. 82
3-6-4- بارندگی. 82
3-6-5- باد 82
3-7- خاک شناسی. 83
3-8- منابع آب 83
3-8-1- آبهای سطحی. 83
3-8-2- آبهای زیر زمینی. 83
3-9- جغرافیای انسانی شهر بناب 84
3-9-1- وجه تسمیه شهر بناب 84
3-9-2- تعداد جمعیت 84
3-9-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت 85
3-9-4- بُعد خانوار. 86
3-9-5- مهاجرت 86
3-10- تحصیلات 88
3-11- خصیصه­های اقتصادی شهر بناب 89
3-11-1- وضعیت فعالیت در شهر بناب 89
3-11-2- اشتغال. 90
3-11-3- صنعت شهر بناب 91
3-11-4- معادن شهر بناب 91
3-12- جمع­بندی. 92
فصل چهارم (ارزیابی میزان تحقق­پذیری مولفه­های شهر خلّاق) 93
4-1- مقدمه 94
4-2- روش شناسی تحقیق. 95
4-3- یافته­ های توصیفی پژوهش 97
4-3-1- جنس 97
4-3-2- سن. 97
4-3-3- وضعیت تحصیلات 98
4-3-4- وضعیت شغلی. 99
4-3-4-1- افراد شاغل. 99
4-3-4-2- افراد غیر شاغل. 99
4-4- بررسی میزان تحقق­پذیری مولفه­های شهر خلّاق در شهر بناب 100
4-4-1- بررسی معیارهای شهر خلّاق در محلات شهر بناب 101
4-4- 2- رتبه­بندی محلات شهر بناب به لحاظ میزان خلّاقیت از طریق مدل تاپسیس 105
4-4-2-1- رتبه­بندی محلات شهر بناب از نظر شاخص سرمایه انسانی. 105
4-4-2-2- رتبه­بندی محلات شهر بناب از نظر شاخص نوآوری. 107
4-4-2-3- رتبه­بندی محلات شهر بناب از نظر شاخص سرمایه اجتماعی. 109
4-4-2-4- رتبه­بندی محلات شهر بناب از نظر شاخص کیفیت زندگی. 111
4-5- بررسی میزان تأثیرگذاری هریک از مؤلفه­های شهر خلّاق در تحقق شهر خلّاق در سطح محلات شهر بناب 115
4-5-1- تحلیل رگرسیون. 115
4-5-2- تحلیلی آماری بر شاخصهای خلّاقیت شهر بناب(براساس یافته­ های پرسشنامه) 117
4-6- آزمون فرضیات 119
4-6-1- فرضیه اول: «به نظر میرسد محلات شهر بناب از نظر مولفه­های شهر خلّاق پتانسیل شهر خلّاق را دارند». 119
4-6-2- فرضیه دوم: « به نظر میرسد میزان تأثیرگذاری هریک از مؤلفه­های شهر خلّاق در تحقق شهر خلّاق در سطح محلات شهر بناب متفاوت است». 122
4-7- جمع­بندی. 125
فصل پنجم (جمع­بندی و نتیجه­گیری و ارائه­ پیشنهادات) 127
5-1- مقدمه 128
5-2- جمع­بندی و نتیجه­گیری. 128
5-3- ارائه­ پیشنهادات 137
منابع و مآخذ 139
الف) منابع فارسی. 139
ب) منابع لاتین. 142
پیوست (پرسشنامه نظر سنجی از شهروندان بناب) 145


فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار2-1: بسترهای اجتماعی شهر خلّاق. 35
نمودار2-2: چشم­انداز شهر خلّاق. 50
نمودار 3- 1: وضعیت گروه های سنی جمعیت مرد شهر بناب در سال1390. 85
نمودار3-2: وضعیت گروه های سنی جمعیت زن شهر بناب در سال 1390. 85
نمودار3-3: مقایسه محل تولد افراد مهاجران شهر بناب 87
نمودار3-4: سهم جمعیت باسواد و بی سواد شهرستان بناب 88
نمودار3-5: توزیع نسبی برآورد شاغلان 10 ساله و بیشتر شهرستان برحسب بخش های فعالیت 90
نمودار 3- 6: توزیع نسبی برآورد شاغلان 10 ساله و بیشتر نقاط شهری برحسب بخشهای فعالیت 91
نمودار 4-1: فراوانی و درصد جنسیت پاسخ ­دهندگان. 97
نمودار4-2: فراوانی و درصد سن پاسخ ­دهندگان. 98
نمودار4-3: فراوانی و درصد تحصیلات پاسخ ­دهندگان. 98
نمودار 4-4: توزیع فراوانی شاغلان به درصد 99
نمودار 4-5: توزیع فراوانی افراد غیر شاغل به درصد 100



فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل2-1: دارایی­های شهر خلّاق. 31
شکل2-2: مقایسه ویژگیهای طبقه خلّاق و شهر خلّاق. 34
شکل 2-3: مدل مفهومی تحقق محلات خلاق در شهر خلاق. 59
شکل 3-1: انواع مدل‌های چندشاخصه 69
شکل4-1: میزان برخورداری از مراکز آموزشی در سطح محلات شهر بناب 104
شکل4-2: اثرات هر یک از مؤلفه­های شهر خلّاق در تحقق شهر خلّاق در محلات شهر بناب 119
شکل4-3: اثرات هر یک از مؤلفه­های شهر خلّاق در تحقق شهر خلّاق در محلات شهر بناب 123


فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول1-1: شاخصهای شهر خلّاق. 15
جدول1- 2: مساحت و جمعیت محلات شهر بناب بر اساس محله­بندی طرح تفصیلی سال 90- 1382. 16
جدول2-1: شاخصهای خلّاقیت اروپایی. 28
جدول2-2: شاخصها و زمینه ­های خلّاقیت در شهرها از دید فلوریدا 28
جدول2-3 : مقایسه ویژگیهای چشم­انداز شهر خلّاق و چشم­انداز منفعت­طلبانه 49
جدول2-4: فهرست شهرهای خلّاق یونسکو. 56
جدول3-1: مساحت و جمعیت محلات شهر بناب براساس محله­بندی طرح تفصیلی سال 90- 1382. 63
جدول3-2: شاخصهای به کار گرفته شده در تحقیق. 65
جدول3- 3: جمعیت شهر بناب به تفکیک جنس(تعداد- درصد) 84
جدول3-4: رشد جمعیت شهر بناب در فاصله سرشماری 1335- 1390. 84
جدول3- 5: وضعیت خانوارهای شهر بناب در مقایسه با کل شهرستان. 86
جدول3- 6: مهاجران وارد شده طی10سال گذشته برحسب آخرین محل اقامت به تفکیک جنس، شهربناب 87
جدول3-7: درصد باسوادی و بیسوادان شهرستان بناب 88
جدول3-8: دانش آموختگان دانشگاهها و موسسات آموزش عالی برحسب جنس، سن و آخرین مدرک تحصیلی- بناب 89
جدول 3-9: توزیع نسبی بر آورد شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات شهر بناب در مقایسه با شهرستان به تفکیک جنس 89
جدول4-1: تحولات جمعیتی شهر بناب از سالهای(65-1390) 101
جدول4-2: مساحت و جمعیت محلات شهر بناب بر اساس محله­بندی طرح تفصیلی سال 90- 1382. 102
جدول4-3: میزان تاپسیس و جایگاه هریک از محلات شهر بناب از نظر شاخص سرمایه انسانی. 106

 
 
 
 
 
 
عنوان                                                                                                  صفحه
فصل اول : کلیات پژوهش
1-1. مقدمه. 1
1-2  بیان مسئله. 2
1-3. سئوالات تحقیق. 4
1-4. اهمیت و ضرورت تحقیق. 4
1-5پیشینه تحقیق. 6
1-5-2 منابع خارجی   8
1-6. فرضیات تحقیق. 10
1-7. اهداف تحقیق. 10
1-7-1 اهداف کلی  10
1-7-2 اهداف اختصاصی. 10
1-8  مشکلات و محدودیت­های تحقیق. 10
فصل دوم: ادبیات، مفاهیم و مبانی پژوهش
2-1 مقدمه: 12
2-2     تعاریف: 12
2-2-1   تعریف پایداری: 12
2-2-2 توسعه پایدار: 15
2-2-3  مفهوم توسعه پایدار روستایی: 18
2-3  سیر تحول مفهومی و نظری توسعه: 20
2-3-1 تراوش گرایی. 23
2-3-2 نظریه روان‌شناختی. 23
2-3-3 نظریه دوگانگی. 24
2-3-4 نظریه مراحل رشد 25
2-3-5 نظریه‌های نو مارکسیستی در تبیین توسعه‌نیافتگی کشورها 25
2-3-6 نظریه وابستگی. 26
2-3-7 نظریه نیازهای اساسی: 27
2-3-8 نظریه ساختارگرایی: 28
2-4  تاریخچه توسعه پایدار: 28
2-5  اصول توسعه پایدار: 30
2-5-1 کنار گذاشتن تصور انسان به‌عنوان مالک محیط: 30
2-5-2 عدالت و برابری 31
2-5-3  آشتی توسعه و پایداری 31
2-5-4 مشارکت و وفاق. 31
2-5-5 مردم محور بودن. 31
2-5-6 برنامه جامع، چرخ­های  تلفیقی. 31
2-5-7 دیدی سیستمی و کل­گرایانه. 31
2-5-8 ساخت، بر روی آنچه وجود دارد 32
2-5-9 انعطاف‌پذیری 32
2-5-10 استفاده عاقلانه از منابع. 32
2-5-11 تفکر جهانی و عمل محلی. 32
2-6  سیر تحول توسعه روستایی: 33
2-6-1 استراتژی‌های توسعه روستایی: 35
2-7  ارزیابی توسعه پایدار روستایی: 40
2-8  رویکرد سیستمی در ارزیابی توسعه پایدار روستایی: 45
2-8-1 تعریف رویکرد سیستمی: 45
2-8-2 فرایند رویکرد سیستمی: 46
2-8-3 اجزای سیستم: 47
2-8-4 انواع سیستم: 48
2-8-5 مزیت­های رویکرد سیستمی: 49
2-9  شبیه­سازی سیستمی در برنامه ­ریزی توسعه پایدار روستایی: 52
2-9-1 دلایل استفاده از شبیه­سازی: 52
2-9-2 موارد استفاده از شبیه­سازی: 53
2-9-3 سیستم داینامیک: 54
2-10  جمع­بندی و نتیجه­گیری 56
فصل سوم: مواد و روش­ها
3-1   مقدمه: 58
3-2 کلیات روش تحقیق: 58
3-3 عملیاتی نمودن فرضیات: 59
3-4 جامعه آماری و روش نمونه‌گیری: 63
3-4-1 معرفی منطقه موردمطالعه: 63
3-4-1-1 رودخانه راوند: 65
3-4-2 اطلاعات کلی روستاهای حُمیل: 66
3-4-2-1 کشاورزی منطقه: 68
3-4-2-2 زمین­شناسی منطقه: 68
3-4-2-3   ارتفاع: 69
 3-4-2-4  شیب: 70
3-4-2-5 اقلیم منطقه: 71
3-4-2-6 بارندگی:    73
3-4-2-7 دما : 74
3-5 ابزار و روش گردآوری داده­ ها: 75
3-6 روش تجزیه‌وتحلیل داده­ ها: 75
3-6-1 ونسیم: 76
3-7 جمع­بندی و نتیجه­گیری: 80
 
فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل ­داده­ ها
4-1. مقدمه: 82
4-2. یافته­ های توصیفی تحقیق: 83
4-2-1 سن پاسخگویان: 83
4-2-2 جنسیت پاسخگویان: 83
4-2-3 وضعیت تحصیلی پاسخگویان: 84
4-3. یافته­ های تحلیلی تحقیق: 84
4-3-1 روابط علت و معلولی شاخص­های توسعه پایدار: 84
4-3-2 دیاگرام علت و معلولی بعد زیست­محیطی توسعه پایدار: 84
4-3-3  دیاگرام علت و معلولی بعد اجتماعی توسعه پایدار: 85
4-3-4 دیاگرام علت و معلولی بعد اقتصادی: 87
4-3-5 دیاگرام علت و معلولی کلی توسعه پایدار روستایی: 89
4-3-6 میزان استانداردشده متغیرهای مدل: 91
4-3-7 دیاگرام جریان: 99
4-4 معادلات مدل توسعه پایدار بخش حمیل: 103
4-5 شبیه‌سازی: 105
4-6 سیاست­گذاری و سناریوسازی: 107
4-7 آزمون فرضیات: 109
4-8 جمع­بندی یافته­ های تحقیق: 113
 
فصل پنجم: جمع­بندی و نتیجه­گیری
4-1. نتیجه­گیری: 114
4-2. پیشنهاد‌ات: 116
منابع 118
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست جداول
جدول2-1: خلاصه­ای از پارادایم­ها و تجربیات توسعه روستایی از دهه 1960 تا دهه 2000. 34
جدول2- 2: ابعاد و شاخص­های پایداری 44
جدول2-3: مقایسه رویکرد سیستمی و رویکرد عقلایی (کلاسیک). 46
جدول 3-1: شاخص­ها و معرف­های توسعه پایدار روستایی 59
جدول3-2: متغیرهای مدل سیستم داینامیک توسعه پایدار. 61
جدول 3-3: اطلاعات کلی از روستاهای بخش حُمیل. 65
جدول 3-4: متوسط بارندگی ماهانه اسلام­آباد غرب در دوره زمانی(1385-1393). 72
جدول 3-5: میانگین دمای ماهانه شهرستان اسلام‌آباد غرب در دوره زمانی(1385-1393). 73
جدول 3-6: نحوه جمع­آوری داده برای معرف­ها 74
جدول 4-1: آمار توصیفی سن پاسخگویان 83
جدول 4-2: توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب متغیر سطح تحصیلات 84
جدول 4-3: مقادیر استانداردشده شاخص­های بعد زیست‌محیطی 91
جدول 4- 4: مقادیر استانداردشده شاخص­های بعد اقتصادی 93
جدول 4-5: مقادیر استاندار شده شاخص­های بعد اجتماعی 95
جدول 4-6: ادامه مقادیر استاندارد شده شاخص­های بعد اجتماعی 97
جدول 4-7 : معادلات شبیه­سازی توسعه پایدار روستایی 103
فهرست نقشه
نقشه3-1: موقعیت بخش حُمیل. 63
نقشه3-2: موقعیت روستاهای بخش حُمیل و رودخانه راوند. 64
نقشه3-3: نقشه گسل محدوده موردمطالعه. 68
نقشه3-4: نقشه سطوح ارتفاعی بخش حُمیل. 69
نقشه3-5: شیب بخش حُمیل. 70
نقشه3-6: نقشه تقسیم­بندی اقلیم بخش حُمیل. 71
فهرست نمودار
نمودار 3-1: میانگین بارش ماهانه شهرستان اسلام­آباد غرب در دوره زمانی(1385-1393). .72
نمودار 3-2: میانگین ماهانه دمای شهرستان اسلام‌آباد غرب در دوره زمانی(1385-1393). 73
نمودار4-1 : شبیه­سازی جمعیت در افق 1404. 105
نمودار4-2 : شبیه­سازی اشتغال در افق 1404. 106
نمودار4-3 : شبیه­سازی منابع طبیعی در افق 1404. 107
نمودار4-4 : سناریو نرخ مهاجرت در افق 1404. 108
نمودار4-5 : سناریو اشتغال‌زایی در افق 1404. 109
نمودار4-6 : روند کاهش میزان سه شاخص اشتغال، جمعیت و منابع طبیعی 110
 فهرست اشکال
شکل 2-1: معیارهای پایداری 14
شکل 2-2: معناشناسی توسعه پایدار. 15
شکل 2- 3: محیط­ها و ابعاد توسعه پایدار. 16
شکل 2-4: روش­های اصلی ارزیابی پایداری 43
شکل 2-5: تفاوت دو دیدگاه سیستمی و جزئی­نگر. 45
.شکل 2-6: اجزای سیستم. 47
شکل 2-7: مراحل مدل‌سازی در سیستم داینامیک. 54
شکل3-1: فرآیند مدل‌سازی. 75
شکل3-2: فرایند مدل‌سازی در پویایی­شناسی سیستم. 76
شکل3-3: دو نمایش معادل از ساختار انباشت و جریان. 79
شکل3-4:  مدل تحلیلی تحقیق 81
شکل4-1: دیاگرام علّی بعد زیست­محیطی توسعه پایدار . 85
شکل4-2: دیاگرام علی بعد اجتماعی توسعه پایدار. 87
شکل4-3: دیاگرام علّی بعد اقتصادی توسعه پایدار. 88

را داشته است .
 
کلید واژه‌ها: مناطق نمونه گردشگری– توسعه پایدار –گردشگری- استان مازندران
 
 
 
 
 
فصل اول
 
کلیات تحقیق
 
 
 
 
1- مقدمه
گردشگری را می‌‌توان از اصلی ترین ارکان اقتصادی جهان و نیز از مفاهیم، اشکال و ارکان توسعه ی پایدار دانست.((Rattanasuwongchai, 1998 که رشد روزافزون و پرشتاب آن بسیاری از صاحبنظران را بر آن داشته است که قرن بیستم را قرن گردشگری بنامند. آنتونیو ساوینیاک، دبیر کل پیشین سازمان جهانگردی در 1998، اعلام کرد:گردشگری در پایان قرن بیستم به صنعت شماره یک جهان تبدیل خواهد شد. (Gee, 1994, 16) براین اساس می‌‌توان دلیل اصلی توسعه گردشگری را غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصت‌های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه دانست که می‌‌تواند امیدهایی را برای کاهش فقر بخصوص در نواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده‌اند، فراهم آورد.(پاپلی یزدی، سقایی،151،1382)در حال حاضر، روش اساسی که در توسعه‌ی گردشگری به کار می‌‌رود، نیز نایل شدن به توسعه پایدار است‌. سیاست توسعه پایدار گردشگری امروزه یک رویکرد عمومی است که از طریق دولت‌‌ها مورد توجه قرار گرفته است. (Altinay and hussain, 2005, 274) نمی توان این نقش را نادیده گرفت که گردشگری به عنوان بزرگترین صنعت خدماتی دنیا، جایگاه ویژه‌ای در توسعه مناطق جغرافیایی دارد (فتوحی و همکاران، 1391، 23)جاذبه‌های گردشگری متناسب با میزان جذابیت‌های خود می‌توانند گردشگران را به سوی خود جلب کنند. در واقع ساختار گردشگری یک مکان در برگیرنده عواملی است که می‌تواند انگیزه بیشتری را برای تقاضای گردشگری در آن مکان فراهم آورد. (Law,2002,142) شکل‌گیری این تقاضاها زمانی امکان پذیر می‌‌باشد که سنجش موجودی و توان بالقوه سرزمین با ملاک‌‌ها و معیارهای مشخص و از پیش طرح‌ریزی شده باشد تا به عنوان پایه‌ای برای تصمیم گیری و برنامه‌ریزی استفاده از زمین در تمام نقاط جهان به کار گرفته شود و در قالب مطالعات برنامه‌ریزی و مدیریت زیست محیطی به منظور حصول به اصل توسعه پایدار باشد(قرخلو و همکاران، 52،1388) امروزه، تجربیات نظری و اجرایی متعددی در سطح دنیا برای مطالعه، بررسی، برنامه‌ریزی و مدیریت مناطق گردشگری وجود دارد، که همگام با پیشرفتهای فناوری روندصعودی دارند. (فتوحی و همکاران، 1391، 23) ایران در زمینه گردشگری، علی رغم توانمندی تاکنون نتوانسته به جایگاه شایسته‌ای در این صنعت دست یابد‌.( بیدختی و نظری، 1388، 49)از این رو با توجه به تجارب کشورهای مختلف منطقه در جهت شناسایی و استفاده از مناطق مستعد در داخل کشور خود و با در نظر داشتن پتانسیل های گردشگری مناطق خود توانسته اند بهره برداری اقتصادی خوبی را برای کشورشان رقم بزنند. لذا با این نگرش در ایران نیز، طرح مناطق نمونه در مرداد ماه سال 1383 مطرح و آیین نامه اجرایی تشکیل و اداره مناطق نمونه در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری تصویب شد. (افتخاری و همکاران، 60)مهم ترین ویژگی مناطق نمونه گردشگری هدایت و مدیریت سرمایه‌‌ها وسرمایه گذاری دریک فضای جغرافیایی با ظرفیت‌های لازم است. (توکلی و همکاران، 1389، 73) مناطق نمونه گردشگری در کشور، طی چند سال اخیر بسیار مورد توجه برنامه‌ریزان و مدیران گردشگری قرار گرفته است و به همین جهت برنامه های مختلفی برای هریک از این مناطق تدوین و اجرا شده است.(نوری کرمانی و کاویانی، 1390) باتوجه به اینکه تفکر ایجاد مناطق نمونه گردشگری در کشور به چند سال اخیر بر می‌‌گردد بنابراین مطالعه راجع به ابعاد مختلف مناطق نمونه گردشگری بسیار محدود بوده است.(نوری و تقی زاده، 1392، 75)
این پژوهش در پنج فصل در مورد نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران گردآوری شده است که در فصل اول مساله تحقیق و اهداف و فرضیات وجامعه آماری، حجم نمونه و روش گردآوری ذکر شده است در فصل دوم به بیان مبانی نظری و تعاریف جامع در مورد گردشگری و مناطق نمونه آن آورده شده است. در فصل سوم در سه بخش جغرافیای طبیعی، جغرافیای انسانی و معرفی کلی مناطق نمونه گردشگری به بررسی محدوده تحقیق(استان مازندران) پرداخته شده است. در فصل چهار به تجزیه و تحلیل داده‌های آماری در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی پرداخته شده است. و در نهایت در فصل پنج نتایج گرفته شده و محدودیت‌‌ها و پیشنهادات در مورد موضوع عنوان شده است.
 
1-1 بیان مساله
استان مازندران دارای 122منطقه نمونه گردشگری است، که تعداد 62منطقه دارای سرمایه گذار بوده و واگذاری آن بصورت قطعی انجام پذیرفته است. و مابقی آن بدلیل عدم واگذاری اراضی از سوی دستگاه های ذیربط بلاتکلیف می‌‌باشند.

همچنین از 122 منطقه تعداد 11 منطقه دارای مطالعات طرح جامع گردشگری می‌‌باشند و مابقی آن فقط دارای مطالعات امکان سنجی بوده که بدون مشخص کردن محدوده می‌‌باشند.
جمعا از 122 منطقه نمونه گردشگری استان تعداد: 

48 منطقه واقع در عرصه های جنگلی و یا مرتعی
 

32 منطقه ساحلی (ساحل دریا وحاشیه رودخانه و دور دریاچه)
 

42 منطقه کوهستانی و ییلاقی
 

32 منطقه دارای کتابچه طرح مصوب و یا در حال تصویب منابع طبیعی (پارک جنگلی واگذار شده یادر حال واگذاری )
 

5 منطقه نیز در خارج از سفر استانی هیات دولت مصوب گردید.
با توجه و در نظر داشتن این امر که مهم ترین ویژگی مناطق نمونه گردشگری هدایت و مدیریت سرمایه‌‌ها و سرمایه گذاری دریک فضای جغرافیایی با ظرفیت‌های لازم است، به واقع این  قابلیت‌‌ها به خوبی کارشناسی و شناسایی نشده شاید تعدد زیاد این مناطق و وسعت کار کلان به سبب مساحت آن سبب بی برنامگی بسیاری از این مناطق برای توسعه و اجرای درست ایجاد درآمد از آن شده است.به نظر می‌‌رسد در نقش آفرینی بیشتر مناطق نمونه گردشگری استان مازندران عواملی چون نامناسب بودن زیرساختها و شبکه حمل ونقل و راه ها، کمبود امکانات رفاهی(هتل‌‌ها و اماکن اقامتی) و بهداشتی، فقدان تبلیغات مناسب و اطلاع رسانی صحیح جهت معرفی این مناطق به گردشگران، پایین بودن آگاهی های عمومی جامعه نسبت به اقتصادی بودن و بازگشت سرمایه گذاری، نامناسب بودن نگرش مردم بومی به مقوله گردشگر و پذیرش گردشگران و همچنین فقدان امنیت جامعه میهمان (گردشگران)و امنیت عمومی در این مناطق به طور عمومی تاثیرگذار بوده است.در این خصوص ضعف قوانین و مقررات حمایتی از بخش خصوصی در این مناطق و کمبود نیروهای متخصص در ادارات مذکور استان که خود عاملی برای کم رنگ تر شدن انگیزه در سرمایه گذاران داخلی و خارجی در جهت توسعه و رونق گردشگری و ارتقای اقتصاد مناطق و کمکی در جهت رفاه و عدالت اجتماعی و زمینه‌سازی برای مشارکت اجتماعی و اقتصادی شهروندان در مناطق مذکور می‌‌باشد.نکته بدیهی این امر عدم هماهنگی منابع طبیعی و سازمان جنگلها و مراتع و شهرداری‌‌ها با سازمان میراث فرهنگی نسبت به واگذاری زمین به بخش خصوصی و انتخاب بهره بردار و سرمایه گذار در جهت اجرای طرح های گردشگری، واقع شدن اراضی اشخاص در حاشیه مناطق نمونه و عدم ارائه مجوز های لازم برای تاسیسات گردشگری که نقش بسزایی در این مناطق ایفا می‌‌کند و نتوانسته آینده‌ای مطمئن در جهت توسعه پایدار و امنیت سرمایه برای سرمایه گذاری خارجی داشته باشد. متاسفانه در بخش دیگر باید به مغایرت بسیاری از طرحهای مورد پسند سرمایه گذاران با طرح های مصوب و قابل اجرا از سوی سازمان جنگلها و مراتع و دستگاه های متولی و مسئول در این زمینه اشاره کرد که از دلایل بسیار تاثیرگذار محسوب می‌‌شود و به عنوان یک اصل مهم اقتصادی می‌‌تواند منابع جدیدی را با هدف کسب درآمد به جای منابع دولتی، با تمام توان و قابلیت هایش داشته باشد.از این رو در پژوهش حاضر سعی شده بصورت کاملا هدفمند بر روی نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری و بهره برداری بهینه از ظرفیت‌‌ها ی گردشگری آن درچارچوبی شفاف، بلند مدت و پایدار داشته باشد و با ارائه راهبردهایی برای توسعه گردشگری پایدار در استان مازنداران ضمن افزایش منفعت و سود اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بتواند در راستای پیشبرد اهداف توسعه منطقه‌ای و ملی نیز نقش مهمی را ایفا کند.
1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجایی که پیدایش و شکل گیری بسیاری از این مناطق یکی از راهکارهای رشد صنعت گردشگری است، شناخت تأثیرات این گونه مناطق بر محرومیت زدایی اجتماعات محلی، دارای اهمیت و ارزش ویژه‌ای است. عموماٌ این مناطق از سطوح وسیع فقر درآمدی، سطوح کم فعالیت‌های اقتصادی، توسعه کم زیرسا ختها، کاهش جمعیت، کاهش نیروی کار و عدم وجود اقتصاد سیاست توسعه‌ای مشخص رنج می‌برند،‌.نگاهی به پژوهش های انجام شده در زمینه گردشگری، نشان می‌‌دهد بحث مناطق نمونه گردشگری و تاثیر این مناطق از ابعاد تازه ی گردشگری است. وجه تمایز پژوهش حاضر با پژوهشهای صورت گرفته ارزیابی نقش و جایگاه این مناطق در توسعه پایدار استان است که با توجه به توان مناطق نمونه ی گردشگری در این استان است که بر این اساس، مناطق نمونه گردشگری در سطح استان مورد ارزیابی قرار گرفته توان گردشگری به همراه مشکلات و تنگناها سطح بندی شده است.این پژوهش سعی دارد به بیان نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران بپردازد.
 
1-3 اهداف تحقیق
1-3-1 هدف کلی
– آگاهی از نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران
 
1-3-2 اهداف جزیی
– شناخت و آگاهی از نقش زمینه هایی ذیل در مناطق نمونه گردشگری در جهت توسعه پایدار در استان مازندران
– سطح توسعه زیرساختهای حمل ونقل
 – کمبود امکانات رفاهی ( هتل‌‌ها و اماکن اقامتی )، بهداشتی در مناطق نمونه گردشگری
 – عدم تبلیغات مناسب در معرفی مناطق نمونه گردشگری
 – پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد مناطق نمونه گردشگری و جاذبه‌های گردشگری در توسعه پایدار
 – مشکلات قانونی و ضعف قوانین و مقررات حمایتی از بخش خصوصی در مناطق نمونه گردشگری
 – نیاز به تغییر نگرش مدیران، سیاستگذاران و مردم به مقوله گردشگر و مناطق گردشگری و پذیرش آن به عنوان یک اصل مهم اقتصادی
 – کمبود نیروهای متخصص
 – فقدان یک برنامه جامع و استراتژیک و همچنین مشخص نبودن هدفها و سیاست‌‌ها در قالب یک   برنامه اجرایی
– شناخت تنگنا‌‌ها و موانع توسعه پایدار در مناطق نمونه گردشگری در مازندران
-ارائه راهکارهای مناسب برای توسعه پایدار در مناطق نمونه گردشگری مازندران
 
1-4 سوال های تحقیق
پرسش اصلی تحقیق (مسأله تحقیق)
مساله اساسی در این تحقیق عدم شناخت و آگاهی از نقش و جایگاه مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران می‌‌باشد. در این تحقیق کوشش خواهد شد به سوالات زیر پاسخ داده شود.
1) تا چه اندازه مناطق نمونه گردشگری در رشد و توسعه پایدار در مازندران تاثیرگذار بوده اند ؟
2) چه موانع و محدودیت هایی برای نقش آفرینی بیشترمناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران وجود دارد ؟
 
1-5 فرضیه های تحقیق
1)به نظر می‌‌رسد ایجاد مناطق نمونه گردشگری در توسعه پایدار استان مازندران تاثیرگذار بوده است.
2) به نظر می‌‌رسد مناطق نمونه گردشگری برای نقش آفرینی بیش تر در توسعه پایدار مازندران با تنگنا و محدودیت مواجه است.
 
1-6 پیشینه مربوطه
1 ) انتظاری و آقایی پور، (1392) در مقاله‌ای با عنوان ” بررسی پتانسیل های اکوتوریسم و ژئوتوریسمی منطقه نمونه گردشگری بیستون با بهره گرفتن از تکنیک swot ” به این نتیجه رسیده اند که سطح آسیب پذیری منطقه به لحاظ توسعه اکوتوریسم و ژئوتوریسم بالا است.ثانیا قابلیت های منطقه از نظر جاذبه های اکوتوریسمی و ژئوتوریسمی بسیار زیاد است ولی کمبود‌‌ها و کاستی هایی در زمینه خدمات و تسهیلات گردشگری، نیروهای متخصص، اطلاع رسانی و تبلیغات مشاهده می‌‌شود‌. بررسی نتایج کمی مطالعه نشان می‌‌دهد که وجود رودخانه و سراب‌‌ها و چشم انداز زیبا و نزدیکی به مرکز استان به عنوان مهمترین نقاط قوت شناخته شده اند، همچنین مهم ترین نقاط ضعف منطقه، نبود مکانهای اقامتی و نبود تبلیغات گسترده و مناسب است‌. از بین فرصت های بیرونی منطقه مهم ترین فرصت‌‌ها امکان و قابلیت شناخته شدن در ایران و جهان و نیز بهبود زیر ساخت‌‌ها و امکانات است‌. همچنین مهم ترین تهدید خارجی منطقه عدم استفاده از کلیه جاذبه های اکوتوریستی و ژئوتوریستی و محرومیت منطقه است‌. با توجه به ارقام حاصل ارزیابی منطقه به روش نشان می‌‌دهد که راهبرد تنوع به عنوان راهبرد اصلی برای توسعه گردشگری طبیعی است‌. ضعف‌‌ها و تهدیدهای منطقه ناشی از عوامل انسانی است و نشان می‌‌دهد که سطح آسیب پذیری منطقه از نظر توسعه و گسترش اکوتوریسم بالا است، که با مدیریت مناسب می‌‌توان آن را برطرف نمود‌. همچنین در ماتریس نقاط قوت اهمیت عوامل طبیعی نمایان است و مسئولان باید به توانایی های اکوتوریستی و ژئوتوریستی منطقه، با توجه به رشد و گسترش روز افزونی که این گرایش از گردشگری در تمام جهان دارد توجه بیش تری داشته باشند و تنها به آثار نپردازند.
2) نوری و تقی زاده، (1392) در این مقاله با عنوان”اولویت بندی مناطق نمونه گردشگری جهت سرمایه گذاری و توسعه منطقه‌ای در شمال غربی استان کرمانشاه ” به این نتیجه رسیده اند که ارتباط مثبت بین رشد اقتصادی و گردشگری می‌‌تواند مشوق سرمایه گذاری در بخش گردشگری باشد. که سرمایه گذاری در کنار جاذبه های گردشگری هنگامی اصولی وعلمی محسوب می‌‌گردد که بر اساس روش‌های علمی صورت پذیرد بر این اساس یکی از روش های مدیریتی، تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه در تصمیم‌گیری را افزایش داده است‌. توان بالای مناطق نمونه گردشگری اورامانات و واقع شدن این مناطق در کنار جاذبه های بکر می‌‌تواند به عنوان نیروی محرک اقتصادی در منطقه باشند.
3) نوری و همکاران، (1391) در تحقیق با عنوان “اولویت بندی قطب های گردشگری استان کرمانشاه براساس پتانسیل مناطق نمونه گردشگری با بهره گرفتن از روش تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس” به این نتیجه رسیده‌اند که داشتن تعداد بالای مناطق نمونه ی گردشگری، نمی تواند نشان از توسعه‌ی گردشگری یک منطقه باشد، بلکه وجود دیگر شاخص‌های گردشگری نیز در توسعه ی این قطب‌‌ها سهم عمدهای دارند؛ به طوری که قطب گردشگری اورامانات با 15 منطقه ی نمونه ی گردشگری در رتبه ی دوم و سایر قطبهای گردشگری در رتبه‌های بعدی قرار دارند. رتبه بندی صورت گرفته نشان میدهد که مناطق نمونه ی گردشگری قطب کرمانشاه برای واگذاری به سرمایه گذاران، در سطح بسیارخوب ارزیابی شده و سرمایه گذاران در این مناطق توجیه اقتصادی داشته و از میزان ریسک پذیری کمتری برخوردارند. همچنین وضعیت مناطق نمونه ی قطب گردشگری اورامانات در سطح متوسط ارزیابی شده اند و سایر قطبها در سطوح بعدی قرار دارند‌. بر این اساس در حال حاضر در استان کرمانشاه باید مناطقی که از نزدیکی نسبی کمتری به وضعیت ایده آل برخوردارند را تقویت و مناطقی که رتبه‌ی بالاتری دارند را برای واگذاری به سرمایه گذاران آماده کرد؛ چون واگذاری مناطق با رتبه ی پایین به سرمایه گذار و سرمایه گذاری توسط سرمایه گذاران در داخل این مناطق، توجیه اقتصادی نداشته و باعث اتلاف منابع و عدم تحقق اهداف خواهد شد‌. از سوی دیگر برنامه‌ریزان گردشگری استان با به کارگیری روش‌های کمی، همچون روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه در تصمیم گیری‌های مدیریتی، می‌‌توانند قابلیت اطمینان تصمیم گیری را افزایش دهند.
4) حاجی نژاد وهمکاران (1391)در مقاله‌ای با عنوان ” تدوین برنامه استراتژیک توسعه گردشگری در مناطق نمونه گردشگری روستایی مطالعه موردی: روستای نمونه گردشگری هجیج در شهرستان پاوه” به این نتیجه رسیده‌اند که روستای هجیج از جاذبه های متنوع به همراه فرهنگ غنی و سنتی و قدمت تاریخی آن نشان دهنده توانایی بالای روستا برای تبدیل به یک منطقه نمونه گردشگری واقعی است. بنابراین تدوین برنامه هدفمند برای توسعه گردشگری روستایی در این منطقه احساس می‌‌شود و توسعه گردشگری روستایی نیازمند ارائه سیاست‌های مناسب در جهت رفع محدودیت‌‌ها و استفاده از مزیت نسبی می‌‌داند.بنابراین با توجه به ارزیابی عوامل داخلی و خارجی در منطقه نمونه گردشگری (s4) با امتیاز وزنی 375/0(وجود معماری منحصر به فرد پلکانی) به عنوان اولین نقطه قوت، (s1)با امتیاز وزنی 325/0(غنای جاذبه های اکوتوریسمی)به عنوان دومین قوت و (s3)با امتیاز وزنی 208/0(انتخاب به عنوان روستای هدف گردشگری)به عنوان قوت های برتر در روستا ارزیابی شده است.محیط درونی 125/4و محیط بیرونی 614/4در توسعه گردشگری منطقه موثر و در یک سطح ارزیابی شده است. همچنین در این روستا ، راهبردهای حداقل – حداکثر و سپس حداکثر – حداکثر قرار گرفته است و بقیه راهبردها در الویت های بعدی قرار گرفته اند بنابراین در مرحله اول باید راهبردهای wo، همچون:1-توسعه و بهبود تورهای سیاحتی و توریستی برای جذب گردشگران به روستا، 2- تبلیغات و شناساندن جاذبه های گردشگری روستا و 3- توسعه زیر ساخت‌‌ها و ترمیم و بهسازی راه های دسترسیی به جاذبه‌‌ها گردشگری (همچون آب، برق، راه، هتل، متل، کمپینگ و. به مرحله اجرا گذاشته و سپس ، راهبردهای حداکثر-حداکثرسازی soبه مرحله اجرا گذاشته شود.
5)فرجی سبکبار و همکاران، (1390) در مقاله‌ای تحت عنوان ” بررسی قابلیت های googel maps API در بازاریابی گردشگری و برنامه‌ریزی سفر ( مطالعه موردی: مناطق نمونه گردشگری حوزه رویان)” به این نتیجه رسیده‌اند که خدمات مکان مبنا به ویژه فن آوری googel maps API با قابلیت های جستجو، مسیریابی و اطلاع رسانی می‌‌تواند مزایای بسیار زیادی برای مدیریت بازاریابی در برنامه‌ریزی سفر مطلوب ارائه نماید‌. اطلاع رسانی در مورد جاذبه های گردشگری (تاریخی، باستان شناسی، طبیعی، فرهنگی، صنایع دستی و غیره )، اطلاعات جغرافیایی( نقشه ها، راه های دسترسی، آب و هوا، مورفولوژی منطقه، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای )، ویزای الکتونیکی، فراهم آوردن امکان خرید و رزرواسیون ، کمک به توسعه اقتصادی مناطق کمتر توسعه یافته، فروش صنایع دستی و استقرار منابع در آن تفریحی و گردشگری از جمله مزایای googel maps API محسوب می‌‌شوند. با توجه به گسترش دست یابی به شبکه جهانی اینترنت دسترسی داشته باشد می‌‌تواند با بهره گرفتن از این سیستم، برنامه سفر خود را تنظیم و از هزینه های آن مطلع گردد. در چنین موقعیتی معمولا سیستم های راهنمای محصولات و خدمات، اطلاعات مورد نیاز مصرف کنندگان را فراهم کرده و فرآیند تصمیم گیری آنان در انتخاب مقصد، اسکان و غیره تسهیل می‌‌نمایند.
6) فیروزی و همکاران، (1390) در مقاله‌ای با عنوان ” ارزیابی توان اکولوژیک منطقه نمونه گردشگری سد شهید عباسپور با تاکید بر توسعه پایدار گردشگری ” به این نتیجه رسیده اند که – با توجه به اینکه قسمت اعظم منطقه دارای شیب بیش از 73/42 درصد است بنابراین نتیجه می‌گیریم که اجرای کاربری تفرج متمرکز، صرف هزینه‌های سنگین اقتصادی را به دنبال خواهد داشت و مقرون به صرفه نیست.- با توجه به شیب‌های زیاد و سنگ و خاک نامناسب در منطقه، این نتیجه حاصل می‌گردد که تفرج گسترده بهترین نوع کاربری توریستی در این منطقه می‌باشد.
– به طور کلی عدم وجود محور یا محورهای مناسب جهت عبور و مرور، دوری و پرت واقع شدن این جزیره برای گردشگران، وجود شیب‌های تند در مسیر، موجب می‌گردد که جزیره فاقد توان و استعداد ذاتی لازم جهت اجرای فعالیت‌های تفرجی باشد. با توجه به شرایط فیزیکی و بیولوژیکی اصلی منطقه و شرایط موجود، که خاک منطقه تغییر پیدا کرده، پوشش گیاهی به صورت مصنوعی کاشت شده و ایجاد و احداث ویلاها و خدمات با هموارسازی محیط و کاهش شیب‌‌ها صورت گرفته که هزینه زیادی به دنبال داشته است، این جزیره به صورت مصنوعی و نه بکر و طبیعی برای توریسم گسترده با 98/67 درصد و توریسم متمرکز با 1/21درصد قابل بهره برداری است و چنانچه حفاظت و کنترل منطقه به صورت اصولی و با مدیریت صحیح اعمال نشود، تخریب منطقه در آینده نزدیک، دور از انتظار نخواهد بود.
7) زیویار، (1390) در مقاله‌ای با عنوان” برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری منطقه نمونه گردشگری علیصدر با بهره گرفتن از swot” به این نتیجه رسید که منطقه نمونه گردشگری علیصدر به سبب حساسیت بالای زیست محیطی خود و در عین داشتن قابلیت های فراوان برای توسعه به ویژه در بخش گردشگری، نیازمند توجه ویژه به مسئله ظرفیت های توسعه است و ایجاد فرصت های اشتغال منتج از توسعه گردشگری در صورت توزیع عادلانه عواید حاصل از آن بعنوان عاملی مهم مطرح بوده که در گرو تعریف مناسب جایگاه نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در منطقه و مشارکت بیشتر اهالی بومی در فرآیند توسعه است و عدم همخوانی کمیت و کیفیت خدمات ارائه شونده به گردشگران با هزینه های آن از دیگر عوامل ضعف منطقه بوده و نیازمند برنامه‌ریزی و ساماندهی است.توسعه پایدار گردشگری در منطقه علیصدر اتخاذ راهبردهایی چون استفاده از پتانسیل های طبیعی محیط برای ارتقاء شرایط زیست محیطی، استفاده حتی الامکان از نیروهای محلی برای اشتغال در فرصت های ایجاد شونده در فرآیند توسعه و بهره برداری، تحلیل میزان کشش اراضی و آستانه های محیطی جهت توسعه، تقویت حس اجتماعی و مشارکت جمعی و سازماندهی تولید محلی همراه است با توسعه گردشگری و پرهیز از رهیافت های مبتنی بر مکانیزم بازار ضروری می‌‌نماید.
8) رکن الدین افتخاری و همکاران، (1390) درمقاله‌ای با عنوان ” نقش مناطق نمونه گردشگری در توسعه مناطق عشایری ( مطالعه موردی: منطقه نمونه گردشگری الوند شهرستان همدان ) “به این نتیجه رسیده اند که تصرف منابع آب عشایر(چشمه‌ها)جهت استفاده در تأسیسات تله‌کابین همچنین به دلیل کم توجهی یا بی توجهی ادارات دولتی مرتبط با عشایر مانند منابع طبیعی، سازمان جنگلها و مراتع و اداره امور عشایر و در رأس آنها استانداری همدان به عنوان هماهنگ کننده فعالیت سایر ادارات و نظارت برعملکرد آنها به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی و‌. باعث شده است که تأسیسات تله کابین بیش از 5/7 هکتاری- که 5 هکتار آن به شیوه غیر کارشناسی از عشایر خریداری شده است که همین امر باعث شده است که در هیچ یک از فعالیتهای تأسیسات تله کابین عشایر حضور و مشارکت نداشته باشند و از منافع حاصل از آن بی بهره باشند. با این شرایط تله کابین می‌تواند توسعه صنعت گردشگری در این منطقه را بدون در نظر گرفتن حقوق و مشارکت جوامع محلی)عشایر منطقه) و همچنین ملاحظات زیست محیطی تحقق بخشد. به سخن دیگر نوع شیوه نگرش در ساخت و ایجاد مجتمع، همان نگرش دهه 70 میلادی یعنی توسعه به معنای کلاسیک آن می‌باشد که بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه مناطق صورت می‌گیرد. توسعه مجتمع تفریحی توریستی تله کابین گنج نامه نه تنها فرایند تخریب منابع طبیعی را فراهم کرده است، بلکه اقتصاد عشایر و بنیانهای اجتماعی عشایر منطقه مورد مطالعه را با چالش‌های جدی رو به رو کرده است که در صورت استمرار این رهیافت، نه تنها توسعه پایدار گردشگری تحقق نخواهد یافت، بلکه با سرمایه گذاری زیادآثار منفی را هم نمی توان به حداقل رساند.
9) فتوحی و همکاران ، (1390)در مقاله‌ای با عنوان ” ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریسمی لندفرم‌‌ها براساس روش پرالونگ مطالعه موردی؛ منطقه نمونه گردشگری بیستون” به این نتیجه رسیده اند که مناطقی مانند منطقه بیستون به علت بالا بودن عیارهای توریسمی به عنوان مناطق نمونه گردشگری مورد اقبال گردشگران قرار گرفته است و بیشترین بازدید از جاذبه‌های گردشگری این منطقه بیشتر به علت زیبایی ظاهری، ارزش تاریخی – فرهنگی و به جهت پر کردن اوقات فراغت و تفریح صورت گرفته است و کمتر از لحاظ ژئوتوریسمی به این مسئله نگاه شده است بر اساس این محاسبات کوه بیستون با 81/0دارای بیشترین ارزش بهره برداری است که به دلیل موقعیت استراتژیکی، وجود آثار تاریخی و فرهنگی کوه بیستون و وجود امکانات نسبی گردشگری در منطقه است که دارای بیشترین ارزش بهره وری میباشد، و جهت انجام فعالیتهای گردشگری چون کوهنوردی، دامنه نوردی، کایت سواری و تیغه نوردی، ایجاد تورهای علمی و توسعه امکاناتی همچون تله کابین و ورزشهای کوهستانی مناسب است که باید برنامه‌ریزی‌های اساسی در زمینه توسعه و گسترش آنها صورت پذیرد. لندفرم رودخانه با میانگین3/0دارای کمترین ارزش بهره وری است لندفرم‌های دیگر دارای ارزش بهرهوری متوسط می‌باشد.با توجه به پتانسیل‌های بالایی که در این لندفرمها وجود دارد عدم وجود برنامه‌ریزی منسجم،

سطح آب زیرزمینی با بهره گرفتن از نرم افزار10ArcGIS از روش میانیابی کریجینگ رسم شد و مقدار افت در سطح دشت به طور متوسط حدود5/30متر بوده است که این امر به عنوان عامل ثانویه برای ایجاد فروچاله شناخته شده است.با توجه به اینکه فروچاله ها در اطراف گسل مدفون قرار دارند تاثیر این گسل مشخص می شود و عامل اصلی ایجاد فروچاله در این دشت می باشد.
کلمات کلیدی: همدان، کبودرآهنگ، فروچاله ، سطح ایستابی
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
فصل اول                                   
مقدمه1
1-1بیان مسئله.2
1-2فرضیات تحقیق4
1-3پیشینه تحقیق.4
1-4اهداف تحقیق.13
1-5روش جمع آوری داده ها.14
1-6 روش تجزیه وتحلیل.14
فصل دوم
مقدمه15
2-1اشکال کارستی15
 2-1-1کارن.15
 2-1-2 دره های خشک.16
 2-1-3چاه های کارستی.16
 2-1-4غارها17
2-1-5 پولیه یا پولژه17
2-1-6دشت کارستی.17
 2-1-7 طاق کارستی.18
   2-1-8پنجره کارستی.18
  2-1-9  پونور یا چاه های مکنده18
 فروچاله ها18
 2-2طبقه بندی فروچاله ها19
1)فروچاله آنترپوژنیک.21
2)پدیده های کارستی21
3)فروچاله سنسواستریکو یا فروچاله تونلی عمیق22
2-2-1فروچاله انحلالی و دولین انحلالی24
2-2-2فروچاله پوش سنگی و نشستی25
2-2-3فروچاله پر شونده و سقوط کننده و فرونشستی26
2-2-4فروچاله مدفون27
2-3زمین شناسی مهندسی پی های کارستی.27
1-تراکم متفاوت و نشست28
2-فرسایش زیرسطحی یا رگاب.28
3-2ایجاد فروچاله29
2-4مخاطرات مناطق کارستی.29
2-4-1خطر ریزش.30
2-4-2خطر فروچاله فرونشستی.30
2-4-3مشکلات ناشی از ایجاد فروچاله ها.31
 
فصل سوم
3-1موقعیت جغرافیایی منطقه.33
3-2زمین شناسی.34
3-3-1زمین شناسی دشت کبودرآهنگ35
3-3اقلیم.38
3-4هیدرولوژی.40
3-5هیدروژئولوژی دشت کبودرآهنگ.41
3-5-1تاثیر ساختمان زمین شناسی در تشکیل منابع آب.41
3-5-2تشکیلات آبرفتی.41
3-5-3تشکیلات آهکی41
3-5-4سایرتشکیلات.42
3-6ژئومورفولوژی43
فصل چهارم
مقدمه.49
4-1مرور بر شرایط هیدروژئولوژی دشت کبودرآهنگ.49
4-2ارزیابی شرایط زیرسطحی دشت کبودرآهنگ بر پایه بررسی چاه های اکتشافی.51
1)چاه اکتشافی خنجر آباد.51
2)چاه اکتشافی عین آباد.51
3)چاه اکتشافی ایده لو.52
4)چاه اکتشافی طاسران52
5)چاه اکتشافی کوریجان.52
6)چاه اکتشافی اورقین.53
7)چاه اکتشافی داق داق آباد53
8)چاه اکتشافی قاپاق تپه.53
9)چاه اکتشافی تپه دبی53
11)چاه پیزومتری بیوک آباد.53
12)چاه پیزومتری یسترلو54
4-2-1ساختار زیرین دشت کبودرآهنگ55
4-3ارزیابی چگونگی افت سطح آب و ظرفیت بهره برداری آب های زیرزمینی 59
4-3-1ارزیابی ظرفیت دشت.59
4-3-2ارزیابی وضعیت افت سطح آب در دشت کبودرآهنگ.62
4-3-3تاثیر افت سطح آب زیرزمینی در توسعه و نشست زمین و فروچاله ها.67
4-4بررسی فرایند تشکیل و توسعه فروچاله ها در منطقه.70
4-4-1تشکیل حفرات توده سنگ بستر.71
4-4-2توسعه حفرات در داخل توده آبرفتی72
4-4-3فروچاله های دشت کبودرآهنگ.73
4-4-3-1پدیده فروچاله73
4-4-3-1نحوه کاربری اراضی در محل فروچاله ها76
4-4-4مخاطرات نوع فروچاله های دشت کبودرآهنگ.79
فصل پنجم
5-1نتایج و پیشنهادات80
5-2اثبات فرضیات82
5-3پیشنهادات82
5-3-1پیشنهاداتی در رابطه با چگونگی بهسازی و ترمیم محل فروچاله83
منابع84
                                              فهرست جداول
جدول 2-1 شش نوع فروچاله با نیمرخ  عرضی و پارامترهایی برای هرنوع.19
جدول 2-2 طبقه بندی نایسیو وهمکاران 23
جدول 1 مشخصات فروچاله های دشت کبودرآهنگ.74
 
 
                                                   فهرست اشکال
شکل شماره3- 1 موقعیت جغرافیایی دشت کبودرآهنگ در استان همدان.33
شکل شماره3- 2موقعیت فروچاله ها در نقشه زمین شناسی.38
شکل شماره3- 4 نقشه ایستگاه های باران سنجی و آبراهه سطحی دشت کبودرآهنگ40
شکل شماره3- 5 نقشه ناهمواری دشت کبودرآهنگ44
شکل شماره3- 6 نقشه طبقات ارتفاعی دشت کبودرآهنگ.46
شکل شماره3- 7 نقشه طبقات شیب دشت کبودرآهنگ47
شکل شماره 3-8 نقشه ژئوموفولوژی دشت کبودرآهنگ48
شکل شماره4- 1 لوگ های زمین شناسی  دشت کبودرآهنگ54
شکل شماره 4-2نقشه موقعیت چاه های اکتشافی در دشت کبودرآهنگ.55
شکل شماره 4-3 نقشه گسل مدفون احتمالی در دشت کبودرآهنگ.57
شکل شماره4- 4نقشه گسل های دشت کبودرآهنگ و فروچاله ها58
شکل شماره4- 5 نقشه پهنه بندی تخلیه سالانه در حوضه کبودرآهنگ.60
شکل شماره 4-6 نقشه پراکندگی چاه های عمیق61
شکل شماره4- 7 نقشه پراکندگی چاه های نیمه عمیق61
شکل شماره4- 8 نقشه انطباق فروچاله ها بر محل چاه های عمیق.62
شکل شماره4-  9 نقشه هم تراز سطح آب زیرزمینی در سال 138064
شکل شماره 4-10 نقشه هم تراز سطح آب زیرزمینی در سال 1390.65
شکل شماره4- 11 نقشه ترکیب خطوط تراز سال های 1380 و 1390.66
شکل  شماره4-12 نمایی از نحوه شکل گیری فروچاله ریزشی77
شکل  شماره4-13 نمایی از فروچاله مدفون.78
شکل5- 1 نمایی از عملیات ترمیم فروچاله84
 
فصل اول
کلیات طرح تحقیق
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
مقدمه
    لندفرم­هایی که با انحلال سنگ­­هایی مثل سنگ آهک، دولومیت، مرمر، ژیپس، و نمک ایجاد می­شوند به عنوان کارست شناخته می­شوند. اشکال کارستی چشم­اندازهایی شامل فروچاله­ها، غارها، چشمه­های بزرگ، دره­های خشک هستند که  با انحلال سنگ بستر به وجود می­آیند. این مناطق غنی از آب ، سنگ آهک، کانی­ها، نفت، و گاز طبیعی هستند. بیشتر مناطق کارستی چشم­اندازهای زیبایی دارند که مناطق شهری در این سایت­ها گسترش یافته است. این مناطق زهکشی سطحی ضعیفی دارند و ریزش­های ناگهانی و اشکال فرونشینی در این مناطق اغلب دیده می­شود. حدود 25% از سطح زمین را مناطق کارستی تشکیل می­دهد که البته مناطق کارستی در سطح زمین توزیع ناهمگونی دارند[1]                        
اصطلاح دولین[1] از واژه اسلووانیایی[2] دولینا[3] گرفته شده که یک لندفرم معکوس است، در کارست­های آهکی اسلووانی دره­های غیرواقعی به صورت چاله­های بسته در آنجا وجود دارد که همان دولینا می­باشند.این اصطلاح اولین بار در نوشته­های سیویچ[4] (1893)به علم وارد شد و در حال حاضر در میان ژئومورفولوژیست­­­های جهان پذیرفته شده است. اصطلاح سینک­هول[5] از فرایندهای انحلالی گرفته شده است. چالابی در سطح زمین که به صورت بسته می­باشد(مانع از دریاچه شدن) ،رسوبات این چاله­ها به وسیله آب شسته شده و در زمین فرو می­روند، درنتیجه سطح زمین به صورت ناگهانی نشست می­ کند و فروریزش اتفاق می­افتد[2]
فروچاله­ها که به آب­فروچاله­ها نیز موسوم هستند و در بعضی موارد، دولین هم نامیده می­شوند، در نتیجه فعالیت­های شیمیایی آب تشکیل می­شود. در سنگ­های آهکی، در محل­هایی که دویا بیشتر از دو گسل وجود دارد بیشترین امکان برای کارستی شدن و ایجاد فروچاله­ها فراهم می­گردد. به همین دلیل فروچاله­ها در زون­های گسله فراوان هستند.این پدیده کارستی از ریزش سقف غار­ها نیز نتیجه می­شود که ناشی  از دست دادن مقاومت سقف غار در اثر اعمال بار حاصل از وزن مواد بالایی و بالاخره جریان یافتن آب به درون آنهاست. تعداد فروچاله­ها باتوجه به شرایط توپوگرافی، زمین­شناسی و نیز میزان کارستی شدن متغیر است. برای مثال اگر دشت­ها را با نواحی تپه ماهوری مقایسه کنیم، خواهیم دید که تعداد آنها در دشت­ها زیاد است ولی ابعاد کوچک دارند؛ در حالی که در نواحی تپه ماهوری تعدادشان کم بوده و ابعاد بزرگتری دارند معمولا در شیب­های تند فروچاله مشاهده نمی­ شود و اگرهم موجود باشد، نتیجه فروریختن سقف غار است. فروچاله­ها به اشکال گوناگون از جمله قیفی شکل، به صورت چاه عمودی و نیز گودی­های دراز دیده می­شوند. عمق آنها ممکن است زیاد باشد و به چند صدمتر برسد. کف فروچاله­ها اغلب با یک لایه ضخیم خاکی- گلی پوشیده شده است وبندرت فاقد پوشش است. کف آنها از رس­های ماسه­ای پوشیده شده است، در مواقع خالی بودن ازآب به عنوان زمین کشاورزی می­توانند مورد استفاده قرار بگیرند[3].

1بیان مسئله
رکن اصلی هر تحقیقی را انتخاب تعریف وبیان مسئله تشکیل می­دهد ؛ زیرا محقق کلیه­ی فعالیت­های تحقیقاتی خود را بر پایه­ی آن شکل می­دهد. در این مرحله ، مسئله تحقیق مشخص می­شود و محقق متوجه می­شود که ناشناخته و مجهول چیست و چه چیزی باید معلوم شود[4].
تقریبا کمی کمتر از یک پنجم سطح زمین را سنگ­های کربناتی با خصوصیات فیزیکی پیچیده پوشیده است .مسائل مربوط به کارست و فرونشینی ها و ریزش ها در سطح زمین به عنوان مسائلی تلقی می شوند که نیاز به تکنیک بسیار پیچیده دارد.با توجه به افزایش تعداد فروچاله ها و فرونشست ها در سطح جهان و بروز خسارات و مشکلات فراوان نیاز به بررسی هر چه بیشتر پیدا کرده است . با توجه به اینکه حدود یک پنجم سطح زمین را سنگ های کربناته در بر گرفته اند ،بروز مشکلات فروچاله و فرونشست در مناطقی مانند  ایالت فلوریدا ،آفریقای جنوبی، منطقه پرم در روسیه نمود پیدا کرده است. یکی از مسائل مهم در بحث کارست، خطرات ناشی از دستکاری محیط یا تحمیل بار اضافی و تغییررفتار هیدرودینامیکی یا خود ماهیت تغییر پذیری کارست است که به صورت­های مختلفی از جمله فروچاله­ها خود را نشان می­دهد. سرزمین­های کارستی باویژگی­های شناخته­شده زمین­شناسی، زمین­ریخت­شناسی و هیدروژئولوژی از مستعدترین مناطق برای تاثیرپذیری از تغییرات وآسیب­هایی­اند که توسط انسان برآن تحمیل می­شوند [5].
اجرای سازه­های زمین­شناسی مهندسی گسترده مانند احداث شهرها و شهرک­های متمرکز ، ساخت ساختمان­های مرتفع، نیروگاه­ها پالایشگاه­ها، سدها و یا ایجاد سازه­های خطی مانند تونل­ها، آزادراه­ها و مسیرهای راه­آهن در مناطق کارستی به مطالعات تفصیلی نیاز دارد. در پروژه­های مهندسی اجرا شده در نواحی کارستی، نشست زمین و ایجاد پدیده­های ژئومورفولوژیکی کارست مانند تشکیل فروچاله­ها از مشکلات متداولی است که در اغلب موارد به بروز خسارات مالی وجانی منجر می­گردد[3].
نزدیک به دو دهه اخیر با توسعه کشاورزی در ایران و به تبع آن افزایش میزان مصرف آب­های زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور نشست زمین و فروچاله­ها رخ داده