«مهارت شهروندی فعال» آن گونه که در بالا تعریف شد، می‌تواند از طریق آموزش های رسمی و غیر رسمی برای شهروندان،ایجاد شهروندی فعال کند (اسکیرینز^[۵۶]، ۲۰۰۱۱: ۲۰۲).

شناخت، تعریف و سنجش شهروندی فعال

در این قسمت از نظر هوسکینز و ماسچرینی (۲۰۰۸)با توجه به تعریف شهروندی فعال،ابعاد مختلف مفهوم فوق را توضیح می‌دهیم؛ در این زمینه شهروندی فعال با توجه به چهار بعد تغییرات اجتماعی، زندگی جمعی، دموکراسی و ارزش‌های دموکراتیک توصیف می شود (هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۴).

۱٫ اعتراض و تغییرات اجتماعی

با اعتراض و تغییر اجتماعی، فعالیت ها جهت می گیرند.می توان به فعالیت هایی اشاره کرد که گاهی اوقات به شکل های غیر متعارف مشارکت یا کنشهای مطابق با مشارکت برمی گردد، مانند اعتراض، تظاهرات، تحریم و اعتصابات سیاسی در اینجا برای عملیاتی کردن بعدفوق یک سوال خاص می توان پرسید:آیا در ۱۲ ماه گذشته فعالیت مشارکتی داشته اید که منجر به« بهبود چیزی» شود یا «مانع از اشتباه شدن کارها و امور» در کشور خود شود؟ لیست فعالیت ها ممکن است شامل موارد مخالف، مانند شرکت در تجمع قانونی، امضا کردن طومار، تحریم محصولات و حتی خرید عمدی برخی از محصولات به دلایل سیاسی، اخلاقی و یا زیست محیطی (تحت عنوان مصرف اخلاقی) باشد.

اعتراض و تغییر اجتماعی نیز به مشارکت و یا اقدام داوطلبانه در فعالیت‌های برگزار شده توسط سازمان های جامعه مدنی اشاره دارد که در جهت ‌پاسخ‌گویی‌ دولت و تغییرات اجتماعی مثبت فعالیت می‌کنند. در پیمایش هوسکینز وماسچرینی (۲۰۰۸) مواردی که به اهدای پول و عضویت در سازمان ها برمی گردد، ضعیف ترین شکل های اعتراض و فعالیت های تغییر اجتماعی را جهت می‌دهد. به طور سنتی، سازمان های غیر دولتی با توجه به شیوه های حرفه ای با درجه بالایی از ساختار های سازمانی و رسمی،در این زمینه فعالیت می کنندوبا اشکال جدید و نوآورانه و با پیدایش و گسترش اینترنت و ICT این فعالیت ها شکل جدیدی به خود گرفته است،اندازه گیری شد(هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۵).

۲٫ زندگی جمعی

بعد دوم، مربوط به زندگی جمعی است. ( مارشال،۱۹۵۰: ۴۰) مفهوم “عضویت در جامعه” را به عنوان یک جنبه از شهروندی معرفی کرد. در نظریه های اجتماعی شهروندی بر ارزش های همبستگی و مشارکت اجتماعی، به عنوان تحقق یک جامعه خوب تمرکز دارند، تاکیدبسیار مهم این است که چگونه مردم در یک جامعه با یکدیگر و دیگران برخورد می‌کنند. «زندگی جمعی» یک شکل از شهروندی فعال است، که افراد در فعالیت هایی که از جامعه حمایت می‌کند، شرکت دارند. به عنوان مثال مشارکت در سازمان های فرهنگی و مذهبی. جامعه به یک گروه از مردم اشاره دارد. شبکه ای از روابط است که در آن مردم با منافع مشترک و بر اساس این منافع مشترک همکاری می‌کنند. همان‌ طور که بس و همکاران (۲۰۰۲) توصیف کردند، یک فرد ممکن است به جوامع مختلف تعلق داشته باشد. جامعه به طور سنتی دارای مفهوم جغرافیایی است، و بسیار به فرد اشاره دارد اما به طور فزاینده، به جهانی شدن، تأکید دارد. کوچک‌ترین واحد خانواده است و واحدهای گسترده تر شهرها، کشورها یا گروهی از کشورها هستند(هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۷).

هوسکینز و ماسچرینی(۲۰۰۸) در پژوهش خود شش سازمان محلی را برای اندازه گیری انتخاب کردند که شامل، سازمان های مذهبی، کسب و کار، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و اولیا و مربیان.و از آن ها درباره هر چهار شاخص عضویت، فعالیت های مشارکت، اهدا کردن پول و کار داوطلبانه و کمک غیر سازمانی سوال کردند.در این زمینه شاخص های ایده آل از نحوه زندگی جمعی نیز شامل میزان شرکت در فعالیت های سازمان یافته و فعالیت های غیر رسمی است و اعمالی که به وضوح با رفتار های مطلوب مساعد مانند رفتارهای یاری رسان به عنوان مثال حتی کمک به همسایه خویش مرتبط است. علاوه بر این، مشارکت باید در طیف گسترده ای از جوامع ممکن بوده و شامل مشارکت رسمی تردر جامعه نیز باشد(هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۷).

۳٫ دموکراسی پاسخگو

بعد مورد استفاده دیگر در تعریف شهروندی فعال، زندگی سیاسی است. این مفهوم، بیش از حد گسترده است و با فعالیت های اعتراض و تغییر اجتماعی دارای ارتباطات نزدیکی است. یکی از جنبه‌های زندگی سیاسی که بسیار مهم است جنبه ای از شهروندی فعال، به نام مشارکت در دموکراسی است. گاهی اوقات به مشارکت به طور متعارف اشاره شده است. این جنبه از شهروندی فعال توسط اوگریس و وست^[۵۷] (۲۰۰۶) با عنوان شناسایی شاخص های سیاسی مطرح شده است.در این زمینه اشکال شهروندی فعال (اوگریس و وست،۲۰۰۶ ،ص۷ )
در مدل نمایندگی یا لیبرال دموکراسی ،انتخاب چند نماینده منتخب برای گروه و یا مردم است که برای مردم تصمیم گیری می‌کنند.در این زمینه حالت متعارف مشارکت سیاسی بر می‌گردد به فعالیت هایی که در مدل دموکراسی نمایندگی برای “مردم” در دسترس است. مشارکت در سیاست محدود به رأی‌ گیری، فعالیت های سیاسی مربوط به شخص، تماس با نمایندگان منتخب و مقامات دولتی است.

شاخص مشارکت در سیستم های نمایندگی به خوبی در بررسی های اخیر قابل ملاحظه است. سه جنبه است که می‌تواند میزان رأی‌ دادن رأی‌ دهندگان، مشارکت در احزاب سیاسی ومیزان نمایندگی زنان در مجلس را اندازه گیری کند.همچنین ما با داده های مربوط به احزاب سیاسی از جمله میزان مشارکت در سازمان‌های سیاسی، داوطلب شدن، اهدا کردن پول و عضویت ،میزان مشارکت سیاسی را می‌توانیم برآورد کنیم.میزان نمایندگی زنان در مجلس نیز مهم است زیرا ارزش های برابری در مشارکت را معین می‌کند(هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۷).

۴٫ ارزش‌های دموکراتیک

تعریف شهروندی فعال نه تنها انواع مشارکت را مورد بررسی قرار می‌دهد، بلکه بر ارزش ها تأکید می‌کند. دلیل این امر این است که، مشارکت، فی نفسه، نه لزوماً برای یک جامعه دموکراتیک که برای حقوق بشر ارزش قائل است. به عنوان مثال، مشارکت دسته جمعی شهروندان در آلمان نازی حقوق بشر و یا ادامه دموکراسی را تضمین نمی کند به منظور اندازه گیری شهروندی فعال، ارزش های درگیر در تعامل لازم است ارزشهایی دموکراتیک باشد.

منظور مان را از ارزش چنین معنی می‌کنیم که «باور پایدار , یک حالت خاص از رفتار است ،که از نظر شخصی و اجتماعی نسبت به حالت های جایگزین رفتار و دیگرحالات ارجح تر است و یا اعتقادات جهانی (‌در مورد رفتار مطلوب) مختلف است که مبنای فرآیندهای نگرشی می شود.ارزش ها به طور خاص، چون مبنایی برای انتخاب‌های ما هستند» ( کانر و بکر ۱۹۹۴، ص (۶۸،(هوسکینز و ماسچرسنی، ۲۰۰۸: ۴۶۷).