مقدمه 2
بیان مسئله 4
اهمیت و ضرورت تحقیق 9
اهداف پژوهش 10
فرضیه های پژوهش 11
تعاریف مفهومی- عملیاتی 11
فصل دوم: پیشینه پژوهش
شناسایی متغیرها 14
نظریه های عملکرد شغلی 19
عملکرد سازمانی 22
انگیزش 23
دیدگاه مهارت های انگیزش 28
انواع صفات انگیزش 30
تبحر شخصی 30
صفات مجموعه اضطراب 31
پیشینه ی پژوهش 33
نظریه های انگیزش 36
نظریه های معاصر انگیزش 40
نظریه نیازهای بالفعل مورای 41
نظریه انگیزش و بهداشت روانی 42
نظریه نیازهای سه گانه مک کللند 43
نظریه های فرایندی 44
نظریه انتظار 44
تئوری انتظار و عدالت 45
فنون انگیزش و کاربرد آن ها در سازمان 45
بخش دوم: خلاقیت 48
پیشینه خلاقیت 48
مفهوم خلاقیت 49
ارزشیابی پروژه ای 52
تعریف خلاقیت و مولفه های آن 53
ویژگی های خلاقیت 54
تفاوت خلاقیت با نوآوری 55
ویژگی های شخصیت خلاق 57
بهره وری در سازمان و توسعه نیروی انسانی 58
تعریف خلاقیت از دیدگاه روان شناسی 59
موانع خلاقیت 59
رابطه کارایی خلاقیت در مدیریت 62
راه های رشد خلاقیت 64
فرآیند خلاقیت 65
روش های انگیزش به خلاقیت و نوآوری 68
فنون ایجاد رغبت به خلاقیت 70
ویژگی های افراد خلاق 73
مقایسه معلمان خلاق با غیرخلاق 74
جمع بندی 75
پیشینه تحقیقات داخلی 79
تحقیقات خارجی 83
فصل سوم: روش پژوهش
روش پژوهش 87
متغیرهای پژوهش 87
جامعه آماری 87
حجم نمونه و روش نمونه گیری 88
ابزار پژوهش 88
روائی و پایائی 88
روش اجرای پژوهش 90
روش تجزیه و تحلیل داده ها 91
فصل چهارم: یافته های پژوهش
یافته های توصیفی پژوهش 93
آمار استنباطی 95
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
تفسیر نتایج 99
محدودیت ها 102
پیشنهادات 102
منابع 104
چکیده انگلیسی
چکیده
یکی از موضوعاتی که امروزه مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت است چگونگی ارتباط بین انگیزش و خلاقیت با عملکرد شغلی است.
در آموزش و پرورش معلمان مدارس را یکی از مهم ترین عوامل خلاق در امر آموزش و پرورش می دانند زیرا امر تدریس و یادگیری که محور تمامی فعالیت های آموزش و پرورش است به گونه عمده در مدرسه صورت می گیرد به همین دلیل بررسی عوامل موثر بر خلاقیت و انگیزش در بین دبیران، اصلی جدایی ناپذیر در مدیریت هر نظام پویا است.
هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط انگیزش خلاقیت با عملکرد شغلی دبیران مدارس متوسطه ی اول شهرستان کنگاور است روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و در زمره ی پژوهش های کاربردی قرار می گیرد جامعه ی آماری شامل تمامی دبیران مقطع متوسطه اول شهرستان کنگاور است و بر اساس جدول مورگان 200نفر از دبیران به شیوه ی تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند برای گردآوری داده ها از 3 پرسشنامه انگیزش شغلی، خلاقیت و عملکرد شغلی استفاده شد پرسشنامه ها با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند.
یافته های پژوهش نشان می دهد که ارتباط معنادار قوی و مثبتی بین میزان خلاقیت، انگیزش و عملکرد شغلی در افراد وجود دارد.
نتیجه گیری در پایان با بهره گرفتن از نتایج پژوهش راهکارهای برای ارتقای توانمندی خلاقیت و ارتقای انگیزه آنها برای داشتن عملکرد بهتر در مدارس و سایر مراکز مشابه ارائه شد.
کلمات کلیدی :رابطه انگیزش ،خلاقیت، عملکرد شغلی، مقطع متوسطه
مقدمه
یکی از موضوعاتی که امروزه مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت است، چگونگی ارتباط بین انگیزش و ابعاد آن با خلاقیت است.
خلاقیت به عنوان مسئله ای مهم برای افراد، نهادها و روی هم رفته، برای همه جوامع به دلیل ارتباط آن با انعطاف پذیری و تولید بسیار مهم و اساسی است (رانکو[1]، 2004). کروگاگلیاردی[2](2003). بر این باورند که مهمترین عامل در رشد و پیشرفت بشر در تمام زمینه ها نوآوری و خلاقیت است به همین دلیل نوآوری عامل مهمی در تمامی سازمان ها در محیط پررقابت کنونی است.
در آموزش و پرورش، معلمان مدارس را یکی از مهم ترین عوامل خلاق در امر آموزش و پرورش می دانند زیرا امر تدریس و یادگیری که محور تمامی فعالیت های آموزشی و پرورشی است، به گونه ای عمده در مدرسه صورت می گیرد (لانگمن[3]، 1985:85) به همین دلیل بررسی عوامل موثر بر خلاقیت و فعالیت در بین دبیران، اصلی، جدایی ناپذیر در مدیریت هر نظام پویا است ارزشیابی و آگاهی از عوامل موثر بر نظام خلاق؛ اثربخشی مدرسه، کارکنان و سازمان را افزایش می دهد و از بی نظمی و از هم پاشیدگی آن جلوگیری می کند همچنین، در شرایطی که سیاست گذاران و رهبران آموزشی دغدغه ی اطمینان از برآورده شدن اهداف تعلیم و تربیت را دارند، این اطمینان زمانی امکان پذیر است که معلمان کارآمد و نوآور داشته باشیم (خنیفر[4]،1383:63).
هم چنین تعلیم و تربیت به یک معنا عبارت است از رشد قوه قضاوت صحیح در افراد تقلید از دیگران یا پیروی از تمایلات و عادات، سبب رکود فکری و عجز او در برابر مسائل و مشکلات است امروزه جامعه نیازمند افرادی است که فکر و خرد را حاکم بر اعمال و افکار خویش قرار می دهند و مشکلات را به گونه ابتکاری از سر راه خود بر می دارند.
در روند تحولات عظیم بشری و عصر پر تکاپوی فناوری و بمباران اطلاعاتی و تحلیل رفتن منابع طبیعی و تهاجم ارتباطی که هرلحظه اختراع و اکتشافی، دگرگونیهای ژرفی در نحوه زندگی و روابط و نگرشها از خود برجای میگذارد، نیاز به « شعلههای بینش درونی و خلاقیت» امری گریزناپذیر است درحالیکه هیچیک از ما دقیقاً نمیدانیم در آینده چه چیز در انتظار ماست، برخی حقایق و نیازهای آینده به نحو فرآینده ای رخ مینمایاند. یکی از این حقایق آن است که باید کوشش قابلملاحظهای برای به دست آوردن تصویر وسیع، پربار و دقیقتر از آینده انجام دهیم؛ بهویژه این امر برای سیستم آموزشی حائز اهمیت و حیاتی است و قسمت عمده مواد درسی باید برای کمک به دانش آموزان جهت گسترش، پرمایه کردن و دقیقتر کردن تصویر آنان از آینده اختصاص داده شود، زیرا اگر تصویر یک جامعه از آینده بیشازحد کوچک، کممایه و بیشازحد نادرست باشد، نظام آموزش، آن جامعه را دچار اشتباه نموده، و رسالت خویش را بهدرستی انجام نداده است. (کاکیا، لیدا؛ جوانبخت جعفر؛ کیانی محمدعلی،1383)
تصویر دانش آموزان از آینده تعیینکننده آن است که انگیزش آنان در یادگیری چیست و آنها در پی چه دستاوردهایی هستند. این تصویر، همچنین تعیینکننده توانایی آنان برای زندگی، سازش و رشد کردن در یک جامعه پر از تحول میباشد و نتیجه آن به میزان وسیعی تعیینکننده تاریخ آینده است.
لازمه این تحول، نظام آموزش متحول است که برای رسیدن به آن نیاز به یک خیزش و عزم جمعی مبتنی بر سختکوشی، تعهد و خلاقیت است و برای رسیدن به این خواستهها اهداف زیر قابلتأمل است.
-بسط و تقویت هر چه بیشتر توانایی دو بار نگریستن و دوباره اندیشیدن به مسائل، مقررات روشها، فنون و بهطورکلی هر آنچه یک معلم در رابطه با شغلش بهنوعی با آن درگیر است.
-زیر سؤال بردن اسطورههای ذهنی معلمان درباره نحوه کلاس داری، تدریس محتوای آموزش، تکلیف، ارزشیابی و .
-تفهیم و تبلیغ این پیام که رویکرد خلاقانه میتواند باری از دوش معلمان بردارد و فضای یاددهی- یادگیری را لذتبخشتر و بانشاطتر نماید و از فعالیتهای فرسایشی آنها بکاهد.
-بالا بردن حس خوداتکایی معلمان برای بروز هر چه بیشتر نواندیشی و نوآوری و خلاقیت آنها
-بنابراین خلاقیت و نوآوری لازمه و پیشدرآمد توسعه پیشرفت و تعالی یک سازمان و جامعه است و آگاهی از متون و تکنیکهای آن ضرورتی اجتنابناپذیر برای دبیران، کارکنان و پژوهشگران علاقهمند است. (کاکیا، لیدا؛ جوانبخت جعفر؛ کیانی محمدعلی،1385)
افزایش خلاقیت در سازمانها میتواند به ارتقای کیفیت و کمیت و کیفیت خدمات، کاهش هزینهها و جلوگیری از اتلاف منابع و با تبع افزایش کارایی و بهرهوری و ایجاد انگیزش و رضایت شغلی در کارکنان منجر گردد و با بهرهجویی از متون خلاقیت و نوآوری در آموزشوپرورش خواهیم توانست به طریقی کار آورد اثربخشی به اهداف خود رسید، سازمان و جامعه پیشرفته داشته باشیم. (آیزنگ، آرنولد، ماولی(1972) منصور 1372)
بیان مساله
بررسی و شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی یکی از برنامههای مهم آموزشوپرورش در بخش کلان محسوب میشود. تا از این طریق عوامل مرتبط با آن مانند جذب آموزشوپرورش و حفظ دبیران به شکل بهتری توسط وزارت آموزشوپرورش برنامهریزی و اجرا شود. ( سید جوادی، 1381)
متغیرهای زیادی وجود دارد که عملکرد شغلی را در دبیران تحت تأثیر قرار میدهند. در این بررسی انگیزش و خلاقیت متغیرهایی هستند که رابطه آنها با عملکرد شغلی موردبررسی قرار میگیرد.
انگیزش ازجمله متغیرهای مهم و اساسی جهت افزایش عملکرد لازم در دبیران در سیستم آموزشی کشور میباشد در وسیعترین سطح، مفهوم انگیزش شغلی میتواند در طبقه جای گیرد.
قدیمیترین دیدگاه، انگیزش را بهعنوان یک ویژگی یا مجموعهای از ویژگیهای شخصیتی تلقی میکند. در این دیدگاه، انگیزش به تفاوتهای فردی در صفاتی که به رفتار کاری و عملکرد شغلی مربوطند، اشاره دارد. مشکل اساسی این دیدگاه، حیطه گزینش کارکنان علاقمند به انگیزش شغلی، مشخص کردن انگیزش و نیز ارزیابی دقیق تفاوتهای فردی در ارتباط با آن می باشد. طرفداران این دیدگاه معتقدند که تفاوتهای فردی در عملکرد شغلی اغلب بر اساس انگیزش متداول و معمول تبیین میگردند( ارشدی، 1386)