منبع: (اسدی و نادری مهدیی، ۱۳۹۰).
۹-۲ مفهوم کشاورزی زیستی
کشاورزی زیستی[۳۳] به عنوان یکی از مصادیق کشاورزی پایدار با هدف استفاده کمتر از نهادههای بیرونی مطرح میباشد و دو نقش حیاتی و مهم را در کشاورزی ایفا میکند که شامل: تولید محصولات سالم در کشاورزی و حفاظت از محیطزیست میباشد(رامش [۳۴]و همکاران، ۲۰۰۵). کشاورزی زیستی، یک نظام تلفیقی مبتنی بر اصول زیستی و بومشناسی میباشد. در این نظام به جای استفاده از نهادههای خارجی نظیر انواع کودهای شیمیایی و آفتکشها، از تناوب زراعی با بقولات، مالچ، انواع کودهای آلی نظیر کودسبز، کمپوست، کودهای حیوانی و کودهای زیستی استفاده میشود تا ضمن ذخیره موادغذایی در خاک، علفهای هرز و آفات، کنترل شوند(خرمدل و همکاران، ۱۳۸۹). همچنین جهت افزایش عملکرد محصول از نهادههای زیستی به جای نهادههای شیمیایی استفاده میشود که افزودن این نهادهها به خاک سبب بهبود کیفیت خاک و افزایش باروری خاک و عملکرد محصول میشود(سینگ و همکاران[۳۵]، ۲۰۱۳). تعاریف کشاورزیزیستی در جدول شماره ۳-۲ ارائه شده است.
جدول ۳-۲ تعاریف کشاورزی زیستی
سال
محقق
تعاریف
۱۳۸۴
کوچکی و همکاران
یک نظام مدیریتی جامع است که کمیت و کیفیت محصولات از تولید تا فراوری و انتقال به مصرفکننده، سلامت خاک، گیاه، حیوان، انسان، میکروارگانیسمها و محیط سیارهی زمین به عنوان یک موجود زندهی واحد، اصول بومشناسی و محیطزیست، اصول عدالت و روابط اجتماعی و احترام به مخلوقات و اصول پایداری زیستی در آن مدنظر است.
۲۰۰۵
رامش و همکاران
به حداقل رساندن استفاده از نهادههای خارج از مزرعه و استفاده از نهادههای درون مزرعهای به منظور افزایش سلامت کشاورزی و حفظ محیطزیست.
۲۰۰۷
اسکوبار و هیو[۳۶]
یک نظام تولید موادغذایی با بهره گرفتن از مواد طبیعی به منظور حفظ سلامت انسان و حفاظت از منابعطبیعی و محیطزیست برای نسلهای آینده در حالی که از نظر اقتصادی پایدار و بادوام است .
۲۰۱۰
گافسی[۳۷] و همکاران
از نهادههای شیمیایی استفاده نمیکند وبه بهبود فرایندهای زیستی و زیستمحیطی و حفظ سلامت موجودات زنده کمک میکند .
۱۳۹۱
سواری و همکاران
یک نظام تولیدی است که از مصرف کودهای معدنی مصنوعی، مواد شیمیایی، تنظیم کنندههای رشد و افزودنیهای خوراک دام اجتناب میورزد و از روشهایی همانند تناوب زراعی، استفاده از بقایای گیاهی و کودهای دامی، تناوب با بقولات، پسماندههای آلی و کنترل زیستی برای حذف تعادل استفاده میکند. این نوع کشاورزی دلالت بر زنده بودن دارد و مزرعه را به عنوان موجودی زنده تلقی میکند که تمام اجزای تشکیل دهندهی آن بر یکدیگر اثر متقابل میگذارند.
منبع: محقق
۱۰-۲ اهداف کشاورزی زیستی
کشاورزیزیستی که از سالهای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به عنوان یک کشاورزی کاملأ خاص مطرح بوده و دارای روش های ویژهای میباشد، در سالهای اخیر تقریبا در تمام کشورهای جهان به طور گسترده و روزافزونی مورد توجه قرار گرفته است و در سطح دنیا هر روزه کشاورزان بیشتری به نظامهای تولیدی زیستی روی میآورند. استانداردها در کشاورزی زیستی شامل اصول، قواعد، اهداف، پیشنهادها و ضرورتهایی هستند که باید در کلیهی مراحل تولید و فراوری تا مصرف رعایت شوند(قربانی و همکاران، ۱۳۸۸). از جمله اهداف کشاورزی زیستی موارد زیر را شامل میشود.
پایداری کشاورزی بومی
حفظ تنوع ژنتیکی نظامهای تولید
سازگاری با محیط زیست
تولید غذا با کیفیت و کمیت کافی و مناسب
کنترل علفهای هرز، بیماری‌ها و آفات با تأکید عمده بر استفاده از روشهایی چون تناوب زراعی، بکارگیری دشمنان طبیعی، تنوع کوهای آلی و کودهای زیستی
به حداکثر رساندن تکیه بر منابع تجدیدپذیر مشتق شده از مزرعه
حفظ سلامتی کشاورزان و تولیدکنندگان از طریق ایجاد زیستبوم سالم
اتکا بر منابع محلی
اهداف کشاورزی زیستی
تنوع یا گوناگونی کشت
بازیافت زبالههای حیوانی و گیاهی به عنوان کود برای برگرداندن مواد مغذی به خاک
استفاده معقول از منابع طبیعی
حفاظت از منابع آب و گونه های زیستی و بهرهبرداری صحیح از آنها
