فهرست مطالب

 

فصل اول: کلیات پژوهش 9
1-1- مقدمه 10

 

1-2- بیان مسئله 10

 

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 11

 

1-4- اهداف پژوهش 13

 

1-5- سوال‌های پژوهش 13

 

1-6- فرضیه‌های پژوهش 14

 

1-7- روش پژوهش 14

 

1-7-1- روش اجرای پژوهش 14

 

1-7-2- روش گردآوری داده‌ها 15

 

1-7-3- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 15

 

1-8- جامعه و نمونه آماری پژوهش 15

 

1-9- قلمرو پژوهش 15

 

1-9-1- قلمرو موضوعی پژوهش 15

 

1-9-2- قلمرو مکانی پژوهش 15

 

1-9-3- قلمرو زمانی پژوهش 16

 

1-10- تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش 16

 

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش 17
2-1- مقدمه 18

 

2-2- مبانی نظری سرمایه اجتماعی 18

 

2-2-1- تعریف سرمایه اجتماعی 20

 

2-2-2- نظریه‌های سرمایه اجتماعی 22

 

2-2-3- منابع سرمایه اجتماعی 25

 

2-2-4- ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی 28

 

2-2-5- مزایای سرمایه اجتماعی در سازمان 31

 

1-1- مبانی نظری رفتار شهروندی سازمانی 34

 

1-1-1- رفتار شهروندی سازمانی در قالب تمایز بین واژه‌های نقش و فرانقش   41

 

1-1-2- رفتار شهروندی سازمانی به عنوان تمام رفتارهای مثبت در داخل سازمان 43

 

1-2- دیدگاه‌های صاحب‌نظران در مفهوم رفتار شهروندی سازمانی   44

 

1-2-1- دیدگاه چستر بارنارد در رفتار شهروندی سازمانی 44

 

1-2-2- دیدگاه کاتز و کاهن در رفتار شهروندی سازمانی 45

 

1-2-3- دیدگاه اسمیت در رفتار شهروندی سازمانی 46

 

1-2-4- دیدگاه اورگان در رفتار شهروندی سازمانی 47

 

1-2-5- دیدگاه گراهام در رفتار شهروندی سازمانی 49

 

1-2-6- دیدگاه بورمن و همکاران در رفتار شهروندی سازمانی 51

 

1-3- سیاستهای تشویق رفتار شهروندی سازمانی 54

 

1-3-1- گزینش و استخدام 54

 

1-3-2- آموزش و توسعه 54

 

1-3-3- ارزیابی عملکرد و جبران خدمات 55

 

1-3-4- سیستم های غیر رسمی 55

 

1-4- موانع بروز رفتار شهروندی سازمانی 55

 

1-5- مزایای رفتار شهروندی سازمانی 57

 

2-3- مرور پیشینه پژوهش 62

 

2-3-1- پژوهش‌های داخلی 62

 

2-3-2- پژوهش‌های خارجی 63

 

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش 66
3-1- مقدمه 67

 

3-2- روش تحقیق 67

 

3-2-1- روش تحقیق بر حسب هدف 68

 

3-2-2- نوع پژوهش 68

 

3-2-3- قلمرو پژوهش 69

 

3-3- جامعه و نمونه آماری پژوهش 69

 

3-3-1- انتخاب نمونه 70

 

3-3-2- روش نمونه‌گیری 70

 

3-4- ابزار گردآوری داده ها 71

 

3-5- بررسی روایی و پایایی پرسشنامه 71

 

3-5-1- روایی (اعتبار) پرسش‌نامه 71

 

3-5-2- روایی محتوا 72

 

3-5-3- روایی سازه 72

 

3-5-4- پایایی پرسشنامه 73

 

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 74

 

3-6-1- معیارهای سنجش برازش مدل معادلات ساختاری 75

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 77
4-1- مقدمه 78

 

1-6- آمار توصیفی 78

 

1-6-1- جنسیت پاسخگویان 79

 

4-1-1- سن پاسخگویان 80

 

1-6-2- میزان تحصیلات پاسخ‌گویان 81

 

1-6-3- سابقه کار 82

 

1-7- آزمون مدل مفهومی و فرضیه‌های پژوهشی 83

 

1-7-1- بیان مدل 83

 

1-7-2- تخمین مدل 84

 

1-7-3- ارزیابی تناسب مدل 86

 

1-7-4- آزمون مدل‌های اندازه‌گیری و بارهای عاملی 89

 

1-7-5- آزمون فرضیات پژوهش بر اساس روش مدلسازی معادلات ساختاری   91

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری 96
5-1- مقدمه 97

 

1-8- یافته‌های پژوهش 97

 

5-2- پیشنهادهای کاربردی تحقیق 99

 

1-9- پیشنهاد برای پژوهشگران آتی 100

 

1-10- محدودیت‌های تحقیق 100

 

منابع و مآخذ 102

 

پیوست: پرسشنامه پژوهش 107

 

1-1- مقدمه

 

در جوامع امروزی علاوه بر سرمایه‌های فیزیکی، انسانی و اقتصادی نوع دیگری از سرمایه مورد بحث قرار می‌گیرد که سرمایه اجتماعی نامیده می شود. میزان و نحوه‌ی تعاملات اجتماعی در سازمان که امروزه از آن به عنوان سرمایه اجتماعی یاد می‌کنند ، از مهم‌ترین موضوعات مورد بررسی جامعه‌شناسان است  (پوتنام, 2005). سرمایه اجتماعی بر خلاف سایر سرمایه ها به صورت فیزیکی وجود ندارد بلکه حاصل تعاملات و هنجارهای گروهی و اجتماعی بوده و از طرف دیگر افزایش آن می تواند موجب پایین آمدن جدی سطح هزینه های اداره جوامع و نیز هزینه های عملیاتی سازمان ها گردد. سرمایه اجتماعی را می توان حاصل پدیده هایی از جمله اعتماد متقابل، تعامل اجتماعی متقابل، احساس هویت جمعی دانست، بنابراین رعایت عدالت در سازمان ها موجب نگهداری هر چه بیشتر سرمایه اجتماعی و وجود سازمانی با پرداخت های عادلانه می گردد (بیکزاد و فرزانه, 1390).

 

از دوران گذشته‌، توجه به سازمان‌ها به عنوان بازیگران اجتماعی و نیز دقت صاحب نظران به نیازها و مسائل مرتبط با سازمان، زمینه مساعدی را برای گسترش مفهوم سرمایه اجتماعی در حیطه سازمان ایجاد نموده است. سرمایه اجتماعی از یک منظر پدیده‌ای مدیریتی است و برای آن ویژگی‌های گوناگونی تعریف شده که شامل اعتماد (هنجار)، ارزش ها و رفتارهای مشترک، ارتباطات، همکاری، تعهد‌‌‌ متقابل ، شناخت متقابل و شبکه‌ها می‌باشد  (اندیشمند, 1388). و از سوی دیگر سرمایه اجتماعی بستر مناسبی برای بهره‌وری سرمایه انسانی و فیزیکی و راهی برای نیل به موفقیت و بهبود عملکرد سازمان قلمداد می‌شود. مدیران و کسانی که بتوانند در سازمان سرمایه اجتماعی ایجاد کنند، راه کامیابی شغلی و سازمانی خود را هموار می سازند  (بوردیو, 2007).

 

1-2- بیان مسئله

 

در سازمانی همچون سازمان امور مالیاتی، منابع انسانی می‌تواند از اهمیتی دوچندان برخوردار باشد. از سویی، اهمیت تکیه بر عنصر مالیات به عنوان مهمترین منبع درآمد دولت و بهترین اهرم و ابزار مالی دولت در جهت تامین منابع مالی و تثبیت اقتصادی و توزیع بهینه درآمد و ثروت افراد بر کسی پوشیده نیست  (امیرخوانی و پورعزت, 1387). از سوی دیگر در یک نگاه گذرا به نظام‌های مالیاتی دیگر کشورها می‌توان گفت که عمده‌ترین عامل موثر در وصول مالیات پس از درآمد ملی، نیروی انسانی است به گونه‌ای که سایر عوامل از قبیل تجهیزات سرمایه‌ای و تکنولوژیکی نه تنها به عنوان عوامل جایگزین کامل نیروی انسانی تلقی نمی‌شوند، بلکه در یک ترکیب بهینه با آن می‌توانند به افزایش کارایی نیروی انسانی کمک کنند. اصلاحات مالیاتی در کشورهای مختلف، نقش نیروی انسانی در افزایش نظام مالیاتی را مورد توجه قرار داده‌اند  (Requna, 2003).

 

مرور ادبیات نظری و پیشینه پژوهش نشان می‌دهد که در پژوهش‌های معدودی به خصوص در داخل کشور به بررسی تاثیر ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی بر پیامدهای شغلی کارکنان از جمله عملکرد شغلی و رفتار شهروندی سازمانی آن‌ها پرداخته شده است. به خصوص در رابطه با فضای سازمان‌های دولتی و به طور خاص سازمان امور مالیاتی که نقش کلیدی در تامین بودجه دولت به عهده دارد به این موضوع توجه کمی شده است. با توجه به اهمیت یادشده برای عملکرد نیروی انسانی در سازمان‌های دولتی و به خصوص سازمان امور مالیاتی، این پژوهش با هدف پاسخ به پرسش‌ اصلی زیر انجام می‌شود:

 

ابعاد سرمایه اجتماعی چگونه و با چه شدتی باعث بهبود عملکرد شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره امور مالیاتی استان یزد می‌شوند؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

 

بهبود مستمر عملکرد سازمان‌ها در سایه توجه به سرمایه اجتماعی، نیروی عظیم هم افزایی ایجاد می‌کند که این نیروها می‌تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت های تعالی سازمانی شود. دولت‌ها، سازمان ها و مؤسسات تلاش بسیاری را در این مورد اعمال می‌کنند. بنابراین برای رشد و توسعه که پیش نیاز اساسی آن بهبود عملکرد سازمانها است، باید متغیرهای سرمایه اجتماعی شناخته شود و به بهترین نحو ممکن مورد بهره برداری قرار گیرد  (پوتنام, 2005).

 

بخش زیادی از تفاوت های میان سازمان های امروزی به قابلیت و ظرفیت منابع انسانی آنها بر می گردد. رقبای ما می توانند از مزیت های دیگر مانند تکنولوژی، دسترسی جهانی یا از سیستم های فناوری اطلاعات کپی برداری کنند و به سادگی در این زمینه از ما پیشی بگیرند، تنها منبع کاملا منحصر به فرد و نامحدود در هر