استاد مشاور
دکتر علیرضا ربیع
شهریورماه سال 1390
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه. 1
1-2- بیان مسئله. 2
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 3
1-4- اهداف تحقیق 4
1-4-1- اهداف اصلی 4
1-4-2- اهداف فرعی 4
1-5- فرضیات تحقیق 5
1-5-1- فرضیات اصلی 5
1-5-2- فرضیات فرعی 5
1-6- نوع و روش تحقیق 5
1-7- روش گردآوری اطلاعات 6
1-8- جامعه آماری 6
1-9- روش نمونه گیری 7
1-10- قلمرو تحقیق 7
1-10-1- قلمرو موضوعی 7
1-10-2- قلمرو مکانی 7
1-10-3- قلمرو زمانی 7
1-11- تعریف مفاهیم و واژگان کلیدی 8
1-11-1- نظام مدیریت دانش 8
1-11-1-1- انواع نظام‌های مدیریت دانش 9
1-11-2- خلاقیت. 10
1-11-3- نهاد دانش محور. 11
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1- مبانی نظری 12
2-1-1- مقدمه. 12
2-1-2- مدیریت دانش 14
2-1-3- سازمان (نهاد) دانش محور. 55
2-1-4- خلاقیت. 59
2-2- پیشینه تحقیق 79
2-2-1- تحقیقات داخلی 79
2-2-2- تحقیقات خارجی 82
2-2-3- مقایسه پیشینه تحقیقات با موضوع این تحقیق 84
2-3- چارچوب مفهومی تحقیق 84
2-4- جمع بندی 85
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه. 87
3-2- روش تحقیق 88
3-3- متغیرهای تحقیق 89
3-4- جامعه آماری 89
3-5- نمونه آماری 91
3-6- ابزار جمع آوری اطلاعات 92
3-7- روایی و پایایی مصاحبه. 93
3-8- شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات 96
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات
4-1- مقدمه. 99
4-2- تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه. 99
4-2-1- مصاحبه با مدیرعامل شرکت تحقیقات صنایع فرناس آریا 99
4-2-2- مصاحبه با مدیر فناوری شرکت اینوتکس ایران 101
4-2-3- مصاحبه با مدیرعامل شرکت سپهر اندیش دارمان 102
4-2-4- مصاحبه با مدیرعامل شرکت مشاوره مهندسی نداک. 104
4-2-5- مصاحبه با مدیردپارتمان طرح‌ریزی پروژه‌های شرکت گسترش‌اندیشه پویا 106
4-2-6- مصاحبه با مدیرتوسعه و بهبود محصول شرکت مشاوران توسعه آینده. 107
4-2-7- مصاحبه با مدیرعامل شرکت فرا روش صبا 109
4-3- خصوصیات شرکتهای مورد مطالعه. 111
4-3-1- خصوصیات شرکت تحقیقات صنایع فرناس آریا 111
4-3-2- خصوصیات شرکت اینوتکس ایران 112
4-3-3- خصوصیات شرکت سپهر اندیش دارمان 113
4-3-4- خصوصیات شرکت مشاوره مهندسی نداک. 113
4-3-5- خصوصیات شرکت گسترش اندیشه پویا 115
4-3-6- خصوصیات شرکت مشاوران توسعه آینده. 116
4-3-7- خصوصیات شرکت فرا روش صبا 117
4-4- نتایج تجزیه و تحلیل 119
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه. 120
5-2- تحلیلی بر سوالات پژوهش 120
5-2-1- نتایچ بدست آمده از سوالات 120
5-3- نتیجه گیری 121
5-4- پیشنهادات بر مبنای یافته‌های تحقیق 122
5-5- پیشنهادات برای پژوهشهای آتی 123
5-6- محدودیتهای تحقیق 124
منابع و مأخذ
6-1- منابع فارسی 125
6-2- منابع انگلیسی 129
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در عصر حاضر که عصر دانایی نامیده می‌شود، سازمانها شاهد محیط‌هایی هستند که روز به روز پویاتر و چالش برانگیزتر می‌شوند. تغییر و تحول جزء جدایی ناپذیر دنیای امروزی است، به عبارت دیگر تنها جزء ثابت تغییر است. امروزه به سرمایه‌های نامشهود و معنوی که همان دانش نامیده می‌شوند، به عنوان یک عامل مهم و حیاتی می‌نگرند. به بیان دیگر، سازمانهایی در برابر تغییرها و تحولها پیروز خواهند بود که بتوانند سرمایه نامشهود و معنوی (دانش) خود را بهبود و توسعه بخشند (ملکی نیا، بجانی، 1388).
مدیریت دانش فرآیند خلق ارزش از دارایی‌های نامحسوس سازمان است. دارایی‌های نامحسوس همچنین بعنوان سرمایه‌ی معنوی، شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی یا سرمایه مشتری می‌باشد. سرمایه‌ی انسانی، قدرت مغز و معلومات کارکنان در سازمان می‌باشد. سرمایه‌ی ساختاری نیز به دارایی‌های معنوی اطلاق می‌شود که نمی‌تواند به آسانی توسط کارکنان به خانه برده شود (لیبوویتز[1] ، 1957).
نظام (سیستم)های اصلی مدیریت دانش عبارتند از: نظام‌های مدیریت اسناد و مدارک، نظام‌های پشتیبان تصمیم، نظام‌های پشتیبان گروه، نظام‌های اطلاعاتی مدیران اجرایی، نظام‌های مدیریت جریان کار، و نظام‌های مدیریت ارتباط با مشتری (جاشاپارا، 2004).
بدون تردید “خلاقیت و نوآوری” یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ویژگی‌های انسان است که تقریبا همه ابعاد و جنبه‌های زندگی و تمدن وی را تحت تاثیر کامل خود قرارمی‌دهد. در واقع تمام علوم و فنون و هنرها و به‌طور کلی همه تمدن انسان محصول خلاقیت است و در این خصوص نقش تکوینی و تکاملی دارد (زمین پرداز، 1389).
پل رومر[2] که از منتقدان «اقتصاد دانش» به شمار می‌آید، گفته است فقط منابع دانش و تفکرات، دارای استعداد نامحدودی برای رشد هستند. انتقال نظام‌مند دانش، به طور عام بر کل فعالیت سازمان و به طور خاص بر کار تک‌تک اعضا و کارکنان آن تأثیر می‌گذارد، به همه آنان سود رسانده و اثربخشی، کارآیی و بهره وری را افزایش می‌دهد. به این ترتیب، خلاقیت‌ها از کاربرد دانش موجود و خلق نظرات جدید در انتقال نظام‌مند دانش، ریشه می‌گیرند و انتقال‌دهندگان، دریافت‌کنندگان و واسطه‌های دانش مورد نیاز، به دلیل تسهیم دانش، قیمتی مناسب را به شکل پیشرفت در کار و یا کسب موقعیت بهتر، دریافت می‌نمایند (عبدالکریمی، 1382).
1-2- بیان مسئله
شاید بتوان یکی از مهم‌ترین ارکان مدیریت دانش را اجرا و پیاده سازی آن در سازمان برد، چرا که دیگر موارد مرتبط با آن، همگی به عنوان مقدمه‌ای برای بستر سازی و استفاده از آنها برای تحقق عملی مدیریت دانش به‌کار می‌روند. برای اینکه مدیریت دانش قابلیت اصلی سازمان شود، وجود سه مولفه مهم اجتماعی- فرهنگی، سازمانی و فناوری ضروری است. با ترکیب این مولفه‌ها نظام مدیریت دانش خلق می‌شود (عدلی، 1383). بسیاری از نظام‌های مدیریت دانش با طراحی و ادغام فناوریهای مختلفی توسعه یافته اند. تمام نظام‌های مدیریت دانش به دنبال تامین انتظارات مدیریت ارشد نظیر نرخ بازده، سرمایه گذاری و افزایش اثربخشی است. در سازمانهایی که چالش آنها تولید کالا و ارائه خدمات با توجه به نیازهای درحال تغییر مشتریان است، بهبود فرآیندهای مدیریت با توانایی سازمان در کسب، توزیع و استفاده از دانش جدید همراه است (جاشاپارا، 2004).
از سوی دیگر خلاقیت یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ویژگی‌های انسان است که تقریبا همه ابعاد و جنبه‌های زندگی و تمدن وی را تحت تاثیر کامل خود قرارمی‌دهد. تمام علوم و فنون و هنرها و به‌طور کلی همه تمدن انسان محصول خلاقیت است. انسان با خلاقیت می‌تواند خود را توانا‌تر کند، بر طبیعت با عظمت غالب شود، جهان اسرار آمیز را بشناسد و مسائل و مشکلات عدیده حیات خودرا حل نماید. از این رو خلاقیت را محور حرکت جهانی قرن حاضر می‌دانند (زمین پرداز، 1389).
از این جهت که نهادهای دانش محور برای گسترش و کاربرد نوآوری و اختراع تشکیل می‌شوند، این پژوهش سعی دارد تا ضمن روشن ساختن ابعاد خلاقیت و نظام مدیریت دانش در نهادهای دانش‌محور، تاثیر نظام مدیریت دانش را بر خلاقیت سازمانی را مشخص نموده و پیشنهاداتی در خصوص بالا بردن این میزان تاثیر ارائه نماید.
