۲-آمادگی
خصوصیت افراد خلاق و نوآور
عصر کنونی دوره تحولات شتابنده و غیر قابل پیش بینی است. وضعیت کنونی مدیریت در جامعه ما بیانگر عدم توازن میان پیچیدگی هاست. سازمان ها برای مقابله با تهدیدهای محیطی و استفاده از فرصت های احتمالی، ناچارند ظرفیت ها و توانمندی های درونی خود را بشناسند. ضعف ها را ترمیم کنند و به تقویت نقاط قوت بپردازند. مسایل و مشکلات مدیریت آنچنان پیچیده و در هم تنیده است که تشخیص مشکل به تنهایی میسر نیست. ماهیت انسانی سازمان ها وپیچیده بودن رفتارهای کارکنان و مدیران، این پیچیدگی را دو چندان کرده است.
به طور کلی با مطالعه ویژگی ها و خصوصیات افراد خلاق در متون علمی روان شناسی، مدیریت و سایر علوم مربوطه، می توان درجمع بندی، این ویژگی را به صورت زیر تقسیم بندی یا طبقه بندی نمود.
۱٫ خصوصیات شناختی افراد خلاق و نوآور
منظور از ویژگی های شناختی خلاقیت در نظر گرفتن ویژگی ها و خصوصیات ذهنی و فکری تشکیل دهنده خلاقیت است. زیرا همان گونه که می دانیم یکی از عناصر و مولفه های خلاقیت، بعد ذهنی و شناختی آن است. افراد خلاق سال های زیادی را برای کسب دانش و تسلط بر موضوع مورد علاقه خود صرف می کنند، افراد خلاق، ضرورتاً دارای ضریب هوشی بالایی نیستند. نسبت به مسائل، حساسیت دارند، در برقراری ارتباط سیال میان چیزها، انعطاف دارند. به جای کلمه ها به تصاویر ذهنی می اندیشند، با تلفیق اطلاعات گوناگون آنها را به نحو مناسبی مورد استفاده قرار می دهند. عمده ترین نشانه های شناختی در افراد خلاق عبارتند از: کنجکاوی زیاد، بازی با ایده‌ها، آینده نگری و پیش‌بینی ، افکار غیر‌معمول، خوش فکری و ادراک حسی (به نقل از مهرآذر، ۱۳۹۱: ۸۶).
۲٫خصوصیات شخصیتی افراد خلاق و نوآور
آشنایی با ویژگی های شناختی افراد خلاق، موجب شناسایی کافی از خلاقیت این گونه افراد نمی شود، لذا لازم است به ویژگی ها یا نشانه های شخصیتی افراد خلاق نیز توجه شود ویژگی های شخصیتی شامل: انگیزه ها،عواطف، هیجانات، نگرش ها، علایق و عادات اجتماعی است . مطالعات متعدد بارون ،(۱۹۸۱) روی افراد خلاق و خلاقیت آنها مجموعه ای ازصفات اساسی را به دست داد . این پژوهش گر بعد از پانزده سال مطالعه بر این عقیده ست که افراد خلاق دارای ویژگی های زیر هستند:
افراد خلاق برای زیبایی ارزش زیاد قائل هستند، علائق گسترده دارند، به طرف پیچیدگی ها جلب می شوند، انرژی زیاد دارند، مستقل از قضاوت دیگران عمل می کنند و خود پیرو هستند . توانایی های شهودی دارند، از اعتماد به نفس بالا برخوردارند، توانایی حل یا ادغام خصوصیات متضاد را در شخصیت خود دارند و راجع به خلاقیت درک روشنی دارند (شهر آرای و همکاران، ۱۳۸۱: ۵۸).
«عناصر اساسی شخصیتی خلاقیت ، متضمن خصایصی چون : خوش بینی، خویشتن داری، تخیل خلاق، توانایی ابراز عواطف، تاکید روی عوامل زیبای، رغبت ها و علائق متعدد ووسیع، جویای تنش و تعارض ها، بیم نداشتن از برخورد به تناقض ها و تفاوت ها می باشد.
در مطالعه دیگری بیان شده است، اشخاص خلاق، به ویژه مستعد آنند که مستقل، ناهمرنگ، غیر معمول، و حتی تک رو باشند، احتمالا از علایق گسترده ای برخوردارند، نسبت به تجربه های تازه بازترند، واجد انعطاف پذیری رفتاری و شناختی برجسته تری هستند و شهامت مخاطره پذیری بیشتری دارند (به نقل از مهرآذر،۸۹:۱۳۹۱).
در نهایت می توان گفت، عمده ترین نشانه های شخصیتی خلاقیت عبارتند از : صداقت با خود و خود سازماندهی، مزاح و رک گویی ، تعهد و نظم، نوع دوستی و سادگی رفتار، آستانه تحمل بالا و قدرت مقابله، علایق گسترده، میل به تغییر، پشتکار و جدیت (پیرخایفی و همکاران، ۱۳۸۶: ۴۲).
افروز (۱۳۸۵) ویژگی های افراد خلاق در ابعاد شناختی، روانی و انگیزشی را به صورت زیر توصیف نموده است :
| *کنجکاوی | *شوخ طبعی |
| *هوشمندی | *متهور بودن |
| *بلند اندیشی | *خود انضباطی |
| *آزاد اندیشی | *اعتماد به نفس |
| *ابتکار و اصالت | *ابتکار و اصالت |
| *صراحت و قاطعیت | *قضاوت مستقل |
| *پیرو یاهمنوا نبودن | *سلامت روانی و کلامی |
| *برخورداری از تفکر منطقی |
