فصل اول 1
1-1 مقدمه 2
2-1 بیان مسئله 2
3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق 5
4-1 اهداف تحقیق 7
5-1 پیشینه تحقیق 8
6-1 سؤالات و فرضیات تحقیق 10
7-1 نوع تحقیق 11
8-1 قلمرو تحقیق 11
1-8-1 قلمرو مکانی تحقیق 11
2-8-1 قلمرو زمانی تحقیق 12
3-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق 12
9-1 نتایج مورد انتظار و استفاده کنندگان از نتایج تحقیق 12
10-1 تعریف اصطلاحات 13
11-1 ساختار کلی تحقیق 14
فصل دوم 16
1-2 مقدمه 17
2-2 گزارشگری مالی 17
3-2 اهداف گزارشگری مالی 19
4-2 ویژگیهای کیفی گزارشگری مالی 20
1-4-2 مربوط بودن 20
2-4-2 ارائه صحیح 20
3-4-2 بی طرفی 20
4-4-2 احتیاط 21
5-4-2 کامل بودن 21
6-4-2 قابل مقایسه بودن 21
8-4-2 درست و منصفانه بودن : 22
9-4-2 به موقع بودن 22
10-4-2 هزینه و فایده 23
11-4-2 ارائه مستقیم اطلاعات 23
12-4-2 مورد قبول جامعه 23
13-4-2 توانایی پیش بینی 23
15-4-2 قابل اعتماد بودن (قابلیت اتکاء) 23
5-2 عوامل مؤثر بر قابلیت اتکاء گزارشات مالی 24
6-2 مجموعه قوانین SEC در مورد دفعات گزارش دهی موقت 26
7-2 تاثیر تعداد دفعات گزارش دهی بر منابع اطلاعاتی رقابت 27
8-2 عوامل تاثیرگذار بر تصمیم شرکت بابت فراوانی دفعات گزارش دهی 28
9-2 عوامل موثر بر به موقع بودن گزارشگری مالی 30
1-9-2 اندازه شرکت: 31
2-9-2 قدمت شرکت: 32
3-9-2 سودآوری و رشد شرکت: 32
4-9-2 ساختار سرمایه شرکت: 33
5-9-2 حجم معاملات سهام: 33
10-2 استفاده کنندگان گزارشات مالی و نیازهای اطلاعاتی آنان 34
11-2 هزینه های گزارشگری 35
1-11-2 هزینه های جمع آوری و پردازش اطلاعات : 36
2-11-2 هزینه های قضایی : 36
3-11-2 هزینه های سیاسی : 36
4-11-2 هزینه های رقابت : 37
5-11-2 هزینه های منجر به محدودیت بر رفتار مدیران : 37
12-2 روش های بهبود گزارشگری مالی در حمایت از استفاده کنندگان 37
1-12-2 گزارشگری انعطاف پذیر: 38
2-12-2 گزارشگری بخشهای مجزا : 38
3-12-2 توضیح ماهیت فعالیت شرکتها : 39
4-12-2 تهیه اطلاعاتی درباره چشم انداز آتی شرکتها : 39
5-12-2 اطلاعاتی درمورد رقبای تجاری : 39
6-12-2 انتقال سریع اطلاعات درباره تغییرات با اهمیت: 40
7-12-2 انتقال مؤثر و کارآمد اطلاعات: 40
8-12-2 افشای اطلاعات غیرمالی: 40
9-12-2 اطلاعات مربوط به سهامداران: 40
13-2 عدم تقارن اطلاعاتی 41
14-2 نظریه عدم تقارن اطلاعات 42
15-2 معیارهای اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی 44
1-15-2 مبناهای بازار : 44
1-1-15-2 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش 44
1-1-1-15-2 اجزای تشکیل دهنده دامنه پیشنهادی خرید و فروش سهام 46
2-1-15-2 هزینه های انتخاب نادرست 47
2-15-2 مبنای حسابداری 48
1-2-15-2 کیفیت اقلام تعهدی 48
16-2 تجزیه و تحلیل عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه 49
1-16-2 شکافهای اطلاعاتی: 51
2-16-2 شکاف کیفیت: 51
3-16-2 شکاف گزارشگری: 51
4-16-2 شکاف قابل فهم بودن: 51
5-16-2 شکاف ادراکی: 51
6-16-2 شکاف ارزش: 52
17-2 تاثیر افشای اطلاعات بر عدم تقارن اطلاعاتی 52
18-2 پیامد های عدم تقارن اطلاعاتی 53
19-2 راه حل های کاهش عدم تقارن اطلاعاتی 53
20-2 هزینه سرمایه 56
21-2 تعریف هزینه سرمایه 56
22-2 کاربرد مفهوم هزینه سرمایه 57
23-2 اجزای تشکیل دهنده هزینه سرمایه 58
1-23-2 هزینه بدهی 58
2-23-2 هزینه حقوق صاحبان سهام 58
24-2 محاسبه هزینه سرمایه : 59
25-2 مدل های تخمین هزینه سرمایه : 59
1-25-2 میانگین موزون هزینه سرمایه 59
2-25-2 تخمین هزینه سرمایه سهام با بهره گرفتن از مدل قیمت گذاری دارایی سرمایهای 61
3-25-2 روش «بازده اوراق قرضه به اضافه صرفه ریسک» 65
4-25-2 روش نسبت درآمد به قیمت سهام (E/P) 65
5-25-2 روش جریان نقدی تنزیل شده (DCF) 66
26-2 افشای اطلاعات و هزینه سرمایه 67
27-2 پیشینه تحقیق 68
28-2 جمع بندی نتایج و مرور پژوهش های گذشته 94
29-2 خلاصه فصل 101
فصل سوم 102
1-3 مقدمه 103
2-3 روش تحقیق 103
3-3 قلمرو تحقیق 106
1-3-3 قلمرو مکانی : 106
2-3-3 قلمرو زمانی : 106
4-3-3 قلمرو موضوعی تحقیق 106
4-3 جامعه آماری : 106
5-3 نمونه آماری : 107
6-3 سؤالات و فرضیه های تحقیق 107
7-3 مدل های مورد استفاده جهت آزمون فرضیه ها 108
1-7-3 آزمون فرضیه اول « عدم تقارن اطلاعاتی » 108
2-7-3 آزمون فرضیه دوم « هزینه سرمایه » 111
8-3 روش و ابزار جمع آوری داده ها 112
9-3 ماهیت داده های مورد استفاده 112
10-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها 115
11-3 نرم افزار های مورد استفاده 123
فصل چهارم 124
1-4 مقدمه 125
2-4 تحلیل آماری داده های مدل های تحقیق 126
3-4 تبیین شرایط برازش مدل 127
4-4 رویکرد اول : روش حداقل مربعات معمولی 131
1-4-4 نتایج آزمون فرضیه اول 131
2-4-4 نتایج آزمون فرضیه دوم 133
5-4 رویکرد دوم: روش VAR 134
1-5-4 وقفه بهینه 135
6-4 برآورد الگوی تحقیق 135
1-6-4 توابع عکس العمل آنی (ضربه – پاسخ) 135
2-6-4 تجزیه واریانس 135
7-4 نتیجه آزمون فرضیه اول 136
8-4 نتیجه آزمون فرضیه دوم 137
9-4 نتیجه گیری 139
فصل پنجم 140
1-5 مقدمه 141
2-5 خلاصه تحقیق 141
3-5 تحلیل نتایج آزمون فرضیه ها 142
1-3-5 تحلیل نتایج آزمون فرضیه اول – روش حداقل مربعات معمولی 142
2-3-5 تحلیل نتایج آزمون فرضیه اول – روش VAR 142
3-3-5 تحلیل نتایج آزمون فرضیه دوم – روش حداقل مربعات معمولی 143
4-3-5 تحلیل نتایج آزمون فرضیه دوم – روش VAR 143
4-5 محدودیت های تحقیق 144
5-5 پیشنهادهای تحقیق 144
1-5-5 پیشنهاد برای استفاده کنندگان از تحقیق 144
2-5-5 پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 144
6-5 خلاصه فصل 145
ضمائم و پیوست ها 146
منابع 158
مقدمه
آگاه شدن بازار از عملکرد شرکت، کاهش توزیع نادرست اطلاعات موثر در تصمیم گیری استفاده کنندگان در بازار سرمایه را به همراه دارد. انتشار اطلاعات بموقع از سوی شرکت ها، کاهش شکاف انتظارات سرمایه گذاران، کاهش مزیت اطلاعاتی برخی سرمایه گذاران و در نتیجه، کاهش اثر عدم تقارن اطلاعاتی بر هزینهی سرمایه را در پی دارد.
از طرفی در تحقیقاتی رابطه بین شفافیت اطلاعات حسابداری (بارث و همکاران[1]، 2009) و کیفیت گزارشگری مالی (عرب مازار و طالبیان، 1387) بر هزینه سرمایه مورد مطالعه قرار گرفته که نتایج این پژوهش ها نشان می دهد که افزایش در شفافیت اطلاعات حسابداری و کیفیت گزارشگری مالی منجر به کاهش هزینه سرمایه می شود.
از این رو، تحقیق حاضر در نظر دارد تا تاثیر دفعات گزارشگری مالی شرکت ها را بر عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی سالهای 1385 تا 1390 مورد بررسی قرار دهد.
2-1 بیان مسئله
یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح، داشتن اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع است، که اگر به درستی فراهم و پردارش نشود، اثرات منفی برای تصمیم گیرنده در پی خواهد داشت. از سوی دیگر، چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حایز اهمیت است؛ در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورت نامتقارن، در بین افراد توزیع شود، می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوع واحد، سبب شود (قائمی و وطن پرست، 1384).
هدف از افشای اطلاعات، کاهش توزیع نادرست اطلاعات موثر در تصمیم گیری استفاده کنندگان، در بازار سرمایه است. در صورتی که اطلاعات، نادرست توزیع شود، گروهی دارای اطلاعات بیشتری خواهند بود که این امر باعث به وجود آمدن شرایطی نامساوی برای تصمیم گیری خواهد شد.
یکی از کاربرد های بالقوه اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت ها، کاهش شکاف انتظارات سرمایه گذاران، کاهش مزیت اطلاعاتی برخی سرمایه گذاران و در نتیجه، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بر هزینه سرمایه است. این استدلال به وسیله آکرلوف[2] (1970) مطرح شده که عدم تقارن اطلاعاتی به دلیل گزینش نادرست، هزینه هایی در معاملات ایجاد می کند. اگر اطلاعات، نادرست توزیع شود، گروهی دارای اطلاعات بیشتری خواهند بود که به آن ها (معامله گران) آگاه گفته می شود. این وضعیت باعث به وجود آمدن شرایطی خواهد شد که به تصمیم گیری نادرست گروهی که دارای اطلاعات کمتر هستند، می انجامد.
از دیدگاه نظری، اثر تعداد و دفعات گزارش بر عدم تقارن اطلاعاتی نامشخص است. مجموعه ای از بررسی های تحلیلی در این زمینه ( دیاموند[3]، 1985؛ لاندهولم[4]، 1991؛ بوشمن[5]، 1991) نشان می دهد که افشاگری عمومی منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می گردند. لذا افزایش تعداد گزارشات مالی می تواند به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی منجر شود اما تنها در صورتی که این مجموعه گزارشات، اطلاعات بیشتری را در دسترس عموم قرار دهد.
گیگلر و همر[6] (1998) نشان دادند که تکرار بیشتر افشاگری های مالی اجباری و الزامی، ممکن است افشاگری های داوطلبانه و غیر الزامی شرکت را کاهش دهد. بعلاوه دفعات بالای گزارش یک شرکت می تواند تولید اطلاعات توسط واسطه های مالی همچون تحلیلگران مالی و نشریات اقتصادی را افزایش یا کاهش دهد.
برون و روزف[7] (1979) شواهدی برای مفید بودن و اهمیت گزارش های کوتاه مدت بر بازنگری های تحلیلگر و بهبود پیش بینی های درآمدی آنها ارائه کردند. از این دیدگاه، اطلاعات بیشتر در قیمت های سهام قرار گرفته است که منجر به افزایش در کارایی بازار سهام می گردد. همچنین انتظار می رود که سطح اطلاعات کوتاه مدت عدم اطمینان در بازار را کاهش دهد و متعاقبأ ارزش کامل (مطلق) غیره منتظره بودن درآمد ها در تاریخ اعلام کاهش می یابد.
لذا همانگونه که مشاهده می شود زمانی که تاثیر دفعات گزارش های مالی را بر سایر منابع اطلاعاتی مورد بررسی قرار می دهیم این سوال که، چگونه دفعات گزارش مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی اثر گذار خواهد بود ، پیچیده تر خواهد شد. بطور مشابه، این موضوع بصورت مفهومی مشخص نیست که، چگونه دفعات گزارش های مالی بر هزینه حقوق صاحبان سهام اثر خواهد گذاشت. در حالی که بررسی های اولیه در این زمینه همچون دیاموند و ورچیا[8](1991)، بطور کلی بیان می داشتند که، افشاگری های بیشتر منجر به هزینه کمتر حقوق صاحبان از طریق کاهش انتخاب ناسازگار و ریسک های تخمین خواهد شد، اما بررسی های بعدی نقطه نظرات دیگری را ارائه می نمودند. بعلاوه، هوگز و همکاران[9] (2007) در مقاله ای تحت عنوان “عدم تقارن اطلاعاتی، گوناگونی[10] و هزینه سرمایه” و لامبرت و همکاران[11] (2007) در مقاله خود با عنوان “اطلاعات حسابداری، افشا و هزینه سرمایه” به این نتیجه رسیدند که افشاگری ها هیچگونه اثری بر هزینه حقوق صاحبان سهام نخواهند داشت. البته در صورتی که، تنها اطلاعات را به ریسک های متنوع انتقال دهند.
ون بوسکرک[12] (2012) نیز هیچگونه مصداقی را که نشان دهد عدم تقارن اطلاعاتی، برای شرکت هایی که سطح بالاتری از افشا را دارند کمتر می باشد، پیدا نکرده است. بطور مشابه، بررسی های تجربی قبلی نشان دهنده مستندات و شواهد های ترکیبی تایید کننده ارتباط بین میزان افشا و هزینه حقوق صاحبان سهام می باشد. باتاسان[13] (1997) در همین زمینه، وجود رابطه ای منفی را بین شاخص افشاهایی که توسط خود شرکت ایجاد شده اند و هزینه حقوق صاحبان سهام برای شرکت هایی با پیگیری تحلیلگری پایین و نه شرکت هایی با پیگیری تحلیلگری بالا، بیان می دارد. باتاسان و پلوملی[14] (2002) در عین حال به این نتیجه دست یافتند که، هزینه حقوق صاحبان سهام در سطح افشای گزارش های سالیانه کاهش، اما در سطح افشای گزارش های سه ماهه افزایش می یابد.
از آنجا که بیشتر شواهد تجربی بیان می دارند که بررسی تاثیر دفعات و تکرار گزارشهای مالی بر دو عامل عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است لذا تحقیق پیش رو در نظر دارد با بهره گرفتن از اطلاعات و داده های مرتبط با دفعات گزارش های مالی در بازه های زمانی بین سال های 1385 الی 1390، تاثیر دفعات و تکرار گزارشگری مالی بر عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی و آزمون قرار دهد.
3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق