فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول:کلیات تحقیق
1-1- تشریح و بیان مسئله. 5
1-2- ضرورت انجام تحقیق 6
1-3- اهداف اساسی تحقیق 7
1-4- سوالات تحقیق 7
1-5- فرضیه‌های تحقیق 8
1-6- روش شناسی تحقیق 8
1-6-1- کلیات روش تحقیق و ابزار جمع آوری داده ها 8
1-6-2- متغیرهای تحقیق 9
1-6-3- نحوه گردآوری داده‌ها 9
1-6-4- جامعه و نمونه آماری 10
1-6-5- نحوه آزمون فرضیه‌های تحقیق 11
1-7- ساختار تحقیق 11
فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 14
2-2- درماندگی مالی 15
2-2-1- تعاریف درماندگی مالی 15
2-2-2- پیشبینی درماندگی مالی 18
2-2-2-1- تکنیکهای آماری برای پیشبینی ورشکستگی 19
2-2-2-2- تکنیکهای هوش مصنوعی برای پیشبینی ورشکستگی (AIT) 19
2-2-2-3- مدل‌های تئوریک برای پیشبینی ورشکستگی 20
2-3- تجدید ارائه صورتهای مالی 21
2-3-1 طبقهبندی تجدید ارائه. 23
2-3-2 عوامل و انگیزههای منجر به تجدید ارائه. 25
2-5- مروری بر تحقیقات پیشین 30
2-5-1- تحقیقات خارجی 30
2-5-2- تحقیقات انجام گرفته در ایران. 32
2-6- خلاصه و نتیجه گیری. 40
3-1- مقدمه. 42
3-2- سوالات تحقیق 43
3-3- فرضیه‌های تحقیق 43
3-4- جامعه و نمونه آماری 43
3-5- منابع اطلاعاتی و نحوه جمع‌آوری اطلاعات 47
3-6- آماده سازی داده‌ها برای پردازش. 47
3-7-روش تحقیق 48
3-8- مدل‌های آماری 48
3-8-1 رگرسیون لوجستیک. 49
3-8-2 مدل رگرسیون لوجستیک چند متغیره و آزمون فرضیه‌های تحقیق 51
3-10- اندازهگیری متغیرها 52
3-10-1- متغیر مستقل 53
3-10-2- متغیرهای وابسته. 55
3-10-3- متغیرهای مستقل کنترلی 56
3- 11- خلاصه فصل 57
فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های پژوهش
4-1- مقدمه. 59
4-2- آمار توصیفی 59
4-2-1- آمار توصیفی تجدید ارائه صورتهای مالی 59
4-2-2- آمار توصیفی متغیرهای کنترلی تحقیق 63
4-2-2 آزمون تفاوت میانگین نسبتهای مالی (متغیرهای کنترلی) 64
4-5- آزمون فرضیه‌های تحقیق 69
4-5-1- رابطه بین تجدید ارائه صورتهای مالی و احتمال. 69
4-5-2- رابطه بین تجدید ارائه فرصتطلبانه و احتمال درماندگی مالی 72
4-10- خلاصه فصل 73
فصل پنجم :نتیجهگیری و پیشنهادات
5-2- خلاصه موضوع و روش تحقیق 75
5-3- خلاصه یافته‌های تحقیق 76
5-4- نتیجهگیری و بررسی تطبیق یافتهها 77
5-5- محدودیتهای تحقیق 78
5-7- پیشنهادات 79
5-7-1- پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق 79
5-7-2- توصیه برای تحقیقات آتی 80
5-9- خلاصه فصل 80
منابع. 82
فهرست جداول:
عنوان صفحه
جدول (4-1): آمار توصیفی تجدید ارائهها 62
جدول (4-2): آمارههای توصیفی متغیرهای کنترلی تحقیق 64
جدول (4-3): آزمون مقایسه میانگین سود عملیاتی به فروش خالص. 65
جدول (4-4): آزمون مقایسه میانگین کل بدهیها به کل داراییها 66
جدول (4-5): آزمون مقایسه میانگین داراییهای آنی به کل داراییها 67
جدول (4-6): آزمون مقایسه میانگین فروش به داراییهای جاری 68
جدول (4-7): آزمون مقایسه میانگین هزینه بهره به سود ناخالص. 69
جدول (4-8): رابطه بین تجدید ارائه و درماندگی مالی شرکتها 71
جدول (4-9): رابطه بین تجدید ارائه فرصت طلبانه و درماندگی مالی شرکتها 73
جدول (5-1): خلاصه یافته‌های تحقیق 77
چکیده:
در این تحقیق رابطه بین گزارشگری مالی متقلبانه و درماندگی مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بررسی شدهاست. به عبارت دیگر، در این تحقیق به این موضوع پرداخته شدهاست که آیا ارائه متقلبانه صورتهای مالی میتواند به عنوان نشانهای مبنی بر درماندگی مالی شرکت در آینده باشد. به منظور تعیین گزارگری مالی متقلبانه، از تجدید ارائه صورت های مالی استفاده شدهاست تجدید ارائه صورتهایی مالی میتواند حاوی نشانههایی مبنی بر وجود مشکلات مالی قابل توجه در شرکت. به ویژه در زمانی که تجدید ارائه صورتهای مالی متقلبانه ارزیابی شود انتظار میرود شرکت درگیر بحران مالی اساسیتری باشد.
به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از داده های مربوط به 70 شرکت مشمول ماده 141 قانون تجارت و 70 شرکت دیگر که مشمول ماده 141 قانون تجارت نبوده اند اما از منظر اندازه، صنعت فعالیت و دوره مالی با شرکت های مشمول ماده 141 انطباق داده شده اند، طی دوره زمانی 1382-1391 استفاده شده است. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است و با بهره گیری از نرم افزار Stata فرضیه های تحقیق آزمون شده است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد، در حالی که نمی توان رابطه معناداری بین تجدید ارائه صورت های مالی و درماندگی مالی شرکت در دوره مالی آتی مشاهده نمود، در نظر گرفتن نوع تجدید ارائه، محتوای اطلاعاتی تجدید ارائه را افزایش می دهد. به این ترتیب که، شرکت هایی که تجدید ارائه آنها از نوع فرصت طلبانه بوده است، با احتمال بیشتری در آینده دچار درماندگی مالی خواهند شد.
واژگان کلیدی: تجدید ارائه صورتهای مالی؛ انگیزههای مدیریت؛ درماندگی مالی؛ ماده 141 قانون تجارت؛ تجدید ارائه های فرصت طلبانه.
مقدمه:
در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف تهیه صورت های مالی، به عنوان هسته اصلی گزارشگری این طور تعریف شده است: «ارائه اطلاعاتی مالی، تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده، از استفاده کنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود (مفاهیم نظری گزارشگری مالی، 1391).
از طرف دیگر، در فصل خصوصیات کیفی اطلاعات مالی مفاهیم نظری گزارشگری مالی آمده است: «استفاده کنندگان صورت های مالی باید بتوانند صورت های مالی (وضعیت و عملکرد مالی ) را طی زمان و همچنین با صورت های مالی واحدهای تجاری مختلف، مقایسه کنند. بدین ترتیب، ضرورت دارد آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی در رویه های اندازه گیری و گزارشگری رعایت گردد.
آنچه از مطالب مزبور می توان نتیجه گرفت، این است که اطلاعات مالی واحدهای تجاری می تواند مفید واقع شود، که بتوان آن را با اطلاعات مشابه سال های گذشته همان واحد، و یا با اطلاعات مشابه سایر واحدهایی که در آن صنعت فعالیت مقایسه کرد (نویسی و همکاران، 1384). اما به تغییرات مستمر و مداومی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی صورت می گیرد، تغییر در اصول و روش های حسابداری، و به علت پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی، و در نتیجه تجدید ارائه صورت های مالی منتشر شده اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. چالشی که محتوای اطلاعاتی صورت های مالی را خدشه دار می سازد، تجدید ارائه صورت های مالی ناشی از تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات گذشته است.
این عارضه علاوه بر قابلیت مقایسه، می تواند قابلیت اتکای صورت های مالی را نیز در هاله ای از ابهام قراردهد؛ که در این صورت، حتی هدف اولیه صورت های مالی تهیه خود (ارائه اطلاعات مفید در اخذ تصمیمات اقتصادی ) نیز برآورده نخواهد شد.
فصل اول:
کلیات تحقیق
1-1- تشریح و بیان مسئله
در این پژوهش رابطه بین گزارشگری مالی متقلبانه و احتمال درماندگی مالی آتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی میشود. به عبارت دیگر، در این تحقیق به این موضوع پرداخته میشود که آیا ارائه متقلبانه صورتهای مالی میتواند به عنوان نشانهای مبنی بر درماندگی مالی شرکت در آینده باشد. به منظور تعیین گزارگری مالی متقلبانه، از تجدید ارائه صورت های مالی استفاده شدهاست. درحالی که تعداد رو به رشد تجدید ارائه صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نگرانیهایی را در بازار سرمایه به وجود آورده است و باعث کاهش اعتماد سرمایهگذاران و جامعه به حرفه حسابداری و فرایند گزارشگری مالی شرکتها شدهاست، پیامهای مستتر در تجدید ارائه صورتهای مالی، کماکان برای سرمایهگذاران و محققان و سایر اشخاص درگیر در فرایند گزارشگری مالی شرکتها (مانند نهادهای نظارتی و تدوین کنندگان مقررات حسابداری) در پردهای از ابهام باقیماندهاست.
تحقیقات انجام شده در کشورهای توسعه یافته نشان دادهاست که به طور کلی بازار سرمایه از خود واکنش شدیدی به تجدید ارئه صورتهای مالی نشان میدهد. برای مثال میتوانیم مشاهده کنیم که قیمت سهام و ضریب واکنش سود پس از اعلام تجدید ارائه صورتهای مالی کاهش قابل توجهی خواهند داشت (اندرسون و یون، 2002؛ گریفین و همکاران، 2004). همچنین امکان اعلام دعاوی حقوقی علیه شرکتهایی که صورتهای مالی خود را تجدید ارائه میکنند افزایش مییابد (پالمورس و همکاران، 2004؛ پالمورس و اسچولز، 2004). در محیط اقتصادی ایران این موضوع از آن جهت اهمیت ویژه دارد که بر اساس ماده 141 قانون تجارت، هر ذینفعی میتواند با مراجعه به محاکم قضایی خواستار توقف عملیات شرکتهایی شود که مشمول این ماده قانونی هستند.
واکنش بازار و سایر مراجع به تجدید ارائهها به ویژه در خصوص تجدید ارائههایی که متقلبانه تلقی میشوند شدیدتر است. تجدید ارائههایی که از انگیزههای گزارشگری مالی متقلبانه مدیران شرکتها نشات گرفتهاند میتواند حاوی نشانههایی مبنی بر وجود شرایط وخیم مالی در شرکت باشند. برای مثال پالمورس و همکاران (2004) نشان دادند که در موارد تجدید ارائه اعلام شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار یا تجدید ارائههای الزام شده از سوی حسابرسان، بازار با شدت بیشتری قیمت سهام شرکتها را کاهش میدهد. در حالتی که تجدید ارائه صورتهای مالی از سوی سرمایهگذاران متقلبانه ارزیابی شود، به صداقت مدیریت و شهرت و
