پژوهش های توسعه ای (توسعه تجربی) به هر گونه فعالیت منظم مبتنی بر دانش موجود، حاصل از پژوهشها و یا تجاربی که به منظور تولید مواد، فرآوردها ،وسایل، ابزار، فرآیندها و روش های جدید و یا بهبود آن ها صورت می گیرد.
پژوهش حاضر نیز از نوع پژوهشهای کاربردی است در زمینه پژوهشهای کاربردی روش های متعددی وجود دارد که اهم این روش ها عبارتند از تاریخی، توصیفی، همبستگی، علّی(پس رویدادی) و آزمایشگاهی (خاکی، ۱۳۷۸).
این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی است. و از لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی (پیمایشی) است. روششناسی مورد استفاده در این تحقیق از نوع پسرویدادی بوده و از اطلاعات گذشته استفاده شده است. در مواردی که بررسی ارتباط بین یک متغیر وابسته با چند متغیر مستقل مد نظر باشد، هدف محقق این است که با بهره گرفتن از دادههای تاریخی، پارامتر (پارامترهایی) برای متغیر (متغیرهای)، مستقل برآورد و با ارائه مدل اقدام به پیش بینی نماید. به بیان دیگراین تحقیق، تحقیقی توصیفی است که در آن درصدد توصیف روابط بین متغیرها (وابسته و مستقل) با بهره گرفتن از آزمون های آماری هستیم. پس از تدوین مدل، ضرایب متغیرهای مستقل و اندازه تاثیر گذاری آنها بر متغیرهای وابسته با بهره گرفتن از روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی برآوردی(EGLS[37]) مشخص خواهد شد.
۳-۳- روش گردآوری اطلاعات
روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتابخانه ای می باشد که در آن، اطلاعات لازم از مقالات، گزارشهای پژوهشی و پایاننامههای داخلی و بخصوص خارجی استفاده شده است. همچنین اطلاعات مربوط به متغیرهای تحقیق از بانک های اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران جمع آوری شده است.
۳-۴- جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه بانکهای خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که اطلاعات آن ها به صورت کامل طی سالهای ۱۳۸۵تا ۱۳۹۲ قابل دستیابی بوده است می باشد.بنابراین کل حجم نمونه مورد مطالعه در این تحقیق در مجموع ۸۰ بوده است، که این تعداد مربوط به بانک هایی است که قبل از شروع سال ۱۳۸۵ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و تا پایان سال ۱۳۹۲ در بورس حضور داشته اند. این۱۰بانک عبارتند از: بانک اقتصاد نوین، پارسیان، پاسارگارد، تجارت، سامان، سینا، صادرات، قوامین، کارآفرین و ملت.
۳-۵- روش انجام کار
یکی از اهداف به کارگیری روش های آماری و اقتصاد سنجی، ارزیابی سیاست های اقتصادی و در آخر پیش بینی مقادیر آتی متغیرها و تدوین سیاست های مناسب است. در این راستا یک کار تجربی مشتمل بر مراحل زیر می باشد: (صمدی ،۱۳۸۸ ، ۱۷).
-
- تصریح سنجی
-
- تجزیه و تحلیل داده ها
-
- روش سنجی
-
- ارزیابی الگو و تخمین ها و استنباط آماری
-
- تحلیل نتایج و در صورت نیاز پیش بینی
۳-۵-۱- مرحله اول : تصریح سنجی
اولین و مهمترین مرحله در یک کار تجربی، مشخص کردن متغیر های وابسته و مستقل، شکل تابعی الگو و مقادیر و علائم مورد انتظار پارامترها است. اغلب پژوهشگران الگویی را انتخاب کرده، پارامترهای آن را تخمین زده و فرضیه های مدنظر خود را به بوته آزمایش می گذارند. اما سوال اساسی این است که چه الگویی باید انتخاب شود تا کار کاربردی با آن شروع شود. تعیین چنین الگویی بسیار اساسی بوده و به تصریح سنجی معروف است. در متون اقتصادسنجی و به هنگام ارزیابی تجربی الگوها، دو نوع خطا معرفی می شود:
-
- خطای تصریح
-
- خطای تعیین غلط الگو
خطای تصریح زمانی مطرح می شود که محقق الگوی درست و مناسبی را انتخاب می کند، اما به شیوه های متعددی در تخمین آن دچار خطا می شود. وجود خود همبستگی پیاپی، ناهمسانی واریانس ها، نرمال نبودن اجزا جمله اخلال، خطای تصریح جز اخلال، حذف یک متغیر مهم، وارد کردن یک متغیر غیر ضروری، شکل تابعی غلط، خطای اندازه گیری (در متغیرهای مستقل ) و … برخی از این نوع خطاها هستند.
اما خطای تعیین غلط الگو در وضعیتی رخ می دهد که الگوی واقعی معلوم نیست و ممکن است که در نتیجه انتخاب اشتباه بین نظریه های رقیب رخ دهد(همان ،ص ۱۹).در تحقیق حاضر با تبعیت از مقاله های کارشده در داخل و خارج از کشور ونیز روابط منطقی حاکم بر متغیرها، الگوی مورد نظر انتخاب شده و برازش می شود.
۳-۵-۲- مرحله دوم : تجزیه و تحلیل داده ها (داده سنجی)
مرحله بسیار مهم بعدی استخراج داده های مور نیاز و مناسب می باشد. برخی از دادهها مستقیما از منابع آماری قابل استخراج بوده ، برخی دیگر مانند نرخ ارز واقعی موثر و … باید محاسبه گردد و برای برخی از متغیرهای دیگر باید متغیر نماینده و یا جانشین تعیین گردد (صمدی،۱۳۸۸).در تحقیق حاضر اطلاعات لازم مبتنی بر بانک اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
۳-۵-۳- مرحله سوم : روش سنجی
پس از تبیین مدل، باید روش مناسب بررسی مساله و همچنین روش مناسب تخمین انتخاب شود. در تحقیق حاضر، با توجه به ماهیت داده ها از روش پانل دیتا که ترکیبی از داده های سری زمانی و مقطعی است، استفاده شده است.
۳-۵-۳-۱- مدل پانل دیتا
اطلاعات آماری مورد استفاده در مباحث اقتصاد سنجی به سه دسته تقسیم میشود که عبارتند از:
الف- اطلاعات سری زمانی که مربوط به اندازه گیری یک متغیر در یک دوره از زمان است نظیر آمار حسابهای ملی.
ب- اطلاعات مقطعی که مربوط به اندازه گیری یک متغیر در یک زمان معین برای واحدهای مختلف است. همانند آمار بودجه خانوار که در هر سال از خانوارهای نمونه مناطق مختلف کشور تهیه میشود.
ج- اطلاعات تلفیقی سری زمانی و مقطعی. بسیاری از مطالعات اخیر که در زمینه اقتصاد صورت گرفته از مجموعه دادهای تلفیقی استفاده کرده اند. در این گونه اطلاعات چندین بنگاه، خانوار، کشور و … از لحاظ کمی و کیفی در طول زمان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. در بسیاری از موارد، محقق میتواند از پانلدیتا[۳۸] برای مواردی که مسائل را نمیتوان به صورت سری زمانی و یا مقطعی بررسی کرد استفاده کند. مثلا در بررسیهای تابع تولید مسئله این است که بتوان تغییرات تکنولوژیکی را از صرفههای ناشی از مقیاس تفکیک کنیم (گجراتی، ۱۳۸۸). در ذیل به مزایا و محدودیتهای این مدل میپردازیم.
۳-۵-۳-۱-۱- محاسن استفاده از مدل پانلدیتا
به دلیل افزودن به مشاهدات، درجه آزادی زیاد میکند لذا استنتاج آماری قویتر میشود. استنتاج براساس ۲۰ مشاهده ضعیفتر از ۱۰۰ مشاهده است. تغییرات مشاهدات را زیاد میکند که باعث کاهش Var برآوردگر میشود. در مدل مرسوم دو متغیره:
Var(
لذا به یافتن نتایج معنادار کمک میکند، زیرا: