گفتار اول – مفهوم قرارداد در حقوق قراردادهای تجاری بین المللی.15
گفتار دوم – مفهوم تجاری بودن قرارداد در نظام حقوق تجارت بینالملل.24
نظامهای تشخیص تجاری بودن26
گفتار سوم – مفهوم تجاری بودن در کنوانسیون های بین المللی.28
گفتار چهارم – مفهوم تجاری بودن در مقررات و اسناد بین المللی29
گفتار پنجم – مفهوم بین المللی بودن قرارداد.30
بند اول – تعریف مشخصه بین المللی بودن.30
بند دوم – معیارهای تشخیص بین المللی بودن.32
1 – تابعیت.32
2- مرکز حرفه و تجارت.33
3- وجود یک عنصر خارجی34
مبحث دوم – قانون حاکم بر قرارداد های تجاری بین المللی (اصل آزادی اراده طرفین در قراردادها)36
گفتار اول – تعریف قانون حاکم بر قرارداد.39
گفتار دوم – تعارض شروط قراردادی با قانون حاکم.40
گفتار سوم – یکنواخت نمودن قانون حاکم بر قراردادهای تجاری بینالمللی41
فصل دوم: اصول کلی حقوقی و شروط حاکم بر قراردادهای تجاری بین المللی
مبحث اول – اصول کلی حقوقی44
گفتار اول – اصل آزادی قراردادها.46
گفتار دوم – مشخصه الزام آور بودن قرارداد50
گفتار سوم – اصل وفای به قراردادها.51
گفتار چهارم – اصل وفاداری به قرارداد ها و تغییر شرایط واوضاع و احوال.53
گفتار پنجم – اصل حسن نیت (تعهد به همکاری).54
بند اول – اصل حسن نیت در نظام حقوقی رومی _ ژرمنی57
بند دوم – اصل حسن نیت در نظام کامن لو.58
بند سوم – اصل حسن نیت در نظام حقوقی انگلستان59
گفتار ششم – اصل غیر قابل معامله بودن حقوق دولت..59
گفتار هفتم – اصل تفسیر قرارداد و کنوانسیونها بر اساس ویژگیهای بین المللی آنها.60
مبحث دوم – شروط رایج قرراردادی در قراردادهای تجاری بینالمللی61
گفتار اول – شرط داوری62
گفتار دوم – شرط تغییر اوضاع و احوال قراردادی.64
گفتار سوم – مذاکره مجدد (مصداقی از تغییرات قراردادی).65
گفتار چهارم – شرط ثبات قوانین.66
فصل سوم: قراردادهای نمونه یا استاندارد تجاری بینالمللی68
مبحث اول – کلیات و اصول قراردادهای نمونه(ارستاندارد)68
گفتار اول – تعریف قراردادهای نمونه(استاندارد).70
گفتاردوم – ماهیت و جایگاه قوانین و قراردادهای نمونه (استاندارد).71
گفتار سوم – مزیت های استفاده از قرارداد های استاندارد یا نمونه76
گفتار چهارم – مغایرت قراردادهای نمونه با مذاکرات و شروط الحاقی79
گفتار پنجم – انواع قراردادهای نمونه81
بند اول – اتاق بازرگانی بین المللی.82
بند دوم – نمونه قراردادهای فیدیک.84
1- شروط قراردادی برای (قراردادهای )ساخت85
2- شروط قراردادی برای طراحی و احداث85
3- شروط قراردادی برای قراردادهای طراحی، تهیه تجهیزات و ساخت (ای.پی.سی)/ کلید در دست86
4- نمونه های کوچک قراردادی.86
مبحث دوم – روند انعقاد قراردادهای تجاری بین المللی.87
فصل چهارم: مذاکرات قراردادی
مبحث اول – کلیات مذاکرات قراردادی 92
گفتار اول – اهداف اصلی مذاکرهکننده.94
گفتار دوم – انواع مذاکرات تجاری بینالمللی95
گفتار سوم – اصل حسن نیت در مذاکرات قراردادی97
مبحث دوم – راهبردهای حاکم بر مذاکرات قراردادی
گفتار اول – راهبرد مذاکره اصولی99
گفتار دوم – راهبرد برانگیختن یا ترغیب طرف دیگر.101
گفتار سوم – راهبردهای مذاکرهکنندگان اصولی102
فصل پنجم: کلیات و اصول حقوق قراردادهای نفت و گاز
مبحث اول – ماهیت نفت و گاز.104
مبحث دوم – تقسیم بندی صنایع نفت و گاز106
مبحث سوم – حقوق قراردادهای نفتی107
گفتار اول – Lex Petrolea چیست؟110
گفتار دوم – نفت از آن کیست ؟.111
گفتار سوم – تعریف نفت در قوانین داخلی ایران117
مبحث چهارم – قراردادهای نفتی
گفتار اول – تعریف قرارداد های نفتی119
گفتار دوم – انعقاد قراردادهای نفتی.121
گفتار سوم – وجوه مشترک اصلی در انعقاد قراردادهای نفتی.126
سایر وجوه مشترک در انعقاد قراردادهای نفتی127
گفتار چهارم – کدام یک از قرارداد های نفتی کاراتر هستند؟129
مبحث پنجم – تقسیم بندی قراردادهای نفتی.130
گفتار اول – قراردادهای امتیازی.134
گفتار دوم – قرارداد دارسی(اولین قرارداد امتیازی).137
گفتار سوم – قرارداد کنسرسیوم (حلقهای میان قراردادهای امتیازی و قراردادهای جدید).138
گفتار چهارم – قراردادهای مشارکت در تولید
بند اول – تعریف قراردادهای مشارکت در تولید140
بند دوم – پیدایش و توسعه قراردادهای مشارکت در تولید.141
بند سوم – تفاوتهای قراردادهای مشارکت در تولید و امتیازی142
گفتار پنجم – قراردادهای ساخت، بهره برداری واگذاری (بی.او.تی)143
بند اول – ماهیت قراردادهای بی.او.تی.145
بند دوم – مزیتهای استفاده از پروژههای بی.او.تی145
گفتار ششم – قراردادادهای خدماتی(خدمت).146
گفتار هفتم – قراردادهای بیع متقابل(بای بک)148
بند اول – روند پیدایی و تحول قراردادهای بیع متقابل153
بند دوم – ویژگیهای قرادادهای بیع متقابل.155
نتیجه گیری .157
فهرست منابع159
چکیده
قراردادهای تجاری بین المللی عقودی هستند که جهت خرید و یا هر نوع تعهد دیگری در مورد انتقال کالا و یا خدمات، بین دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی اعم از دولتی یا غیر دولتی در دو یا چند کشور مختلف منعقد میگردد که اصولا از پیچیدگیهای بسیاری برخوردارند، چراکه مسائل عدیدهای همچون وجود مرزها و به تبع آن حاکمیتها و قوانین مختلف و حتی مسائل سیاسی در آنها دخیل هستند، و به همین سبب به مرور زمان طرفهای مختلف قراردادی در سرتاسر دنیا در جهت پیشرفت و تکمیل این نوع قراردادها قدم برداشتهاند که از نتایج آن میتوان به پدید آمدن قراردادهای نمونه توسط بسیاری از موسسات فعال در زمینه روابط تجاری بین المللی اشاره نمود. هدف اصلی این پژوهش پیدا کردن بهترین سازوکار قراردادی در این عرصه بود که این نتیجه را در برداشت که استفاده مدبرانه و با مطالعه از قراردادهای استاندارد یا نمونه می تواند بهترین راهکار باشد و این موضوع نسبت به قراردادهای نفتی نیز صادق است؛ یعنی صرف انتخاب یک قرارداد به عنوان کاراترین و یا جدیدترین قرارداد نفتی نمیتواند کارگشا باشد، بلکه باید بسیاری از فاکتورهای دیگر نظیر منطقه مورد قرارداد، مدت قرارداد، طرفین قرارداد و غیره را مورد توجه و مطالعه قرار داد تا بتوان به بهترین نتیجه در انعقاد یک قرارداد نفتی دست یافت.
واژگان کلیدی: قراردادهای تجاری بین المللی ، قرادادهای نمونه، قراردادهای استاندارد، اصول قراردادهای تجاری بین المللی، حقوق قراردادهای نفت و گاز
مقدمه
بیان مسئله:
حقوق قراردادهای تجاری بین المللی را میتوان از شاخههای نوپا اما بسیار پویا در عرصه حقوق تجارت بینالملل دانست، شاخهای که از پیچیدگیهای بسیار زیادی برخوردار است و هر دریچهای از آن درگاهی از اقیانوسی بی کران در دنیای حقوق است، با عنایت به وجوب آگاهی از سازو کارها و اصول و کلیات و در نهایت اشراف بر تمامی قیود و نکات این قراردادها، بر آن شدیم تا به حد توان و وسع خویش در جهت آگاهی و شناخت و در نهایت شناساندن این عرصه بین المللی قدمی هر چند کوچک در جهت اعتلای کشور عزیزمان برداریم؛ در این پژوهش ابتدائا و به تبعیت از روال معمول نگارش، به معرفی عناوین و کلیات و اجمالات مربوط به قراردادهای تجاری بین المللی خواهیم پرداخت، چرا که هر کدام از این کلمات بار معنایی و حقوقی منحصر به فرد خود را دارا میباشند و هر نویسنده تعبیر خود را از این اصطلاحات ارائه میدهد و این تعابیر و اصطلاحات و همچنین تقسیمبندیها در موارد اختلاف در بسیاری از موارد تعیین کننده خواهند بود، در راستای اجرای قراردادهای تجاری بین المللی تمسک به اصول از موارد بسیار اساسی هستند که عموما بسیاری از این اصول در کنوانسیونها، مجامع و مراجع بین المللی مورد مداقه قرار گرفتهاند تا جایی که کمیسیون بین المللی یکپارچه سازی حقوق خصوصی اقدام به انتشار مجموعه ای تحت عنوان اصول قراردادهای تجاری بین المللی نموده است و این اصول در روابط تجاری بین المللی مورد عنایت و استناد قرار میگیرند و طرفین قرارداد در صورت بروز اختلاف میتوانند به هر کدام از اصول حاکم بر قراردادهای تجاری بین المللی حتی در صورت عدم اشاره ایشان به این اصول در متن قرارداد به آنهااستناد نمایند، در ادامه به معرفی قراردادهای نمونه یا استاندارد با توجه به کاربرد و نقش مهم و سازنده آنها در حقوق قراردادهای تجاری بین المللی در عصر حاضر پرداخنه خواهد شد و به بررسی ساختار و سازوکارهای انواع آنها صرف خواهد گردید و این مقال با عنایت به احساس وجود خلا در بحث مذاکرات قراردادی با پرداختن به این مهم در ذیل یک فصل ادامه پیدا کرده واز آنجا که موضوع تاکیدی این پژوهش بررسی حقوق قراردادهای نفت و گاز به عنوان نمونه کاربردی و مهم این نوع از قراردادها میباشد، بخش پایانی این پژوهش به تحلیل و بررسی انواع مختلف این نوع از قراردادها و تحلیل ساختاری آنها و همچنین سیر تحول آنها خواهد پرداخت، درنهایت بخش انتهایی پایان نامه به نتیجهگیری پیرامون پژوهش انجام شده خواهد گذشت؛ باشد که این تلاش، ما را قدمی هر چند کوچک به سمت هدف این پژوهش که همانا آگاهی و اعمال این آگاهی در صحنه قراردادهای تجاری بین المللی است نزدیک تر نماید.
ضرورت انجام تحقیق
از آنجا که پویایی اقتصادی و رشد و توسعه پایدار از مهمترین دستاوردها، برنامهها و اولویتهای هر کشور در عصر حاضر میباشد و لزوم ارتباط موثر در عرصه بین المللی از ارکان نیل به پیشرفت هر جامعهای مخصوصا جوامع در حال توسعه همچون کشور عزیزمان ایران میباشد و لزوم وجود زیر ساختهای عظیم عمرانی، تجاری و مالی از عناصر غیر قابل اغماض در جهت حرکت به سوی رشد و تعالی یک کشور فعال در عرصه بین المللی است، آگاهی از شرایط بین المللی و قوانین و مقررات و همچنین سازو کارهای تجاری بین المللی را باید سرلوحه خود قرار داد، چرا که عدم آگاهی از این مسائل ممکن است منجر به صدمات و لطمات دهشتناک و جبران ناپذیری برای یک کشور و اجتماع گردد.
روش تحقیق
