مدیران میانی
۲۴
۲۴
مدیران عملیاتی
۱۷
۱۶
سایر پرسنل
۹۵۰
۲۲۶
۳- ۵ روش ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات
یکی از مهم ترین مراحل تحقیق، مرحله گرد آوری است و اطلاعات مورد نیاز برای انجام تحقیق را به روش مختلف می توان جمع آوری نمود. که معمولا با توجه به مساله تحقیق روش مورد نظر انتخاب می شود. ابزارهای گوناگونی مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک و غیره برای به دست آوردن داده ها وجود دارد. این ابزارها وسایلی هستند که محقق به کمک آن ها می تواند اطلاعات مورد نیاز را برای تجزیه و تحلیل و بررسی پدیده مورد مطالعه و نهایتا کشف حقیقت، گردآوری نماید. هر یک از ابزارها معایب و مزایایی دارند که هنگام استفاده از آن ها باید مورد توجه قرار گیرد تا اعتبار پژوهش دچار خدشه نشود و از طرفی نقاط قوت ابزار تقویت گردد . در این پژوهش بر اساس نیاز، از روش کتابخانه ای به منظور گردآوری داده ها استفاده شده است. هم چنین، هر پژوهشگر باید با توجه به ماهیت مسأله و فرضیه های طراحی شده یک یا چند ابزار را انتخاب کند و انتخاب ابزارها باید به گونه ای باشد که پژوهشگربتواند از نحوه انتخاب ابزار خود دفاع کند و از این طریق دستاوردهای پژوهش خود را معتبر سازد. ابزارهای روش میدانی عبارتند از مشاهده، مصاحبه، پرسش نامه، نظرسنجی، پیمایش، تکنیک دلفی، تحلیل محتوا، طوفان مغزها و فنّ گروه اسمی که ما در این پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده می کنیم. ابزارهای روش کتابخانهی علمی و تخصّصی عبارتند از کلّیه کتابهای علمی و تخصّصی در زمینه مورد پژوهش، مقالات علمی و پژوهشی، اسناد و مدارک دست اوّل، آرشیو سازمانهای رسمی، سایتهای اینترنتی آکادمیک و… (بدری،۱۳۹۳) که ما در پژوهش خود از کتب علمی، مقالات علمی پژوهشی داخلی و خارجی، پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و سایت های پژوهشی استفاده می کنیم.
پرسشنامه
یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است . پرسشنامه مجموعه ای از سوال هاست که پاسخ دهنده با ملاحضه آنها پاسخ لازم را ارائه می دهد. این پاسخ داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می دهد (سرمد و همکاران، ۱۳۹۱). پرسشنامه این تحقیق دارای ۳۰ سوال می باشد که به روش لیکرت[۶۴] طیف گذاری شده است به این ترتیب که پاسخ دهندگان پس از مطالعه سوالات با توجه به مقیاس های ارائه شده گزینه ای را که به نگرش آنها نزدیک تر است را انتخاب می کنند و داده های تحقیق به این روش از پاسخ نامه های واجد شرایط استخراج می شود. نتایج ارزش یابی بدون هیات داوران به صورت نمره در می آید. این طیف معمولا میزان موافقت با یک سوال آزمون را پرسش می کند(خلیلی شورینی،۱۳۹۱). این طیف از پنج قسمت مساوى تشکیل شده است و محقق متناسب با موضوع تحقیق تعدادى جواب در اختیار پاسخگو قرار مىدهد تا گرایش خود را دربارە آن مشخص نماید. طیف از گرایش کاملا موافق تا گرایش کاملا مخالف کشیده مىشود.
شکل ۳-۱: طیف لیکرت
محقق مىتواند به هر یک از قسمتهاى طیف شمارههایى از ۱ تا ۵ اختصاص دهد، سپس نمره هر یک از عبارتها را محاسبه نماید. پرسشنامه این تحقیق شامل ۳۰ سوال و با توجه به متغیر های تحقیق و نیز زیر مجموعه های آنها که فرضیه های تحقیق نیز با توجه به آنها مطرح شده اند، طراحی شده است به بیانی سوالات ۱تا ۴ به فرضیه اول، سوالات ۵ تا ۹ به فرضیه دوم، سوالات ۱۰ تا ۱۴ فرضیه سوم، سوالات ۱۵ تا ۱۸ فرضیه چهارم، ۱۹ تا ۲۲ فرضیه پنجم، سوالات ۲۳ تا ۲۶ فرضیه ششم و سوالات ۲۷ تا ۳۰ مربوط به فرضیه هفتم می باشد. که با بررسی به عمل آمده تصمیم گرفته شد که حجم سوالات تا حد امکان کم و به سادگی بیان شود تا پاسخگویی به سوالات خارج از حوصله ی پاسخ دهندگان نباشد و پردازش داده ها به سهولت انجام پذیرد.
۳- ۶ روایی[۶۵] ابزار تحقیق
روایی
مقصود از روایی آن است که وسیله اندازهگیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازهگیریهای نامناسب و ناکافی میتواند هر پژوهش علمی را بیارزش و ناروا سازد (چو[۶۶]،۲۰۱۳). در این پژوهش پس از تایید چندین پرسشنامه استاندارد با عناوین مدیریت کیفیت، زنجیره تامین، برنامه ریزی منابع سازمانی، عملکرد سازمانی، توسط استاد راهنما سئوالات مورد نظر انتخاب و در قالب یک پرسشنامه طراحی و سعی گردید تا حد ممکن سوالات مختصر و مفهوم آنها روشن، و فاقد هر گونه ابهام باشد سپس در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت.
۳- ۷ پایایی[۶۷] ابزارتحقیق
پایایی
پایایی یعنی این که اگر یک ابزار اندازه گیری ساخته شده برای سنجش یک صفت یا متغیر، در شرایط زمان و مکانی مشابه دیگری مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل میشود. به عبارت دیگر، ابزار پایا ابزاری است که از خاصیت تکرار پذیری و سنجش یکسان برخوردار باشد و در شرایط مشابه نتایج یکسانی را حاصل سازد. روش آلفای کرونباخ برای محاسبه هماهنگی (سازگاری) درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه هایی به کار می رود که سوالات آن دارای پاسخ بیش از دو گزینه است و ویژگی های مختلف را اندازه گیری می کند و گزینه ها در همه سوالات یکسان است. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمرات هر سوال (یا زیر مجموعه سوالات) پرسشنامه و واریانس کل نمرات را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد. اگر این ضریب بیش از ۷۰ درصد باشد، ابزار از پایایی مناسبی برخوردار است(رضوانی،۱۳۹۱).
رابطه۳-۱: α
که در این رابطه: ضریب آلفای کرونباخ = α
تعداد سوالات پرسشنامه =
واریانس مربوط به سوال =
واریانس کل آزمون =
در این تحقیق به دلیل حجم نسبتا بالای نمونه و به منظور اندازه گیری قابلیت اعتماد پرسشنامه، با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS آلفای کرونباخ محاسبه گردید. آلفای کرونباخ یک آزمون آماری است که حاصل آن یک ضریب به نام آلفای کرونباخ می باشد، که برای آزمون قابلیت اعتماد پرسشنامه هایی به کار می رود که به روش هایی چون طیف لیکرت طراحی شده اند و دارای جواب های چند گزینه می باشند. پس از بررسی پایایی هرکدام از زیر آزمون ها می توان کل پرسشنامه را بررسی کرد و بر اساس واریانس کلی هر آزمون و واریانس کل پرسشنامه آلفای کرونباخ مربوط کل پرسشنامه را بدست آورد که اگر مقدار بیش از ۷/. بدست آمد می توان نتیجه گرفت که پرسشنامه پایایی لازم را دارد. مقدارآلفای کرونباخ کل بدست آمده در این پژوهش ۷۶۳/. می باشد که نشان می دهد پرسشنامه مورد استفاده از قابلیت اعتماد (پایایی) لازم برخوردار است. جدول زیر مقدار آلفای بدست آمده در این پژوهش را نشان می دهد.
جدول ۳-۲: ضریب آلفای کرونباخ
متغیر
گویه ها
آلفای کرونباخ
کیفیت اطلاعات
۴
۷۰۴/ .