1-1-مقدمه. 1
2-1-بیان مسئله. 2
3-1 – ضرورت و اهمیت پژوهش. 4
4-1- اهداف تحقیق 6
5-1- سوالات پژوهش 6
1-6- تعریف متغیرها. 7
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-2- فرهنگ و سرمایه فرهنگی. 10
2-2-1- تاریخچه سرمایه فرهنگی 11
2-3- نظریه پردازان سرمایه فرهنگی 12
2-4- منابع سرمایه فرهنگی 24
2-4-1- خانواده. 24
2-4-2- طبقات اجتماعی 25
2-4-2-1- طبقه اجتماعی و پیشرفت تحصیلی 27
2-4-2-2- نقش شیوه های تربیتی والدین در انگیزه و پیشرفت تحصیلی فرزندان 28
2-4-3- نابرابری های فرهنگی. 30
2-5- پیامد تراکم سرمایه فرهنگی 32
2-6- انواع سرمایه فرهنگی 33
2-6-1- بازتولید فرهنگی. 33
2-6-2- سرمایه فرهنگی و نابرابری های آموزشی. 33
2-7- پیشینه تحقیق. 35
2-8- ماهیت انگیزش. 39
2-9- تاریخچه تحقیقات مربوط به انگیزش پیشرفت 39
2-10- رویکردهای انگیزش 40
2-11- مباحث نظری مربوط به انگیزش پیشرفت. 42
2-12- تحقیقات انجام شده در مورد انگیزش پیشرفت. 45
2-13- رشد انگیزش پیشرفت و عوامل موثر بر آن. 46
2-14- انگیزش پیشرفت، یادگیری و عملکرد 49
2-15- تعریف عملکرد تحصیلی 51
2-16- شناسایی عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی. 51
2-17- عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی از نظر فرینیتی. 52
2-18- چهارچوب نظری. 54
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1- روش شناسی پژوهش 56
3-1-1- جامعه آماری 56
3-1-2- نمونه گیری و روش نمونه گیری(حجم نمونه) 56
3-1-3- ابزار گردآوری داده ها 57
3-1-4- آزمون مقدمانی پرسشنامه. 57
3-1-5- شیوه اجرا و جمع آوری اطلاعات: ( فرایند گردآوری داده ها) 58
3-1-6- پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس. 58
3-1-7-پرسشنامه سرمایه فرهنگی 59
3-1-8- پایایی و روایی انگیزش پیشرفت هرمنس. 60
3-1-9- پایایی و روایی سرمایه فرهنگی. 60
3-1-10- شیوه تجزیه و تحلیل داده ها. 61
فصل چهارم: یافته های تحقیق
4-1- بخش آمار توصیفی 64
4-1-1- فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب جنسیت 64
4-1-2- فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب محل سکونت. 65
4-1-3- فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب دانشکده. 65
4-1-4- ترکیب افراد نمونه بر حسب جنسیت، سکونت و دانشکده. 66
4-1-5- فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب تحصیلات پدر. 67
4-1-6- فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب تحصیلات مادر 68
4-2- بخش آمار استنباطی. 69
4-2-1- ارتباط بین سرمایه فرهنگی متجسم شده و انگیزش پیشرفت در دانشجویان 69
4-2-2- ارتباط بین سرمایه فرهنگی متجسم شده و عملکرد تحصیلی در دانشجویان 70
4-2-3- ارتباط بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته و انگیزش پشرفت در دانشجویان 70
4-2-4- ارتباط بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته و عملکردتحصیلی در دانشجویان 71
4-2-5- ارتباط بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده و انگیزش یشرفت درمیان دانشجویان. 72
4-2-6- ارتباط بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده و عملکردتحصیلی درمیان دانشجویان. 73
4-3- سوالات ویژه. 74
4-3-1- تفاوت بین دانشجویان مرد و زن در سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده). 74
4-3-2- تفاوت بین دانشجویان دانشکدههای علوم تربیتی، علوم اجتماعی و فنی در سرمایه فرهنگی (متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) 75
4-3-3- تفاوت بین دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) 78
4-3-4- تفاوت بین دانشجویان مرد و زن در انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی 78
4-3-5- تفاوت بین دانشجویان دانشکدههای علوم تربیتی، علوم اجتماعی و فنی در انگیزش پیشرفت 79
4-3-6- تفاوت بین دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی 80
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- یافته های تحقیق 82
5-2- سئوالات پژوهش 83
5-2-1- سوالات1-3-5- آیا بین سرمایه فرهنگی متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده با انگیزش پیشرفت ارتباط وجود دارد؟. 83
5-2-2- سوالات2-4-6- آیا بین سرمایه فرهنگی متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده با عملکرد تحصیلی ارتباط وجود دارد؟. 85
5-2-3- سئوالات پژوهش7 -10- آیا بین دانشجویان مرد و زن در سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده)، انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی تفاوت معناداری وجود دارد؟ 86
5-2-4- سئوالات پژوهش 8-11- آیا بین دانشجویان دانشکدههای علوم تربیتی، علوم اجتماعی و فنی در سرمایه فرهنگی (متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) و انگیزش پیشرفت تفاوت معناداری وجود دارد؟. 87
5-2-5- سئوالات 9-12- آیا بین دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی در سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده)، انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد؟. 89
خلاصه بحث پایانی تحقیق. 91
5-3- محدودیت های تحقیق. 92
5-4- پیشنهادات پژوهشی. 92
5-4-1- پیشنهادهای کاربردی 93
35-5- منابع و مآخذ. 94
5-5-2 منابع فارسی. 94
5-5-2 منابع لاتین 97
پیوست ها 100
چکیده
هدف این پژوهش بررسی ارتباط سرمایه فرهنگی با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و بر روی دانشجویان دانشکده های فنی، علوم اجتماعی و روانشناسی و علوم تربیتی و در مقطع کارشناسی انجام گرفته است. حجم نمونه معادل 380 نفر است که نمونه های تحقیق با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند . داده های مورد نیاز به وسیله 2 پرسشنامه در بین دانشجویان دانشگاه تهران سنجیده شده است. پرسشنامه اول، پرسشنامه سرمایه فرهنگی محقق ساخته که سه مقیاس نهادینه یافته، تجسم یافته و عینیت یافته را می سنجد و پرسشنامه دوم، پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس می باشد. پرسشنامه محقق ساخته سرمایه فرهنگی با ضریب آلفایی 83% گردآوری شده است. نتایج نشان می دهد که بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده و عینیت یافته با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان همبستگی معناداری وجود ندارد. سرمایه فرهنگی تجسم یافته با انگیزش پیشرفت دانشجویان ارتباط معناداری وجود دارد در حالی که در عملکرد تحصیلی آنان همبستگی مثبت ندارد. یافته های جانبی پژوهش نشان می دهد سرمایه فرهنگی( متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) مردان بالاتر از زنان بوده است ولی جنسیت تاثیری در انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی ندارد. بین دانشکده های علوم تربیتی، علوم اجتماعی و فنی، دانشکده فنی با سرمایه فرهنگی( متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) ارتباط معناداری وجود دارد. سرمایه فرهنگی نهادینه شده دانشکده فنی بالاتر از دانشکده های دیگر بود، ولی با انگیزش پیشرفت ارتباط معناداری نبوده است. سرمایه فرهنگی(متجسم شده، عینیت یافته و نهادینه شده) دانشجویان غیرخوابگاهی بالاتر از خوابگاهی است ولی انگیزش پیشرفت دانشجویان خوابگاهی بالاتر از غیرخوابگاهی بوده است. در نتیجه سرمایه فرهنگی را دانشجویان با دستاوردهای خود کسب می کنند و با انگیزه و پشتکار خود آن را ارتقاء می دهند.
واژگان کلیدی: سرمایه فرهنگی؛ انگیزش پیشرفت؛ عملکرد تحصیلی؛ دانشجویان؛ دانشگاه تهران
1-1- مقدمه
انسان ها در هر جامعه ای از وضعیت اقتصادی، روابط اجتماعی و فرهنگ متفاوتی برخوردار هستند. در واقع، انسان ها دارای منزلت اجتماعی متفاوتی در جامعه اند. به تعبیر بوردیو، افراد دارای سرمایه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند( بوردیو[1]، 1989به نقل از منادی 1386). سرمایه های مختلف یک فرد، تعیین کننده منزلت او در جامعه، هدایت کننده افکار و رفتارهای وی و شکل فضاهایی که در آنها زندگی و یا کار می کند، هستند. به اعتقاد بوردیو، سرمایه فرهنگی فرد بیشترین تاثیر را نسبت به سرمایه های دیگر وی، در تعیین منزلت اجتماعی او در جامعه و راهنمای افکار و رفتارش دارند( همان منبع). بنابراین، شکل میدان یا فضای فرهنگی(بوردیو،1380 به نقل از منادی 1386) که فرد در آن زندگی می کند، از سرمایه فرهنگی او، بیشتر تغذیه می شود. در واقع سرمایه فرهنگی انسان در انتخاب و تغییر فضای فرهنگی او نقش مهمی نسبت به بقیه سرمایه ها دارد. ضمن اینکه انسان از فضای فرهنگی ای که در آن زندگی می کند و یا می سازد به مرور زمان تاثیر می پذیرد. در سرمایه فرهنگی یک هماهنگی نسبی بین ذهن، فکر، رفتار و انتخاب اشیاء و فعالیت های مختلف انسان، وجود دارد.لذا ذهن انسان معرف فرهنگ و حاوی فرهنگ فرد است. در نتیجه فرهنگ انسان یا سرمایه فرهنگی وی، از طرفی رفتار ها، نگرش ها و اظهارنظرهای او را هدایت کرده، از طرف دیگر، در انتخاب های مختلف وی در زندگی روزمره نقش دارد. یکی از انتخاب های انسان در داشتن سرمایه فرهنگی،کسب علم است که نقش بسیار اساسی در زندگی فرد و همچنین ایجاد فرهنگ، تمدن و پیشرفت وی دارد. اصطلاح سرمایه فرهنگی بازنمای جمع( گزیده)نیروهایی مثل زمینه های خانوادگی، طبقه ی اجتماعی، سرمایه گذاری های گوناگون و تعهدات نسبت به تعلیم و تربیت، منابع مختلف و مانند آن هاست که بر موفقیت آکادمیک( علمی یا تحصیلی) تاثیر می گذارد.( هایز[2]، 2000: 125 به نقل از تراسبی 1382). هارکر[3]( 1990) سرمایه فرهنگی را به عنوان یک رابطه اجتماعی درون سازواره ای از تعاملات که مشتمل بر دانش انباشته عمل می کند و منتهی به قدرت ومنزلت می گردد، می داند. طی دهه های گذشته یکی از ارکان اساسی توسعه در هر جامعه ای، موفقیت در تحصیل و ایجاد فرصت های یکسان برای دست یابی همه افراد جامعه به این منابع می باشد. در حالیکه جوامع مختلف و به ویژه جوامع در حال توسعه در این راستا با موانع جدی روبرو هستند و سهم افراد از این سرمایه، به ویژه به نسبت پایگاه طبقاتی شان از یکدیگر متفاوت می باشد، به نظر می رسد که عامل سرمایه فرهنگی در حوزه توسعه و اقتدار ملی که تاکیدشان بر ابعاد وحدت و عدالت می باشد، به عنوان لایه های تصمیم ساز و تصمیم گیر، در انجام بررسی ها و تحقیقاتی در جهت شناخت موانع و ایجاد راهکارهای مفید و چاره ساز، موثر باشد. بنایراین شایسته است که ارتباط سرمایه فرهنگی با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی مورد بررسی قرار گیرد.
2-1- بیان مسئله:
