بررسی تفاوت بین دختران و پسران با اختلال یادگیری با توجه به عامل پایه تحصیلی در ابعاد مقیاس پردازش شناختی از روش آماری تحلیل واریانس دو سویه استفاده شد نتایج نشان داد که نمرههای پایه های تحصیلی مختلف در ابعاد پردازش شناختی جز در سرعت پردازش تفاوت معنیداری ندارد، در بین دختران و پسران در زمینه پردازش شنوایی، پردازش مفهومی و سرعت پردازش تفاوت معنیداری وجود دارد و مشکلات دختران بیشتر از پسران بود و تعامل بین پایه های تحصیلی و جنسیت در ابعاد پردازش شنوایی و پردازش مفهومی معنادار بود. همچنین برای بررسی تفاوت بین ابعاد مقیاس ارزیابی پردازش شناختی در میان دانش آموزان با اختلال یادگیری از آزمون اندازه گیری مکرر استفاده شد، یافته های پژوهش نشان داد که تفاوت معنیداری بین ابعاد مختلف مقیاس در دانش آموزان با اختلال یادگیری وجود دارد و بین کودکان گروه نمونه کمترین میانگین مربوط به بعد پردازش متوالی و پس از آن بعد توجه میباشد و بیشترین میانگین مربوط به بعد پردازش بینایی است که این یافته می تواند در آموزش این کودکان بکار گرفته شود. دارا بودن بیشترین مشکلات در بعد توجه با نظر به اهمیت مهارتهای توجه برای تمرکز بر فعالیتها به ویژه در کلاس درس و تاثیراتی که به وضوح در یادگیری و پردازش اطلاعات دارد، استفاده از روشها و برنامه های آموزشی که بر تقویت این بعد اثر می گذارند، می تواند گام موثری در پیشرفت تحصیلی آنان باشد.
واژههای کلیدی: اختلال یادگیری، پردازش شناختی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه
1-1- کلیات. 2
1-2- بیان مسأله 3
1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش. 7
1- 4- اهداف پژوهش 9
1-4-1- هدف کلی. 9
1-4-2- اهداف جزئی 9
1-5- سوالهای پژوهش. 9
1-6- تعریف مفهومی متغیرها 10
1-6-1- پردازش اطلاعات. 10
1-6-2- اختلال یادگیری. 10
فصل دوم: مبانی نظری و پژوهشهای پیشین
2-1- مقدمه. 12
2-2- سیرتحولی تاریخی اختلالات یادگیری 12
2-3- تعاریف اختلال یادگیری 15
2-4- مشکلات ویژه اختلال یادگیری. 18
2-4-1- نقص توجه 18
عنوان صفحه
2-4-2- پردازش اطلاعات. 18
2-4-3- مشکلات هماهنگی حرکتی. 20
2-4-4- مشکلات اجتماعی. 20
2-4-5- اختلال خواندن. 21
2-4-6- مشکلات زبان شفاهی 22
2-4-7- اختلال نوشتن. 23
2-4-8- اختلال حساب 23
2-4-9- مشکلات حافظه. 24
2-5- سبب شناسی اختلال یادگیری. 25
2-5-1- عوامل عصب شناسی. 26
2-5-2-عوامل ژنتیکی. 26
2-5-3- عوامل محیطی. 27
2-5-4- تاخیر در تحول. 27
2-6- شیوع اختلال یادگیری ویژه. 28
2-7- نظریات پردازش اطلاعات 28
2-7-1- نظریه اتیکنسون و شفرین 29
2-7-2- نظریه سطوح پردازش. 31
2-7-3- نظریه رمز دو گانه. 32
2-7-4- مدل پردازش توزیع موازی 33
2-7-5- مدل پیوندگرایی 34
2-8- پیشینه پژوهش 35
2-8-1- پردازش اطلاعات در افراد با اختلال یادگیری 35
2-8-2- پردازش اطلاعات در افراد با نیازهای ویژه 39
2-9- نتیجهگیری از تحقیقات پیشین 40
عنوان صفحه
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه. 42
3-2- طرح تحقیق و بیان متغیرهای تحقیق. 42
3-3- جامعه آماری، نمومنه و روش نمونه گیری. 43
3-4- تعاریف عملیاتی متغیرها 44
3-4-1- پردازش اطلاعات. 44
3-4-2- اختلال یادگیری. 44
3-5- ابزار پژوهش. 44
3-5-1- پرسشنامه پردازش شناختی 44
3-6- شیوه اجرای پژوهش 52
3-7- روش تجزیه و تحلیل پژوهش. 53
فصل چهارم: نتایج پژوهش
4-1- مقدمه. 55
4-2- یافته های توصیفی متغیرهای پژوهش 55
4-3- یافته های مربوط به سوالات پژوهش. 56
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1- مقدمه. 68
5-2- تحلیل سوالات پژوهش. 68
5-3- جمع بندی 73
5-4- محدودیتهای پژوهش 74
5-5- پیشنهادهای پژوهشی. 74
5-6- پیشنهادهای کاربردی 75
عنوان صفحه
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی. 76
منابع انگلیسی. 80
پیوست‌ها. 85
کلیات
تمام دانش آموزان در سنین و دورههای تحصیلی مختلف از نظر سطح یادگیری یکسان نبوده و بعضی از آنها به ویژه در سالهای اول تحصیل، شرایط همگون با گروه خود را از دست داده و رفتار آنها آموزگاران را مجبور به ارجاع به متخصصان می کند (برادری، 1377؛ به نقل از محمدی، بهنیا و فرهبد، 1388). اگرچه این کودکان دارای ظاهر و هوش طبیعی هستند، لیکن در مدرسه هنگام آموزش خواندن، نوشتن و حساب دچار مشکلات جدی میشوند. واژه ” اختلالات یادگیری ” برای تبیین چنین مواردی، اولین بار توسط ساموئل کرک[1] در سال 1963 بکار برده شد. تقریبا نیمی از کودکانی که خدمات آموزش و پرورش ویژه دریافت می کنند و حدود 5 درصد از کل جمعیت مدارس دولتی به عنوان اختلال یادگیری شناخته شده اند (لیون[2]، 1996). و معمولا نسبت آن در پسران بیشتر از دختران و سه تا چهار برابر بیشتر است. مشکل هر فرد دارای اختلال یادگیری منحصر به فرد است که ترکیب و سطوح مختلفی از مشکلات و سختیها را نشان میدهد. یکی از ویژگیهای مشترک افرادی که در یادگیری دچار اختلال هستند، حوزههای نابرابر تواناییهاست. اصطلاح اختلال یادگیری به یک اختلال نوروبیولوژیکی در یک یا بیشتر فرایندهای روانشناختی پایه مربوط به فهم یا کاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری گفته میشود. این شرایط که ممکن است بر توانایی شخص در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی تاثیر بگذارد، به علت کارکرد نابهنجار مغز بوجود میآید (لرنر و جونز[3]، 2008). به دلیل کارکرد بد مغز، کودکان مبتلا به اختلال یادگیری اطلاعات را به شیوهای متفاوت از کودکان عادی دریافت و پردازش می کنند (بشرپور، عیسی زادگان و احمدیان، 1391).
یکی از بارزترین ویژگیهای انسان و متمایز کننده وی از حیوانات، شناخت و تفکر اوست. انسان نه تنها به ادراک مستقیم از جهان دست میزند بلکه دارای تواناییهایی برای دریافت و پردازش اطلاعات است و این توانایی نیز به مدد تحول و تکامل ساختمان عصبی بسیار منظم و در عین حال پیچیده انسان است، که در جریان تکوین فرد حاصل شده است (مقدم، استکی، سعادت و کوشکی، 1389). وجود هر گونه نارسایی یا نقص در پردازش اطلاعات می تواند منجر به رفتارهای ناسازگارانه، مشکلات تحصیلی و دشواری در پرداختن به امور روز مره شود.
1-2- بیان مسئله
بسیاری از کودکان با مشکلات تحصیلی در مدرسه رو به رو هستند که این امر گاهی به شکست تحصیلی و ترک تحصیل منجر میشود. مساله ناتوانی در درک و یادگیری مطلوب برخی مطالب آموزشی در برخی از دانش آموزان و دانشجویان در سالهای اخیر به طور فوقالعادهای مورد توجه متخصصان و کارشناسان تعلیم و تربیت قرار گرفته است (افروز، 1385؛ به نقل از برقی ایرانی، شقاقی و صادقیان، 1389).
در واقع اصطلاح ” اختلالات یادگیری ” اختلالات نوروبیولوژیکی خاصی هستند که بر توانایی مغز در ذخیره، پردازش اطلاعات یا برقراری ارتباط تاثیر میگذارند. وازرت آموزش و پرورش آمریکا در گزارش 1994 اعلام داشت که بیش از 4 درصد تمام دانش آموزان دبستانی به خدمات ویژه در زمینه یادگیری نیاز داشته اند و 2/54 درصد از این کودکان برخوردار از برنامه های آموزش ویژه و انواع آن در مدارس عادی بوده اند (سیف نراقی و نادری، 1389). مطالعات و پژوهشهای انجام شده، ارتباط زیادی را بین شکست تحصیلی، ترک تحصیل، بزه دیدگی و بزهکاری و ناتوانی های یادگیری بیان کرده و اهمیت موضوع را در اقدامات به موقع و پیشگیرانه
