بررسی تفاوت بین دختران و پسران با اختلال یادگیری با توجه به عامل پایه تحصیلی در ابعاد مقیاس پردازش شناختی از روش آماری تحلیل واریانس دو سویه استفاده شد نتایج نشان داد که نمره­های پایه­ های تحصیلی مختلف در ابعاد پردازش شناختی جز در سرعت پردازش تفاوت معنی­داری ندارد، در بین دختران و پسران در زمینه پردازش شنوایی، پردازش مفهومی و سرعت پردازش تفاوت معنی­داری وجود دارد و مشکلات دختران بیشتر از پسران بود و تعامل بین پایه­ های تحصیلی و جنسیت در ابعاد پردازش شنوایی و پردازش مفهومی معنادار بود. همچنین برای بررسی تفاوت بین ابعاد مقیاس ارزیابی پردازش شناختی در میان دانش­ آموزان با اختلال یادگیری از آزمون اندازه ­گیری مکرر استفاده شد، یافته­ های پژوهش نشان داد که تفاوت معنی­داری بین ابعاد مختلف مقیاس در دانش­ آموزان با اختلال یادگیری وجود دارد و بین کودکان گروه نمونه کمترین میانگین مربوط به بعد پردازش متوالی و پس از آن بعد توجه می­باشد و بیشترین میانگین مربوط به بعد پردازش بینایی است که این یافته می ­تواند در آموزش این کودکان بکار گرفته شود. دارا بودن بیشترین مشکلات در بعد توجه با نظر به اهمیت مهارت­های توجه برای تمرکز بر فعالیت­ها به ویژه در کلاس درس و تاثیراتی که به وضوح در یادگیری و پردازش اطلاعات دارد، استفاده از روش­ها و برنامه ­های آموزشی که بر تقویت این بعد اثر می گذارند، می ­تواند گام موثری در پیشرفت تحصیلی آنان باشد.

 

واژه­های کلیدی: اختلال یادگیری، پردازش شناختی.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                         صفحه

 

 

 

 فصل اول: مقدمه

 

1-1- کلیات. 2

 

1-2- بیان مسأله 3

 

1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش. 7

 

1- 4- اهداف پژوهش 9

 

1-4-1- هدف کلی. 9

 

1-4-2- اهداف جزئی 9

 

1-5- سوال­های پژوهش. 9

 

1-6- تعریف مفهومی متغیرها 10

 

1-6-1- پردازش اطلاعات. 10

 

1-6-2- اختلال یادگیری. 10

 

 

 

فصل دوم: مبانی نظری و پژوهش­های پیشین

 

2-1- مقدمه. 12

 

2-2- سیرتحولی تاریخی اختلالات یادگیری 12

 

2-3- تعاریف اختلال یادگیری 15

 

2-4-  مشکلات ویژه اختلال یادگیری. 18

 

2-4-1- نقص توجه 18

 

عنوان                                         صفحه

 

 

 

2-4-2- پردازش اطلاعات. 18

 

2-4-3- مشکلات هماهنگی حرکتی. 20

 

2-4-4- مشکلات اجتماعی. 20

 

2-4-5-  اختلال خواندن. 21

 

2-4-6- مشکلات زبان شفاهی 22

 

2-4-7- اختلال نوشتن. 23

 

2-4-8- اختلال حساب 23

 

2-4-9- مشکلات حافظه. 24

 

2-5- سبب شناسی اختلال یادگیری. 25

 

2-5-1- عوامل عصب شناسی. 26

 

2-5-2-عوامل ژنتیکی. 26

 

2-5-3- عوامل محیطی. 27

 

2-5-4- تاخیر در تحول. 27

 

2-6- شیوع اختلال یادگیری ویژه. 28

 

2-7- نظریات پردازش اطلاعات 28

 

2-7-1- نظریه اتیکنسون و شفرین 29

 

2-7-2- نظریه سطوح پردازش. 31

 

2-7-3- نظریه رمز دو گانه. 32

 

2-7-4- مدل پردازش توزیع موازی 33

 

2-7-5- مدل پیوندگرایی 34

 

2-8- پیشینه پژوهش 35

 

2-8-1- پردازش اطلاعات در افراد با اختلال یادگیری     35

 

2-8-2- پردازش اطلاعات در افراد با نیازهای ویژه      39

 

2-9- نتیجه­گیری از تحقیقات پیشین 40

 

عنوان                                         صفحه

 

 

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1- مقدمه. 42

 

3-2- طرح تحقیق و بیان متغیرهای تحقیق. 42

 

3-3- جامعه آماری، نمومنه و روش نمونه گیری. 43

 

3-4- تعاریف عملیاتی متغیرها 44

 

3-4-1- پردازش اطلاعات. 44

 

3-4-2- اختلال یادگیری. 44

 

3-5- ابزار پژوهش. 44

 

3-5-1- پرسشنامه پردازش شناختی 44

 

3-6- شیوه اجرای پژوهش 52

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل پژوهش. 53

 

 

 

فصل چهارم: نتایج پژوهش

 

4-1- مقدمه. 55

 

4-2- یافته­ های توصیفی متغیرهای پژوهش 55

 

4-3- یافته­ های مربوط به سوالات پژوهش. 56

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

 

5-1- مقدمه. 68

 

5-2- تحلیل سوالات پژوهش. 68

 

5-3- جمع بندی 73

 

5-4- محدودیت­های پژوهش 74

 

5-5- پیشنهادهای پژوهشی. 74

 

5-6- پیشنهادهای کاربردی 75

 

عنوان                                         صفحه

 

 

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی. 76

 

منابع انگلیسی. 80

 

 

 

پیوست‌ها. 85

 

کلیات

 

 

 

تمام دانش­ آموزان در سنین و دوره­های تحصیلی مختلف از نظر سطح یادگیری یکسان نبوده و بعضی از آن­ها به ویژه در سال­های اول تحصیل، شرایط همگون با گروه خود را از دست داده و رفتار آن­ها آموزگاران را مجبور  به  ارجاع به متخصصان می­ کند (برادری، 1377؛ به نقل از محمدی، بهنیا و فرهبد، 1388). اگرچه این کودکان دارای ظاهر و هوش طبیعی هستند، لیکن در مدرسه هنگام آموزش خواندن، نوشتن و حساب  دچار مشکلات جدی می­شوند. واژه ” اختلالات یادگیری ” برای تبیین چنین مواردی، اولین بار توسط ساموئل کرک[1] در سال 1963 بکار برده شد. تقریبا نیمی از کودکانی که خدمات آموزش و پرورش ویژه دریافت می­ کنند و حدود 5 درصد از کل جمعیت مدارس دولتی به عنوان اختلال یادگیری شناخته شده ­اند (لیون[2]، 1996). و معمولا نسبت آن در پسران بیشتر از دختران و سه تا چهار برابر بیشتر است. مشکل هر فرد دارای  اختلال یادگیری منحصر به فرد است که ترکیب و سطوح مختلفی از مشکلات و سختی­ها را نشان می­دهد. یکی از ویژگی­های مشترک افرادی که در یادگیری دچار اختلال هستند، حوزه­های نابرابر توانایی­هاست. اصطلاح اختلال یادگیری به یک اختلال نوروبیولوژیکی در یک یا بیشتر فرایندهای روانشناختی پایه مربوط به فهم یا کاربرد زبان گفتاری یا نوشتاری گفته می­شود. این شرایط که ممکن است بر توانایی شخص در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی تاثیر بگذارد، به علت کارکرد نابهنجار مغز بوجود می­آید (لرنر و جونز[3]، 2008). به دلیل کارکرد بد مغز، کودکان مبتلا به اختلال یادگیری اطلاعات را به شیوه­ای متفاوت از کودکان عادی دریافت  و  پردازش می­ کنند (بشرپور، عیسی زادگان و احمدیان، 1391).

 

یکی از بارزترین ویژگی­های انسان و متمایز کننده وی از حیوانات، شناخت و تفکر اوست. انسان نه تنها به ادراک مستقیم از جهان دست می­زند بلکه دارای توانایی­هایی برای دریافت و پردازش اطلاعات است و این توانایی نیز به مدد تحول و تکامل ساختمان عصبی بسیار منظم و در عین حال پیچیده انسان است، که در جریان تکوین فرد حاصل شده است (مقدم، استکی، سعادت و کوشکی، 1389). وجود هر گونه نارسایی یا نقص در پردازش اطلاعات می تواند منجر به رفتارهای ناسازگارانه، مشکلات تحصیلی و دشواری در پرداختن به امور روز مره شود.

 

 

 

1-2- بیان مسئله

 

 

 

بسیاری از کودکان با مشکلات تحصیلی در مدرسه رو به رو هستند که این امر گاهی به شکست تحصیلی و ترک تحصیل منجر می­شود. مساله ناتوانی در درک و یادگیری مطلوب برخی مطالب آموزشی در برخی از دانش­ آموزان و دانشجویان در سال­های اخیر به طور فوق­العاده­ای مورد توجه متخصصان و کارشناسان تعلیم و تربیت قرار گرفته است (افروز، 1385؛ به نقل از برقی ایرانی، شقاقی و صادقیان، 1389).

 

در واقع اصطلاح ” اختلالات یادگیری ” اختلالات نوروبیولوژیکی خاصی هستند که بر توانایی مغز در ذخیره، پردازش اطلاعات یا برقراری ارتباط تاثیر می­گذارند. وازرت آموزش و پرورش آمریکا در گزارش 1994 اعلام داشت که بیش از 4 درصد تمام دانش­ آموزان دبستانی به خدمات ویژه در زمینه یادگیری نیاز داشته اند و 2/54 درصد از این کودکان برخوردار از  برنامه ­های آموزش ویژه و انواع آن در مدارس عادی بوده ­اند (سیف نراقی و نادری، 1389). مطالعات و پژوهش­های انجام شده، ارتباط زیادی را بین شکست تحصیلی، ترک تحصیل، بزه دیدگی و بزهکاری و ناتوانی­ های یادگیری بیان کرده و اهمیت موضوع را در اقدامات به موقع و پیشگیرانه