1-2 بیان مسأله اساسی تحقیق 4
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 5
1-4 جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق 7
1-5 اهداف تحقیق 7
1-5-1 هدف اصلی 7
1-5-2 اهداف ویژه 7
1-5-3 هدف کاربردی 7
1-6 قلمرو تحقیق 8
1-7 فرضیه‏های تحقیق 8
1-7-1 فرضیه اصلی 8
1-7-2 فرضیه‏های فرعی 8
1-8 روش شناسی تحقیق 9
1-9 متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی‌ 9
1-10 تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی) 10
1-10-1 مزیت رقابتی 10
1-10-2 رهبری تحول آفرین 11
1-10-3 کارایی هزینه. 12
1-10-4 انعطاف پذیری 12
1-10-5 کیفیت. 13
1-10-6 زمان (تحویل) مناسب ارائه خدمات. 13
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه. 16
2-2 مفهوم مزیت رقابتی 17
2-3 راهکارهای کسب مزیت رقابتی 19
2-4 مقایسه با توانایی ها و عملکرد گذشته. 19
2-5 مقایسه با رقبا 20
2-6 مزیت‌های رقابتی در قلمروهای انسانی، سازمانی و محیطی 20
2-7 استراتژیهای عمومی (ژنریک) مایکل پورتر. 23
2-8 نگرش‌های موجود به منشاء مزیت رقابتی 23
2-9 مزیت رقابتی پایدار (تحکیم بازار خدمات) 24
2-10 ابعاد مزیت رقابتی 26
2-11 ماهیت رهبری 31
2-12 تعاریف رهبری 31
2-13 تئوری‌های رهبری 32
2-13-1 تئوری‌های شخصیتی (ویژگی‌های شخصی) 32
2-13-2 تئوری‌های رفتاری 32
2-13-3 تئوری‌های موقعیتی(اقتضایی) 33
2-14 سبک‌های رهبری 33
2-14-1 معرفی و مفهوم سبک رهبری تحول آفرین 33
2-15 سیر تحول شکل گیری نظریه رهبری تحول آفرین 39
2-16 نظریه رهبری پر‌ جاذبه‌ (کاریزماتیک) 39
2-17 رهبری تحول آفرین و رهبری پرجاذبه؛ شباهت ها و تفاوت ها 41
2-18 رهبری تـحول‌آفرین از دیدگاه برنز. 41
2-19 رهبری تحول‌آفرین از دیدگاه باس 42
2-20 تحلیل و ارزیابی نظریه رهبری تحول‌آفرین 45
2-20-1 مزایا و نقاط قوت نظریه. 45
2-20-2 کاستی‌ها و نارسایی‌های نظریه. 46
2-21 ویژگی های رهبری تحول گرا و رهبری تبادلی 47
2-22 ابعاد رهبری تحول آفرین 48
2-23 چالش‌های پیش روی سازمان‌ها و رهبری تحول آفرین 49
2-24 تاثیر رهبری تحول گرا بر مدیریت استراتژیک. 51
2-25 پیشینه تحقیق 53
2-25-1 تحقیقات داخلی 53
2-25-2 تحقیقات خارجی 62
2-26 جمع بندی 68
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1 مقدمه. 70
3-2 روش تحقیق 71
3-3 متغیرهای تحقیق 72
3-4 جامعه آماری 73
3-5 روش نمونه گیری و برآورد حجم نمونه آماری 73
3-6 ابزارها و روش جمع‌آوری اطلاعات. 76
3-7 روایی و پایایی ابزار تحقیق 77
3-7-1 روایی 78
3-7-2 پایایی 78
3-8 روش‌ تجزیه و تحلیل داده‌ها 81
3-8-1 نرمال بودن داده‌ها 82
3-8-2 آزمون بارتلت – کایزر، میر و اولکین KMO)) 83
3-8-3 آزمون همبستگی 84
3-8-4 مدل‌یابی معادلات ساختاری ((SEM. 85
3-8-4-1 تحلیل عاملی 86
3-8-4-2 شاخص‌های برازش 88
3-8-4-2-1 شاخص‌های مطلق 88
3-8-4-2-2 شاخص‌های نسبی 88
3-8-4-2-3 شاخص‌های تعدیل یافته. 89
3-8-4-2-4 شاخص های مورد استفاده در این تحقیق 89
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه. 92
4-2 آمار توصیفی 93
4-2-1 توصیف ویژگی‌های دموگرافیک. 93
4-2-2 آمار توصیفی متغیرهای تحقیق 98
4-2-3 بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها 100
4-2-4 بررسی تناسب و کفایت‌داده ها 102
4-2-4-1 آزمون بارتلت. 102
4-2-4-2 آماره KMO. 102
4-3 آمار استنباطی 104
4-3-1 آزمون همبستگی 104
4-3-1-1 آزمون همبستگی (کل داده های حاصل از پاسخ های تمامی پاسخ دهندگان به پرسش نامه) 105
4-3-1-2 آزمون همبستگی ( در مورد شرکت همراه اول به صورت مجزا) 107
4-3-1-3 آزمون همبستگی (در مورد شرکت ایرانسل به صورت مجزا) 108
4-3-2 تحلیل عاملی تاییدی متغیر رهبری تحول‌آفرین 109
4-3-3 تحلیل عاملی تاییدی متغیر کارایی هزینه. 114
4-3-4 تحلیل عاملی تاییدی متغیر ارائه انعطاف‌پذیر خدمات. 117
4-3-5 تحلیل عاملی تاییدی متغیر ارائه خدمات با کیفیت. 120
4-3-6 تحلیل عاملی تاییدی متغیر زمان (موقعیت) مناسب ارائه خدمات. 122
4-3-7 تحلیل عاملی تاییدی متغیر بهبود مزیت رقابتی 124
4-3-8 تحلیل عاملی تأییدی کل 125
4-4 آزمون فرضیات تحقیق 132
4-4-1 تعیین تاثیر مثبت و معنادار رهبری تحول‌ آفرین بر بهبود مزیت رقابتی 132
4-4-2 تعیین تاثیر مثبت و معنادار کارایی هزینه بر بهبود مزیت رقابتی 133
4-4-3 تعیین تاثیر مثبت و معنادار ارائه انعطاف‌پذیر خدمات بر بهبود مزیت رقابتی 134
4-4-4 تعیین تاثیر مثبت و معنادار ارائه خدمات با کیفیت بر بهبود مزیت رقابتی 135
4-4-5 تعیین تاثیر مثبت و معنادار زمان (موقعیت) مناسب ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی 135
4-5 مقایسه نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها برای دو شرکت همراه اول و ایرانسل به صورت توصیفی 136
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
5-1 مقدمه. 141
5-2 نتایج آزمون فرضیات پژوهش 142
5-2-1 تاثیر مثبت و معنادار رهبری تحول‌آفرین بر بهبود مزیت رقابتی 145
5-2-2 تاثیر مثبت و معنادار کارایی‌ هزینه بر بهبود مزیت رقابتی 146
5-2-3 تاثیر مثبت و معنادار ارائه انعطاف‌پذیر خدمات بر بهبود مزیت رقابتی 148
5-2-4 تاثیر مثبت و معنادار ارائه خدمات با کیفیت بر بهبود مزیت رقابتی 149
5-2-5 تاثیر مثبت و معنادار زمان (موقعیت) مناسب ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی 151
5-3 مقایسه نتایج تحقیق با تحقیقات قبلی 153
5-3-1 مقایسه نتیجه فرضیه «رهبری تحول آفرین بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» با تحقیقات قبلی 153
5-3-2 مقایسه نتیجه فرضیه «کارایی هزینه بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» با تحقیقات قبلی 153
5-3-3 مقایسه نتیجه فرضیه «ارائه انعطاف پذیر خدمات بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» با تحقیقات قبلی 154
5-3-4 مقایسه نتیجه فرضیه «ارائه خدمات با کیفیت بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» با تحقیقات قبلی 155
5-3-5 مقایسه نتیجه فرضیه «زمان مناسب ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» با تحقیقات قبلی 157
5-4 پیشنهادات کاربردی تحقیق 157
5-4-1 پیشنهادات کاربردی براساس فرضیات تحقیق 157
5-4-1-1 پیشنهادات کاربردی مبتنی بر فرضیه « رهبری تحول آفرین بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد. » 158
5-4-1-2 پیشنهادات کاربردی مبتنی بر فرضیه «کارایی هزینه بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» 159
5-4-1-3 پیشنهادات کاربردی مبتنی بر فرضیه «ارائه انعطاف پذیر خدمات بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» 161
5-4-1-4 پیشنهادات کاربردی مبتنی بر فرضیه «ارائه خدمات با کیفیت بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» 162
5-4-1-5 پیشنهادات کاربردی مبتنی بر فرضیه «زمان مناسب ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد.» 163
5-4-2 پیشنهاد برای تحقیقات آتی 163
5-5 محدودیت‌های تحقیق 164
5-6 جمع‌بندی 165
فهرست منابع و ماخذ
الف) فهرست منابع فارسی 169
ب) فهرست منابع لاتین 182
پیوست ها
پیوست الف: پرسش نامه. 192
پیوست ب: خروجی نرم افزار. 195
چکیده
محیط پیرامون سازمان‌ها پویاتر از قبل شده وسازمان‌ها برای رسیدن به موفقیت ضروری است به سمت تحول حرکت نمایند. رهبری تحول گرا به عنوان یکی از پارادایم‌های رهبری جهت ارتقای عملکرد سازمان در محیط متلاطم امروزی با قابلیت برانگیختن کارکنان وتوسعه یک فرهنگ سازمانی که رویه‌های اخلاقی در آن یک هنجار رفتاری تلقی شده سعی در پیش بینی تغییرات محیطی دارد. عنوان پژوهش حاضر”تاثیر رهبری تحول آفرین بر بهبود مزیت رقابتی شرکت همراه اول در مقایسه با شرکت ایرانسل” است.علاوه بر این، تاثیر مثبت و معنادار کارایی هزینه، ارائه انعطاف پذیر خدمات، ارائه خدمات با کیفیت، زمان مناسب ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی مورد آزمون قرار خواهد گرفت. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه می‌باشد.جامعه آماری از مدیران و مسئولان و مشتریان شرکت های ذکر شده تشکیل شده بود.روش مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات از مشتریان، روش نمونه گیری تصادفی ساده است.درنتیجه حجم نمونه بدست آمده برای مشتریان، 171 نفر می باشد.روش مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات از مدیران و مسئولان دو شرکت با توجه به محدود بودن تعداد آنها، سرشماری می باشد.در مجموع تعداد 250 پرسش نامه برای کفایت گردآوری شد. ضریب پایایی کلی برای پرسشنامه مقدار 884/0 به دست آمد که نشان از پایا بودن ابزار تحقیق دارد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزار AMOS Grapic استفاده کردیم و پس از انجام تحلیل عاملی برای هر متغیر مکنون به بررسی معنی‌داری بارهای عاملی پرداختیم. نتایج تحقیق نشان داد رهبری تحول‌آفرین بر بهبود مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد که کارایی هزینه تاثیر مثبت و معناداری بر بهبود مزیت رقابتی دارد، نتایج نشان داد ارائه انعطاف پذیر خدمات تاثیر مثبت و معناداری بر بهبود مزیت رقابتی دارد ، نتایج نشان داد ارائه با کیفیت خدمات تاثیر مثبت و معناداری بر بهبود مزیت رقابتی دارد . تاثیر متغیر موقعیت (زمان) ارائه خدمات بر بهبود مزیت رقابتی باتوجه به اطلاعات جمع‌آوری شده، معنادار شناخته نشد.
کلمات کلیدی : رهبری تحول‌آفرین، بهبود مزیت رقابتی، کارایی هزینه، ارائه انعطاف پذیر خدمات، ارائه خدمات با کیفیت، زمان مناسب ارائه خدمات.
1-1مقدمه
رقابت‌پذیری فرایندی است که هر نهادی می‌کوشد تا از این طریق بهتر از دیگری عمل کرده، از وی پیشی گیرد. کسب توانمندی‌های رقابتی در جهان امروز به یکی از چالش‌ها ی اساسی کشورهای مختلف در سطح بین المللی تبدیل شده است(زرآبادی پور و دیگران، 1384).
مزیت رقابتی[1] را می توان ارزشی دانست که شرکت برای مشتری فراهم می کند و مشتری به دلیل این ارزش آفرینی به شرکت وفادار می ماند. در واقع ارزش آفرینی شرکت برای مشتری سبب می شود مشتری از بین رقبا شرکتی را انتخاب کند که ارزش بیشتری برای او فراهم کرده است (رمضانیان و دیگران، 1393).
برای دستیابی به مزیت رقابتی، یک سازمان سازمان باید هم به موقعیت خارجی خود توجه کند و هم توانمندی‌های داخلی را مورد توجه قرار دهد (‌سدری و لیز[2]، 2001).
تاکید بر مدیریت و رهبری توجه اکثر سازمان های خواهان تحول را به خود جلب نموده است. نقش موثر مدیران و رهبران در تغییر و تحولات بنیادی در سازمان انکار ناپذیر است.رهبران از طریق یک فرآیند نفوذ اجتماعی، فرهنگ سازی نموده و با اثرگذاری بر کارکنان، آنان را به سمت تحقق اهداف متعالی و کسب مزایای رقابتی در اقتصاد دانش محور هدایت می کنند (خیراندیش و کاملی، 1390).
از آنجا که موفقیت هر سازمانی منوط به هدایت ورهبری همگام با پویایی وانعطاف پذیری سازمانی است و ازسویی دیگر بالا بودن سطح انتظارات وتوقعات مشتریان سازمانها وتغییرات شتابنده،نقش رهبران تحول آفرین درسازمانها را از موقعیت ممتازی برخوردار کرده است (عربیون و دیگران، 1392).
در این پایان نامه سعی می‌کنیم تا با بهره گرفتن از بررسی ادبیات تحقیق و معرفی سبک” رهبری تحول آفرین[3]” به شناخت تاثیر مثبت و معنادار آن بر بهبود مزیت رقابتی بپردازیم. در همین راستا در این فصل به بیان کلیات تحقیق می‌پردازیم. پس از بیان مقدمه به مساله اساسی تحقیق می‌پردازیم و اهمیت موضوع تحقیق را بیان می‌کنیم . در ادامه مطالب به اهداف و فرضیات تحقیق اشاره می‌کنیم و نحوه تاثیر متغیرهای تحقیق بر متغیر وابسته را با بهره گرفتن از یک مدل مفهومی ترسیم خواهیم کرد.
1-2 بیان مسأله اساسی تحقیق
تحولات فن آوری، تغییر در نیازهای مشتریان و جهانی شدن سه عامل اصلی پویایی در محیط هستند که امروزه سازمانها را برای دستیابی به آرمانها و اهداف استراتژیک خود به جنب و جوش و تکافو واداشته است. کاربست فن آوری جدید برای پیشبرد فعالیتها و عملیات سازمان در دنیای تجارت جهانی و رقابت بین المللی و تامین خواسته های مشتریان و توجه به ارزشهای مورد انتظار آنها امری مسلم و اجتناب ناپذیر است. چرا که حداکثر کردن ثروت سهامداران و در ادبیات جدید، خلق ارزش برای صاحبان سهام در گرو ایجاد ارزش برای خریداران کالا و دریافت کنندگان خدمات است . به واقع می توان گفت که مشتریان صاحبان اصلی حرکت و حیات یک بنگاه انتفاعی را تشکیل می دهد. بنابراین با آغاز دوره جدید در تجارت داخلی و با گسترش آن در سطح جهانی، شرکتی برنده مسابقه است که تداوم فعالیت سازمان را در سه مؤلفه مثلث بقا یعنی بهای تمام شده، کیفیت و زمان، با هدف ایجاد ارزش برای مشتریان جستجو نماید . و با مدیریت اقتضایی حداقل در یکی از آنها به یک مزیت رقابتی دست یابد (گرگانلی دوجی و فاضلی، 1388).
در شرایط امروزی که سازمان‌ها با محیط رقابتی جهانی مواجهند، همواره نیاز به تغییرات ریشه ای و خلاقیت‌های کاری احساس می‌شود‌. نیروی رقابتی جهانی، سازمان‌های امروزی را مجبور می‌کند که بعد از ده‌ها سال ادامه روش‌ها و رویه‌های کاری ثابت خود، روش‌های کاری جدیدی را در پیش گیرند، به گونه ای که دیگر، سازمانها دارای ثبات کاری نبوده و از نوعی ثبات نسبی برخوردارند و برای این که از قافله عقب نیافتند، اکثر این سازمان ها از مهارت های مدیریتی تغییر بهره می گیرند و با شجاعت و جسارت خاصی سعی در ایجاد تغییرات بنیادی در درون سازمان دارند (جیجسل[4] و دیگران، 2003).
سازمان ها باید به گونه ای باشند که سریعاً در مقابل تهدیدات محیطی و بهره گیری از فرصت های موجود از خود واکنش نشان داده و به عبارتی از ساختار و تشکیلات چابکی برخوردار باشند . این امر مستلزم ایجاد تغییرات سریع و بنیادی در سازمان ها می باشد. از طرفی دیگر باید محیط داخلی سازمان به گونه ای باشد که کارکنان از علت و روند اجرای تغییرات آگاهی کاملی داشته باشند تا از انگیزه کافی برخوردار گردند . در چنین اوضاعی نقش رهبران تحول آفرین پُررنگ تر خواهد شد (امیرکبیری و دیگران، 1385).
با توجه به رقابت بالا میان اپراتورهای تلفن همراه و هزینه‏هایی که در به کارگیری روش‏های جذب مشتری به صورت آشکار و غیرآشکار بر شرکت تحمیل می‏شود، لزوم توجه به کسب و بهبود مزیت رقابتی با توجه به شرایط خاص اپراتورها، برای آنها ضروری می‏باشد. هدف اصلی این تحقیق نیز شناخت تأثیر مثبت و معنادار رهبری تحول‏ آفرین بر بهبود مزیت رقابتی می‏باشد.
در این تحقیق تلاش خواهد شد تا با به کارگیری تئوری‏ها و ادبیات موجود به دنبال پاسخ به این سئوال باشیم که رهبران تحول‏آفرین می‏توانند قدرت رقابت‏پذیری سازمان خود را افزایش دهند؟
1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
توسعه‌های اخیر در نظریه‌های رهبری، از نظریه‌های رهبری کاریزماتیک[5] که رهبر را موجودی غیر معمولی فرض می کرد و پیروان را وابسته به رهبری می‌دانست به سمت تئوری‌های نئوکاریزماتیک و رهبری تحول آفرین که به توسعه و توانمندسازی پیروان جهت عملکرد مستقل توجه می‌کنند، انتقال یافته است (عابدی جعفری و آغاز، 1387).
تفکر سنتی در اقتصاد که مبتنی بر اندازه‏گیری منابع و دارایی‏های مشهود مادی بود امروزه جای خود را به ارزش‏آفرینی ناشی از دارایی‏های نامشهود داده است. در اواسط قرن 20 اقتصاد دانان مالی تلاش کردند تا توجه شرکت‏ها را به رویکرد جدیدی در کسب و کار جلب کنند. این رویکرد مبتنی بر این تفکر بود که هر سازمانی