چکیده

 

هدف تحقیق حاضر، مطالعه اثر نوع تمرین بر خودپنداره بدنی پسران نوجوان غیر فعال است. به همین منظور به روش تصادفی، تعداد 80 نفر از دانش آموزان پسر غیر فعال آموزش و پرورش شهر مشکین شهر با دامنه سنی 14-17 سال که تجربه ای در روش های تمرینی منتخب نداشتند، انتخاب و به روش تصادفی و به تعداد مساوی به سه گروه تجربی مقاومتی، هوازی و ترکیبی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. آزمودنی ها در گروه های تجربی، به مدت 8 هفته، 3 جلسه در هفته و 60 دقیقه در هر جلسه، در برنامه تمرینی مربوطه شرکت کردند و آزمودنی های گروه کنترل در این مدت در هیچ برنامه تمرینی سازمان یافته ای، شرکت نداشتند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه خود توصیفی (PSDQ) در هر دو نوبت شروع و پایان برنامه تمرینی استفاده شد. این پرسشنامه در ایران اعتبار یابی شده است (8) و در مطالعه آزمایشی حاضر، پایایی آن 94%. محاسبه شد.  برای بررسی اثر هر یک از برنامه تمرینی بر خودپنداره مرتبط با توانایی و ظاهر بدنی، از آزمون t گروه های وابسته، تحلیل واریانس یک طرفه و شفه استفاده شد. نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر نشان داد که 8 هفته تمرین در گروه مقاومتی، با افزایش معنی دار خودپنداره مرتبط با توانایی، همراه بود (p<.05). اما این مدت تمرین در گروه مقاومتی، تأثیر قابل توجه و معنی داری بر خودپنداره مرتبط با ظاهر بدنی نداشت (p>.05). همچنین این مدت تمرین در گروه هوازی و ترکیبی نیز، تأثیر قابل توجه و معنی داری بر خودپنداره مرتبط با توانایی و ظاهر بدنی نداشت (p>.05). بطوریکه فقط بین اثر روش های تمرینی مقاومتی، هوازی و ترکیبی بر خودپنداره بدنی مرتبط با توانایی بدنی تفاوت معنی داری وجود داشت (p<.05). اما این تفاوت تنها بین گروه مقاومتی با گروه کنترل معنی دار بود(p<.05). نیز بین اثر روش های تمرینی منتخب و درصد چربی تفاوت معنی داری وجود نداشت (p>.05). لذا چنین به نظر می رسد که تغییر در درصد چربی پسران نوجوان در افزایش خودپنداره مرتبط با توانای بدنی از طریق تمرین مقاومتی مداخله ای نداشته است.با توجه با این نتایج می توان نتیجه گرفت که تمرین و فعالیت بدنی می تواند سبب تغییر و بهبود خود پنداری بدنی شود.

 

واژگان کلیدی: خودپنداره بدنی ، پسران نوجوان، غیر فعال، پرسشنامه خود توصیفی

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان
صفحه
فصل 1       طرح تحقیق
1
    1-1)           مقدمه
2
    1-2)           بیان مسئله
3
    1-3)          اهمیت و ضرورت تحقیق
6
    1-4)          اهداف تحقیق
7
    1-4-1)        هدف کلی
7
   1-4-2)       اهداف اختصاصی
7
   1-5)          فرضیه های تحقیق
7
   1- 5-1)      فرضیه های فرعی تحقیق
8
    1-6)        پیش فرض های تحقیق
8
    1-7)        محدودیت های تحقیق
8
    1-8)       تعریف عملیاتی واژه ها
9
فصل 2    مبانی نظری و پیشینه تحقیق
11
    2-1)          مقدمه
12
    2-2)         مبانی نظری
12
   2-2-1)  شخصیت
12
 2-2-2)         خود
15
    2-2-3)         خودپنداره
17
    2-2-3-1)     مدل‌های نظری خودپنداره
17
    2-2-3-2)     مدلهای عامل مستقل یا بهم پیوسته
18
    2-3)    تعاریف و مدل‌های خودپنداره بدنی یا تصویر بدنی
22
    2-4)    آمادگی جسمانی و خود پنداره بدنی
26
     2-5)   عوامل موثر بر خودپنداره بدنی
27
    2-6)  ترکیب بدنی وخوذ پنداره بدنی
27
    2-7)       بلوغ و خودپنداره بدنی
27
    2-8)       فعالیت بدنی و خودپنداره بدنی
28
    2-9)       مدل‌های تأثیر فعالیت‌ بدنی بر خودپنداره بدنی
30
    2-10)       تمرین هوازی
34
    2-11)       تمرین مقاومتی
35
    2-12)      ترکیب بدن
35
    2-13)       پیشینه تحقیق
35
    2-13-1)   بخش اول:تحقیقات انجام شده در داخل کشور
35
    2-13-2)   بخش دوم: تحقیقات انجام شده در خارج کشور
39
    2-14)      جمع بندی
45
فصل 3   روش‌شناسی تحقیق
46
    3-1)       مقدمه
47
    3-2)      روش و طرح تحقیق
47
    3-3)      جامعه و نمونه آماری
47
    3-4)      متغییر های تحقیق
47
    3-5)     ابزار تحقیق
48
    3-5-1)      پرسشنامه جمعیت شناختی
48
    3-5-2)      فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصیفی جسمانی (PSDQ-S)
48
    3-5-2-1)      زیر مولفه های PSDQ-S
49
    3-5-3)      پرسشنامه بین المللی  فعالیت بدنی (IPAQ)
50
    3-5-3-1)      نمره گذاری پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی
50
    3-6)     شیوه اجرای تحقیق
51
    3-7)  برنامه تمرین هوازی
52
    3-8)  برنامه تمرین مقاومتی
53
    3-9)  برنامه تمرین ترکیبی
53
    3-10) گروه کنترل
54
    3-11) پس آزمون
54
    3-12)    روش تجزیه و تحلیل آماری
54
فصل 4    نتایج آماری تحقیق
55
    4-1)        مقدمه
56
    4-2)       بررسی توصیفی داده ها
56
    4-3)       آزمون فرضیه های تحلیلی
60
    4-4)       فرضیه های فرعی
64
فصل 5   بحث و نتیجه گیری
71
    5-1)       مقدمه
 
72
    5-2)       خلاصه تحقیق
 
72
    5-3)       یافته های تحقیق
 
73
    5-3-1)    یافته های فرعی
 
74
    5-4)        بحث
 
74
    5-5)        نتیجه گیری
79
    5-6)        پیشنهادات بر خاسته از تحقیق
79
    5-6-1)        پیشنهادات پژوهشی
79
    5-6-2)       پیشنهادات کاربردی
79
      منابع
 
81
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
صفحه
جدول4-1 اطلاعات توصیفی سن، قد، وزن، درصد چربی و شاخص توده بدنی آزمودنی ها
 
57
جدول 4-2  نمرات خود پنداره مرتبط با توانایی و ظاهر بدنی در گروه های تجربی و کنترل در پیش آزمون و پس  آزمون
 
58
جدول4-3 میانگین و انحراف معیار  درصد چربی در گروه های تجربی و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون
 
59
جدول4-4  نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با توانایی بدنی گروه مقاومتی
60
جدول4-5  نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با ظاهر بدنی گروه مقاومتی
61
جدول4-6  نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با توانایی بدنی گروه هوازی
61
جدول4-7  نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با ظاهربدنی گروه هوازی
62
جدول4-8 نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با توانایی بدنی گروه ترکیبی
63
جدول4-9 نتایج حاصل از آزمون t به منظور مقایسه خودپنداره مرتبط با ظاهر بدنی گروه ترکیبی
64
جدول 4-10 نتایج حاصل از واریانس یک طرفه به منظور مقایسه  پس آزمون خودپنداره مربوط به توانایی بدنی بین گروه های تجربی و کنترل
65
جدول 4-11 نتایج حاصل از آزمون تعقیبی شفه
66
جدول4-12 نتایج حاصل از واریانس یک طرفه به منظور مقایسه  پس آزمون خودپنداره مربوط به ظاهر بدنی بین گروه های تجربی و کنترل
67
جدول 4-13 مقایسه میانگین درصد چربی در گروه های تجربی و کنترل در  پیش آزمون و پس آزمون
68
جدول 4-14 نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه به منظور مقایسه میانگین درصد چربی در گروه های تجربی و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون
69
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها
صفحه
شکل 1-1  رابطه خود پنداره بدنی با فعالیت بدنی                                                                                    
 
5
شکل 2-1 مدل‌های ساختاری خودپنداره که از مدل‌های توانایی و هوش اقتباس شده است
 
21
شکل 2-2  سه مدل ارائه شده درمورد ارتباط بین ابعاد چندگانه خودپنداره بدنی و اجزای آمادگی جسمانی
 
25
شکل 2-3  مدل روانی شرکت در فعالیت‌های بدنی
 
31
شکل 2-4  مدل تمرینات بدنی و عزت نفس
 
32
شکل2-5  راه حل بهنجار یک مدل گسترش یافته
 
33
نمودار4-1  میانگین خودپنداره بدنی آزمودنی های گروه های تجربی و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون
 
59
 

 

                                              

 

                                              

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طرح تحقیق

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1   مقدمه

 

خود پنداره نقش تعیین کننده ای در تکامل شناختی و عاطفی فرد دارد. خود پنداره، مجموعه ی ویژگی هایی است که فرد برای توصیف خویش به کار می برد (1). خود پنداره دارای یک ساختار چند بعدی است که می توان آن را به دو سطح تحصیلی و غیر تحصیلی تقسیم کرد. خود پنداره تحصیلی مربوط به زمینه های تحصیلی مانند ریاضی و زبان انگلیسی می باشد. خود پنداره غیر تحصیلی به سطوح اجتماعی، عاطفی و بدنی تقسیم می شود که هر کدام به نوبه خود دارای زیر مجموعه هایی می باشند. به عنوان مثال خود پنداره بدنی یکی از ابعاد خود پنداره ی غیر تحصیلی، نگرش فرد را نسبت به ابعاد بدنی، توانایی ها و مهارت های بدنی خود نشان می دهد(15).

 

محققین علوم رفتاری معتقدند که خود پنداره بدنی، می تواند تحت تاثیر برنامه های مداخله ای چون ورزش، تمرین بدنی و برنامه های کاهش وزن قرار گیرد(2). کالوگیانیس (2006) در بررسی نقش ورزش و تربیت بدنی  در توسعه خود پنداره به این نتایج دست یافت که تدریس مناسب خود پنداره می تواند به کودکان و نوجوانان در شکل دادن یک تصویر عینی از خود جسمانی شان و به دست آوردن عزت نفس بدنی مثبت کمک کند(39).

 

مدلی بر اساس ارزش‌های جامعه ایران، توسط عبدالملکی (1389) ساختار یابی شده است که با مداخله در عناصر این رابطه از جمله ارتباط فعالیت بدنی با خودپنداره بدنی، می‌توان اثر آن را بر خودپنداره بدنی مورد آزمایش قرار داد تا دستیابی به این مدل نظری را بصورت تجربی، مورد آزمایش قرار دهد(17).