شهریور 93

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

 

 

 

 

 

 

 

چکیده:

 

هدف از تحقیق حاضر تاثیر 8 هفته تمرینات ثبات دهنده بر تعادل، درد و حس وضعیت گردن در دختران مبتلا به گردن درد غیر اختصاصی دانشگاه شهید باهنر کرمان بود.

 

در این مطالعه 30 دانشجوی دختر، بین سنین28  -19 بطور تصادفی به دو گروه تجربی(15نفر) و کنترل(15 نفر) تقسیم شدند. در گروه تجربی میانگین سن 29/2 ±83/23، قد 65/4 ±33/160  و وزن 46/9 ±56  بود و در گروه کنترل 55/1 ±62/23،  89/6 ±38/ 163 ، 88/7 ±92/55 بود. تعادل(کلی، قدامی-خلفی، داخلی-خارجی) با دستگاه تعادل سنج بایودکس، حس وضعیت گردن(چرخش به راست، چرخش به چپ و فلکشن) با کلاه لیزری و میزان درد با مقیاس VAS اندازه گیری شد. شرکت کنندگان گروه تجربی به مدت هشت هفته تمرینات ثبات دهنده را انجام دادند و در طول این دوره شرکت کنندگان گروه کنترل، در فعالیت جسمانی شرکت نکردند. بعد از این دوره از افراد پس آزمون گرفته شد.

 

از آزمون t مستقل برای مقایسه نتایج بین گروه کنترل و تجربی و از آزمون t وابسته برای مقایسه بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه تجربی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از 16SPSS استفاده شد. سطح معناداری داده ها کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

 

یافته های تحقیق نشان داد تمرینات ثبات دهنده تاثیر مثبت معناداری بر حس وضعیت گردن، تعادل(کلی و قدامی-خلفی) وکاهش معناداری بر میزان درد در بین دختران مبتلا به گردن درد غیراختصاصی داشت . تاثیر تمرینات ثبات دهنده  در بین گروه تجربی و کنترل بر روی شاخص داخلی-خارجی تعادل علیرغم پیشرفت، اختلاف معناداری را نشان نداد.

 

 

 

واژگان کلیدی: گردن درد غیراختصاصی، حس وضعیت، تعادل، تمرینات ثبات دهنده، دختران

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب:

 

فصل اول : طرح تحقیق

 

مقدمه .1
 

بیان مسئله.3
1-3    ضرورت و اهمیت تحقیق.5

 

اهداف تحقیق.6
 

 

اهداف کلی.6
 

 

اهداف اختصاصی7
1-5   فرضیه های تحقیق.7

 

1-6  پیش فرض های تحقیق.7

 

1-7 محدوده تحقیق.8

 

1-8 محدودیت های تحقیق.8

 

1-9 تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق9

 

1-9-1 تعریف نظری واژه ها9

 

1-9-2 تعریف عملیاتی واژه ها9

 

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

 

2-1 مقدمه 10

 

2-2 مبانی نظری تحقیق10

 

2-2-1 آناتومی و عملکرد ستون فقرات گردنی10

 

2-2-2 آرتروکینماتیک حرکت گردن.12

 

2-2-3 گردن درد غیراختصاصی12

 

2-2-3-1 شیوع و فراوانی گردن درد.13

 

2-2-4 تعادل14

 

2-2-5 سازوکارهای فیزیولوژیک حفظ تعادل.15

 

-گیرنده های حس حرکتی.15

 

-سیستم بینایی16

 

– سیستم دهلیزی16

 

 

 

2-2-6 نقش گردن در حفظ تعادل.16

 

2-2-7 حس وضعیت.17

 

2-2-8 علت های احتمالی تغییر اطلاعات حسی پیکری فقرات گردنی18

 

2-2-9 تمرینات ثبات دهنده19

 

2-3 پیشینه تحقیق.20

 

2-3-1 تحقیقات داخلی.20

 

2-3-2 تحقیقات خارجی.23

 

2-4  جمع بندی تحقیقات27

 

 

 

 

 

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

 

3-1مقدمه.28

 

3-2 روش تحقیق28

 

3-3 جامعه آماری28

 

3-4 نمونه آماری و نحوه انتخاب آزمودنی ها.28

 

3-5 متغیر های تحقیق.28

 

3-5-1 متغیر مستقل.28

 

3-5-2 متغیر وابسته28

 

3-6 ابزار گردآوری اطلاعات.28

 

3-7 شیوه اجرای تحقیق29

 

3-7-1 نحوه انجام تست تعادل.30

 

3-7-2 نحوه انجام تست حس وضعیت.32

 

3-7-3 نحوه اجرای پروتکل33

 

3-8 روش های آماری.33

 

 

 

فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل آماری

 

4-1 مقدمه.34

 

4-2 ویژگی های فردی آزمودنی ها.34

 

4-3 آزمون فرضیه های تحقیق.35

 

4-3-1 آزمون فرضیه اول .35

 

4-3-2 آزمون فرضیه دوم.37

 

4-3-3 آزمون فرضیه سوم . 39

 

4-3-4 آزمون فرضیه چهارم 40

 

4-3-5 آزمون فرضیه پنجم 42

 

4-3-6 آزمون فرضیه ششم .44

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1 مقدمه 46

 

5-2 خلاصه تحقیق 46

 

5-3 بحث و تفسیر یافته ها .47

 

5-3-1  بررسی تاثیر گذاری تمرینات ثبات دهنده  بر میزان تعادل دختران دانشجوی

 

مبتلا به گردن دردغیراختصاصی.47

 

5-3-2 بررسی تاثیر گذاری تمرینات ثبات دهنده بر بر میزان حس وضعیت دختران

 

دانشجوی مبتلا به گردن درد غیراختصاصی 49

 

5-3-3 بررسی تاثیر گذاری تمرینات ثبات دهنده  بر میزان درد در دختران دانشجوی

 

مبتلا به گردن درد غیراختصاصی.51

 

5-4 جمع بندی 52

 

5-5 پیشنهاد های تحقیق .53

 

5-5-1 پیشنهادات برگرفته از تحقیق.53

 

5-2-2 پیشنهادات برای تحقیق های آینده53

 

منابع و مآخذ

 

منابع فارسی54

 

منابع لاتین56

 

 

 

پیوست ها

 

پیوست 1 .63

 

پیوست 2 .65

 

پیوست 3 .66

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست تصاویر :

 

2-1 ستون فقرات 11

 

3-1 وضعیت ایستادن بر روی دستگاه تعادل سنج31

 

3-2 مختصات پای آزمودنی ها.31

 

3-3 کلاه با نشانگر لیزری.32

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول :

 

4-1 ویژگی های فردی آزمودنی ها.34

 

4-2 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر تعادل دانشجویان دختر  مبتلا به گردن درد

 

غیراختصاصی .35

 

4-3 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر میزان حس وضعیت دانشجویان مبتلا به گردن درد غیراختصاصی.37

 

4-4 مقایسه میزان تاثیر  تمرینات ثبات دهنده بر میزان درد دانشجویان مبتلا به گردن درد

 

غیراختصاصی.39

 

4-5  مقایسه تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر تعادل بین دو گروه تجربی بعد از اعمال پروتکل

 

و گروه کنترل40

 

4-6  مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده برمیزان حس وضعیت بین گروه  تجربی و

 

گروه کنترل.42

 

4-7 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر درد در دو گروه تجربی  بعد از اعمال پروتکل

 

و گروه کنترل.44

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست  نمودارها:

 

4-1 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر تعادل دانشجویان  مبتلا به گردن درد

 

غیراختصاصی.36

 

4-2 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر میزان حس وضعیت دانشجویان مبتلا به

 

گردن درد غیراختصاصی38

 

4-3 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر تعادل بین دو گروه تجربی بعد از اعمال

 

پروتکل  و گروه کنترل.41

 

4-4 مقایسه میزان تاثیرتمرینات ثبات دهنده برمیزان حس وضعیت بین گروه تجربی

 

بعد از اعمال پروتکل.43

 

4-5 مقایسه میزان تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر درد در دو گروه تجربی  بعد از اعمال

 

پروتکل و گروه کنترل45

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

فصل اول

 

 

 

مقدمه و طرح تحقیق

 

 

 

                     
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1مقدمه

 

گردن درد یکی از بیماری های شایع (بالغ بر 67 %)  بویژه در کشورهای صنعتی می باشد که اکثر گروه -های سنی حتی افراد جوان را شامل می شود (صالح پور و همکاران 2011).  شیوع این عارضه به صورت نگران کننده ای، باپیشرفت جوامع، در حال گسترش است. مدت ابتلا به این عارضه در اغلب موارد طولانی شده (حداقل تا 12 هفته ) و بیش از 12 هفته وارد مرحله مزمن می شود که در چنین مواردی به عنوان گردن درد مزمن به تشخیص می رسد (اکبری و همکاران 1388).  در 70 درصد از بیماران گردن دردی تشخیص تعریف شده ای بر اساس ساختار درگیر وجود ندارد و علت پاتولوژیک

 

خاصی برای گردن درد این بیماران یافت نمی شود، در چنین مواردی به عنوان گردن درد غیر اختصاصی شناخته می شود (سلیمی و همکاران 1392).

 

گردن درد غیراختصاصی مزمن شایع ترین گردن دردی است که بیماران در اثر آن به کلینیک ها مراجعه می کنند، که بدون علت پاتولوژی مشخص مثل فتق دیسک، فشار روی ریشه عصب و تغییرات تخریبی استخوان تعریف می شود. تغییرات عملکرد حسی-حرکتی در این نوع گردن درد شامل: درد و التهاب، افزایش واسطه های التهابی، خستگی، تغییر الگوهای حرکت واختلال در عملکرد عضلات است که باعث تغییر در کمیت و کیفیت اطلاعات حس عمقی این ناحیه  و بی تعادلی می شود (سعادت و همکاران 2012).

 

سیستم کنترل وضعیت وتعادل یک مکانیزم مرکب و پیچیده است، که هماهنگی سه سیستم تعادلی شامل سیستم بینایی، سیستم دهلیزی و سیستم حسی پیکری در آن نقش بسزایی دارد. همکاری این سیستم ها با یکدیگر منجر به کنترل قامت و تعادل می شود (صادقی و همکاران 2009). مرور مقالات نشان می دهد که به دنبال ناراحتی های گردنی، اختلال در حفظ قامت و کنترل تعادل بوجود می آید (صالح پور و همکاران 2011). گردن شامل مکانیسم هایی است که مستقیما در کنترل تعادل دخالت دارند و اتصالات خاصی بین گیرنده های گردن، سیستم بینایی، دهلیزی و سیستم عصبی سمپاتیک وجود دارد. از این رو سیستم حس عمقی گردن نقش مهمی در حفظ تعادل بدن ایفا می کند (کرنیل[1] 2002).

 

حس عمقی متشکل از حس وضعیت، حس حرکت وحس اعمال نیرو است که به درک آگاهانه ازوضعیت اندام در فضا اطلاق می شود (فیل پیج[2] 2006). گیرنده های حس عمقی همراه با پیامهای حس بینایی و دهلیزی در تعامل با هم از طریق رفلکسهای گردنی- چشمی، سری-گردنی، تونیک گردنی و دهلیزی- نخاعی، باعث هماهنگی بین سر و چشم و ثبات وضعیتی فرد می شوند (سعادت 2012، تریلیون[3] 2008) و شامل گیرنده های مکانیکی موجود در مفاصل بین مهره های گردن،گیرنده های مکانیکی موجود در عضلات گردن، دوک های واقع در عضلات می باشد (توانای 2013) .

 

عضلات ناحیه گردن بیشترین میزان دوک عضلانی در بدن ( ۲۰۰ دوک در هر گرم) درمقایسه با تعداد دوک عضلانی ناحیه کف دست( ۱۶ دوک در هرگرم) را دارا هستند. از طرفی طرز قرارگیری دوک -ها درعضلات گردن متفاوت از دیگر عضلات بدن است. دوک ها در عضلات به صورت موازی یا در امتداد هم قرار می گیرند، دوک ها در ناحیه   گردن اکثرا در امتداد هم قرار می گیرند. عقیده بر این است که این نوع دوک ها برای افزایش اطلاعات ایستا از این عضلات هستند، بنابراین تراکم بالا و شکل خاص دوکهای عضلانی گردن، اهمیت اطلاعات حس عمقی و نقش کلیدی این ناحیه را در وضعیت سر، تعادل بدن و کنترل حرکت چشم آشکار می سازد (تریلیون 2008).

 

مطالعات انجام شده نشان داده اند که، شیوع گردن درد در خانم ها بیشتر از آقایان است. 15درصد جمعیت زنان و 10درصد مردان در مقطعی از زندگی خود به گردن درد مزمن مبتلا  می شوند(جوانشیر 1389). علیرغم مساوی بودن وزن سر زنان و مردان، قدرت عضلات گردن زنان حدودا نصف مردان است که احتمالاً عضلات نسبتا ضعیف زنان، منجر به بروز سندرم خستگی عضلانی و در نتیجه شیوع بالاتر گردن درد می گردد (معروفی و همکاران 1390). بطوریکه در ناحیه گردن، تقریباً % 20 وزن سر توسط ساختمان استخوانی–لیگامانی کنترل می شود و بقیه آن، یعنی قسمت اعظم وزن سر توسط عضلات پارااسپاینال تحمل می گردد.  بدیهی است باضعف این عضلات، ثبات ستون فقرات گردن مختل  و باعث درد می شود (چا[4] 2010).  دردهای عضلانی می توانند اثرمهاری بر عضلات کنترل کننده ثبات داشته باشند و چون عضلات گردن در ارتباط با سیستم وستیبولار و چشم نقش عمده ای در حفظ و نگهداری راستای عمودی بدن دارند، دچار مشکل شده و این امر بر روی عضلات ضدجاذبه به ویژه عضلات ساق پاو نیز در استراتژیهای کنترلی(استراتژی مچ پا) سرایت میکند (صالح پور 2011 ).  در حضور درد، کنترل و ثبات ستون فقرات گردنی به خطر می افتد (سلیمی و همکاران 1392).

 

بنابراین از آنجایی که عضلات ثبات دهنده گردن در ایجاد وضعیت مناسب در سرو گردن اهمیت دارند، بدیهی است که این عضلات در ایجاد ثبات در طی یک فعالیت دینامیک نیز تاثیر داشته باشند. در صورت وجود درد این عضلات آتروفی شده وکارایی مناسب را ندارند. از طرف دیگر ، سندی مبنی بر وجود نگرش درمانی استاندارد برای درمان بیماری وجود ندارد، هیچ کدام ازنگرش های محافظه کارانه فعال و غیرفعال ، اگرچه به صورت گسترده ای تجویز می شوند؛ موثر نبوده اند اخیراً محققان نشان داده اند که روش های چندعاملی (روش های اصلاح وضعیتی ، درمان های دستی ، روانشناسی ، روش های آرام سازی) نسبت به روش های قدیمی (امواج ماورای صوت و تحریک الکتریکی ) در بیماران با درد مزمن گردن باعث کاهش بیشتر درد و برگشت سریع به کارمی شود (اکبری و همکاران 1388). با توجه به اینکه تمرین درمانی بعنوان روشی موثر همواره مورد توجه محققین بوده است روش تمرین درمانی ثباتی در مورد اختلالات ستون فقرات موضوع بسیاری از مطالعات جدید در زمینه درمان عوارض اسکلتی-عضلانی این ناحیه بوده است و تمرین ثبات دهنده گردن روشی است که برای بهبود مکانیسم های درونی ستون فقرات طراحی شده است و سبب ثبات فقرات گردن و آسیب ناپذیری آن می گردد (اکبری 1388). بنابراین  از آنجایی که تحقیقات کمی در این زمینه صورت گرفته و زنان بیشتر از مردان در معرض مبتلا به گردن درد هستند، هدف از تحقیق حاضر تاثیر 8 هفته تمرینات ثبات دهنده بر میزان درد، تعادل و حس وضعیت گردن در دختران مبتلا به گردن درد غیراختصاصی دانشگاه شهید باهنر کرمان خواهد بود.                             

 

 

 

1-2 تعریف مسئله و بیان سؤالهای اصلی تحقیق

 

 

 

گردن درد یکی از شایع ترین و دردناک ترین شرایط اسکلتی عضلانی است. محدوده شیوع آن در طول عمر از 14درصد تا 71 درصد می رسد (تساکیدزیدیس[5] 2013). گردن درد می تواند حاد، تحت حاد یا مزمن باشد. درد یا ناتوانی تا 4 هفته حاد، 12-4 هفته تحت حاد و بیشتر از 12 هفته مزمن نامیده می شود (پالمگرین[6] و همکاران 2009).

 

در مطالعات نشان داده شده که 30% از مردان و 43% از زنان گردن درد را یکبار در طول زندگیشان تجربه می کنند. یکی ازعلل افزایش شیوع گردن درد در زنان ممکن است بعلت قدرت کمتر عضلات در زنان نسبت به مردان باشد (احسانی 1390).

 

در مطالعه هاکالا و همکاران در سال 2005 بر روی ارتباط استفاده از کامپیوتر و افزایش درد گردن و شانه، بیان شده که استفاده بیش از دو ساعت در روز از کامپیوتر به عنوان حد آستانه برای بروز گردن درد می باشد. (افتخار سادات 2013)