به منظور بررسی ریزازدیادی ختمی چینی در شرای  درونشیشهای، سه آزمایش بهه صهورت طهرح کهاملا   تصهادفی بها 10 تکهرار ، در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1393 انجام گرفت. در آزمایش اول محی  پایه مناسهبمشخص شد. آزمایش دوم بهترین غلظت هورمون BAP جهت القای شاخه و آزمایش سوم بهترین نوع و غلظت هورمهون ریشههزایهیمشخص شد. مقایسه میانگین آزمایش اول نشان داد که بیشترین میانگین طول شاخساره، تعداد برگ، وزن تر و وزن خشه  شاخسهارهدر محی  VS نسبت به سایر محی ها مشاهده شد. مقایسه میانگین آزمایش دوم نشان داد که غلظت 5/0 میلیگرم بر لیتر هورمون BAP بیشترین میانگین طول شاخساره، تعداد برگ، وزن تر و وزن خش  شاخساره نسبت به سهایر غلظهتهها را داشهت. مقایسهه میهانگینآزمایش سوم نشان داد که غلظت 2/0 میلیگرم در لیتر هورمون IBA بیشترین میانگین درصد ریشهزایهی، تعهداد ریشهه و طهول ریشههنسبت به سایر غلظتها را داشت.
کلید واژه ها: بنزیل آمینوپورین، پزآوری، ختمی چینی، ریشهزایی، محی  VS  
 
 
 
 
 
 
 Email: mousa_mousawi@yahoo.com                                                                                                              نویسنده مسئول *
 
مقدمه
ختمی چینهی )بها نهام علمهیHibiscus rosa sinensis ( از شاخه گیاهان گلدار، زیرشاخه نهانهدانگان، رده دولپههایهها،راسته پنیرکسانان، تیره پنیرکیهان و سهرده ختمهی اسهت کههاولین بار به نام کارل فن لینه نامگذاری شده است ]9[. تکثیر ختمی چینی از طریق رویشی ی  تکنیه  عمهده بهه شهمارمیرود، اما سالم بودن و عاری بودن گیاهان از بیمهاری قابهلاطمینان نیست. تکنی  کشت بافت ی  روش مناسهب بهرایتکثیر سریع گیاهان عاری از ویروس است] 23[.
روش کشت بافت دارای مزایای زیادی است، زیهرا  امکهان  رشد سریع و تولید باکیفیت بالای گیاههان  را مهی دههد  و ابهزار  مناسبی  برای رسیدن به اهدافی است که در شهرای   کشهت  در محهی   طبیعهی  دسهتیابی  بهه  آنها  دشهوار  مهی باشهد. امهروزهریزازدیادی یکی از مهمترین بخشهای زیست فناوری گیهاهیاست که جنبه کاربردی و تجاری پیدا کرده است] 14[.
یکی از مهمترین مراحهل ریزازدیهادی مرحلهه پهرآوریشاخه است، زیرا تهیه شاخسارههای مناسهب بهرای ریشهه-زایی از ریزنمونهها برای تکثیر انبوه از این مرحله آغاز می-شود. سرعت پرآوری متأثر از تنظیمکنندهههای گیهاهی بهه-خصو  سایتوکینینها مهی باشهد. حضهور سهایتوکینین بههپرآوری نمونه ها در محی  کشت کم  میکند] 11[. تنظیمکنندههای رشد و ترکیبات محی  کشت، عوامل کلیدی برای تکثیر در شیشه و باززایی هستند ]8[. سهیتوکینین هها  نقهش  بسیار مهمی در رشد و تمایز بافتها دارند و باع  توسهعه  سلول میشوند. سیتوکینینها در تقسیم یاختهه هها  در بافهت -های گیاهی نقش کلیدی داشته به گونهای که تقسیم یاختهه  را از طریق تأثیر بر عواملی که عبور یاخته از چرخه تقسهیم  یاختهای را مهار میکنند، کنتهرل  مهی نمایهد. ایهن هورمهون علاوه بر آنکه سرعت تقسیم را تنظیم میکند، رشد جوانهه –های جانبی را نیز تحری  مینماید. سیتوکینینها در غلظت ک م) 1/0 میل یگ رم در لیت ر( باع  تولی د ک الوس و در غلظت های بیشهتر ) 10-1 میلهی گهرم در لیتهر( شهاخهزایهی  را تحری  مینمایند] 14[. بنزیل آمینو پورین) BAP( تنظیمکننهدهرشدی است که بیش از سایر سایتوکینینها در کشت بافت مورد استفاده قرار میگیرد. هورمون BAP مؤثرترین تنظیم کننهده رشهددر تحری  پرآوری شهاخه اسهت] 26[. سهیتوکینین ههایی نظیهربنزیل آمینوپورین با تحری  تقسیم سلولی باع  رشد و شهاخه -زایی بهتر در ریزنمونهها میشود] 12[.
ریشهزایی ریزقلمهها در کشت درونشیشهه ای یکهی ازملاکهای موفقیت در ریزازدیادی هر گیاه محسهوب مهی-شود. ریشهزایی توس  عوامل مختلفی نظیهر  وجهود  تنظهیم -کنندههای رشد در محی،  ترکیب نم های پایه، ژنوتیپ و شرای  کشت کنترل میشود. برای بیشهتر  گونهه هها ، وجهود  اکسین برای انگیزش ریشهزایی لازم است. نسبت اکسین به سیتوکینین جهت القاء و رشد ریشه مهم میباشد با افهزایش  اکسین و کاهش سیتوکینین، ریشه ها تشهکیل  مهی شهوند ] 4[.
هدف از انجام پژوهش حاضهر، تهیهه دسهتورالعملی بهینههجهههت تکثیههر درختچههه ختمههی چینههی در شههرای  درونشیشه ای می باشد.
 
مواد و روشها
به منظور ریزازدیادی ختمی چینی، پژوهشی در سه آزمایش مجهزا  در قالهب  طهرح  کهاملا   تصهادفی  در 10 تکهرار ، در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشهگاه شههید چمران در سال 94-1393 انجام شد.
آزمایش اول: بررسی نوع محیط پایه مناسب
برای انجام این آزمایش از محی  کشته هایVS ،MS  و WPM محتوی 5/0 میکرومولار بنزیل آمینو پورین) BAP(، 30 گهرم درلیتهر سهاکارز و س ه گ رم در لیت ر ژل رای ت جه ت پ رآوری ریزنمونه ههای ختمهی چینهی اسهتفاده گردیهد. پهس از 4 هفتههش اخصه ای رش دی م وردنظر )ش امل تع داد ب رگ، ط ول
شاخساره، وزن تر و وزن خش  شاخساره( اندازهگیری شدند. آزمایش دوم: بررسی اثتر هورمتونBAP  بتر پترآوریشاخساره
برای انجام ایهن آزمهایش، از محهی  کشهتVS  بها چههارغلظت متفاوت از هورمون BAP )0، 25/0، 5/0 و 1 میلی–گرم در لیتر( جهت پرآوری ختمی چینی استفاده شد. پهساز 21 روز ش اخصه ای رش دی م وردنظر )ش امل ط ول شاخساره، تعداد برگ، وزن تهر و وزن خشه  شاخسهاره(اندازهگیری شدند.
آزمایش سوم: بررسی اثر هورمونهای ریشهزایی برای انجام ایهن آزمهایش از محهی  کشهتVS 2/1 بها سههغلظت متفهاوت از هورمهونهها )شهامل شهاهد،NAA 1/0، IBA ،0/1IBA ،0/4NAA ،0/2NAA2/0 و IBA4/0 میلیگرم بر لیتر( جهت ریشهزایی ختمی چینی استفاده شد .
پس از 21 روز شاخصههای رشهدی مهورد نظهر )درصهدریشه زایی، تعداد ریشه و طول ریشه( اندازهگیری شدند .
برای هر سه آزمایش، ریزنمونههای مورد استفاده شامل قطعات ته  گهره ای )نهودال سهیگمنت[1]( بهه طهول 2-5/1 سانتیمتر بودند. مراحل ضدعفونی شامل اسهتفاده از اتهانهل70  درصد به مدت 30 ثانیه، هیپوکلریت سدیم 5/2 درصد به مدت 15 دقیقه و 3 بار آبشویی با آب مقطر اسهتریل بههمههدت 5 دقیقههه بههوده اسههت. تمههام مراحههل ضههدعفونیریزنمونه ها زیر هود لامینار انجام گردید.
پس از آمهاده سهازی محهی ههای غهذایی ههر کهدام ازآزمایشهای فوق ،pH آنها بهر روی 7/5 تنظهیم گردیهد وپس از اضافه نمودن آگار به وسیله اتهوکلاو در دمهای 121 درجه سانتیگراد و فشار psi15 ضدعفونی شهدند. شهرای آنکوباسیون مورد استفاده جهت نگهداری کشته ها در ههرس ه آزم ایش دم ای 1 ± 25 و 16 س اعت روش نایی و 8 ساعت تاریکی بود.
 
نتایج و بحث آزمایش اول: نوع محیط پایه
نتایج تجزیه واریانس آزمایش اول نشان داد که نوع محهی پایه بر شاخصهای طهول شاخسهاره، تعهداد بهرگ و وزنخش  در سطح 1 درصد معنیدار بود و شهاخص وزن تهردر سطح 5 درصد معنیدار بود )جدول 1(. جدول مقایسههمیانگینها نشان داد که حداکثر طول شاخساره، تعداد برگ ،وزن تر و وزن خش  مربوط به محهی VS و کمتهرین آندر محی  WPM مشاهده شد )جدول 2(.
 
جدول 1 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش نوع محیط پایه مناسب ریزازدیادی ختمی چینی1
منبع تغییرات درجه آزادی طول شاخساره تعداد برگ میانگین مربعات وزن تر وزن خش  نوع محی  پایه 2  **246/4  **18/24 *722/0 **015/0
خطا 24 524/0 49/2 131/0 002/0 ضریب تغییرات(%)   1/43/344/3
** – معنیدار در سطح 1 درصد
* – معنیدار در سطح 5 درصد ns  – عدم معنیداری

 

جدول 2 . مقایسه میانگین آزمایش انواع محیط پایه
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 وزن خش
 وزن تر
 تعداد برگ
            طول شاخساره
محی  کشت
0/199a
1/307a
7/20a
2/776a
 VS
0/114b
0/799b
3/532b
1/422b
 MS
0/099b
0/562b
3/264b
1/016b
 WPM
میانگینهای با حروف مشابه در هر ستون برای هر عامل اختلاف معنیداری ندارند.
 

 

شکل 1. ریزنمونههای ختمی چینی در محیط کشتهای مختلف
 

 
 
بهترین نوع محی  پایه بر پرآوری گیاهچه ختمی چینی به محی  MS( VS حاوی کلات آهن FeEDDHA( تعلهقیافت، بهطوریکه محی  VS باع  افهزایش معنهیداری در طول شاخساره، تعداد بهرگ، وزن تهر و وزن خشه  شهد.
نتایج این آزمایش با تحقیقات] 6[ روی ختمی چینی] ،25[ روی رز] ،13[ روی رز] ،19[ روی ب ادام تل خ و] 3[ روی رز مطابقت دارد. دلایل متعددی بهرای مهؤثرتر واقهع بهودن
کلات آهن FeEDDHA نسبت به کهلات آههنFeEDTA  در محی  کشت MS بر بهبود شهاخص ههای رشهدی گیهاهوجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شهد ] 16[. در زمینه خصوصیات لازم برای مؤثر بودن کهلات هها گهزارشکرد که تأثیر کلاتها بهه وسهیله توانهایی بقهاء در محلهولخ اک، توان ایی رقاب ت ب ا ک اتیونه ای دیگ ر و توان ایی آزادسازی و انتقال آهن به گیاه تعیین میشوند.
بسیاری از فرمولهای استاندارد محی  کشت بافت، حاوی FeEDTA به عنوان منبع آهن هسهتند و حساسهیت ایهن نهوعکلات آهن به نور، سبب جایگزین کردن این نوع کلات آههن  با منابع آهن دیگر در بسیاری از گیاهان حساس به کلروز آههن
ش ده اس ت. در بررس ی ت أثیر ک لات آه ن FeEDDHA در مقایسه با کلات آهن FeEDTA گزارش دادند که تثبیت آههندر کلات آهن FeEDTA به دلیل جهایگزینی بها 2+Ca و 2+Zn آن کمتر است و به سرعت رسهوب مهیشهود در مقابهل آههنموجود در کلات آهن FeEDDHA به دلیل ثبهات و اسهتحکامکلات از رسوب آهن حتهی زمهانیکههpH  بیشهتر از 9 باشهد،جلوگیری میکند. جذب آهن در ریزنمونههایی کهه در تمهاسبا محی  کشت هستند، نسبتا  به آرامی رخ مهی دههد ] 1 و 15[.
بنابراین استفاده از شکلهای پایدار آههن بهرای گیاههان باعه رشد بهتر آنها میشود.
نور تغییراتی را درFeEDTA  ایجاد میکند که موجهبکاهش قابلیت دسترسی آهن و تخریهبIAA  مهی شهود، ازآنجاییکه FeEDTA ترکیبهی اسهت کهه در محهی  کشهتبافت نور را جذب میکند، بیشترین احتمال این اسهت کههموجب تخریب اکسین شود] 5[. شاخسارهها در محی های حاویFeEDDHA   قدرت رشد رویش جوانههای بیشتری را نشان دادند. قدرت رویش جوانهها، رابطهه مسهتقیمی بهاتغذیه مطلوب ریزمغذیها بهخصو  نوع کلات آهن دارد که میتواند بیانگر جهذب بهتهر آههن و نقهش مهؤثر آن درساختمان کلروفیل و فتوسهنتز بهتهر، در ایهن شاخسهارهههاباشد.
نتایج تحقیقهات بهر روی ختمهی چینهی نشهان داد کههبالاترین میانگین طول شاخه، تعداد برگ، وزن تر و خش  شاخه، میزان کلروفیل و تعداد شاخسهاره در محهی  کشهتMS همراه با VS( FeEDDHA( در مقایسه با MS همراه با FeEDTA بهدست آمد] 6[. بهترین محی  پرآوری برای رز محی  VS نسبت به محی ههایMS  و WPM اسهت، بهه–طوریکه بیشترین تعداد شاخه و ارتفهاع شهاخه در محهی کشت VS بهدست آمهد و کمتهرین مقهدار تعهداد شهاخه وارتفاع شاخه در محهی  کشهتWPM  بهه دسهت آمهد] 3[.
نتایج دیگر تحقیقات، محی  VS را در تمهام شهاخصههایمورد ارزیابی در آزمایش بهترین محی  نسبت به محی های MS و WPM نشان داد و به دلیل بالاتر بودن قدرت یهونیدر محهی  کشهتWPM  نسهبت بهه محهی ههایMS  و  VSکمترین مقدار در تمام شاخصها مربوط به ایهن محهی کشت بود] 13[.
بنابراین باتوجه به موارد فوق کلات آههنFeEDDHA  توانسته با افزایش میزان حلالیت آهن در محی  رشهد گ یهاهدر شرای  درونشیشهای میزان بیشتری آهن در اختیار گیهاهق رار داده و مس لما  ب ا ف راهم ش دن آه ن م ورد نی از در ساختمان کلروفیل، باع  بهبود شاخصههای رویشهی رشهدشده اسهت زیهرا آههن در فراینهد فتوسهنتز در واکهنشههایاکسیداسیونی و احیاء بهواسطه حضور پهروتئین ههای حهاویآن از قبیل سیتوکرومها و فرودوکسینهها نقهش دارد. در اثهرکمبود آهن، انتقال الکترون فتوسنتزی کاهش یافته که این امر موجب کاهش تثبیت دیاکسیدکربن و کاهش غلظت نشاسته و کربوهیدراتهای محلهول در گیاههان در طهی دوره رشهدرویشی شده و از این طریق موجهب کهم شهدن تولیهد مهادهخش  گیاهی یا کاهش رشد سبزینهای گیاه میشود] 17[.
آزمایش دوم: شاخهزایی
نتایج تجزیه واریانس آزمایش دوم نشان داد که غلظتهای مختلف BAP بر شاخصهای طول شاخساره، تعداد بهرگ،وزن تهر و وزن خشه  در سهطح 1 درصهد معنهیدار بهود)جدول 3(. مقایسه میانگینها نشان داد که بهالات رین طهولشاخساره مربوط به غلظت 5/0 میلیگهرم بهر لیتهرBAP  و کمترین آن مربوط به شاهد مشاهده شهد )جهدول 4(. بهینغلظتهای صفر و 25/0 میلیگرم بهر لیتهرBAP  از لحها آماری اختلاف معنیداری مشهاهده نشهد. بیشهترین تعهدادبرگ مربهوط بهه غلظهت 5/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  بهامیانگین 91/4 برگ به ازای ریزنمونه و کمترین آن مربهوطبه شاهد با میانگین 1/2 برگ به ازای ریزنمونه مشاهده شد .بین غلظتهای صهفر و 25/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  از لحا  آماری اختلاف معنهی داری مشهاهده نشهد. بیشهترینوزن تر مربوط به غلظت 5/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  بهامیانگین 394/0 و کمترین آن مربوط بهه غلظهت شهاهد بهامیانگین 074/0 گرم مشاهده شد. بین غلظهت ههای 25/0 و ی  میلیگرم بر لیتر BAP از لحا  آماری اختلاف معنهی –داری مشاهده نشد. بیشترین وزن خش  مربوط به غلظهت5/0 میلیگرم بر لیتر BAP با میانگین 047/0 و کمتهرین آنمربوط به غلظت شاهد با میانگین 007/0 گرم مشاهده شد .بین غلظتهای صهفر و 25/0 میلهی گهرم بهر لیتهرBAP  از لحا  آماری اختلاف معنیداری مشاهده نشد.
 

 

جدول 3 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش اثر غلظتهای مختلف BAP بر روی شاخهزایی ختمی چینی
 

منبع تغییرات                       درجه آزادی
                                                                                       طول شاخساره          تعداد برگ            وزن تر            وزن خش 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0/0041**
0/18182**
        17/299**                     16/7582**                                3
غلظت BAP  
 0/00013
 0/0032
        0/2765             0/2055                 36
خطا
 5/4
 2/6
            1/6                   1/5                     
ضریب تغییرات%) (
 
 
 
جدول 4 . مقایسه میانگین آزمایش شاخهزایی ختمی چینی
** – معنیدار در سطح 1 درصد
* – معنیدار در سطح 5 درصد ns  – عدم معنیداری
 وزن خش
 
 وزن تر
 تعداد برگ
        طول شاخساره
لظتهای مختلف BAP
0/0035c
 
0/074c
2/1c
1/73c
 0
0/0073c
 
0/165b
2/22c
1/86c
 0/25
0/047a
 
0/394a
4/91a
4/41a
 0/5
0/027b
 
0/218b
3/51b
3/45b
 1
میانگینهای با حروف مشابه در هر ستون برای هر عامل اختلاف معنیداری ندارند.
 
 
شکل 2 . ریزنمونههای کشت شده در غلظتهای مختلف هورمون BAP از بالا به پایین  بهترتیب غلظتهای 5/0، 1، 25/0 و 0 میلیگرم بر لیتر
 
مرحله ریزازدیادی با مرحله پرآوری شکل میگیرد، زیهراتهیه شاخسارههای مناسب برای ریشهزایی از این ریزنمونهها بوده و تکثیر انبوه ریزنمونهها از این مرحلهه آغهاز مهیشهود.سرعت پرآوری متأثر از تنظیمکنندههای گیاهی بهه خصهو سایتوکینینها بهوده اسهت. حضهور سهایتوکینین بهه پهرآورینمونهها در محی  کشت کم  میکند] 20[. هورمهونBAP  مؤثرترین تنظیمکننده رشد در تحری  پرآوری شهاخه اسهت]26[. سیتوکینینههای نظیهر بنزیهل آمینوپهورین بها تحریه تقسیم سلولی باع  رشد و شاخهزایی بهتهر در ریزنمونههههامیشود] 12[. سیتوکینینهها در غلظهت بهالا سهبب تحریه تولید ساقههای نابهجا می شوند و غالبیهت انتههایی را حهذفمههیکننههد. البتههه کههاربرد مقههادیر بههالای آن سههبب ایجههاد ناهنجاری های ژنتیکی در بافهت هها مهیشهود. سهیتوکینینههانقشهای متعددی در کنترل نمهو گیهاه بهازی مهیکننهد و درتحری  مستقیم یها غیرمسهتقیم ابتهدای شهاخه بسهیار مهؤثرهستند. به هرحال، مکانیسم عمل آنها در سهطح مولکهولیمشخص نیست. در اغلب شرای  سنتز RNA را فعال کرده و سنتز پروتئینها را تحری  میکنند و اغلب آنزیمهها را فعهالمیکنند. سایتوکینینها همراه با اکسهین هها در تنظهیم چرخههسلولی در سلولهای گیاهان شرکت میکنند. سهایتوکینین ههااحتمالا  سیکلین نوع D3( D( را تحری  مهی کننهد و بنهابراینپیشرفت چرخه سلولی از 1G به S انگیخته میشود و احتمالا  انتق ال از 2G ب ه M ب ا تحری  بی ان ژن 2CDC ب هواس طه هیستون 1H کیناز و تحریه  دفسفوریلاسهیون آن بههوسهیله25Cdc صورت میگیرد. در غیاب آنها مرحله متافاز میتوز به طور قابل ملاحظهای طولانی میشود] 10[.
آزمایش سوم: ریشهزایی
نتایج تجزیه واریانس آزمایش سوم نشان داد کهه غلظهتههایمختلف هورمونهای ریشهزایی بر شاخصهای درصد ریشهه -زایی، طول ریشه و تعداد ریشهه در سهطح 1 درصهد معنهیدار بود )جدول 5(. مقایسه میهانگین ههای نشهان داد کهه بیشهتریندرصد ریشهزایی مربهوط بهه غلظهت 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهرهورمون IBA با میانگین 100 و کمترین آن مربهوط بهه شهاهدبا میانگین 33 درصد مشاهده شد )جدول 6(. بین غلظتههای4/0 میلیگرم بر لیتر IBA بها 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهرNAA  و همچنین 4/0 میلیگرم بر لیتر NAA و شاهد از لحها  آمهاریاختلاف معنیداری مشاهده نشد. بیشترین طول ریشهه مربهوطبه غلظت 2/0 میلهی گهرم بهر لیتهر هورمهونIBA  بها میهانگین86/10 و کمتههرین آن مربههوط بههه شههاهد بهها میههانگین 55/1 سانتی متر مشاهده شد. بین غلظتهای 4/0 و 1/0 میلیگرم بهرلیتر IBA با 1/0 میلیگرم بر لیتر NAA و همچنهین 4/0 و 2/0 میلیگرم بر لیتهرNAA  از لحها  آمهاری اخهتلاف معنهیداری مشاهده نشد. بیشهترین تعهداد ریشهه مربهوط بهه غلظهت 2/0 میلیگرم بر لیتر هورمون IBA با میهانگین 8/60 و کمتهرین آنمربوط بهه شهاهد بها میهانگین 38/1 عهدد مشهاهده شهد. بهینغلظتهای 1/0 میلیگرم بر لیتر IBA با 1/0 میلیگرم بهر لیتهرNAA از لحا  آماری اختلاف معنیداری مشاهده نشد.
 

 

جدول 5 . نتایج تجزیه واریانس آزمایش ریشهزایی ختمی چینی در شرایط درونشیشهای
 

درصد ریشهزایی                                                                                         طول ریشه              تعداد ریشه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3009/24**
103/41**
5917/21**                                         
6
هورمون
 9/68
 0/242
 164/72                     
63
خطا
 8/8
 8/1
 2/2
             
ضریب تغییرات%) (
* – معنیدار در سطح 5 درصد                                      ** – معنیدار در سطح 1 درصد ns  – عدم معنیداری

 

جدول 6 . مقایسه میانگین آزمایش ریشهزایی ختمی چینی در شرایط درونشیشهای
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 چکیده
 

 

 

 

 

 
 
 
به منظور شناسایی لاین های پرمحصول گندم با خصوصیات مطلوب زراعی، 40 لاین خالص نوترکیب )نسل شش( گندم نان حاصل از تلاقی ارقام ‘نوراستار’ )پاییزه( و ‘زاگرس’ )بهاره( در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعهه  تحقیقهاتی  دانشهکده  کشاورزی دانشگاه تبریز و در سال زراعی 1392 ارزیابی شدند. صفات مورد اندازه گیری شهامل  وزن پهدانکل ، وزن میهانگره  دوم، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در کرت، زیست توده کل، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول میهانگره  دوم، طول سنبله، شاخص برداشت، سطح برگ پرچم و عملکرد کاه بودند. بین لاین های مورد مطالعه از نظر همه صهفات  بهه جهز  وزن سنبله، سطح برگ پرچم و شاخص برداشت اختلاف معنی دار مشاهده شد. تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در کهرت ، زیسهت  تهوده  و عملکرد کاه از صفات مهمی بودند که تنوع ژنتیکی بالایی نسبت به سایر صفات داشتند. صفات وزن پدانکل، وزن میهانگره  دوم، تعهداد  دانه در سنبله، تعداد سنبله در کرت و وزن هزاردانه از وراثتپذیری بالایی برخوردار بودند. وزن پدانکل، وزن میانگره دوم و تعداد دانه در سنبله بیشترین درصد بازده ژنتیکی را داشتند. در مقایسه میانگین صفات در مقایسه میانگین صفات، لاین های 93، 28، 296 و 31 به عنوان برترین لاین ها شناسایی شدند. براساس تجزیه همبستگی ساده، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت، صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در کرت مهمترین اجزای مؤثر بر افزایش عملکرد دانه بودند. تجزیه خوشهه  ای از نظهر  کلیهه  صهفات  و براسهاس  میهانگین  داده های استاندارد و روش Ward لاین های مورد مطالعه را به چهار گروه تقسیمبندی کرد. با انجام تجزیه به عامل ها، چهار عامل مهم، در حدود 82 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه کردند.
کلید واژه ها: بازده ژنتیکی، تجزیه علیت، عملکرد دانه، وراثتپذیری.
 
 
 Email: norouzi@tabrizu.ac.ir                                                                                                                              نویسنده مسئول *
 
مقدمه
گندم )با نام علمهی  Triticum aestivum L.( در سها لهها یاخیر بهدلیل افزایش رشد جمعیهت  و بهروز  بحهران  غهذایی  برای اکثر کشورها بهویژه کشورهای در حال توسعه و فقیهر  و مزای ای مختلف ی ک ه در مقایس ه ب ا س ایر محص ولات کشاورزی دارد، این گیاه را تبدیل به ابزار سیاسی اقتصهادی  کرده است. پهیش بینهی  شهده  اسهت  تها  سهال  2020 میهزان  تقاضای گندم 40 درصد افزایش پیدا کند، لذا افزایش سریع تولی د گن دم ض روری اس ت [11]. در ای ن راس تا، عل وم مختلف جهت دسهتیابی  بهه  ایهن  ههدف  بهه  کمه   بخهش  کشاورزی آمدند که بی تردیهد  یکهی  از کلیهدی تهرین  آنهان ، اصلاح نباتات است [8]. تنوع ژنتیکی اساس اصلاح نباتات و ماده خام و ضروری برای آن می باشد [21]. با بهالا  رفهتن  تنوع ژنتیکی در ی  جامعه، دامنه انتخاب، خهواه  طبیعهی  و خواه مصنوعی وسیع تر خواهد شد [4].
گن دم از نظ ر خصوص یات مختل ف کم ی و کیف ی و سازگاری با عوامل محیطی و انواع مقاومت هها  دارای تنهوع  ژنتیکی وسیعی می باشد. مطالعهه  تنهوع  ژنتیکهی  و تفکیه   ژنوتیپ ها از طریق بررسی درجه شباهت و تفاوت تعدادی از نمونه امکانپذیر می گردد و شرط انجام آن، گهروه بنهدی  نمونه ها با بهره گرفتن از معیار تشابه یا عهدم  تشهابه  و نیهز  بهه -کارگیری انواع مختلف روش های آمهاری  چنهدمتغیره  اسهت .
تجزیه خوشه ای یکی از روش های مناسب برای گروهبنهدی  ژنوتیپ ها است. علاوه بر استفاده از تنوع ژنتیکی توده ههای  بومی و گونه های وحشی، پژوهشگران علاقمنهد  بهه  ایجهاد  تغییرات در داخل ارقام اصلاح شده نیز مهی  باشهند . بهدین -منظور، لاین های مختلف با ویژگهی ههای  مکمهل  را بها  ههم  تلاقی داده و در بین نتاج حاصل نسهبت  بهه  بررسهی  تنه وع ژنتیکی اقدام می شود. جمعیت های مصهنوعی  کهه  بیشهترین  کههاربرد مطالعههاتی را در تنههوع دارنههد، اغلههب دو والههد هموزیگوسی با هم تلاقی داده می شوند و جمعیت در حال تفرق 2F  )نظیهر  جمعیهت  لایهن ههای هاپلوئیهد  مضهاعف ،جمعیت لاین های خالص نوترکیهب  و جمعیهت  لایهن     ههای
ایزوژن( تهیهه  مهی شهود ، یکهی  از انهواع  ایهن  جمعیهت  هها ، جمعیت لاین های خالص نوترکیب[1] )RIL( اسهت . RILهها  لاین های خالصی هستند که بهه  روش باله   ته  بهذری  از جمعیت 2F با خودباروری های مکرر تولید میشهوند  یعنهی  مشتق شده از جمعیت 2F است که هیچ گزینشهی  تها         نسهل هفت یا هشت صورت نمی گیرد و هدف این است که تمام ترکیب های مختلف آللی در نتهاج  وجهود           داشهته باشهد . در هنگام تولید، RIL های مورد مطالعه این آزمایش نیهز  ههیچ –گونههه  گههزینش  مصه نوعی صههورت  نگرفتههه  و تمه امی نوترکیبی های دو والد تا خالص شدن نتهاج  حفه   گردیهده  است [7].
هدف از انجام پژوهش حاضهر ، بررسهی  تنهوع  ژنتیکهی  بین نسل ها از نظر صفات مورفولوژیکی و زراعی، شناسایی لاین ههای  برتهر  از لحها   عملکهرد  و سهایر  صهفات  مهورد  ارزیابی و نیز گروهبندی لاین ها از نظر صفات مورد مطالعه بود.
 
مواد و روش ها
آزمایش در ایستگاه تحقیقهاتی  دانشهکده  کشهاورزی  تبریهز  واقع در اراضی کرکج در 12 کیلومتری شرق تبریز با ارتفاع 1360 متر از سطح دریا، طی سال زراعهی  91-1390 اجهرا  شد. آب و هوای منطقه از نوع نیمه خش  سرد کوهستانی می باشد. خاک سطحی ایسهتگاه  جهزو  خهاک ههای  لهومی  – ش نی ب وده و دارای اس یدیته قلی ایی ض عیف ت ا متوس  می باشد [1].
مواد گیهاهی  مهورد  اسهتفاده  در ایهن  مطالعه ه، 38 لایهن  خالص )نسل 6( نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی ارقهام  ‘نوراستار’ و ‘زاگرس’ به همهراه  والهدین  بهود  )جهدول  1(.
رقم ‘نوراستار’ در دهه 80 در ساسهکاچوان  کانهادا  معرفهی  شد که مقاوم ترین رقم به سرما در دنیا محسهوب  مهی شهود  [14]. از این رقم به عنوان ژنوتیپ استاندارد مقاوم به سرما و انجماد در اکثر تحقیقات استفاده می شود. ‘نوراسهتار ’ بهه  بهاره سازی طولانی نیاز دارد و مدت بهاره سازی آن بین 21 تا 49 روز است [13]. حهداقل  پهنج  هفتهه  بههاره  سهازی  در دمای دو درجه سهانتی گهراد  بهرای  شهروع  نمهو  زایشهی  آن ضروری است. این رقم جزء ارقام پابلند بهوده  و ارتفهاع  آن بین 110 تا 130 سانتی متر است [12]. رقم ‘زاگهرس ’ یه   رقم بهاره است. این رقم با شجره Tan “S”/Vee”// Opata از م واد گی اهی دری افتی از مؤسس ه  ب ینالملل ی ایک اردا )انستیتو تحقیقات کشاورزی مناطق خش(  انتخهاب  شهده  است. رقم ‘زاگرس’ به خشکی و گرمهای  آخهر  دوره رشهد  متحمل اسهت  و همچنهین  دارای سهازگاری  وسهیع  و قابهل  مقایسه با ارقامی نظیر مارون بهه  لحها   برتهری  عملکهرد  و مقاومت بیشتر به بیماری زنه   زرد و قههوه ای اسهت . ایهن  رقم جزو زودرس ترین ارقام به شمار می رود و برگ پهرچم  آن پس از هفت هفته ظاهر می شود. ‘زاگرس’ به عنوان ی 

 

جدول 1. نام لاین های خالص نوترکیب گندم حاصل از تلاقی ارقام ‘زاگرس’ و ‘نوراستار’ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          شماره لاین
         ردیف
         شماره لاین
          ردیف
         شماره لاین
           ردیف
          شماره لاین
ردیف
 RIL-206
 31
 RIL-95
 21
 RIL-45
 11                 
زاگرس )1(
 1
 RIL-225
 32
 RIL-102
 22
 RIL-46
 12                 
نورستار )2(
 2
 RIL-239
 33
 RIL-143
 23
 RIL-51
 13
 RIL-8
 3
 RIL-265
 34
 RIL-145
 24
 RIL-58
 14
 RIL-15
 4
 RIL-281
 35
 RIL-159
 25
 RIL-62
 15
 RIL-23
 5
 RIL-293
 36
 RIL-163
 26
 RIL-63
 16
 RIL-26
 6
 RIL-296
 37
 RIL-182
 27
 RIL-68
 17
 RIL-27
 7
 RIL-298
 38
 RIL-183
 28
 RIL-86
 18
 RIL-28
 8
 RIL-300
 39
 RIL-184
 29
 RIL-93
 19
 RIL-31
 9
 RIL-328
 40
 RIL-195
 30
 RIL-94
 20
 RIL-32
 10
 
رقم حساس است و دمای کشنده 50 درصد آن منهای سهه درج ه س  انتیگ راد اس ت. ارتف اع ‘زاگ رس’ 80 ت ا 90
سانتی متر و نیمهه  پاکوتهاه  اسهت . ‘زاگهرس ’ از نظهر  جمیهع  صفات، ی  رقم قابل توصیه برای مناطق دیهم  اسهت . ایهن  رقم از لحا  مقاومت به سرما و نیز از نظر صفات زراعی با
‘نوراستار’ تفاوت قابل توجهی دارد [2].
کاشت بذور پس از انجام شخم و عملیهات  دیسه   در زمینی به سهطح  350 مترمربهع  انجهام  گرفهت . در پهژوهش  حاضر، برای ارزیابی لاین های خهالص  نوترکیهب  گنهدم  از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. ههر  تکرار شامل چهار کرت بود که در هر ی  از آنهه ا 10 بهذر  خالص لاین گندم با توزیع تصادفی کشت شدند. هر واحد آزمایش، نیز متشکل از سه ردیهف  بهه  طهول  دو متهر  و بهه  فاصله 20 سانتی متر بود. فاصله بوته ها در روی ردیف دو و عمق کاشت بذور 5/1 سانتی متر و فاصهله  بهین  ههر  واحهد  آزمایش 5/0 متر درنظر گرفته شهد . کهود  اوره )46 درصه د نیتروژن( به میزان 4/217 کیلوگرم در هکتهار  )معهادل  100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار( و در سه مرحله )هنگام کاشت، ساقه دهی و گلدهی( در خاک مصرف شد.
در مراحل مختلف رشد و نمو گیهاه ، برخهی  از صهفات
زراعی مورفولوژی  مهورد  انهدازه گیهری  قهرار  گرفتنهد  کهه عبارتند از:
ارتفاع بوته: در اوایل مرحله خمیری شدن دانهه  هها ، در هر واحد آزمایشی ارتفاع 10 بوته تصادفی، از سطح خهاک  )محل طوقه( تا انتهای سنبله اصلی )بهدون  درنظهر  گهرفتن  ریش ها(، برحسب سانتی متهر  و بها  دقهت  یه   میلهی متهر  اندازه گیری شد.  
سطح برگ پرچم: برای تعیین سهطح  بهرگ  پهرچم  10 بوته به صورت تصادفی انتخاب و طول و بزرگترین عرض برگ پرچم مربوط به سنبله اصلی برحسب سانتی متهر  و بها  دقت ی  میلی متر اندازه گیری شد. سهطح  بهرگ  پهرچم  بها  استفاده از رابطه محاسبه شد:
  A = 0/7 )W × L(                                         )1(
 
 در این رابطه، A سطح برگ پرچم، L و W به ترتیهب  طول و عرض پهن  برگ می باشد [20]. 
طول سنبله: از قاعده سنبله تها         نهوک آن بهدون  درنظهر  گرفتن ریش ها برحسب سانتی متر و با دقت ی  میلی متهر   اندازهگیری شد.
طول پدانکل: فاصله اولین گهره  پهای  سهنبله  تها  محهل  اتصال برگ پرچم به ساقه اصلی برحسب سانتی متر انهدازه  گرفته شد. 
وزن پدانکل: وزن پدانکل در 10 بوته تصهادفی  از ههر  لاین در هر تکرار اندازه گیری شد و میهانگین  وزن پهدانکل 
10 بوته به عنوان وزن پدانکل درنظر گرفته شد. 
وزن میانگره دوم: وزن میهانگره  دوم         نیهز هماننهد  وزن پدانکل، برحسب گرم با ترازوی حساس تعیین شد. 
وزن سنبله: میانگین وزن سنبله ههای  10 بوتهه  انتخهاب  شده در هر تکرار به عنوان وزن سنبله درنظر گرفته شد. تعداد دانه در سنبله: از بین سنبله های بارور، 10 سنبلهاصلی به طور تصادفی انتخاب و تعهداد  دانهه  ههای  موجهود شمارش و تعداد بهدست آمده به 10 تقسیم شد.  
تعداد سنبله در کرت: تمامی سنبله های اصلی و فرعی موجود در هر کرت شمارش شدند.  
وزن هزاردانه: برای اندازه گیری وزن هزاردانه هر لاین،
1000 دانه سالم شمارش و وزن آنها برحسب گهرم  تعیهین  گردید.
عملکرد دانه: میزان عملکرد کل دانه بهدسهت  آمهده  از سه ردیف هر کرت، برحسب گرم بها  تهرازوی  حسهاس  تها 
01/0 گرم توزین شد. 
زیست توده: وزن کل بخش هوایی )بخش رویشهی  بهه  اضافه دانه( هر واحد آزمایشهی  پهس  از حهذف  حاشهیه  هها  برحسب گرم و با ترازوی حساس تا 1/0 گرم توزین شد.
عملکرد کاه: از طریق تفاضهل  عملکهرد  دانهه  کهرت  از وزن زیست توده کل کرت محاسبه شد.  
شاخص برداشتت : از نسهبت  عملکهرد  دانهه  کهرت  یها  عملکرد اقتصادی به وزن زیست توده کل بهدست آمد. 
واریانس ژنوتیپی که بخشی از واریانس فنهوتیپی  اسهت  باتوجه به امید ریاضی ها از فرمول )2( محاسبه شد: 
)2(                           σˆ2g  MST r MSE. در ای ن رابط ه، ˆ2g   واری انس حقیق ی ژنتیک ی، ˆ 2e واریانس محیطی و r تعداد تکرار مؤثر بود.   
برای پیشبینی میهزان  پیشهرفت  در عملیهات  اصهلاحی  اقدام به محاسبه بازده ژنتیکی با شدت 10 درصد براسهاس  فرمول زیر محاسبه میشود:
k c σˆ2g
        σˆ2e  σˆ2g Gc =                                     )3(
r
در این رابطه، Gc بازده ژنتیکی، C ضهریب  کنتهرل  و K ضریب شدت گزینش )75/1( بود و درصد بهازده  ژنتیکهی  نیز از حاصل تقسیم بازده ژنتیکی بهر  میهانگین  کهل صهفت مربوطه بهدست  میآید.
      برای برآورد وراثتپذیری از فرمول  زیهر  اسهتفاده شهد .
خطای استاندارد )SE( وراثتپذیری بها  اسهتفاده  از فرمهول  واریانس نسبت کمپتورن محاسبه شد [15]:  
 hb2   ˆg2 /  ˆg2  ˆe2r                  )3(
 
 )4(
SEhb2   خط ای اس تاندارد )SE( وراث تپ ذیری ب ا اس تفاده از فرمول واریانس نسبت کمپتورن محاسبه شد [15]. در ایهن  رابطه، ˆ2g واریانس حقیقی ژنتیکی، ˆ2e واریهانس  محیطهی  و r تعداد تکرار مؤثر بود.
برآورد ضریب تغییهرات  ژنتیکهی  )cvg( صهفات  مهورد  ارزیابی نیز از طریق فرمول )5( صورت گرفت:
  CV g  Xδˆ2g 100                                  )5(
در این رابطه، X  میانگین کل صهفت  مهورد  ارزیهابی  بود.
پس از جمعآوری داده ها، مفروضات تجزیهه  واریهانس  شامل نرمال بودن خطاهای آزمایشی، یکنواختی واریانس ها و غیرافزایشی بودن اثر تیمار و تکرار و همچنین مفروضات تجزیه رگرسیون بررسی شد که تمهامی  مفروضهات  برقهرار  بودند. به منظور تثبیت خطای نهوع  اول در سهطح  احتمهال  موردنظر، ابتدا تجزیه واریهانس  چنهدمتغیره [2] )MANOVA( انجام گرفت. سپس برای کلیه صهفات  مهورد  انهدازه گیهری ، تجزیه واریانس ت متغیره در قالب طرح بلوک ههای  کامهل  تصادفی انجام پذیرفت و مقایسه میانگین صفات با اسهتفاده از آزمون دانکن انجام شهد  )نتهایج  گهزارش  نشهده  اسهت( .
رواب  بین صهفات  براسهاس  ضهرایب  همبسهتگی  خطهی  و صفات تأثیرگهذار  بهر  عملکهرد  دانهه  بها  اسهتفاده  از تجزیهه  رگرسیون چندگانه به روش گهام  بهه  گهام  و تجزیهه  علیهت  تعیین شد. به منظور کاهش تعداد متغیرها به عوامهل  اصهلی  و تفسیر بهتر نتایج از تجزیه به عامل ها براساس تجزیهه  بهه  مؤلفه های اصلی و با چرخش وریماکس استفاده شد. بهرای  گروه بندی ژنوتیپ های مورد مطالعه، تجزیهه  خوشهه ای بهه  روش WARD و مقیاس فاصله اقلیدسهی  صهورت  گرفهت .
ب رای تعی ین بهت رین مح ل ب رش دن دروگرم در تجزی ه خوش ه ای، تجزی ه ت ابع تش خیص کانونی  ب ه ص ورت استاندارد کردن داده ها و مقیاس ماهالانوبیس به کهار  رفهت  [5].  محاسههبات آمههاری بهها اسههتفاده از نههرمافزارهههای
 .[6] انجام شد EXCEL و SAS ،SPSS ،MSTATC
 
نتایج و بحث
آگاهی از میزان وراثتپهذیری  صهفات ، یکهی  از اطلاعهات  اساسی در تعیین میزان موفقیت گزینش محسوب می شهود .
بهطورکلی، یکی از راهکارهای مههم  تعیهین  روش مناسهب  برای اصلاح جمعیت به میزان وراثت پذیری صهفات  مهورد  اصلاح، بستگی دارد. باتوجه به اینکه واریانس ژنتیکی بهین  لاین های اینبرد نوترکیهب  بهرآوردی  از دو برابهر  واریهانس  افزایشی جمعیت اولیه است [12]، بنابراین تمهام  واریهانس  ژنتیکی موجهود  در بهین  لایهن  ههای  مهورد  مطالعهه  از نهوع  افزایشی و وراثتپهذیری  بهرآورد  شهده  از نهوع  خصوصهی  است. میزان وراثتپذیری صهفات  انهداز ه گیهری  شهده  وزن پدانکل، وزن میانگره دوم، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در کرت و وزن هزار دانه از وراثتپذیری خصوصی بهالای  6/0 برخوردار بودند )جدول 2(. بهالاترین  میهزان  وراثهت -پذیری را برای صفات تعهداد  روز تها  ظههور  سهنبله ، طهول  سنبله و تعداد دانه در سنبله )بهترتیب 97/0، 94/0 و 94/0(به دست آمد [3]. وراثتپذیری خصوصی بهالا  بهرای  طهول سنبله و نیز وراثتپذیری بالا برای وزن هزاردانهه  مشهاهده  شد . وزن پدانکل با 35/20 درصد بیشترین بهازده  ژنتیکی را داشت )جدول 2(. این صهفت  بهالاترین  ضهریب  تغییرات ژنتیکی )51/20 درصد( را نیز به خهود  اختصها   داد و همچنین وراثتپذیری خصوصی بالایی داشت. تعداددانه در سنبله و وزن میهانگره  دوم بهه  ترتیهب  بها  60/19 و77/17 درصد، بیشترین بازده ژنتیکی را بعد از وزن پدانکل به خود اختصا  دادند. کمترین میزان بازده ژنتیکی مربوط به تعداد سنبله در کرت بود.
 
 

 

جدول 2. مقادیر واریانس ژنتیکی و فنوتیپی، وراثتپذیری و بازده ژنتیکی صفات مورد بررسی
 

منابع تغییرات                            وزن پدانکل     میانوزن گره دوم   وزن سنبله در تعداد سنبلهدانه در تعداد کرتسنبله کل زیست توده سطح برگ
                                                                                                                                                                                       پرچم
       2/48                             6727/21        56/02**            0/15          0/005          0/008
واریانس ژنتیکی                                     4–10 × 16     001/0             013/0                                                                           14/0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 5/36
 11/32
 11/63
 16/01
 8/5
 17/43
 20/51
ضریب تغییرات ژنتیکی )%(
 
 
 0/82
 17294/29
 2242/39
 18/67
 0/049
 16 × 10-4
 26 × 10-4
واریانس فنوتیپی
 
 
 0/09
 0/23
 0/35
 0/38
 0/13
 0/31
 0/30
وراثتپذیری خصوصی
 
 
 0/22
 0/15
 0/07
 0/06
 0/2
 0/11
 0/10
خطای استاندارد وراثتپذیری
 
          0/27         
106/03          
0/62
 5/82
 0/10
 0/04
 0/05
بازده ژنتیکی
 3/88
 13/31            
0/18      
19/60
     6/10            
17/77       
20/35                    
درصد بازده ژنتیکی
 
 
 
 
ادامه جدول 2
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
منابع تغییرات                               عملکرد دانه وزن هزاردانه ارتفاع بوته طول پدانکل میانگرهطول  دوم طول سنبله شاخص برداشت عملکرد کاه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 4519/05
 6/6 × 10-4
 0/42
 0/97
 7/19
 24/4
 3/30
 788/63
واریانس ژنتیکی
 13/4
 7/26
 9/10
 6/17
 8/24
 7/54
 5/40
 9/79
ضریب تغییرات ژنتیکی  )%(
 12652/74
 39 × 10-4
 1/01
 1/72
 13/49
 42/84
 4/87
 1993/86
واریانس فنوتیپی
 0/18
 0/08
 0/20
 0/28
 0/26
 0/28
 0/34
 0/20
وراثتپذیری خصوصی
 0/17
 0/24
 0/16
 0/12
 0/13
 0/12
 0/09
 0/16
خطای استاندارد وراثتپذیری
 70/3
 0/02
 0/73
 1/29
 3/42
 6/52
 2/59
 30/9
بازده ژنتیکی
 14/69
 4/85
 8/82
 7/61
 10/52
 9/14
 8/24
 9/70
درصد بازده ژنتیکی
                                           *62/5981            **60/14 **55/128 **47/40              **171/5        *03/3 [3]               012/0     **253/37958
 
 
همبستگی عملکرد دانه با زیسهت  تهوده ، تعهداد  سهنبله ، تعداد دانه در سنبله، وزن پدانکل، وزن سنبله، وزن میهانگره  دوم، ارتفاع بوته، طول میانگره دوم و طول سنبله در سهطح  احتم ال ی  درص د مثب ت و معن ی دار ب ود )ج دول 3(.
همبستگی سهایر  صهفات  مهورد  ارزیهابی  بها  عملکهرد  دانهه  غیرمعنی دار بود، لذا از بین اجزای اصهلی  عملکهرد  دانهه  در گندم )تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سهنبله  و وزن هزاردان ه( تنه ا وزن هزاردان ه همبس تگی معن ی داری ب ا عملکرد دانه نداشت )149/0 = r(.
زیست توده و عملکرد کاه بالاترین همبسهتگی  )954/0

 

 چکیده
 

 

 

 

 

 
 
 
به منظور بررسی تحمل به سرما و تغییرات کربوهیدرات های محلول و محتوای آب جوانه و شاخه یکساله 22 رقم تهاک، آزمایشهی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردسهتان در دی و اسهفند  مهاه سهال1390 انجام شد. بعد از اعمال تیمارهای سرما) 10- تا 30- درجه سانتیگراد(، مقادیر 50LT ارقهام بها اسهتفاده از روش نشهت یهونی وقهوه ای شدن سنجیده شد .ارقام از نظر تحمل به سرما در هر دو مرحله نمونه برداری اخهتلاف معنهی داری بها ههم داشهتند )01/0P≤(.
همبستگی بالایی بین تحمل به سرمای برآورد شده با هر دو روش نشت یونی و قهوه ای شهدن وجهود داشهت. براسهاس مقهادیر 50LT اندازهگیری شده با روش نشت یونی در دی ماه، بیشترین تحمل به سرمای جوانه در رقم ’          بولمسکه‘ )50LT برابر 5/26- درجه سهانتی -گراد( و کمترین تحمل به سرما در رقم ’گون کله باب ‘ )50LT برابر 8/20- درجه سانتیگراد( مشاهده شد. براساس مقادیر 50LT جوانهه  اندازه گیری شده با روش نشت یونی در این مرحله ارقام به سه دسته تقسیم شدند: 1( ارقام متحمل به سرما )50LT برابر 25- تها 27-( شامل ’بول مسکه‘، ’سرقوله‘، ’خلیلی‘، ’بیدانه قرمز‘ و ’فخری زودرس‘، 2( ارقام نیمه متحمل )50LT برابر 23- تا 25-( شامل ’           شرشهره‘، ’شاهینی‘، ’شیرازی‘، ’گزنهای‘، ’رشه‘، ’تبرزه‘، ’بیدانه سفید‘، ’نفتی‘، ’ملایی‘ و ’فخری دیررس‘ و 3( ارقام با تحمهل کمتهر )50LT برابهر
21- تا 23-( شامل ’صاحبی‘، ’لعل‘، ’صحنه ای‘، ’عسگری‘، ’مره ای‘، ’ریش بابا‘ و ’گون کله باب‘. بهرخلاف مقهدار کربوهیهدرات ههایمحلول، محتوای آب جوانه در ارقام متحمل به سرما کمتر از ارقام دیگر بود. این امر تأییدی بر ارتباط بین آبکشهیدگی جوانهه و تجمهعکربوهیدرات ها با تحمل به سرمای تاک  میباشد.
کلید واژه ها: انگور، تحمل یخ زدگی، تنش سرما، سازگاری به سرما
 
 
 
* نویسنده مسئول                                                                                                                                                                   :Email
 
مقدمه
سرمازدگی یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنهده محصهولباغات تاک[1]در اقلیم های سرد به شمار می رود که در برخی سال ها باع  تحمیل زیان های اقتصادی کلانی به تهاک داران می شود. به عنوان مثال ،افت شهدید دمها در زمسهتان سهال1386، ضمن کاهش20 درصدی محصول تاکستان ها، منجر به تنزل جایگاه جهانی تولید انگور کشور از رتبه هفهتم بههنهم شد [4]. میزان تحمل به یخ زدگی و سازگاری به آن در بین گونه ها، ارقام و اکوتیپ ها متفاوت اسهت کهه ایهن امهرنشاندهنده تغییرات ژنتیکی تحمهل  بهه  سهرما و سهازگاریژنتیکی به آب و  هوای منطقه می باشهد [13]. بیشهتر ارقهامتاک اروپایی نیاز سرمایی کمی )100-500 ساعت( دارند و زودگلدهی آن باع  تحمیل صدمات یخ زدگی به این گونه می شود [8، 14 و 15]. سازگاری به سرما مستلزم تغییهر درجنبه ههای  فیزیولهوژیکی و بیوشهیمیایی سهلول هها از قبیهلکاهش محتوای آب بافتها ،افزایش محتوای پهروتئین ههایمحل ول، فن ول ک ل و تنظ            یمکنن ده ه ای اس مزی از قبی ل کربوهیدرات های محلول و پهرولین اسهت کهه همزمهان بهاکاهش تدریجی دما در گیاهان ایجاد مهی شهود [4، 9، 10 و 24]. افزایش در محتوای کربوهیدرات های محلهول ارتبهاطتنگاتنگی با افزایش تحمل یخ زدگی جوانهه تهاک دارد [11، 15، 24 و 32]. در انگور تیمارهای سرمایی باعه  افهزایشمقدار کربوهیهدرات ههای محلهول و پهرولین در جوانهه ههامی شود [1، 15 و 24].
تحمل یخ زدگی در درختان میوه با اسهتفاده از شهاخصدمای 50 درصد کشندگی تعیین می شود [31]. یکی از راه-های ممکن برای اندازه گیری 50LT جوانه و شاخه های تاک طی فصل رکود، اعمال تنش سرمای مصنوعی است کهه بهاسهنجش دقیهق دمهای  بافهتهها و زنهده مهانی آنها، امکهاناندازه گیری سریع تحمل یخزدگی در ارقام جدید و باغ های احداث شده تحت تأثیر عوامل محیطی و عملیات های باغی مختلف را فراهم مهی کنهد. اعمهال تهنش سهرما در شهرای آزمایشگاه یکی از راهکارهای سودمند برای ارزیابی تحمل به سرما در گیاههان اسهت . پهس از تهنش سهرما،اندازهگیری درصد نشهت  یهونی بافهتهها بهه عنهوان یه شاخص مناسب برای تخمین سلامت و تراوایی غشاء است  که توس  محققین مختلف برای ارزیابی تحمهلبه سرمای گیاهان اسهتفاده شهده اسهت [2، 4، 9 و 24]. در تحقیقی با بهره گرفتن از روش نشت یونی، تحمل بهه سهرمای25 رقم وحشهی تهاک ارزیهابی شهد [32]. قههوه ای شهدناکسایشی بافت های شاخه و جوانه یه  شهاخص چشهمیقابل اطمینان برای ارزیابی خسارت سرمایی در تهاک اسهت[4، 7، 19 و 22]. با بهره گرفتن از روش قهوه ای شهدن جوانهه، زنده مانی جوانه اولیه 20 رقم تاک را بررسهی و تحمهل بههسرمای پاییزه این ارقام مشهخص شه د [22]. در مطالعهه ای تحمل بهه سهرمای 66 ژنوتیهپ تهاک بها اسهتفاده از روشقهوه ای شهدن اکسایشهی جوانهه بررسهی شهد کهه  طهی آن  بیشترین تحمل به سرما مربوط به هیبریدهای درونگونهه ای تاک آمریکایی و هیبریدهای منشاء گرفته از تاک اروپهایی و تاک آمریکایی بود [16]. در کنار ایه ن روش هها ی ارزیهاب ی، بررسی روند تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی مرتب  بهاسرما می تواند برای تحلیل جامع تر ظرفیت تحمل بافت های گیاهان از جمله تاک به تنش یخ زدگی در ی  منطقه معهینمورد استفاده قرار گیرد .
روش های مختلفهی بهرای کهاهش یها کنتهرل خسهارتسرمازدگی در باغات وجهود دارد .اسهتفاده از ارقهام مقهاومیکی از راهکارهای منطقی و کم هزینهه بهرای تولیهد پایهدارمحصولات باغبهانی مهی باشهد . غربهالگری ارقهامبومی براساس تحمهل بهه سهرما و شهناخت مکانیسهم ههایدرگی ر در آن یک ی از اولوی ت ه ای مه م در برنام ه ه ای به نژادی و به زراعی تاک در مناطق سردسیر می باشد. اسهتانکردستان به دلیل داشتن ژرم پلاسهم غنهی، یکهی از منهاطقمستعد برای شناسهایی ارقهام متحمهل بهه سهرما در تهاک واستفاده از آنها به عنوان گزینه های اصهلاحی اولویهت دار بهاهدف معرفی ارقام متحمل به سرما می باشد کهه تهاکنون بههطور جدی مورد توجه پژوهشگران تاک قرار نگرفته است.
ههدف از انج ام پهژوهش حاض ر، ارزیهابی تحم ل ب هسرمای زمستانه 22 رقم تاک کشت شده در استان کردستان با بهره گرفتن از دو روش اندازه گیهری نشهت یهونی و قههوه ای شدن اکسایشی جوانه و شهاخه یکسهاله در مهاهههای دی واسفند میباشد. همچنین برخی شهاخص ههای فیزیولوژیه  مرتب  با تحمل به سرما از قبیل کربوهیدرات های محلول و محتوای آب نیز در تمامی ارقام طی این مراحل اندازه گیری شد .
 
مواد و روشها
این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سههتکرار )هر تکرار شامل دو بوته تاک( روی 22 رقم تجهاریتاک شامل ’بول مسهکه ‘، ’بهی دانهه سهفید ‘، ’بهی دانهه قرمهز‘، ’تبرزه‘، ’خلیلی‘، ’رشه‘، ’ریش بابها ‘، ’سهرقوله ‘، ’شهاهینی ‘،
’شرشره‘، ’شهیرازی ‘، ’صهاحبی ‘، ’صهحنه ای‘، ’عسهکری ‘،
’فخری دیررس‘، ’فخری زودرس‘، ’گزنه ای‘، ’ گون کله باب‘،
’لعل‘ ، ’ملایی‘، ’مره ای‘ و ’نفتهی ‘ از بهاغ مهادری واقهع درکلکسیون انگور مرکز تحقیقات کشاورزی و منهابع طبیعهیاس تان کردس تان و ط ی دو مرحل ه زم انی ) 15 دی و 10 اسفند( در زمستان سال 1390 انجام شد. بوته ههای سهالم وبا رشد یکنواخت انتخاب شده و در هر مرحله به ازای ههرتیمار دمایی از اطراف بوته ها پنج شهاخه بهه طهول 25-20 سانتی متر از گره های میانی شهاخه ههای یکسهاله انتخهاب وجمع آوری شد. شاخه ها پس از علامت گذاری، درون حوله کاغذی مرطوب پیچیده شده و بلافاصله با یخدان یونولیتی برای ارزیابیهای بعهدی بهه آزمایشهگاه تحقیقهات باغبهانیدانشگاه بوعلی سینا واقع در شهر همدان منتقل شدند.
به منظور حذف آلودگی های سطحی، شاخه های یکساله با آب مقطر شستشو شدند. پس از حذف رطوبهت اضهافیبا دستمال حولهای ،پنج شاخه از هر رقم درون کیسهه ههایفریزر مجزا گذاشته و در معرض تیمارهای سرمایی مختلف در ی  اتاق  سرما ساز ترموگرادیان )ساخت شرکت کیمیهارهآورد، تهران( قرار داده شدند. تیمارهای سرمایی براساس دمای پیشتیمار، سهه روز قبهل از شهروع آزمهایش اصهلیتعیین شد که در دی و اسفند مهاه شهامل 10-، 15-، 20-، 25- و 30- درجه سهانتی گهراد بهود. دمهای شهروع تیمهارسرمایی براساس میانگین دمای محی  در روز نمونه برداری تعیین و روند کاهش دمای اتاق  سرماساز 2 درجه سانتی-گراد در هر ساعت بود. نمونه های شاخه به مدت 75 دقیقه در تیمار نهایی سرما نگه داشهته شهده و سهپس از دسهتگاهخارج شدند. نمونه های شاهد به مدت پنج ساعت در دمای 4 درجه سهانتی گهراد  قهرار داده شهد تها نشهت پایهه ارقهاماندازه گیری شده و در محاسبه درصهد نشهت یهونی لحها  شود [4]. تیمارههای سهرمایی بهرای روش  نشهت یهونی وقهوه ای شدن مشابه بود.
برای ارزیابی تحمل بهه سهرمای ارقهام براسهاس روشنشت یونی ،بعد از اعمال تیمارهای سهرمایی، شهاخه هها ازاتاق  سرماساز خارج و به منظور ذوب شدن تدریجی ابتدا دو ساعت در دمای چهار درجه سهانتی گهراد  و سهپس سهه  ساعت در دمای اتاق قرار داده شدند. سپس از شهاخه ههایاختصا  یافته به هر تیمار دمایی پنج جوانه و پهنج قطعههشاخه ی  سانتی متری با چهاقوی تیهز جهدا و بهه صهورتجداگانه در قوطی های 70 میلی لیتری حهاوی 40 میلهی لیتهرآب مقطر غوطه ور شد [4]. قوطی ها بهه مهدت 20 سهاعتروی شیکر با سرعت 120 دور در دقیقه در دمای اتاق قرار داده شد. پس از این مدت هدایت الکتریکی آنها با اسهتفادهاز دستگاه هدایتسنج )مهدل کونهد[2]720، سهاخت آلمهان(اندازهگیری شد) 1EC(. لولههای آزمایش حاوی نمونهههایگیاهی در اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد به مهدت20 دقیقه گذاشته و پس از سرد شدن نمونه ها مجددا  هدایت الکتریکی آنها اندازهگیری شد) 2EC(. هدایت الکتریکی پایههنمونه های گیاهی در دمای 4 درجه سانتی گهراد نیهز  سهنجیدهشد) ECC(. درصد نشت یونی نسهبی  )REL( بها اسهتفاده ازفرمول ذیل محاسبه شد :
رابطه )1( 
100[ × (REL (%) = [(EC1 – ECC/EC2 – ECC  برای ارزیابی تحمل بهه سهرمای ارقهام براسهاس روشقهوه ای شدن اکسایشی ،نمونه هها ی سهرمادیده  بهه صهورتجداگانه در داخل  کیسههای پلاستیکی به مدت یه  هفتههدر دمای اتاق و محی  تاری  قرار داده شدند. ایهن شهرای باع  اکسید شدن مواد محلول و ترکیبات فنولی نشت شده از بافت های جوانه در اثر تنش یهخ زدگهی مهی شهود. بهرایارزیابی خسارت یخ زدگی، به طور تصادفی تعداد 15 جوانه از هر رقم در هر تیمار دمایی از شاخه های سرما دیده برش داده شد. با بهره گرفتن از تیغ اسکالپل تیز از انتهای جوانه ها تهاظهور جوانه اولیه برش گیری شد. درنهایت میزان خسهارتسرما در مقطع عرضی جوانه اولیهه بها اسهتفاده از بینوکهولر)بزرگنمایی40( با بررسی میزان قهوه ای یا نکروزه شهدن آنارزیابی شد [25]. ارزیابی بدین صورت انجهام گرفهت کهه  جوانه های اولیه ای که رن  سبز داشهتند ، بهه عنهوان جوانههسالم و آنهایی که ظاهری قهوه ای، کهربایی یا تیره  داشهتند، بههه عنههوان جوانههه مههرده تلقههی شههدند . بههرای اندازه گیهری تحمهل بهه سهرمای شهاخه هها ی یکسهاله  نیهزبرش های طولی و عرضی از آنها تهیه و باتوجه به رن  آنها ارزیابی شد. درصد جوانه ها و شاخه ههای آسهیب دیهده درهر رقم و تیمار سرمایی با تقسیم جوانه  و شاخه های مهردهبه جوانه و شاخه های سهالم تعیهین شهد. تحمهل بهه سهرمابراساس شاخص 50LT )در مورد نشت یونی، دمایی کهه درآن 50 درصد نشت یونی کامهل اتفهاق مهیافتهد . در مهوردروش قهوه ای شدن، دمایی که در آن 50 درصهد نمونهه ههاقهوه ای رن  می شوند( با بهره گرفتن از نرمافزار Excel تعیهین  شد.
برای اندازه گیری کربوهیهدرات ههای  محلهول ابتهدا 5/0 گرم از پودر جوانه  و شاخه یکساله خش  شهده در آون  بهااستفاده از پنج میلی لیتر اتانول 95 درصهد در ههاون چینهیساییده و قسمت بالای محلول جدا گردید. این عمل دو بار دیگر با پنج میلی لیتر اتانول 70 درصد نیز تکرار شهد. پهساز سانتریفیوژ) 15 دقیقه بها سهرعت 6000 دور در دقیقهه (، بخش رو شناور برای اندازهگیری کربوهیدرات های  محلول استفاده شد .1/0 میلی لیتر از عصاره الکلی با سهه  میلهی لیتهرآنت رون) 150 میل ی گ رم آنت رون + 100 میل ی لیت ر اس ید سولفوری  72 درصد( مخلوط گردید. برای شروع واکنش رن گیری، لوله ها به مدت 10 دقیقه در حمام آب گهرم  90 درجه سانتیگراد قرار داده شهد  [30.] بعهد از سهرد شهدن،میزان جذب نمونه ها با دستگاه اسپکتروفتومتر )مهدل کهری100، ساخت استرالیا( در طهول مهوج 625 نهانومتر قرائهتش د. مق دار کربوهی درات ه ای محل ول براس اس منحن ی استاندارد گلوکز تعیین و به صورت میلی گرم در گهرم وزن  خش  بیان شد. برای اندازه گیری محتوای آب ،شاخهههاییکساله تاک ها جمعآوری و جوانهه  و قطعهات شهاخه ههای  واقع در گرههای میانی آنها جدا شد. وزن جوانه هها قبهل وبعد از قرار دادن در آون تعیین شد. محتوای آب جوانه ها و شاخه ها براساس درصد وزن تر محاسبه شهد  [27]. تجزیههواریانس با بهره گرفتن از نرمافزار آماریSAS  )نسهخه 1/9( و مقایسه میانگینها به روش آزمون چنهد دامنهه ای دانکهن درسطح پنج درصد انجهام شهد. مقهادیر 50LT بهدون علامهتمنفی تجزیه شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ارقهام از نظهرمقادیر 50LT اندازه گیری شده با روش نشهت  یهونی  در ههری  از مراحل نمونه برداری با ههم اخهتلاف معنهیداری در سطح احتمال 1 درصد دارند )جدول 1(.
براسههاس روش نشههت یههونی، میههانگین مقههادیر 50LT برآورد شده در جوانه تمهامی ارقهام در دی و اسهفند بهه -ترتیب 5/23- و 8/19- درجه سانتیگراد بود، درحهالی کههمیانگین مقادیر 50LT برآورد شده در شاخه یکساله ارقام در این مراحل به ترتیب 2/28- و 7/22- درجه سانتیگراد بود )جدول 2(. براساس مقادیر 50LT اندازهگیری شده با روش نش ت ی ونی، بیش ترین تحم ل ب ه س رما جوان ه در ’رق م بول مسکه‘ )LT50 = -26/5ºC( و کمترین تحمهل بهه سهرمادر رقم ’گون کلهه بهاب ‘ )LT50 = -20/8ºC( مشهاهده شهد)جدول 2(. براساس مقادیر 50LT جوانه  اندازه گیهری شهدهبا روش نشت یونی در این مرحله ارقام به سه دسته تقسیم شدند: 1( ارقام متحمل به سرما )ºC27- تهاLT50 = -25º ( شامل ’بهول مسهکه ‘، ’سهرقوله ‘، ’خلیلهی ‘، ’بیدانهه  قرمهز‘ و ’فخری زودرس‘، 2( ارقام نیمه متحمل )ºC25- تهاº 23- =
50LT( شامل ’شرشهره ‘، ’شهاهینی ‘، ’شهیرازی ‘، ’گزنهه ای‘،
’رشه‘، ’تبرزه‘، ’بیدانه سهفید ‘، ’نفتهی ‘، ’ملایهی ‘ و ’فخهریدیررس‘ و 3( ارقهام بها تحمهل کمتهر )ºC23- تهاº 21- = 50LT( ش امل ’ص احبی‘، ’لع ل‘، ’ص حنه ای‘، ’عس گری‘،
’مره ای‘، ’ریش بابا‘ و ’گون کله باب‘ )جدول 2(.
مقادیر اندازه گیری شهده 50LT شهاخه یکسهاله نیهز بههخوبی توانسهت ارقهام را براسهاس میهزان تحمهل شهان بههیخ زدگی از هم تفکی  نماید. البته در ایهن مرحلهه نمونهه-برداری مقادیر 50LT شاخه یکساله بهه طهور میهانگین 7/4- درجه پایین تر از مقادیر 50LT جوانه بهود. براسهاس مقهادیر50LT اندازهگیری شده شاخه  یکسهاله، بهه جهز ارقهام ’بهولمسکه‘، ’سرقوله‘ و ’فخری زودرس‘ که در دمهای کمتهر از30- درج ه س انتیگ راد ب ه دم ای 50 درص د کش ندگی رسیدند ،50LT سایر ارقام در محهدوده 25- تها 30- درجههسانتیگراد قرار داشت که البته بین ارقام از این نظر اختلاف معنی داری وجود داشت )جدول 2(. 
 
جدول 1. تجزیه واریانس مقادیر 50LT برآورد شده با روش نشت یونی و قهوه ای شدن در 22 رقم تاک استان کردستان.
میانگین مربعات مقادیر 50LT

 

 

 

 

 

 

 

 

قهوه ای شدن اکسایشی
نشت یونی
 
               جوانه                شاخه یکساله
            شاخه یکساله
جوانه
      منابع تغییرات       درجه آزادی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اسفند
          دی
اسفند
          دی
اسفند
          دی
      اسفند
دی
 
 
9/18**
6/11**
6/67**
7/02**
6/7**
5/82**
6/6**
5/2**
21
تیمار
0/97
0/87
0/92
1/23
1/03
0/92
0/88
0/88
44
خطا
5/42
3/9
6/14
5/68
4/47
3/39
4/75
4/1
             –           
ضریب تغییرات%) (
** – معنی دار در سطح احتمال 01/0
 
جدول 2. مقایسه میانگین مقادیر 50LT برآورد شده به روش نشت یونی در جوانه و شاخه یکساله 22 رقم تاک استان کردستان.
                                       مقادیر 50LT براساس روش نشت یونی              مقادیر 50LT براساس روش قهوهای شدن اکسایشی
                                    )ºC(                                                            )ºC(
ارقام تاک                  شاخه یکساله                    جوانه                      شاخه یکساله                        جوانه
                                    دی          اسفند          دی         اسفند           دی            اسفند           دی             اسفند

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-18/8a
-23/4a
-21/8a
-27/5a
-22/9a
-26/5a
-25/7a
-31/1a
بول مسکه
-15/9c
-18/9fg
-17/9de
-23/8f
-20/1c
-23/4d
-23/1c
-27/8cd
بیدانه سفید
-17/3b
-20/1de
-20/5b
-24/7bcd
-21/6b
-25/1b
-24/6ab
-28/7b
بیدانه قرمز
-15/5cd
-19/7e
-19/1c
-24/5de
-19/8c
-23/4cd
-22/7c
-28/4bc
تبرزه
-17/7b
-20/7d
-20/6b
-25/6bc
-21/9b
-25/2b
-24/9ab
-29/5a
خلیلی
-16/0c
-19/6e
-19/1c
-24/7bcd
-20/0c
-23/6cd
-22/9c
-28/6b
رشه
-13/0h
-16/9i
-15/0i
-21/6i
-17/1h
-21/4g
-19/8h
-25/8g
ریش بابا
-17/5b
-22/1b
-20/7b
-26/4ab
-21/8b
-25/5b
-24/8ab
-30/5a
سرقوله
-15/2def
-19/2f
-17/3f
-24/5de
-19/4cd
-23/7c
-22/5cd
-28/5bc
شاهینی
-15/4d
-19/4ef
-17/1f
-24/1ef
-19/6cd
-23/9c
-22/9c
-28/3bcd
شرشره
-15/6cd
-20/6d
-19/2c
-24/7cd
-20/1c
-23/7c
-22/9c
-28/7b
شیرازی
-14/5f
-18/5g
-16/5g
-23/1g
-18/7e
-22/9de
-21/6f
-27/2e
صاحبی
-14/1fg
-18/1gh
-16/1gh
-22/9gh
-18/3f
-22/6f
-21/3fg
-27/1e
صحنه ای
-14/0fg
-18/0gh
-16/0gh
-23/1g
-18/2f
-22/5f
-21/5f
-27/1e
عسکری
-15/1de
-19/7e
-18/7cd
-24/0ef
-19/4d
-23/0e
-22/3cde
-28/0bcd         
فخری دیررس
-17/7b
-21/6bc
-20/6b
-26/1b
-21/6b
-25/0b
-24/5ab
-30/0a           
فخری زودرس
-13/6g
-17/8h
-16/3gh
-22/2hi
-17/6fg
-20/8h
-20/5g
-26/2f
گون کله باب
-16/0c
-20/2de
-18/7cd
-24/9bcd
-20/1c
-23/7c
-22/6cd
-28/7b
گزنهای
-15/2def
-18/2gh
-17/0f
-22/9gh
-19/4d
-22/7f
-22/4cd
-27/0ef
لعل
-15/6de
-19/9de
-18/5d
-24/2de
-19/5cd
-23/1de
-22/4cd
-28/1cd
ملایی
-13/8fg
-18/2gh
-17/1f
-22/7gh
-17/9fg
-21/5f
-20/8g
-26/5f
مره ای
-15/7cd
-18/7fg
-18/0de
-23/0g
-19/9c
-23/2d
-22/9c
-27/3e
نفتی
-15/6
-19/5
-16/1
-24/2
-19/8
-23/5
-22/7
-28/2
میانگین
میانگینهای دارای حروف مشترک در هر ستون فاقد اختلاف آماری در سطح پنج درصد هستند.
 
تحمهل ب ه سهرمای جوان ه و شهاخه یکس اله ارق ام در اسفند ماه به طور میانگین بهترتیب 7/3 و 5/5 درجه سانتی-گراد کاهش یافت )جدول 2(. ارقهام حسهاس بهه سهرما دراین مرحله براساس مقادیر 50LT جوانهه شهامل ’صهاحبی ‘، ’صحنه ای‘، ’عسگری‘، ’مره ای‘، ’کلهباب‘ و ’ریهش بابها ‘ در محدوده دمایی 17- تا 19- درجهه سهانتیگهراد دمهای 50 درصد کشندگی را تجربه کردند، درحالیکهه ایهن شهاخصتحمل به سرما در سایر ارقهام  در محهدوده دمهایی 19- تها23- درجه سانتیگراد حاصهل شهد )جهدول 2(. براسهاسمقادیر 50LT شاخه یکساله در اسفندماه بیشترین و کمتهرینتحمل به سرما به ترتیب در ارقام ’بول مسکه‘ )ºC7/25- = 50LT( و ’        ریشبابا‘ )LT50 = -19/8ºC( مشاهده شد.
تحمل به سرمای ارقام تاک با بهره گرفتن از روش قههوه ای شدن اکسایشی در دو مرحله دی و اسفند مهاه نیهز ارزیهابیشد. اختلاف معنی داری بهین تحمهل بهه سهرمای جوانهه وشاخه یکساله ارقام در این دو مرحله ارزیابی مشه اهده شهد)01/0P≤( )جدول 1(. بالاترین تحمهل بهه سهرمای جوانهه
)LT50≤ -22ºC( در مرحلههه دیمههاه مربههوط بههه  ارقههام
’بول مسکه‘ و ’سرقوله‘ بود. شاخص 50LT جوانهه در ارقهام
’فخری زودرس‘، ’خلیلی‘، ’گزنه ای‘، ’شهیرازی ‘ و ’بیدانههقرمز‘ در محدوده دمایی 20- تا 22- درجه سانتیگراد به ه-دست آمد، درحالیکه این شاخص در جوانه ارقام ’کلهباب‘ و ’ریش بابا‘ در محدوده دمایی 16- تا 18- درجهه سهانتی-گراد و در جوانه سایر ارقام در محدوده 18- تا 20- درجه سانتیگراد به وقوع پیوست )جدول 2(. تحمل بهه سهرمایشاخه یکساله ارقام در دی ماه به طور میانگین 7/4- درجههسانتیگراد با تحمل به سرمای جوانه متفاوت بود. در ارقهام’بول مسکه‘، ’سرقوله‘، ’فخری زودرس‘ و ’خلیلی‘ تحمهلبه سهرمای شهاخه یکسهاله در دمهای کمتهر از 25- درجههسانتیگراد اتفاق افتاد. ارقام ’عسگری‘، ’نفتی‘، ’صهحنه ای‘، ’لعل‘، ’مره ای‘، ’گون کله باب‘ و ’ریش بابها ‘ در دسهته ارقهامبا 50LT بین 21- تا 23- درجه سهانتی گهراد قهرار گرفتنهد.
سهایر ارق ام در مح دوده دم ایی ب ین 23- ت ا 25- درج ه سانتیگراد به دمای 50 درصد کشهندگی رسهیدند )جهدول2(. در اسفندماه تحمل به سرمای جوانه و شهاخه ارقهام بههطور میانگین بهترتیب 9/3 و 1/7 درجه سانتیگراد کهاهشیافت. الگوی دسته بندی تحمهل بهه سهرمای ارقهام در ایهنمرحله تا حدودی مشابه دی مهاه بهود. بیشهترین و کمتهرینتحمل به سرمای جوانه و شاخه یکساله در این مرحلهه بههترتیب مربوط به ارقام ’بول مسکه‘ و ’ریش بابا‘ بود )جدول 2(. بهین نت ایج حاص ل از ای ن روش و روش نش ت ی ونی همبستگی بهالایی در سهطح 1 درصهد  وجهود داشهت، بهه -طوریکه در  دیمهاه ایهن همبسهتگی در جوانهه 87/0 و در اسفند ماه 95/0 برآورد شد )جدول 3(.
با وجود همبستگی بین مقادیر 50LT حاصهل از ایهن دوروش ،تحمل به سرمای برآورد شده با روش نشهت  یهونی)براساس میانگین مقهادیر 50LT( نسهبت  بهه روش قههوه ای شدن بیشتر بود. باتوجه به اینکه مبنای بررسی خسارت در این روش ها با هم تفاوت دارد، لذا منطقی است که مقهادیر50LT برآورد شده با این روش ها کمی با هم تفاوت داشهتهباشند .به عنوان مثهال ، 50LT بهرآورد شهده بها روش نشهت یونی مرتب  با واکنش غشای سلولی بعد از تنش سرما می-باشد، درحالیکه در روش قهوه ای شدن میزان اکسیداسهیونترکیبات فنولی نشت یافته از غشاء بعد از تنش سرما اسهتکه میزان تحمل به سرما را تعیین می کند. در بررسی تحمهلبه سرمای زمستانه برخی ارقام تاک ایستگاه تحقیقات انگور ملایر با دو روش نشت یهونی و  قههوه ای شهدن اکسایشهی،ارقام ’خلیلی‘، ’فخری‘، ’شاهانی‘، ’تبهرزه ‘، ’بیدانهه

 

پایان نامه :تجمل گرایی از دیدگاه اسلام
پایان نامه ارشد: بررسی آزمایشگاهی اثر طوقه های لبه دار بر فرآیند آب شستگی موضعی در اطراف پایه های مدور در شرایط آب صاف
پایان نامه دکتری:رهیافت ویلیام مُنتگمری وات در حدیث و سیره­ پژوهی
پایان نامه : بررسی ارتباط میان مفهوم زمان در تعزیه و شعار محوری کل یوما عاشورا و کل ارضا کربلا
پایان نامه : تطبیق آراء صاحب جواهر الکلام و صاحب مفتاح الکرامه
پایان نامه : تحلیل و بررسی وثایق و تضمینات بانکی از منظر فقه و حقوق با تاکید بر مضاربه
پایان نامه :نقد وبررسی نظریه اخباریان پیرامون فهم قرآن کریم با تکیه بر دیدگاه امام خمینی (ره)
پایان نامه :معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم
پایان نامه :دشمن شناسی از منظر قرآن کریم
پایان نامه :بررسی مبانی، قواعد و روش‌های تفسیری تفسیر نسیم حیات
پایان نامه :وسواس، احکام و آثار آن
پایان نامه :نقش امام سجاد(ع) در مبارزه با انحرافات فکری عصر خود استاد راهنما
پایان نامه ارشد:نقد و بررسی تفسیر آیات فضیلت امیرالمؤمنین(ع) و اهل بیت(ع) در تفسیر کشف الأسرار
پایان نامه :نقد و بررسی آیات ولایت در تفسیر طبری
پایان نامه :مقایسه ممنوعیت ازدواج در دین اسلام و دین یهود
پایان نامه :مقایسه جرایم منافی عفت در اسلام و یهود
پایان نامه :مطالعه تطبیقی قسامه در حقوق ایران و فقه اسلامی
پایان نامه ارشد:مطالعه تطبیقی حق حبس در معاملات معاوضی در حقوق ایران و فقه اسلامی
پایان نامه :مشروعیت تبرک از منظر قرآن و سنت
پایان نامه ارشد:کاربرد اصاله الصحه به معنای تکلیفی در زندگی فردی و اجتماعی
پایان نامه :مبانی فقهی شهید ثانی در معاملات
پایان نامه : بررسی حکم عده زنان فاقد رحم از دیدگاه فقه امامیه
پایان نامه ارشد:شرح و تبیین موضوع روش های نوین تولید مثل از دیدگاه فقه امامیه
پایان نامه ارشد:مبانی فقهی حقوقی معامله با ابزارآلات قمار
پایان نامه :مطالعه تطبیقی جرح و تعدیل شهود از منظر حقوق موضوعه ایران و فقه اسلامی
پایان نامه ارشد:جایگاه شهادت زنان در حقوق ایران و فقه اسلامی
پایان نامه :جایگاه سند در ادله‌ی اثبات دعوی
پایان نامه :تقسیم اموال مشترک و شیوه‌های آن در فقه امامیه و حقوق ایران
پایان نامه :تحلیلی پیرامون ایمان ابوطالب از نگاه فریقین
پایان نامه :تحلیل و بررسی فقهی و حقوقی تخلفات انتظامی سردفتران و دفتریاران و آیین رسیدگی به آنها در مراجع انتظامی
پایان نامه ارشد:تحلیل فقهی و حقوقی قاعده درء با تاکید بر رویه قضایی
پایان نامه ارشد:تحلیل فقهی ارجاع دعاوی به داوری و قضاوت اشخاص و نهادهای غیر مسلمان
پایان نامه :تبیین و بررسی مهدویت در صحاح سته
پایان نامه ارشد:تبیین حدیث غدیر با توجه به آیات اکمال و تبلیغ و پاسخ به شبهات آن
پایان نامه :تأثیر جهل در احکام فقهی و قوانین حقوقی و کیفری
پایان نامه : پیش فروش ساختمان از دیدگاه فقه وحقوق ایران
پایان نامه :بررسی زندگی و آثار ادبی ابن سکّیت دورقی اهوازی
پایان نامه :خیانت همسران و آثار فقهی مترتب بر آن
پایان نامه ارشد:پیامدهای تفکرات وهابیت در جهان اسلام
پایان نامه :بررسی و نقد آیات ولایت در تفسیر الدرالمنثور سیوطی و تفسیرجلالین
پایان نامه :بررسی و نقد آیات ولایت (ابلاغ، ولایت، اکمال، اولی‌الأمر) در کتاب تفسیر المنار
پایان نامه ارشد:بررسی و نقد آیات ابتلاء، مباهله، و صادقین در کتاب تفسیر المنار رشید رضا
پایان نامه :بررسی نشانه‌های ظهور امام زمان(ع) در منابع شیعه
پایان نامه :بررسی معامله مسلمان با کافر از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران
پایان نامه ارشد:بررسی مشترکات اعتقادی و سیاسی بنی امیه و وهابیت
پایان نامه :بررسی فقهی و حقوقی آسیب های ماهواره بر خانواده
پایان نامه :بررسی فقهی و حقوقی اسباب سقوط قصاص نفس و عضو با تائید بر قانون مجازات اسلامی جدید
پایان نامه :بررسی فقهی حجاب وحدود آن در مذاهب خمسه وحقوق ایران
پایان نامه : بررسی فعل فحشا در فضای مجازی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران
پایان نامه ارشد:بررسی فتنه های صدر اسلام از منظر آیات و روایات
پایان نامه :بررسی دیدگاه ابن تیمیه در مراتب توحید وشرک
پایان نامه :بررسی حکم مفسد فی الارض از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران
پایان نامه :بررسی حقوق و تربیت کودک از نظر فقه و علوم تربیتی
پایان نامه :بررسی جایگاه زن در دوره پیش از اسلام ومقایسه آن با دوره اسلامی با تأکید برنهج البلاغه
پایان نامه :بررسی تطبیقی احکام کافر و مسلمان در ابواب قصاص ، دیات و ارث
پایان نامه ارشد:بررسی تأثیرپذیری وهابیت از اسرائیلیات
پایان نامه :بررسی اقرار وشهادت اشخاص صغار وغیر رشید در فقه وحقوق ایران
پایان نامه ارشد:بررسی افضلیت حضرت علی(ع)در صحیح صحاح سته
پایان نامه :بررسی ارتباط آیات سوره­ انفال
پایان نامه :بررسی ابعاد شخصیتی پیامبر (ص) از دیدگاه مولای متقیان امیر مؤمنان (ع)
پایان نامه :بررسی ارتباط آیات سوره ­مبارکه نساء
پایان نامه :بایستگی‌های فقه پویا از منظر فقه جواهری و دیدگاه امام خمینی(ره)
پایان نامه ارشد:اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) بوسیله آیات صادقین، مباهله و نجم و پاسخ به شبهات کتابهای منهاج السنه،اصول مذهب شیعه و امامت
پایان نامه :اعاده حیثیت در فقه امامیه و بررسی تحولات آن در حقوق کیفری ایران
پایان نامه ارشد:اثبات ولایت و امامت حضرت علی(ع) از نظر حدیث غدیر و پاسخ به شبهات
پایان نامه :اثبات امامت خاصه امام حسن، امام حسین و امام سجاد(ع) و پاسخ به شبهات آن‌ها
پایان نامه :اثبات امامت حضرت علی(ع) از نظر حدیث منزلت با تأکید بر شبهات اهل سنت
پایان نامه :مقایسه نظریات ابن­ سینا و ابن­ عربی درباره حقیقت
پایان نامه :مبانی فلسفه سیاسی ژاک ماریتن
پایان نامه :ترجمه و مقدمه بر بخش اول کتاب Plotinus
پایان نامه ارشد:علم و نقش آن در سیر و سلوک عرفانی از نظر ابن­ عربی و ملاصدرا
پایان نامه ارشد: ویژگی های استکبار و آثار آن درآموزه های امام علی(ع)
پایان نامه : هنجارگریزی در رخدادهای فرهنگی واجتماعی از منظر نهج البلاغه
پایان نامه : همجنس گرایی در دین و روانشناسی
پایان نامه : نقش و کارکرد حجت های الهی در زندگی انسان از منظر قرآن کریم
پایان نامه ارشد: نقد و بررسی فضیلت ابوبکر بر اساس آیه هفده سوره مبارکه لیل از منظر اهل سنت
پایان نامه ارشد: نقد و بررسی روش دکتر صبری ابراهیم السید در «نهج البلاغۀ، نسخه جدیدۀ محققۀ و موثقۀ تحوی ما ثبتت نسبته للإمام علی (رضی الله
پایان نامه ارشد: نقد و بررسی دیدگاه عامه در فضیلت خلفا بر اساس آیۀ 100 سورۀ توبه
پایان نامه : مهارت های زندگی در سیره علوی
پایان نامه : امیرالمؤمنین (ع) خرد ورزی را چگونه توصیف کرده و چه آسیب هایی را برای آن برشمرده
پایان نامه :مقایسه دینداری تکلیف محور و دینداری متکلّفانه
پایان نامه ارشد: معناشناسی واژهنوردرتفاسیرکهن فارسی
پایان نامه :معناشناسی تقدیر الهی و واژه های هم بسته در قرآن و روایات تفسیری با روش ایزوتسو
پایان نامه ارشد: معناشناسی « ألم » در نهج البلاغه بر اساس مدل ایزوتسو
پایان نامه : معناشناسی واژگان قرآن در روایات اهل بیت (علیهم السلام)
پایان نامه : معرفت شناسی از دیدگاه ابن عربی
پایان نامه : مبانی کلامی مشروعیت حکومت دینی
پایان نامه : شناسایی و تحلیل مولفه های خودکنترلی در روایات امام رضا(علیه السلام)
پایان نامه : زندگی، آثار و اندیشه‌های کلامی زراره بن اعین
پایان نامه ارشد: راه‌کارهای مبارزه با فقر اقتصادی بر اساس کلام و سیره عملی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) جهت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
پایان نامه ارشد: ترجمه و تحقیق کتاب سلم از کتاب خلاف شیخ طوسی بانضمام بررسی فقهی پیش فروش های متداول
پایان نامه : تجربه دینی شناختاری در قرآن
پایان نامه ارشد: مبانی و اصول آموزش معارف اسلامی‌در قرآن و روایات
پایان نامه : مبانی سبک زندگی اسلامی در قرآن کریم
پایان نامه ارشد: مبانی اعتقادی مردم زمان امیرالمؤمنین (ع) در اطاعت از ایشان
پایان نامه : لذات معنوی
پایان نامه : مسجد طراز اسلامی در آیات و روایات
پایان نامه : کارکرد مودّت به عنوان اجر رسالت پیامبر اکرم (ص)
پایان نامه : فصل و وصل در سوره ی طه با تکیه بر ترجمه مکارم شیرازی و ترجمه گروهی
پایان نامه ارشد: علل گرایش به عرفان های کاذب
پایان نامه ارشد: عبرت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه و آثار تربیتی آن
پایان نامه :تبیین فلسفی – قرآنی ولایت فقیه
پایان نامه ارشد:شیوه های امر به معروف و نهی از منکر در قرآن و حدیث بااستفاده ازابزارهای جدید
پایان نامه ارشد: شاخصه‌های یاران مطلوب امیرمؤمنان علی درکلام حضرت باتأکید بر نهج‌البلاغه
پایان نامه : سحروکهانت در قرآن و حدیث
پایان نامه ارشد: رویکرد علامه طباطبایی (ره) نسبت به قصص قرآن
پایان نامه ارشد: روش مواجهه با هنجارها و ناهنجارهای اجتماعی با تأکید بر نهج البلاغه
پایان نامه ارشد: روش شناسی تعامل مفسران شیعی با سنت، برپایه «آلاء الرّحمن» و تطبیق آن با «المیزان»
پایان نامه ارشد: راز و رمزهای پنهان و پوشیده قیام های مذکور برا اساس کتاب مقاتل الطالبیین
پایان نامه : چگونگی مواجهه امیرالمؤمنین با تخلّفات کارگزاران
پایان نامه : بررسی و تبیین مقایسه­ای تحولات اصلاحی دینی در مسیحیت در قرن شانزدهم با تحولات دینی در اسلام معاصر
پایان نامه ارشد: تأثیر خطبه ی اوّل نهج البلاغه بر دیباچه های متون نظم و نثر ادب فارسی
پایان نامه ارشد: بررسی و نقد ادعای عدم اعتقاد توحید الوهیت شیعه با توجه به کتاب عقائد الشیعه اشرف الجیزاوی
پایان نامه ارشد: برّرسی و تحلیل عوامل فروپاشی جوامع از منظر امام علی (علیه السلام) با تأکید بر نهج البلاغه
پایان نامه : بررسی نسبت میان عقل و وحی در معرفت خداوند از منظر روایات اهل بیت علیهم السلام
پایان نامه : بررسی کلمات غریب و مشکل نهج البلاغه
پایان نامه : بررسی روش‌های تربیتی دو پیامبر برگزیده الهی (حضرت ابراهیم (ع) و حضرت محمد (ص)) مبتنی بر آموزه‌های توحیدی از منظر قرآن
پایان نامه : بررسی خدا از دید یونیتارین ها با تاکید بر نظرات میخائیل سروتوس
پایان نامه بررسی تطبیقی جایگاه زن در قرآن و حدیث و فمینیسم با نگاهی به ریشه ها و سیر تاریخی آن
پایان نامه : بررسی آثار فقر بر سلامت روح و روان افراد از دیدگاه اسلام
پایان نامه ارشد: بررسی آثار حسادت بر سلامت روان و راه های درمان آن از دیدگاه قرآن و روایات
پایان نامه ارشد: بایسته های تربیت دینی دختران ونقش کتابهای درسی دین وزندگی دراین رابطه
پایان نامه ارشد: بازیابی، گونه‌شناسی، اعتبار سنجی سندی روایات تفسیری ابن‌الماهیار
پایان نامه ارشد: بازتاب معارف دینی اهل بیت پیامبر(ص)در عرفان کردهای شافعی مذهب ایران
پایان نامه ارشد: تحلیل کلامی سکوت 25 سالۀ امیرالمومنین (علیه السلام) بر مبنای احتجاجات ایشان
پایان نامه : انس بن مالک و جایگاه میراث حدیثی وی در مکتب خلفا
پایان نامه ارشد: انحرافات آخرالزمان، علل و راهکارهای پیشگیری
پایان نامه : آموزش قرآن در شش قرن اول
پایان نامه ارشد: استنادهای قرآنی خطبه فدکیه حضرت فاطمه (س)
پایان نامه : اخلاق تبلیغ در سیره رسول الله (ص)
پایان نامه ارشد: بررسی و تبیین واقع بینی و نسبت سنجی آن با آرمان گرایی در نهج البلاغه
پایان نامه : مسائلی از جلوه رحمت عام در سوره الرحمن
پایان نامه ارشد: تاثیر یاد خداوند در کم کردن شرور میان انسانها
پایان نامه ارشد: بررسی هوی پرستی در قرآن ونهج البلاغه
پایان نامه : بررسی تحلیلی مناظره‌های رسول اکرم (ص)
پایان نامه :رابطه بین مدیریت سود واقعی و پیش‏بینی سود هر سهم با بیش نمایی خالص دارایی های عملیاتی
پایان نامه : تعریف ضابط در فرهنگ لغات
پایان نامه : بررسی اوضاع جریان­ های عمده شیعی در عراق معاصر
پایان نامه ارشد: شیوه های اعتماد سازی مخاطب از نگاه قرآن و سنت پیامبر اکرم
پایان نامه ارشد: شناخت ارکان و شرایط و احکام قذف صغار از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران
پایان نامه ارشد: بررسی نقش کتب دینی دانشگاهی در مقابله با جنگ نرم و وضعیت اعتقادات دینی جوانان از نگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد
پایان نامه : بررسی مسأله­ ی آفرینش در حکمت سینوی برمبنای نهج البلاغه
پایان نامه : ررسی فقهی و حقوقی احکام فرد متعدی به حریم خصوصی اشخاص حقیقی
پایان نامه دکتری: بررسی فقهی فروش اقساطی در نظام بانکداری بدون ربا و شبهات آن و ارائه راهکار (مطالعه موردی بانک ملی ایران)
پایان نامه :جهاد و شهادت در فقه اسلامی
پایان نامه :نقش تقریبی صوفیان ایرانی قرن هفتم با تاکید بر نظرات مولانا
پایان نامه :نقد و بررسی دیدگاه‌ فیلیپ کلایتون در باب نفس از دیدگاه‌های ملاصدرا و علامه طباطبایی
پایان نامه :نظام اخلاق در اندرزنامه های پهلوی
پایان نامه :نسبت قبح اخلاقی با ارزش زیباشناختی فیلم از منظر اخلاق‌گرایی میانه‌رو
پایان نامه ارشد:مقایسه و تحلیل مضمون أدعیه مسیحی و أدعیه اسلامی با تأکید بر مزامیر داود و صحیفه سجادیه
پایان نامه :مستندات قرآنی و روایی انسان ‌شناسی علامه حسن زاده آملی
پایان نامه :مبانی قر آنی کرامات اولیاء
پایان نامه :گزارش، شرح و سنجش دیدگاه‌های تازه درباره‌ی علم دینی با تأکید بر دیدگاه‌های عبدالکریم سروش، مصطفی ملکیان، علی پایا
پایان نامه :فقه و شریعت از دیدگاه اسماعیلیان
پایان نامه :عقل و نقل به مثابۀ معیار سنجش گزاره‌های عرفان نظری
پایان نامه :شخصیت و اندیشه های کلامی هشام بن سالم جوالیقی
پایان نامه :زیبایی و ادراک خیالی از دیدگاه ابن سینا
پایان نامه :روابط سببی علویان با خلافت (خلفای سه‌گانه، آل زبیر و بنی‌امیه)
پایان نامه ارشد:دین و بحران محیط زیست بررسی تطبیقی دیدگاه سیدحسین نصر و لین وایت با تأکید بر مقاله کلاسیک وایت
پایان نامه :دیدگاه‌های کلامی جابر بن‌یزید جعفی
پایان نامه :دوره ی حشمونائیان و تأثیر آن بر شکل گیری فرقه های یهودی
پایان نامه ارشد:حقوق کودکان ناشی از ازدواج موقت و ازدواج های نوظهور از نگاه مذاهب فقهی
پایان نامه :چیستی و چرایی نفی خواطر در عرفان اسلامی
پایان نامه ارشد:چگونگی مواجهه علمای شیعه با حاکمان با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره)
پایان نامه :جایگاه نظام طبقاتی در بین اقوام هندو ایرانی با تکیه برمتون وده یی، اوستایی
پایان نامه :جایگاه عدالت به مثابه قاعده فقهی نزد مذاهب اسلامی
پایان نامه ارشد:تنوع‌پذیری باورها در اندیشه عین‌القضات همدانی
پایان نامه :تکثیر جمعیت در فقه اسلامی (مبانی و سیاست‌ها)
پایان نامه :ترجمۀ کتاب ذات و تجلّی دین نوشتۀ فان در لیو به همراه مقدّمۀ تحلیلی
پایان نامه :ترجمه کتاب پنجم، ششم و هفتم از Code of Canon Law به همراه مقدمه تحلیلی
پایان نامه :ترجمه فصل های خدا، آفرینش، وحی و رستگاری از کتاب Contemporary Jewish Theology به همراه مقدمه تحلیلی
پایان نامه :ترجمه فصل دوم و سوم از کتاب شکل‌گیری عقلانیت به سوی کاوشی میان‌رشته‌ای در الهیات و علم اثر ونزل‌ هویستین
پایان نامه ارشد:ترجمه بخشی از کتاب The Philosophy of the Upanishads
پایان نامه :ترجمه کتابThe Psychology of Religion A Short Introduction
پایان نامه :تحلیل و ارزیابی صورت بندی مضامین معنوی (حس معنوی – استعلایی) در سینمای فرانک دارابانت
پایان نامه :تحلیل نظری ویکتور ترنر در باب آیین زیارت
پایان نامه :تحقیق ماهوی و تاریخی
پایان نامه :تبیین رابطه‌ی جیوه و آتمن مطابق آموزه های شوتا‌ شوتره اوپه نیشد
پایان نامه :پاسخ مسأله اگزیستانی شر از راه الاهیات شبانی
پایان نامه ارشدبررسی روایات کفر مخالفین
پایان نامه :بررسی دین یاری زرتشتی در دوران گذار
پایان نامه :بررسی جایگاه اجتماعی زن در قرآن و کتاب مقدس عبری
پایان نامه :بررسی تهذیب از نگاه خواجه نصیرالدین طوسی و بحیّه ابن‌پقوده
پایان نامه :بررسی تفویض امر دین به ائمه در روایات شیعه
پایان نامه :بررسی تاریخ تشیع در گیلان و دیلمان
پایان نامه :بررسی انشعابات ایجاد شده در میان امامیه
پایان نامه ارشد:بررسی آرا ملامحمّدطاهرقمی ومیرلوحی سبزواری درمخالفت باتصوف
پایان نامه :بررسی احوال، آثار و آراء فاضل تونی (ره)
پایان نامه :بررسی آثار و احوال ابوسعد خرگوشی
پایان نامه ارشد:انسان شناسی عرفانی امام خمینی و علامه طباطبایی
پایان نامه :اندیشه‌ها و گرایش های اعتزالی نوین در اهل سنت

 

حفاظ شاخ گوزنی یکی از بهترین و جدیدترین انواع حفاظ دیوار است شکل ظاهری این حفاظ شما را به یاد شاخ های گوزن می اندازد شاخ های گوزن مهم ترین وسیله دفاعی این حیوان هستند سرشاخه های حفاظ شاخ گوزنی بسیار تیز است به همین دلیل است که عبور از این حفاظ کاری محال است.
جنس حفاظ شاخ گوزنی از میلگرد است. برای رنگ آمیزی حفاظ شاخ گوزنی از رنگ روغنی استفاده می شود .

 

حفاظ رودیواری و حفاظ ساختمان

 

این حفاظ برای تمام دیوارها با عرضهای مختلف مناسب است. به همین دلیل می توان از این حفاظ برای برقراری امنیت در بالکن و

 

حیاط های کوچک آپارتمانی استفاده کرد می توان در اطراف باغهای شخصی و ویلاها حفاظ شاخ گوزنی نصب کرد .

 

 

 

زیبا است و زیبایی ظاهری ساختمان را حفظ می کند .

 

بسیار ایمن است و به افراد اجازه عبور نمی دهد .

 

برای دیوارهای کوتاه بسیار مناسب است .

 

در تمام مکانها می توان از حفاظ دیوار استفاده کرد .

 

حفاظ دیوار به عنوان نرده هم کاربرد دارد .

 

احتمال سرقت از حفاظ شاخ گوزنی بسیار پایین است .

 

کیفیت و دوام حفاظ شاخ گوزنی بسیار بالا است .

 

 

 

حفاظ سرنیزه رو دیواری (آبشاری)

 

تولید این نوع نرده (حفاظ سرنیزه) و حفاظ‌‌‌ ها رودیواری ایجاد تنوع، ایمنی بالا و کیفیت بیشتر با طرح‌های به روز با توجه به نیاز صنعت ساختمان است.

 

محصولات تولیدی از مواد اولیه مناسب تهیه شده است.

 

 

 

این محصولات دارای ایمنی منحصر به فرد می باشد که عبور از آن پس از نصب بر روی دیوار تقریبا غیرممکن است

 

این محصول قابلیت کاربرد در فرودگاه‌ها، مجتمع‌های ساختمانی و اداری،مدارس، هتل‌ها، ویلاها و منازل شخصی را دارد.

 

برای مشاهده نمونه تصاویر بیشتر و یا ارتباط مستقیم با تولید کننده مستقیم:

 

حفاظ های ساختمانی به سایت و تلفن همراه مراجعه نمایید:

 

 

 

سایت:

 

 https://hefazeiran.ir
تلفن همراه: 09194915895

 
Edit"حفاظ شاخ گوزنی”

ZAlJ0yRCbb