۳-۲ جامعه آماری

پژوهش علمی با هدف شناخت یک پدیده در یک جامعه آماری انجام می شود ‌به این دلیل موضوع پژوهش ممکن است متوجه صفات، ویژگی ها، کارکردها و متغیر های آن باشد یا اینکه روابط بین متغیر ها، صفات، کنش و واکنش عوامل تاثیر گذار در جامعه را مورد مطالعه قرار دهد.

جامعه آماری عبارت است ‌از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند.

با توجه به اینکه در ایران بورس اوراق بهادار تنها سازمانی است که دارای اطلاعات در دسترس می‌باشد و مراکز اطلاعاتی جامع و کامل دیگر که بتوان از اطلاعات آن جهت پژوهش استفاده کرد وجود ندارد جامعه آماری این پژوهش ۱۰۰شرکت برترعضو بورس اوراق بهادار تهران است که با توجه به شرایط تشریح شده در ادامه به روش حذفی از میان ۴۱۷شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران برگزیده شده است.

۳-۳ حجم نمونه و روش نمونه گیری:

نمونه عبارت است از تعدادی از افراد جامعه که صفات آن ها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده، از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردارند (حافظ نیا ۱۳۸۴ ص ۱۲۱) با توجه به حجم کم شرکت‌های جامعه، آمارتمام شرکت‌های موجود در جامعه مورد بررسی و آزمون قرار می‌گیرد از این روی در این پژوهش نیازی به فرایند نمونه گیری نمی باشد.

تعداد شرکت‌های موجود در نمونه به طور کلی در طی سال‌های مالی ۸۶ الی ۸۹ تعداد ۳۳ شرکت می‌باشد که به خاطر قابلیت اتکای بیشتر، فعال بودن و زیان ده نبودن شرکت‌ها، از بین۱۰۰ شرکت برتر از ۴۱۷ شرکت عضو بورس در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شده است. از این فهرست، بانک ها و مؤسسات مالی و شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها و شرکت‌های بیمه (به دلیل ماهیت متفاوت آن ها از دیگر واحدهای تجاری) و آنهایی که فعالیتی در این دوره ی زمانی نداشته اند، یا فاقد اطلاعات مورد نیاز ما در این پژوهش بودند، حذف می‌شوند.

سایرشرایط و مشخصات اقدام به انتخاب نمونه ها:

1. 1. شرکت‌ها باید قبل از سال ۸۶ در بورس تهران پذیرفته شده باشد و از ابتدای سال ۸۶ سهامشان در بورس مورد مطالعه قرار گرفته باشد.

1. 1. این شرکت‌ها نباید در طول سال‌های ۸۶ تا ۸۹ معاملاتشان در بورس دچار وقفه شده باشد. به عبارت دیگر سهام این شرکت‌ها باید در طول سال‌های مذکور در بورس فعال باشد به استثنای توقف ناشی از تشکیل مجمع عمومی

1. 1. باید دسترسی لازم به صورت‌های مالی آن ها وجود داشته باشد.

1. 1. سال مالی شرکت‌های انتخاب شده باید منتهی به پایان سال باشد.

1. این شرکت‌ها نباید در طول سال ۸۶-۸۹ زیان ده باشند.

۳-۴ شکل گیری پرتفوی

پرتفوی بازار شامل چندین قلم دارایی پرریسک است که در سیستم اقتصاد بین الملل وجود دارد در این سیستم هر قلم دارایی متناسب با کل ارزش بازار سهم است (در رابطه با کل ارزش سایر همه دارایی ها) معمولا این نوع پرتفوی را پرتفوی مبتنی بر ارزش می‌نامند.

معیار عامل اندازه شرکت سهام ها با بهره گرفتن از سرمایه گذاری بازار از کوچکتر به بزرگتر تقسیم می‌شوند. برای جداکردن نمونه به دو گروه کوچک و بزرگ از مقدار میانه استفاده می شود. سپس نمونه ها هر سال بر مبنای نسبت ارزش دفتری به بازار و معیار کم، متوسط و زیاد طبقه بندی می‌شوند.

معیار نسبت BE/ME زیر ۳۰%LOW ،۴۰%MEDIUM ‌و بالای ۷۰%HIGH ‌و معیار WML بیش از ۳۰% افزایش قیمت متوسط سهم به عنوان سهام برنده تلقی می شود، درحالی که سی درصد کاهش قیمت متوسط، سهام بازنده تلقی می شود. دامنه ی بین سهام برنده وسهام بازنده (۴۰%) سهام بی طرف تلقی می شود.

۳-۵ پرسش های پژوهش

این تحقیق این سوال را مطرح می‌کند که آیا افزودن چولگی و کشیدگی در شاخص مدل قیمت گذاری دارایی در دوره ی کوتاه مدت، قابلیت و توانایی بالاتری نسبت به سایر مدل های قیمت گذاری دارایی برای توضیح تغییرات بازده سهام مورد انتظار خواهد داشت؟

۳-۶ متغیر های عملیاتی پژوهش

متغیر های پژوهش حاضر بر اساس رابطه ای که با یکدیگر دارند از نوع متغیر های مستقل و وابسته می‌باشند که تقسیم بندی آن ها به شرح نگاره زیر می‌باشد.

نگاره ۳-۱ متغیرهای عملیاتی پژوهش

مدل ها

متغیر مستقل

متغیر وابسته

مدلCAPM

بتا(R_M-R_F)

بازده مورد انتظار سهام

مدل SCAPM

بتا(R_M-R_F)-چولگی

بازده مورد انتظار سهام

مدلKCAPM

بتا(R_M-R_F)-چولگی-کشیدگی

بازده مورد انتظار سهام

مدل TFPM

بتا-SMB-HML

بازده مورد انتظار سهام

مدلSTFPM

بتا-SMB-HML –چولگی

بازده مورد انتظار سهام

مدلKTFPM

بتا-SMB-HML-چولگی-کشیدگی

بازده مورد انتظار سهام

مدل FFPM

بتا-SMB-HML-عامل گشتاوری(WML)

بازده مورد انتظار سهام

مدلSFFPM

بتا-SMB-HML- WML-چولگی

بازده مورد انتظار سهام

مدلKFFPM

بتا-SMB-HML- WML-چولگی –کشیدگی

بازده مورد انتظار سهام

۳-۶-۱ متغیر وابسته پژوهش

بازده سهام یک سرمایه گذارعبارت است از جریان نقدی قابل تحققی که توسط صاحبان آن سرمایه گذار در طول یک دوره زمانی معین تحصیل می شود. بازده به صورت درصدی از ارزش سرمایه گذاری انجام شده در آغاز دوره بیان می شود. متغیر وابسته تحقیق نرخ بازده مورد انتظار یک دارایی(اوراق بهادار) یا به عبارتی ER_i R_f بازده اضافی شرکت نسبت به بازده بدون ریسک است. این بازده اضافی سهام به چند عامل مربوط می‌باشد که در زیر توضیح داده شده اند. R_f، نرخ بازده دارایی بدون ریسک است که سرمایه گذار قادر به وام دادن و وام گرفتن در آن نرخ بهره است که این جز از نرخ بازده مورد انتظار سهام برای جبران به تعویق انداختن مصرف توسط سرمایه گذار و اختصاص وجوه مورد نظر به امر سرمایه گذاری منظور می شود.

۳-۶-۲ متغیرهای مستقل و نحوه اندازه گیری آن ها

۳-۶-۲-۱عامل بتا ()

۱۴

۱۳

۱۲

۱۱

۱۰

۹

۸

۷

۶

۵

۴

۳

۲

۱

متغیرهای پژوهش

۱

۱٫ دلیل تراشی

۱

۱۴/۰-

۲٫ فرافکنی

۱

^*۲۲/۰

۱۷/۰

۳٫ انکار

۱

^**۴۸/۰

^**۲۵/۰

^**۳۶/۰

۴٫ همه کارتوانی

۱

^**۲۹/۰

^**۳۴/۰

^**۴۰/۰

۱۴/۰

۵٫ ناارزنده سازی

۱

^**۴۰/۰

۱۶/۰

^*۱۹/۰

^**۳۷/۰

۰۲/۰

۶٫ ‌گذار به عمل

۱

^**۵۱/۰

^**۳۳/۰

۰۱/۰

۱۳/۰

^**۳۸/۰

۱۲/۰

۷٫ بدنی سازی

۱

^**۳۰/۰

^**۴۹/۰

^**۳۱/۰

^*۲۱/۰

^*۲۰/۰

^**۴۶/۰

۰۷/۰

۸٫ خیال پردازی اوتیستیک

۱

^**۳۳/۰

^*۲۰/۰

^**۴۲/۰

^**۳۰/۰

۱۷/۰

^*۲۱/۰

^**۴۵/۰

۰۴/۰

۹٫ لایه سازی

۱

^**۲۸/۰

^**۳۵/۰

^**۴۹/۰

^**۴۹/۰

^**۲۹/۰

۱۳/۰

۱۲/۰

^**۴۰/۰

۰۵/۰

۱۰٫ پرخاشگری منفعلانه

۱

^**۴۹/۰

^*۱۹/۰

^**۳۱/۰

^**۳۲/۰

^**۲۹/۰

۱۵/۰

^*۲۱/۰

^*۱۹/۰

^**۳۳/۰

۱۰/۰-

۱۱٫ جابه جایی

۱

^**۳۴/۰

^**۳۶/۰

^*۲۲/۰

^**۳۲/۰

^*۲۱/۰

^*۲۲/۰

^*۲۱/۰

^**۳۵/۰

^**۲۷/۰

^**۳۰/۰

۰۴/۰

۱۲٫ مجزا سازی

۱

^**۴۶/۰

^**۵۱/۰

^**۵۴/۰

^**۴۳/۰

^**۵۲/۰

^**۴۶/۰

^**۵۱/۰

^**۴۷/۰

^**۳۰/۰

^**۳۸/۰

^**۶۰/۰

۱۴/۰

۱۳٫ سبک دفاعی رشد نایافته (نمره کل)

۱

^**۲۶/۰-

^*۲۰/۰-

۱۰/۰-

^**۲۶/۰-

^*۲۰/۰-

^**۳۵/۰-

^**۳۴/۰-

^**۴۲/۰-

۱۶/۰-

۱۵/۰

۰۱/۰-

^**۳۶/۰-

۱۴/۰

۱۴٫ رضایت از زندگی

۰۱/۰≥α ** , ۰۵/۰≥α *

جدول ۴-۹: ضرایب همبستگی پیرسون بین نمره های دانشجویان ‌در مورد مکانیسم های دفاعی (سبک رشد یافته ‌و خرده مقیاس‌های آن) با رضایت از زندگی

۱
۲
۳
۴
۵
۶

۱٫ فرونشانی

۱

۲٫ والایش

^*۲۱/۰
۱

۳٫شوخ طبعی

^**۲۹/۰
^*۲۲/۰
۱

۴٫پیشاپیش نگری

^**۲۶/۰
^**۲۷/۰
۱۵/۰
۱

۵٫سبک دفاعی رشدیافته(نمره کل)

^**۵۹/۰
^**۶۴/۰
^**۵۶/۰
^**۵۳/۰
۱
۶٫ رضایت از زندگی
۱۰/۰
۰۲/۰
۰۸/۰-
۰۰۲/۰-
۰۱۲/۰-
۱

۰۱/۰≥α ^** , ۰۵/۰≥α ^*

جدول ۴-۱۰: ضرایب همبستگی پیرسون بین نمره ­های دانشجویان ‌در مورد مکانیسم­های دفاعی (سبک روان­آزرده و خرده مقیاس‌های آن) با رضایت از زندگی

۱
۲
۳
۴
۵
۶

۱٫ ‌دیگردوستی کاذب

۱

۲٫ تشکل واکنشی

۰۶/۰
۱

۳٫ عقلانی سازی

^**۳۵/۰
^*۲۰/۰
۱

۴٫ ابطال

^**۳۴/۰
^**۲۶/۰
^**۴۰/۰
۱

۵٫ سبک دفاعی روان آزرده

^**۶۳/۰
^**۵۶/۰
^**۷۳/۰
^**۷۵/۰
۱

۶٫ رضایت از زندگی

^*۲۰/۰-
۰۳/۰-
۰۲/۰
۰۰۲/۰
۰۶/۰-
۱

۰۱/۰≥α ** , ۰۵/۰≥α *

نتایج آزمون همبستگی پیرسون در جداول ۴-۸، ۴-۹ و ۴-۱۰ نشان داده شده است. ‌بر اساس داده ­های جدول ۴-۸، سبک دفاعی رشدنایافته و برخی از مکانیسم­های دفاعی مربوط به آن ( فرافکنی، ‌گذار به عمل، بدنی سازی، خیال پردازی اوتیستیک، لایه سازی، پرخاشگری منفعلانه، مجزا سازی) با رضایت از زندگی همبستگی منفی معنا دار داشته و ‌بر اساس داده ­های جدول ۴-۹، بین سبک دفاعی رشدیافته و مکانیسم­های دفاعی مربوط به آن با رضایت از زندگی همبستگی معناداری وجود ندارد. ‌بر اساس داده ­های جدول ۴-۱۰، در سبک دفاعی روان­آزرده فقط بین مکانیسم دفاعی دیگر دوستی کاذب با رضایت از زندگی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. به بیان دیگر افزایش سبک­های دفاعی رشدنایافته و روان­آزرده با کاهش رضایت از زندگی همراه است.

در ادامه رابطه طرحواره­های ناسازگار اولیه و مؤلفه­ های آن به عنوان متغیرهای پیش بین و رضایت از زندگی به عنوان متغیر ملاک در معادله رگرسیون تحلیل شد. قبل از آن پیش نیازهای رگرسیون لحاظ شد تا مشخص گردد که آیا مجاز به گرفتن رگرسیون هستیم؟ برای بررسی و کنترل داده ­های پرت افتاده از روش ماهالا نوبایس استفاده شد. خطی بودن را با نمودار پراکندگی و آزمون دوربین واتسون مشخص کردیم. نتایج نشان داد که داده ­های ما از قانون خطی بودن پیروی ‌می‌کنند (۵/۲>DW >5/1 خطی بودن متغیر­های پیش­بین را تأیید می­ کند). البته هم خطی چندگانه با تورم واریانس سنجیده شد که زیر ۱۰ گزارش شده، ‌بنابرین‏ هم خطی چندگانه نیز حاکم بوده و مجاز به گرفتن رگرسیون هستیم.

فرضیه سوم: طرحواره­های ناسازگار اولیه قادر هستند به طور معنی­دار رضایت از زندگی دانشجویان را پیش ­بینی کنند.

به طور کلی بحران­های مالی از طریق تغییر در نرخ ارز صادرات و واردات کشورها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به علاوه، بحران­های مالی(شامل بحران­های ارزی، بحران­های مالی یا هر دو) می‌تواند تجارت را از کانال­های دیگری به جز نرخ ارز متاثر سازد. رکود اقتصادی نه تنها تقاضای داخلی، بلکه تولید کل و ظرفیت صادرات را نیز کاهش می‌دهد، اگر چه جریان سرمایه منجر به افزایش صادرات می شود. ‌بنابرین‏، افزایش یا کاهش صادرات در اثر بحران مالی هنوز شفاف نیست و نیازمند مطالعات بیشتری است. در ادامه به بررسی اثرات بحران­های بانکی و ارزی بر تجارت پرداخته شده است.

عملکرد بانک­ها ‌به این صورت است که از سپرده ­ها برای سرمایه ­گذاری در پروژه­ های مطرح استفاده شده و سود حاصل به عنوان بهره سپرده ­ها در نظر گرفته می­ شود. اما اگر شرکت­های اجرایی طرح­ها به علت سقوط بازار و یا عوامل دیگر نظیر نرخ ارز و محدودیت واردات از ادامه طرح منصرف شوند، سرمایه گذاری صورت گرفته با شکست روبرو می­ شود و باعث ضرر زیادی برای بانک می­ شود. موفق نبودن سرمایه ­گذاری­ها برای بانک ضرر بیشتری نسبت به نبود سرمایه برای سرمایه ­گذاری به همراه دارد؛ زیرا بانک­ها، قبل از سررسید پروژه­ ها باید آن ها را به صورت نقدینگی در آورند. ورشکستگی بانک­ها باعث می­ شود که تمام مؤسسه‌­ها، بنگاه­های تولیدی، پروژه­ های خدماتی در بخش مالیشان با مشکل مواجه شوند و باعث سقوط فعالیت­های اقتصادی و مشکلات اجتماعی ناشی از اخراج­های دسته جمعی می­ شود. نتیجه این فرایند کاهش در مصرف کالاهای واسطه­ای و نهایی شده، همچنین به علت مشکلات مالی ظرفیت تولید بنگاه­ها کاهش داده می­ شود که باعث کاهش در تجارت مواد خام و منابع انرژی است. در بخش خدمات نیز پوشش دهی مؤسسات خدماتی در برخی شاخه­ های خدماتیشان، به علت هزینه بر بودن و مشکلات مالی، منحل می شود و سبب کاهش شدید حجم تجارت خدمات می­گردد. پایین بودن تقاضا، افت شدید قیمت­ها را به همراه داشت. قیمت پایین کالا و خدمات به شدت از ارزش صادرات کشورهای در حال توسعه کاست.

عامل دیگری که تجارت خارجی را تحت تاثیر قرار داده است، کاهش اعتبارات بازرگانی و تجاری تحت شرایط رکودی بازارهای بین‌المللی رکودی است. با توجه ‌به این واقعیت که به طور معمول بخش بزرگی از تراکنش­های تجارت خارجی از طریق اعتبارات کوتاه مدت مالی و تامین مالی مؤسسات نقدینه می شود. ظرفیت کم و ضعیف مؤسسات بازرگانی و تجاری منجر به رکود آن­ها می شود.

تولید و صادرات به دلیل کاهش در جریان اعتبارات داخلی در یک اقتصاد دچار رکود می­ شود و نهایتاً منجر به کاهش واردات می­ شود. در آن سوی دیگر کاهش واردات می ­تواند اثرات مفیدی داشته باشد مثل تثبیت موازنه تجارت خارجی، به خصوص کشورهایی که موازنه منفی دارند. همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی منفی را ایجاد کند، با توجه به اینکه منابع مالی عمومی بسیاری از کشورهای در حال توسعه به شدت هنوز به درآمد­های مالیاتی وارداتی بستگی دارد لذا کاهش واردات می‌تواند تبدیل به یک بحران برای آن­ها شود مگر اینکه یک جایگزین منبع درآمد برای آن پیدا کنند.

ابعاد اقتصادی بحران پولی بسیار سهمگین بوده است. هزینه­ های مستقیم بحران­های پولی (ارزی)، بر حسب شکاف بین تولید ناخالص داخلی در دوره بحران از مقدار پیش ­بینی شده آن در صورت عدم وقوع بحران، گاه تا بیش از ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی نیز بوده است. بدیهی است هزینه­ های غیر مستقیم بحران، شامل شغل­های از دست رفته، سرمایه ­گذاری­های انجام نشده و بازارهای از دست رفته است.

اثر بحران پولی بر روی صادرات و واردات اثری دائمی است زیرا بحران ارزی از سه طریق بر روی حجم مبادلات اثر می­گزارد.

1. 1. اثر درآمدی: زمانی که بحران همراه با شوک اضافی باشد این اثر به وجود می ­آید. درصورتی که تقاضای داخلی محصولات کاهش یابد، درآمد فروشندگان کاهش می­یابد. ‌بنابرین‏ هم واردات و هم صادرات کاهش می‌یابد.

1. 1. اثر جانشینی: مثل اثر درآمدی درصورتی که بحران همراه شوک اضافی باشد وجود خواهد داشت. با کاهش قیمت کالاهای داخلی، مصرف کننده شروع به بیشتر جانشین کردن کالاهای داخلی و کاهش مصرف کالاهای خارجی می­ کند؛ ‌بنابرین‏ صادرات و واردات کاهش می‌یابد.

1. اثر ثروت: مصرف کننده در زمان کسر مالی و شوک بزرگ، نسبت به از دست دادن ثروتشان حساس هستند و این باعث کاهش در تقاضا برای کالای خرجی و کاهش واردات می­ شود. همچین در این زمان تقاضا برای کالاهای داخلی نیز کاهش می‌یابد.

بحران پولی معمولا زمانی که دولت نرخ ثابت ارز را به صورت غیر منتظره آزاد کند رخ می­دهد. بحران مکزیک مثال مناسبی از بحران پولی است. در بین اثرات بحران پولی اثر ثروت ماندگاری بیشتری دارد.

۲-۵-شواهدی از اثرگذاری بحران مالی بر اقتصاد گردشگری بین الملل:

۲-۵-۱- فاکتورهای اقتصادی گردشگری تحت تاثیر بحران (جهان):

.بررسی فاکتورهای اقتصادی گردشگری قبل، بعد و در طی بحران مالی به صورت خلاصه در جدول زیر آمده است. این جدول نشان می­دهد که صادرات ناشی از گردشگری بر اثر بحران مالی حدود ۷۰ میلیون کاهش داشته و با وجود نرخ رشدی که در سال ۲۰۱۰ وجود داشت هنوز حجم صادرات به سال قبل از بحران نرسیده است. فاکتور مهم دیگر سهم صنعت گردشگری از تولید ناخالص ملی است که بر اثر بحران از ۱۹۳۶ به ۱۸۶۸ رسید. سرمایه گذاری پس از بحران ۲۰۰۸ با نرخ رشد بسیار ناچیزی همراه بوده به گونه ای که حتی تا سال ۲۰۱۳ به مقدار سال قبل از بحران نرسیده است؛ به دنبال عدم سرمایه گذاری کافی اشتغال در این صنعت نیز که وابسته به سرمایه گذاری بیشتر در این صنعت است نرخ رشد اندکی دارد و در سال ۲۰۱۳ به میزان اشتغال قبل از بحران می­رسد.

جدول (۲-۱): روند شاخص­ های اقتصادی گردشگری (قبل، بعد و در طی بحران مالی).

جهان
۲۰۰۷
۲۰۰۸
۲۰۰۹
۲۰۱۰
۲۰۱۱
۲۰۱۲
۲۰۱۳
۲۰۲۳

بند پنجم :موضوع وفای به عهد

موضوع ایفای تعهد ممکن است تسلیم عین معین یا کلی ،تعهد به انتقال مال معین یا مال کلی یا تأدیه پول و فعل یا ترک فعل باشد و همچنین ممکن است ناظر به تعهد به نتیجه معین و گاه فراهم آوردن وسیله آن است . که ما با توجه ‌به این گفتار که مربوط به اثر تسلیم در ایفای تعهد مبیع کلی می‌باشد صرفاً به همین مقوله می پردازیم.

الف ) تسلیم مال کلی :

تسلیم عین کلی همیشه با تعهد تملیک آن همراه است . فرض کنیم که مال کلی با اوصاف معین انتقال داده می شود . متعهد باید مصداق کلی را در هنگام اجرای قرارداد (تعهد) معین کند وبه متعهد له بدهد . گروهی از نویسندگان این تسلیم را به تملیک تعبیر کرده‌اند .

‌به این صورت که بین دو طرف قرارداد درباره تملیک جدیدی منعقد می شود که اثر این عقد انتقال است و قرارداد نخستین تنها تعهد به انتقال ایجاد می‌کند . اما باید بدانیم که تملیک نتیجه عقد نخستین و مبتنی بر انتخاب مصداق کلی از سوی متعهد است . که این انتخاب معمولاً با تسلیم انجام می شود. پس تسلیم و پذیرش آن عقد جدید به شمار نمی آید.

‌بنابرین‏ ،تسلیم در این فرض نیز تسلیم عین کلی انتقال داده شده است. و به موجب قانون مدنی ^[۲۰۲] متعهد ،در انتخاب مصداق کلی ، از عالی ترین نوع آن یا مصداقی که در عرف معیوب نیست آزادی دارد.چون ظاهر عرفی بر این است که کالای سالم تحویل داده شود. و سود متعهد هم در این است که مصداقی میانه و متوسط را انتخاب کند . مصداقی که عیب قابل ملاحظه ای ندارد ولی اعلی هم نیست .^[۲۰۳]


‌بنابرین‏ متعهد له می‌تواند ‌از گرفتن فرد معیوب امتناع کند و الزام متعهد را به تسلیم مصداق متعارف موضوع تعهد را از دادگاه بخواهد.^[۲۰۴]

و برای اینکه تسلیم مبیع کلی سبب ساقط شدن تعهد بایع شود باید مبیعی را که تحویل می‌دهد همانی باشد که در قرارداد تعهد ‌کرده‌است به عبارت دیگر میان اجرای تعهد و مفاد آن باید یگانگی وجود داشته باشد که بر اساس همین اصل دو نتیجه می توان گرفت:

۱- طلبکار را نمی توان مجبور کرد که مال دیگری را به جای موضوع تعهد بپذیرد.

۲ – طلبکار را نمی تواند به پذیرش بخشی از موضوع تعهد اجبار کرد.

۱- عدم اجبار طلبکار به قبول مال دیگر

وحدت و هماهنگی موضوع تأدیه از شرایط وفای به عهد می‌باشد . که قانون مدنی در ماده ۲۷۵ در این باره بیان می‌دارد که :«متعهد له را نمی توان اجبار نمود که چیز دیگری به غیر آنچه موضوع تعهدات قبول نماید ،اگر چه آن شی قیمتاً معادل یا بیشتر از موضوع تعهد باشد».

یعنی اگر موضوع تعهد تأدیه صد کیلو پرتقال باشد ،متعهد با تأدیه صد کیلو سیب برائت پیدا نمی کند . حتی اگر کالایی که به طلبکار پرداخت می شود از نظر قیمت پربهاتر باشد .

ولی اگر کالا ازهمان جنس و با همان وزن و پر بهاتر باشد و نپذیرفتن طلبکار معقول نباشد، به نظر می‌رسد که وفای به عهد تحقق پیدا می‌کند .وجود یگانگی و وحدت در موردی که تعهد به تسلیم یا انتقال عین معین است باید دقیق تر باشد .یعنی باید همان عین را بدهد ،هرچند که نقصانی درآن ایجاد شده باشد .^[۲۰۵]

اما اگر موضوع تعهد عین کلی باشد ،انعطاف پذیرتر است . زیرا در عین کلی ،عین مشخص و معینی مورد نظر نیست و متعهد حق انتخاب دارد و کافی است که مصداقی از همان جنس و وصف را در اختیار طلبکار بگذارد . اما این مصداق باید بدون عیب باشد.^[۲۰۶] و در صورت معیوب بودن طلبکار می‌تواند آن را رد کند و نپذیرد.

البته وجود یگانگی موضوع تأدیه و تعهد منافاتی با تراضی متعهد و متعهد له به قبول چیز دیگری غیراز آن ندارد . و اگر با توجه به مثال بالا بجای صد کیلو پرتقال ، متعهد له صد کیلو سیب را بپذیرد در این مورد

1. 1. ماده ۳۳۸ قانون مدنی:«بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم» ↑

1. 1. جعفری لنگرودی،محمد جعفر،مبسوط در ترمینولوژی حقوق،جلد دوم،کتابخانه گنج دانش،چاپ دوم،۱۳۸۱،ص ۵۴۳ ↑

1. 1. معین،محمد،فرهنگ فارسی،چاپ اول،انتشارت بهزاد،۱۳۸۱،ذیل واژه ↑

1. 1. عبده بروجردی،محمد، حقوق مدنی،تهران ،چاپ محمد علی علمی ،۱۳۳۹،ص۱۳۰ ↑

1. 1. ماده ۳۵۰ و۳۳۸ قانون مدنی ↑

1. 1. حقوق کامن لا:(common law) یعنی حقوق عرفی و ننوشته.کشاورز،بهمن،فرهنگ حقوقی(انگلیسی به فارسی)،تهران،انتشارت امیر کبیر،چاپ سپهر،۱۳۵۶ ،ذیل واژه ↑

1. 1. معزی،امیر،حقوق مدنی ۳،عقود و ایقاعات،انتشارات مجد،چاپ اول،۱۳۸۰،ص۳۵ ↑

1. 1. کاتوزیان،ناصر،دوره مقدماتی حقوق مدنی:اموال و مالکیت،نشر میزان،چاپ یازدهم ،بهار۱۳۸۵،ص۳۷ ↑

1. 1. همو، حقوق مدنی،دوره عقودمعین،‌جلد اول،شرکت انتشارسهامی،چاپ ششم،۱۳۷۴،ص۱۱۱،به نقل ازمازو،دروس حقوق مدنی،ج۳،ش۸۴۵ ↑

1. 1. همو، قواعد عمومی قراردادها،جلددوم ،تهران، شرکت انتشاربه همکاری بهمن برنا ،۱۳۷۴،صص۱۸۶و۱۸۷ ↑

1. 1. همو ، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی ،انتشارات میزان،چاپ هفدهم،بهار۱۳۸۷،ذیل ماده۳۴۲،ص۲۹۵ ↑

1. 1. همو،عقود معین ،جلد اول،ص۱۱۲ ↑

1. 1. امامی ،سید حسن،حقوق مدنی،جلد اول،انتشارات اسلامیه،۱۳۷۳،صص۴۲۶و۴۲۷و۴۳۰ ↑

1. 1. کاتوزیان ،ناصر، حقوق مدنی ،دوره مقدماتی عقود معین، ‌جلد اول،کتابخانه گنج دانش ، چاپ نهم ،۱۳۸۲،ص۴۳ به نقل از کیهان،مجموعه رویه قضایی،از سال ۱۳۲۸تا۱۳۴۲،جلد دوم،ص۳۲۵ ↑

1. 1. ماده ۲۳-۲۷ قانون مدنی ↑

1. 1. ماده ۵ قانون منع کشت خشخاش و استعمال مواد افیونی ↑

1. 1. حائری (شاه باغ)،سید علی،شرح قانون مدنی،جلد دوم،انتشارات گنج دانش،۱۳۸۷،ص۳۴۵؛ماده ۴۳ قانون مجازات مرتکبین مصوب ۲۹اسفند ۱۳۱۲ ↑

1. 1. ر.ک ،سید حسین صفایی،دوره مقدماتی حقوق مدنی،قواعد عمومی قراردادها،جلد دوم،انتشارات میزان،۱۳۸۲،صص۱۳۰و۱۳۱ ↑

1. 1. ماده ۳۴۹ قانون مدنی ↑

1. 1. مسجد سرایی،حمید؛زراعت،عباس،متون فقه(۱)،انتشارات خط سوم،۱۳۸۹،ص۳۲ ↑

1. 1. انصاری،مرتضی بن محمد امین،المکاسب،قم،مجمع الفکر الاسلامی،۱۴۲۰ ه.ق،۲۰۰۰م،۱۳۷۸ش. ↑

1. 1. ر.ک،شهیدی،مهدی،تشکیل قراردادها و تعهدات،انتشارت مجد،۱۳۸۱،ص۳۰۷ ↑

1. 1. همو،آثار قراردادها،انتشارات مجد،چاپ اول،۱۳۸۲،ش۱۴ ↑

1. 1. ماده ۳۴۸ قانون مدنی ↑

1. 1. ماده ۴۷۰ قانون مدنی ↑

1. 1. ماده۶۶۲ قانون مدنی ↑

1. 1. ر.ک، کاتوزیان،ناصر، منبع پیشین،ص۶۵ ↑

1. 1. عبده بروجردی،محمد،کلیات حقوق اسلامی،تهران،انتشارات وعظ و تبلیغ اسلامی ،۱۳۳۵،ص۴۴ ↑

1. 1. ماده ۳۷۱ قانون مدنی ↑

1. 1. کاتوزیان،ناصر،منبع پیشین،ص۶۳ ↑

1. 1. منبع پیشین ،ص۶۲ ↑

1. 1. ر.ک،کاتوزیان،ناصر،عقود معین،جلد اول،ص۱۵ ↑

1. 1. ر.ک،شهیدی،مهدی، عقود معین(۱)،حقوق مدنی ۶،انتشارت مجد ،چاپ ششم،۱۳۸۵ ،صص ۳۰و۳۱ ↑

آزادی بیان، به صورت مکتوب و شفاهی، عدم تعرض به حیثیت و مصئونیت از بازداشت، عمده ترین مصئونیت هایی است که وکلا از آن برخورداراند.

در واقع مصونیت پارلمانی اساسا پوششی است برای حفاظت نماینده در برابر تعقیب قضایی یا اعمال پلیسی. که هدف از آن حفظ آزادی و آزادگی نماینده برای ادای وظایف نمایندگی است. مصونیت پارلمانی دو صورت دارد: ۱٫ عدم مسئولیت (مصونیت ماهوی) ۲٫ تعرض ناپذیری( مصونیت شکلی).^[۱۳۲]

۱٫ عدم مسئولیت (مصونیت ماهوی): بدین معنی که نماینده در مقام انجام وظایف نمایندگی به مناسبت گفتار، نوشتار، اعمال و تصمیمات و موضع گیری خود نباید مورد تعقیب قرار بگیرد. نماینده با توجه به جایگاه خود که نمایندگی ملت است و در مقام انجام وظیفه ممکن است از شخصیت های مهم و با نفوذ سیاسی انتقاد کند(در جلسات استیضاح)، افشا گری یا مخالفت کند ‌بنابرین‏ همیشه در معرض شکایت، مزاحمت و اعلام جرم از سوی مخالفینش قرار دارد. اصل عدم مسئولیت این امکان را فراهم می‌کند که نماینده بدون دغدغه وظایف خود را انجام دهد و از گزند دشمنی و انتقام محفوظ بماند.

عدم مسئولیت برای تامین هدف استقلال و آزادگی بایددو ویژگی مهم داشته باشد ۱٫ مطلق باشد یعنی استثنا نداشته باشد و هر آنچه در قلمرو وظایف نمایندگی است مشمول مصونیت شود ۲٫ مداوم باشد ‌به این معنا که حتی بعد از اتمام دوره نمایندگی نیز نتوان نماینده را بابت اعمال نمایندگی اش مورد تعقیب قرار داد.

البته باید توجه داشت که این اصل نباید موجب سوء استفاده شود و بواسطه آن تهمت، توهین به اشخاص صورت گیرد برای جلوگیری از سوء استفاده برخی کشورها استثنائاتی بر اصل عدم مسئولیت زده اند. مثلا در فنلاند و سوئد اگر پنج ششم نمایندگان رأی موافق دهند می توان از نماینده در خصوص رفتار بخصوص سلب مصونیت کرد یا در آلمان مصونیت پارلمانی شامل توهین، افترا نمی شود.

۲٫ تعرض ناپذیری( مصونیت شکلی): تعرض ناپذیری مصونیت از آیین دادرسی کیفری است یعنی ممنوعیت تعرض به نمایندگان بابت اعمالی که در خارج از پارلمان انجام می‌دهد و طبق قوانین و عرف جامعه جرم است. بر اساس این مصونیت شیوه های معمول پیگرد و دارسی برای نماینده اجرا نمی شود بلکه آیین ویژه ای برای تعقیب و دادرسی نماینده متهم اعمال می شود. اگر عنوان شود که نماینده بیرون از مجلس دست به اعمالی زده که طبق قوانین جاری جرم است مأموران انتظامی نمی توانند با نماینده همان رفتاری را بکنند که با افراد عادی می‌کنند. (بازداشت، بازجویی، ارسال به دادسرا و…). چراکه همیشه احتمال صحنه سازی، توطئه، اسباب چینی توسط مخالفین و کسانی که از نماینده زخم خورده اند وجود دارد. بلکه شیوه مخصوص دیگر اجزا می شود. مرسوم ترین شیوه آن است که موضوع به آگاهی مجلس برسد و رسیدگی مقدماتی در داخل مجلس توسط کمیسیون ویژه ای صورت گیرد اگر ظن قوی به ارتکاب جرم و عدم غرض سیاسی شاکی حاصل شود توسط پارلمان از نماینده سلب مصونیت شده ، اجازه بازداشت و پیگرد با تصویب اکثریت نمایندگان صادر می شود.

باید توجه داشت که مصونیت نماینده شامل جرم مشهود نمی شود و در این حالت مأموران حق بازداشت دارند.جرم مشهود جرمی است که به وضوح و روشنی و بدون شک وشبهه مرتکب جرم شناسایی می شود. همچنین شامل جرائم کم اهمیت که نیازمند بازداشت نیست نیز نمی شود.

نکته دیگر اینکه تعرض ناپذیری محدود به دوره اجلاسیه یا دوره تقنین است و پس از طی شدن دوره امکان بازداشت و رسیدگی و محاکمه وجود دارد.

( تعرض ناپذیری دعاوی حقوقی و مسئولیت مدنی را شامل نمی شود بلکه نوعی مصونیت در برابر آیین دادرسی کیفری است)

تفاوت های عدم مسئولیت و عدم تعرض: عدم مسئولیت مربوط به وظایف نمایندگی است اما عدم تعرض مربوط به اعمال نماینده در خارج از پارلمان و غیر وظایف نمایندگی است. تفاوت دیگر اینکه عدم مسئولیت دائمی و مداوم است یعنی پس از اتمام دوره نمایندگی نیز قابل پیگیری نیست اما عدم تعرض محدود و موقتی است و پس از دوره نمایندگی قابل پیگیری است. تفاوت دیگر اینکه عدم مسئولیت جنبه ماهوی دارد یعنی به کل از نظر ماهیتی جرمی وجود ندارد اما در عدم تعرض اتهام به ارتکاب جرمی وجود دارد اما به لحاظ شکلی و آیین دادرسی برای مدت محدود قابل پیگیری نیست یا به شیوه خاص نه معمولی قابل پیگیری است.

حمایت از پارلمان در برابر اهانت

حفظ نظم داخلی مجلس با رئیس مجلس است و مأموران انتظامی زیر نظر وی انجام وظیفه می‌کنند اگر تماشاچیان اعمال توهین آمیز مرتکب شوند رئیس مجلس در محدوده نظامنامه مجلس با آن ها برخورد می‌کند. اگر اهانت توسط نمایندگان صورت گیرد( نظیر کتک کاری نمایندگان یا فحاشی به یکدیگر) در اینصورت خود مجلس همانند دادگاه به جرم ارتکابی رسیدگی کرده و کیفرهای زیر را نسبت به نماینده اعمال می‌کند: ۱٫ اخطار رسمی در جلسه عمومی۲٫ توبیخ نماینده ۳٫ زندانی کردن نماینده ۴٫ اخراج موقتی نماینده

گفتار سوم: اصل مانع الجمع بودن برخی مشاغل با نمایندگی

بر اساس این اصل عضویت در قوه مقننه با داشتن شغل در دو قوه دیگر متعارض است. نماینده مجلس حتی المقدور باید آزاده و وارسته بماند و استقلال رأی خود را به دلیل وابسته شدن به غیر پارلمان از دست ندهد. متصدین مشاغل اداری و قضایی اگر خواستار سمت نمایندگی هستند ابتدا باید از سمت خود استعفا دهند.

البته در کشورهای مختلف این اصل مطلق نیست و حدود و ثغور آن متفاوت است مثلا در انگلیس وزرا لزوماً از میان نمایندگان مجلس انتخاب می‌شوند. اما در فرانسه محدوده این اصل بسیار وسیع است و منع جمع مشاغل به جد اجرا می شود. یا در کشور موناکو تنها شغل مدیریتی ممنوعیت دارد نه هر شغل اجرایی.^[۱۳۳]

گفتار چهارم- اصل علنی بودن جلسات

مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. در شرایط اضطراری, در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند, به تقاضای رئیس جمهور یا یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان, جلسه غیر علنی تشکیل می شود.^[۱۳۴]

مصوبات جلسه غیر علنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از بر طرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد.

گفتار پنجم- اصل استقلال مالی نمایندگان

پارلمان از سه جهت اداری، مالی، نظام نامه ای استقلال دارد:

استقلال اداری: سازمان اداری پارلمان( کارمندان و کارکنان اداری) نباید تابع ارگان و دستگاه دیگر ( قوه مجریه) باشند. بلکه باید زیر نظر رئیس و هیات رئیسه مجلس و از حیث مقررات استخدامی، ارتقاء و بازنشستگی تابع قوانین جداگانه باشند.البته این استقلال تا اندازه ای لازم است که جلوی وابستگی ارگانیک و تشکیلاتی قوه مقننه به قوه مجریه را بگیرد.

استقلال مالی: پارلمان باید در تصویب و اجرای بودجه خود مختار باشد. اگر به قوه مجریه حق داده شود که رقم بودجه مجلس و چگونگی مصرف آن را تعیین کند استقلال قوه مقننه زیر سوال می رود.