(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

چکیده

 

   این تحقیق درصدد پتانسیل‌سنجی جاذبه‌های گردشگری شهرستان هریس با تأکید بر معرفی بازارهای جدید می باشد که در پنج فصل طراحی شده است. شهرستان مورد مطالعه دارای توان‌ها و منابع متنوع محیطی اعم از کوهستان، مراتع نسبتاً غنی، تنوع گیاهی، وجود اراضی و دشت‌های وسیع با قابلیت حاصلخیزی، تولیدات زراعی و دامی، خاک حاصلخیز، آب و هوای مناسب و همچنین سوغات و صنایع‌دستی مشهوری می‌باشد. هدف از این تحقیق شناخت جاذبه‌ها و قابلیت‌های گردشگری شهرستان هریس و ارائه مدل برنامه‌ریزی متناسب با شرایط و قلمرو مورد مطالعه و همچنین ارائه راهکارها و پیشنهادات لازم برای توسعه گردشگری شهرستان می‌باشد. روش این تحقیق، توصیفی-تحلیلی می‌باشد. ابتدا از طریق مراکز کتابخانه‌ای و بازدیدهای میدانی، آمار و اطلاعات مربوطه جمع‌آوری شده‌است و سپس در GIS نقشه‌های شیب، ارتفاع، میزان بارندگی، میزان دما، پهنه‌بندی اقلیمی، فرم زمین و کلاس فرسایشی شهرستان و درصد گسترش آن‌ها در این شهرستان تهیه شده‌است. پس از آن با بهره گرفتن از مدل تاپسیس بهترین معیار گردشگری مشخص شده‌است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که گردشگری روستایی با نمره 709131/0 از نمره کامل یک در اولویت اول گردشگری شهرستان قرار دارد و فعالیت‌های دامنه‌نوردی با نمره 464912/0، طبیعت‌گردی با نمره 404674/0، ستاره‌نگری با نمره 322793/0، کوهنوردی با نمره 314667/0 و اسکی بانمره 19088/0 در اولویت‌های بعدی قرار دارند.

 

واژگان کلیدی:پتانسیل‌سنجی، جاذبه‌های گردشگری، مدل تاپسیس، شهرستان هریس، گردشگری روستایی

 

  فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                            صفحه

 

فصل اول:کلیات پژوهش.1

 

1-1-مقدمه..2

 

1-2-بیان مسأله3

 

1-3-ضرورت و اهمیت پژوهش.4

 

1-4-اهداف پژوهش5

 

1-5-پرسش‌های پژوهش5

 

1-6-فرضیات پژوهش.6

 

-7-محدوده مورد مطالعه6

 

1-8-روش تحقیق7

 

1-8-1-روش کار7

 

1-8-2-تکنیک TOPSIS.7

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش8

 

2-1-مبانی نظری پژوهش.9

 

2-1-1-تعریف گردشگری.9

 

2-1-2-تعریف گردشگر10

 

2-1-3-تاریخچه گردشگری.11

 

2-1-4-تأثیرات گردشگری.13

 

 

 

 

 

2-1-5-اشکال گردشگری14

 

2-1-5-1-گردشگری تفریحی و استفاده از تعطیلات.15

 

2-1-5-2-گردشگری درمانی.15

 

2-1-5-3-گردشگری فرهنگی و آموزشی.15

 

2-1-5-4-گردشگری اجتماعی16

 

2-1-5-5-گردشگری ورزشی16

 

2-1-5-6-گردشگری مذهبی و زیارتی.16

 

2-1-5-7-گردشگری بازرگانی و تجاری17

 

2-1-5-8-گردشگری سیاسی.17

 

2-1-6-طبقه‌بندی جاذبه‌های گردشگری17

 

2-1-7-اکوتوریسم18

 

2-2-پیشینه پژوهش.20

 

فصل سوم: توان‌های محیطی و جاذبه‌های گردشگری شهرستان23

 

3-1-توان‌های محیطی24

 

3-1-1-موقعیت و مشخصات شهرستان هریس24

 

3-1-2-توپوگرافی منطقه27

 

3-1-3-شیب.29

 

3-1-4 جهات جغرافیایی30

 

3-1-5- فرم زمین.32

 

3-1-6-اقلیم.34

 

3-1-7-کلاس فرسایش خاک.38

 

3-1-8-کاربری اراضی.40

 

3-1-9-کوه‌های شهرستان42

 

3-1-10-پوشش گیاهی.43

 

3-1-11-حیات جانوری.43

 

3-1-12-رودخانه‌ها44

 

3-2-جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، مذهبی و فرهنگی شهرستان45

 

3-2-1-جاذبه‌های طبیعی.45

 

3-2-1-1-منطقه گردشگری ساپلاغ45

 

3-2-1-2-محور گردشگری هریس- مشگین شهر.46

 

3-2-1-3-منطقه‌ی گردشگری دربند هرزه‌ورز.48

 

3-2-1-4-منطقه‌ی قره‌دره روستای ترکایش49

 

3-2-1-5-منطقه‌ی شیرلان.49

 

3-2-1-6-روستای چمن‌زمین50

 

3-2-1-7-آبشارهای هریس.51

 

3-2-1-8-چشمه‌های شهرستان54

 

3-2-2-جاذبه‌های تاریخی.55

 

3-2-2-1 قلعه‌ها.55

 

3-2-2-2-تپه‌ها.58

 

3-2-3-جاذبه‌های مذهبی.58

 

3-2-4-جاذبه‌های فرهنگی و مردم‌شناسی60

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش64

 

4-1-یافته‌های تحقیق.65

 

4-1-1-کوهنوردی66

 

4-1-2-پهنه­های مناسب دامنه نوردی.67

 

4-1-3-پهنه­های مناسب ورزش­های زمستانی (اسکی و برف‌نوردی).68

 

4-1-4-شناسایی پهنه‌های مناسب طبیت‌نگری.69

 

4-1-5-گردشگری روستایی.69

 

4-2-ایجاد ماتریس اولیه.70

 

4-2-1-نرمال کردن ماتریس تصمیم‌گیری70

 

4-2-2-وزن‌دهی به ماتریس نرمال شده با تکنیک آنتروپی شانون71

 

4-2-3-محاسبه ماتریس بی‌مقیاس‌شده موزون.72

 

4-2-4-محاسبه ایده‌آل‌های مثبت و منفی برای هر معیار72

 

4-2-5-محاسبه نزدیکی نسبی به گزینه‌ها و رتبه‌بندی گزینه‌ها73

 

4-3-نمره­‌دهی و رتبه­بندی براساس شاخص­های محیطی74

 

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات.75

 

5-1-نتیجه‌گیری76

 

5-2-پرسش‌های پژوهش.77

 

5-3-آزمون فرضیات78

 

5-4-محدودیت‌ها و مشکلات پژوهش78

 

5-5-مشکلات گردشگری شهرستان79

 

5-6-پیشنهادات.79

 

فهرست منابع.81

 

چکیده انگلیسی.85

 

مقدمه

 

    صنعت گردشگری یکی از پدیده‌های قرن حاضر است که بعد از صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت مهم جهان شمرده می‌شود و علاوه بر فقرزدایی، عدالت‌گستری و اشتغال‌زایی، درآمد بالایی را ایجاد کرده‌است، به گونه‌ای که سازمان گردشگری در بیانیه‌ی‌ مانیل، گردشگری را نیاز اساسی در هزاره‌ی سوم معرفی کرده‌است و پیش‌بینی می‌شود که در سال 2020، تعدادگردشگران به 5/1 میلیارد برسد(تقی‌زاده و همکارانش،1391: 76).

 

   گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در سال‌های اخیر تاثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان داشته‌است. ایجاد اشتغال ، ارزآوری ، تعادل منطقه‌ای ، کمک به صلح جهانی، کمک به   سرمایه‌گذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط، کمک به بهسازی زیستگاه‌های حیات‌وحشی، توسعه نواحی روستایی دارای جاذبه‌های گردشگری و جلوگیری از برون‌کوچی جمعیت و مانند آن، از جمله مزایای این صنعت بوده است(صدرموسوی و دخیلی‌کهنموئی،1383: 92).

 

   گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی می تواند رهیافتی برای توسعه اقتصادی در قلمرو ملی باشد. گردشگری به خصوص در زمانی که سود فعالیت‌های دیگر بخش‌های اقتصادی درحال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است .براین مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری، غلبه بر پایین بودن سطح درآمد، ارائه فرصت‌های جدید شغلی وتحولات اجتماعی درجامعه است و می تواند امیدهایی رابرای کاهش فقر به خصوص درنواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده‌اند، فراهم آورد(پاپلی‌یزدی و سقایی،1386: 82).

 

   امروزه گردشگری جزو بزرگترین و متنوع‌ترین صنایع در دنیا به حساب می‌آید و بسیاری از بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی را نیز تحت‌الشعاع خود قرار داده است. اگر کشوری بتواند از ظرفیت‌های خود استفاده کرده و چرخ‌های این صنعت را در کشورش به حرکت درآورد شاهد شکوفائی شگرفی در سطح اقتصاد کشور خواهند بود زیرا رشد صنعت گردشگری تاثیرات چندجانبه‌ای مانند بهبود وضعیت تراز پرداخت‌ها، تنوع اقتصادی، افزایش درآمدها و ایجاد فرصت‌های شغلی و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار در کشورها را به دنبال دارد. به علت اهمیت و نقش این صنعت در دستیابی به رشد و توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی، در دهه‌های اخیر، جوامع و کشورهای مختلف به گسترش این صنعت روی آورده‌اند و در تلاش هستند سهم بیشتری از بازار جهانی این صنعت را برای جوامع خود به