روستای چاشم در دامنهٔ بزرگترین کوه مرتفع شهرستان مهدیشهر به نام نیزوا (۳۸۱۰ متر) واقع شده و کوههای مرتفع آن را از نواحی داخلیِ استان سمنان و مازندران جدا کردهاست
بلندترین قلههای شهرستان مهدیشهر و استان سمنان در منطقه چاشم واقع شدهاست که عبارتاند از:
– نیزوا با ۳۸۱۰ متر ارتفاع درشمال شرق که روستای چاشم دردامنهٔ این کوه واقع شدهاست
– قله قدمگاه با ۳۶۵۱ متر ارتفاع در جنوب غرب و در فاصلهٔ ۱۰ کیلومتری
– چاشم(بشم) با ۳۳۰۸ متر ارتفاع در ۱۰ کیلومتری جنوب واقع شده است رشته کوه بشم خط الراس اصلی کوهستان البرز مابین سمنان و مازندران می باشد آبهای دامنه ی جنوبی این رشته کوه رودخانه ی سمنان را تشکیل می دهد و آبهای شمالی این رشته کوه سرشاخه های اصلی رودخانه ی تلار قائمشهر است که به دریای مازندران می ریزد
– ارم (orem)با ۳۳۲۵ متر ارتفاع در ۴ کیلومتری جنوب غرب(نام ارم در شمال غرب سمنان وجنوب شرق ساری وشرق فیروزکوه در۳۴۰هجری آمدهاست)
– سه او (Se O) با ۳۵۰۰ متر ارتفاع در ۸ کیلومتری جنوب غرب
– کوه دکارتچال با ۳۱۰۰ متر ارتفاع در شمال(دامنه)
– کوه (سه دیم سنگچال) بوردر با ۳۰۹۰ متر ارتفاع در شمال غرب (مهندسان مشاور آرمان شار. ۱۳۹۰)
شکل (۳-۳)نقشه سه بعدی ارتفاعی شهرستان مهدیشهر
۵-۱-۳ شیب اراضی
شهرستان مهدیشهر بطور کلی در یک محدوده کوهستانی واقع شده است. درحقیقت شهرستان مهدیشهر با شروع کوهپایههای شمال آغاز میشود و هرچقدر به سمت شهر مهدیشهر و شهمیرزاد پیش میرود رشته کوهها و قلل بلند آنها نمایانتر میشود و در جهت شمالغربی ارتفاع این کوهها مرتباً افزایش پیدا میکند.
وجود شیب های نسبتاً تندی که از ارتفاعات جنوب شروع می شود و به سمت شمال نیزادامه می یابد علاوه بر ایجاد محدودیت های توسعه بهبود و تقویت شبکه معابر را نیز با مشکل جدی مواجه ساخته است. اصلی ترین شیب از شمال به جنوب بوده و در تمام شهرستان این شیب تأثیر گذار بوده است.
روستای چاشم در دامنههای البرز واقع گردیده و شیب عمومی اراضی آن از سمت شمال به جنوب و از شمالغرب به جنوبشرق است. شیب عمومی حدود ۵ تا ۱۰ درصد (و حتی تا ۱۵ درصد) واقع شده است. شیب اراضی در محدوده روستا و پیرامون آن بسیار متغییر است. استقرار سکونت گاه ها شامل اراضی نسبتا هموار تا شیبهای نامناسب می باشد.
نقشه (۴-۳) طبقه بندی شیب به درصد
نقشه (۵-۳) طبقات بندی جهت جغرافیایی شیب
۶-۱-۳ ویژگی های زمین شناسی
مهدیشهر از نظر زمین شناسی قسمتی از چین خوردگی جنوبی البرز محسوب می شود و همان تشکیلات زمین شناسی را داراست و بقایای دورانهای چهارگانه زمین شناسی را میتوان مشاهده کرد. نقشه () دورانهای چهارگانه زمین شناسی را نشان می دهد.
از نظر ژئومورفولوژی البرز به قسمتی از رشته کوههای حاشیه شمالی ایران اطلاق می گردد که از دره سفیدرود تا دره خوش ییلاق کشیده شده است.
تحول زمین شناسی محدوده مورد مطالعه از تحول زمین شناسی مناطق اطراف والبرز جدا نیست، همچنین سرنوشت زمین شناسی البرز در ارتباط با کمربند آلپ- هیمالیاست. بنابراین برای شناخت رویدادهای تکتونیکی و ویژگی های زمین شناسی که پیکره محدوده مورد مطالعه را پایه گذاری کرده، مطالعه نواحی فراتر از محدوده مورد نظر به اختصار ضروریست.
از لحاظ زمین شناسی شهرستان مهدیشهر قسمتی از چین خوردگی های دامنه جنوبی البرز بوده و همان تشکیلات زمین شناسی را داراست.
آثار دوره های چهارگانه زمین شناسی از دوره ژوراسیک، کرتاسه، ائوسن، پلیوسن از جنوب شهرستان تا شمال آن قابل مشاهده و بررسی است.
تشکیلات منطقه شمال مربوط به دوران ژوراسیک است که از آهک و آهک های مارنی و فسیل های آمونیت تشکیل گردیده، اطراف منطقه چاشم متعلق به دوره ژوراسک زیرین و میانی است و از ماسه سنگ و آهک ماسه سنگی تشکیل شده، بعلاوه در این منطقه لایه های سربی در توده های آهکی نفوذکرده که مربوط به دوران سوم زمین شناسی است و از کنگلومرا تشکیل شده اند.(لاری. ۱۳۸۴٫ ص۸۲)
به طور کلی لایه های زیرین بخش شهمیرزاد تا عمق ۲۰۰۰ متری به ترتیب از بالا به پایین عبارتند از:
- کنگلومرا و تشکیلات آبرفتی
- آهکهای دگرگون شده با آثار سربی
- شیستهای دگرگون شده
- کنگلومراهای دولومیت آهکی
- رسوبات تبخیری گچی
- آهک دولومیت با آثار منیزیم
- آهک و ماسه و آهک های ماسه ای
از فسیل های مهم این منطقه فسیل آمونیت مربوط به دوره سوم حائز اهمیت است و از کانیهای مهم می توان گلسیت، گالن (سولفور سرب)، سولفات باریم (باریت) به مقدار کم وکربنات سرب را نام برد. از لحاظ وضعیت ژئومورفولوژی منطقه به چهار واحد تقسیم می گردد:
- واحد کوهستانی آهکی
- واحد کوهستانی غیر آهکی
- واحد پست میان کوهی
- واحد آبرفتی (لاری. ۱۳۸۴٫ ص۸۳)
شکل (۶-۳) نقشه زمین شناسی شهرستان مهدیشهر
۷-۱-۳ زمین ساخت و زمین لرزه
۱-۷-۱-۳ گسل ها و عوامل مورفوونز نواحی پر شیب و گردنه ها
مهمترین گسلهای معروف عبارتند از گسل مشاء با طول ۴۰۰ کیلومتر با پیشینه ۷/۷ سابقه لرزهخیزی گسل سی یرد، اوریم، آبیک، شاهرود، بشم، انزاب، دیکتاش، عطاری فولاد محله،گسل نمکه و سمنان که به ترتیب از ویژگیهای ذیل برخوردار میباشند.
گسل سی یزد:
این گسل میان دو گسل اوریم و آبیگ- شاهرود قرار گرفته است و از آنها کهن سالتر میباشد که پیشینه جابجایی آن ۱۷۰۰ متر برآورد میگردد.
گسل اوریم:
این گسل در سمت غرب به گسل آبیک- شاهرود و در ناحیه فیروزکوه میرسد و به احتمال زیاد دنباله شمال غربی آن بعد از گذشتن از هیکوه به سوی بادلهکوه میرود. جابجایی آن ۱۰۰۰ متر برآورد شده و گسلی چپگرد میباشد.
گسل آبیک- شاهرود (روراندگی)- دوره گاتامگایی و پاسادنین:
طرح های پژوهشی دانشگاه ها در مورد بررسی و تحلیلی در پهنه بندی کاربری اراضی، پیشنهادی طرح هادی روستایی با ...