درد کمر
هوازی
۳۰۵/۰
انعطاف‌پذیری
هوازی
۰۳۷/۰
کنترل
انعطاف‌پذیری
۰۳۷/۰
کنترل
با توجه به نتیجه آزمون جمعی- رتبه‌ای ویلکاکسون، میانگین درد کمر در گروه هوازی و انعطاف‌پذیری اختلاف معنی‌داری با یکدیگر ندارند(۰۵/۰P >). اما اختلاف آن دو با گروه کنترل معنی دار است(۰۵/۰P >).
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱. مقدمه
این فصل ابتدا خلاصه‌ای از پژوهش ارائه شده را بیان می‌کند. سپس به بررسی یافته‌های پژوهش حاضر و سایر تحقیقات انجام شده می‌پردازد و یافته‌های پژوهش حاضر را با یافته‌های پژوهش‌های مشابه مقایسه می‌کند.همچنین در پایان پیشنهادات کاربردی و پیشنهادات پژوهشی جهت پژوهش‌های بعدی در این زمینه بیان شده است.
۵-۲. خلاصه پژوهش
هدف از پژوهش حاضر اثردو برنامه تمرین هوازی و انعطاف‌پذیریبه همراه آموزش بر پیشگیری و درمان درد کمر و عوامل فیزیولوژیک زنان کم تحرک است. به همین جهت ۳۰ زن کم تحرک مبتلا به درد کمر،۲۰ تا ۶۰ ساله، توسط پرسشنامه سابقه ابتلا بهدرد کمر به طور تصادفی در این تحقیق حاضرشدند.فاکتورهایی از قبیل استقامت عضلانی، نسبت دور کمر به دور لگن، شاخص توده بدن،انعطاف‌پذیری، درصد چربی بدن، تعداد ضربان قلب و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و میزان درد توسط پرسش نامه کیوبک طی ۲ مرحله ارزیابی شد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد در گروهی که تمرینات هوازی انجام شده است، در مورد برخی از عوامل فیزیولوژیکی تغییراتی مشاهده می‌شود. نتایج حاکی از آن هستند که تمرینات هوازی سطح استقامت عضلانی، شاخص توده بدن، انعطاف‌پذیری، تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را به طور معنی‌داری تغییر داده است. ولی اثرتمرینات هوازی در نسبت دور کمر به دور لگن به طور معنی‌داری تغییرپیدا نکرده است. همچنین میزان درد به طور معنی‌داری تغییر پیدا کرده است.
همچنین در گروهی که تمرینات انعطاف‌پذیری انجام شد، در مورد برخی از عوامل فیزیولوژیکی تغییراتی مشاهده می‌شود. نتایج حاکی از آن هستند که تمرینات انعطاف‌پذیری سطح استقامت عضلانی، شاخص توده بدن، انعطاف‌پذیری، تعداد ضربان قلب، فشارخون سیستولیک و درصد چربی را به طور معنی‌داری تغییر داده است. ولی اثر تمرینات انعطاف‌پذیری در نسبت دور کمر به دور لگن،فشارخون دیاستولیک و وزن بدون چربی به طور معنی‌داری تغییرپیدا نکرده است. همچنین میزان درد به طور معنی‌داری با تمرینات انعطاف‌پذیریتغییر پیدا کرده است.
۵-۳. بحث و بررسی
۵-۳-۱. درد
نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که برنامه تمرینات انعطاف‌پذیری به همراه آموزش برعامل درد زنان کم‌تحرک اثرمعنی‌داری دارد. همچنین نتایج تحقیق حاضر با تحقیقات زیر موافق است. جیسلا می‌یاموتو و همکارانش(۲۰۱۱) در رابطه با اثر تمرینات ورزشی پیلاتس در کاهش درد مزمن کمر(۴۳)، غیاثی و همکاران (۱۳۸۵) کاهش درد با تمرینات ثبات دهنده و ویلیام(۲۵)، فرهپور و همکاران بررسی انحرافات پوسچر ناشی از کمر درد(۲۸)، اکبری و همکاران(۱۳۸۹) تاثیر تمرینات یوگا(۳)، متقی و همکاران(۱۳۸۹) ضرورت بررسی اثر نمایه توده بدن بر دردهای ستون فقرات و وجود رابطه مستقیم بین آن ها(۳۳)، شرمن و همکاران(۲۰۱۱)اثرتمرینات یوگا، هوازی و قدرتی(۵۱)، توفیقی و همکاران(۱۳۹۰) بررسی تاثیر مدالیته درمانی و تمرینات منتخب ورزشی(۵)، و مطالعات سعیدی(۱۳۹۰) در رابطه با درد کمر و پوسچر بد بیان می‌کند قرارگرفتن در وضعیت‌های کاری ناصحیح حین کار باعث افزایش درد کمر می‌شود(۱۸)، پوزو کروز و همکاران(۲۰۱۲) در جلوگیری از مزمن شدن درد(۴۲).
نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که برنامه تمرینات هوازی به همراه آموزش برعامل درد زنان کم‌تحرک اثرمعنی‌داری دارد.آلفردسون و همکاران(۲۰۱۳) بهبود درد کمر در افرادی که در زمان اوقات فراغتشان به فعالیت بدنی می‌پرداختند بیشتر از افراد غیر فعال بود(۳۹)، همچنین در رابطه با تاثیرات دارویی احمدی آهنگر و همکاران تأثیر مثبت آمیتریپتیلین را در کاهش دردهای مزمن کمر دریافتند(۱)، مطالعات سوروسکی و همکاران(۲۰۰۷) در افزایش آگاهی و پیشگیری از درد(۵۲)، مورتزانی وهمکاران(۲۰۱۱)کاهش درد وناراحتی‌های روانی(۴۴)، پری پونگ و همکاران(۲۰۱۲)(۴۶)، چاین چین و همکاران(۲۰۱۲) در رابطه با افزایش سطح آمادگی جسمانی در کاهش شدت درد(۴۰)، شانی درمن وهمکاران(۲۰۱۲) اثر تمرینات هوازی وقدرتی است(۵۰). تمامی این تحقیقات نشان دادند که تمرینات ورزشی در کاهش درد اثر معنی‌داری دارند.
در این میان مطالعات رابرت دی سندلر و همکاران(۲۰۱۳) نشان داد که خطر درد در افرادی که تمرین کششی را به عنوان تمرینات انعطاف‌پذیری را انجام می‌دادند رو به افزایش است که علت این امر ممکن است به دلیل اجرای شدت بالا و اجرای ناصحیح حرکات باشد(۴۸). زند و همکاران در مطالعات خود درمورد اثر تمرینات ورزشی در دوران بارداری در ارتباط با میزان درد دریافتند تمرینات ورزشی باعث ایجاد تأخیر در درد شده ولی اثری در حذف درد ندارد. همچنین رابطه مثبتی بین درد کم در دوران قبل و بعد از بارداری وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که قبل از بارداری داراری درد بودند بعد از بارداری درد آن ها ۲ برابر شد(۱۷). با توجه به که کمر درد یک مشکل شایع بالینی در دوران بارداری و از عوارض پس از زایمان است می‌توان این گونه استنباط کرد که اجرای تمرینات باعث حذف درد نمی شود و اثر تأخیری دارد(۱۷).
میانگین درد کمر در گروه هوازی و انعطاف‌پذیری اختلاف معنی‌داری با یکدیگر ندارند(۰۵/۰P >). اما اختلاف آن دو با گروه کنترل معنی دار است(۰۵/۰P >).
تغییر شکل‌های بدن تحت تاثیر عوامل مختلفی است که با ایجاد وقفه در رفع مسئله، منجر به عوارض متعددی می‌شود که مهم‌ترین آن ها درد است. درد از تحریک مکانیکی یا شیمیایی پایانه‌های عصبی گیرنده درد ناشی می‌شود. گیرنده‌های درد در کمر در بیرون دیسک بین مهره‌ای کپسول مفصلی، رباط‌های طولی و قدامی و خلفی و ساختمان‌های پشتیبان عضلانی- رباطی ستون مهره‌های کمری قرار دارند(۱۳). ورزش موجب آزاد شدن اندورفینها(مورفین درون بدنی) می‌شود. اندورفینها واسطه‌های شیمیایی هستند که از رسیدن پیام‌های درد به مغز جلوگیری می‌کنند. ورزش با تحریک آزاد شدن اندورفینها در مقابله با ناراحتی‌های مزمن کمک بسیاری می‌کند(۲۹).
۵-۳-۲. انعطاف‌پذیری
نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که برنامه تمرینات انعطاف‌پذیری به همراه آموزش برعامل فیزیولوژیکی انعطاف‌پذیری، درزنان کم‌تحرک اثر معنی‌داری دارد. در واقع چنین استنباط می‌شود که عامل انعطاف‌پذیری، در گروه انعطاف‌پذیری به طور معنی‌داری افزایش یافته است. یافته‌های پژوهش حاضر با نتایج اکبری و همکارانشدر سال۱۳۸۹همسو است. نتایج وی نشان داد، تمرینات یوگا سبب افزایش فلکشن کمر در زنان مبتلا به دیسک کمر می‌شود(۳). همچنین نتایج تحقیقات پری پانگ و همکارانش(۲۰۱۲) درمورد اثر تمرینات انعطاف‌پذیری، باعث بهبود زاویه کمری شد(۴۶). حسینیفر و همکاران کاهش زاویه لوردوز کمری رابا تمرینات ورزشی ثبات دهنده ومکنزی در تحقیقات خود نشان دادند(۸). مطالعات غفارینژاد و همکاران با در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسی بیان کننده این مطلب بود که انعطاف‌پذیری در مردان مبتلا به کمردرد کمتر از زنان مبتلا به درد کمر بوده است(۲۳). در این زمینه تحقیقاتی که نشان دهنده کاهش انعطاف‌پذیری توسط تمرینات انعطاف‌پذیری باشد، مشاهده نشد.
برنامه تمرینات هوازی به همراه آموزش بر انعطاف‌پذیریزنان کم تحرک اثر معنی‌داری داشت. در تحقیقاتی که برنامه تمرینی برای مبتلایان به کمر درد ارائه داده اند کمتر تمرین هوازی مد نظر قرارگرفته است. فقط در یک مورد در تحقیقی که توسط حسینیفر و همکاران (۱۳۸۸) انجام شد برنامه تمرین هوازی استفاده شد که آن هم فقط متغیر درد را مد نظر قرار داده بود و عوامل دیگر را اندازه گیری نکرده بود(۸).
از آن جایی که در جلسات تمرین هوازی تمرینات ویلیامز و مکنزی انجام شد شاید این موضوع با تغییراتی که در وضعیت ترکیب بدن به همراه تمرینات هوازی به وجود آمد دست به دست هم داد که با کم شدن درد انعطاف‌پذیری در گروه هوازی بهبود یابد. از طرفی کم شدن درد احتمال تحرک بیشتر را در کارهای روزمره برای این گروه فراهم است که خود می‌تواند عامل دیگر در جهت بهبود معنی دار انعطاف‌پذیری در این گروه باشد.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که انعطاف‌پذیری در گروه انعطاف‌پذیری اختلاف معنی‌داری با دو گروه کنترل و هوازی دارد (۰۵/۰P ≤). اما این اختلاف در دو گروه کنترل و هوازی از نظر آماری معنی دار نیست.
از دلایل افزایش انعطاف‌پذیری توسط فعالیت‌های ورزشی، می‌توان به افزایش قابلیت ارتجاعی بافت‌های نرم اشاره کرد که سبب می‌شود انعطاف‌پذیری در هر سنی افزایش یابد(۱۰). همچنین با درنظر گرفتن این مطلب، انعطاف‌پذیری تحت تاثیر ساختار‌های اسکلتی یا همان شکل سطوح مفصلی و بافت‌های نرم احاطه کننده مفصل است که دامنه حرکتی مفصل را تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث افزایش آن می‌شود. همچنین گذشت زمان توانایی تغییر طول عضله در پاسخ به کشش در عضله را افزایش می‌دهد(۲۲). از طرف دیگر، کاهش انعطاف‌پذیری به احتمال زیاد ناشی از کاهش فعالیت بدنی است(۱۰).
۵-۳-۳. ترکیب بدن(درصد چربی و وزن بدون چربی نسبت دور کمر به دور لگن و BMI)
نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که برنامه تمرینات انعطاف‌پذیری به همراه آموزش برعامل شاخص توده بدن زنان کم‌تحرک اثر معنی‌داری دارد. نتایج پژوهش حاضر با مطالعات یانگ(۲۰۰۹) در این رابطه همخوانی دارد(۵۴).
همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که برنامه تمرینات هوازی به همراه آموزش برعامل درصد چربی و شاخص توده بدن زنان کم‌تحرک اثر معنی‌داری دارد. نتایج پژوهش حاضرباتحقیقات زیر همخوانی دارد. کیم و همکارانش(۱۹۹۰) نشان دادند که برنامه تمرین هوازی با شدت متوسط و ۶ روز در هفته منجر به کاهش وزن چربی و توده بدون چربی شد(۱۰). همچنین کاشف و همکاران(۱۳۹۱) دریافتنددرصد چربی بدن قبل و بعد از دوره تمرین در دو گروه تداومی و تناوبی هوازی تفاوت معنی‌داری دارند(۳۰). شاکریان و همکارانهشت هفته تمرین هوازی با شدت۶۰ تا ۷۵ درصد ضربان قلب کاهش معنی‌داری را در درصد چربی زیر پوستی گروه تجربی نشان داد(۲۰).
