سوالات یا فرضیات تحقیق

۱) فقدان ساختار مناسب در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۲) فقدان مهندسی و ابزارهای مالی مناسب در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۳) ضعف نظارت در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۴) ضعف قوانین و مقررات در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۵) عدم استقلال بانک مرکزی در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۶) مشکلات عملیاتی در عدم رشد بانکداری اسلامی ایران مؤثر است.

۱-۵ روش تحقیق:

تحقیق حاضر یک تحقیق پیمایشی است. این نوع از تحقیقات عبارت است از مشاهده پدیده ها به منظور معنا دادن به جلوه های مختلف اطلاعات جمع‌ آوری شده و از دو مرحله تشکیل شده است ۱)مشاهده دقیق و نزدیک پارامترهای مورد پژوهش در جامعه ۲) جمع‌ آوری اطلاعات و معنا دادن به آنچه که مورد پژوهش قرار می‌گیرد. و به طرحهای اساسی تحقیق زمینه یابی، از روش دلفی استفاده می شود در واقع زمانی که بخواهیم درباره اتفاق نظر یک جمع صاحب نظر درباره یک موضوع خاص به بررسی بپردازیم از روش دلفی استفاده می‌کنیم(صفرزاده ۱۳۸۵)

۱-۶ قلمرو تحقیق(موضوعی،مکانی،زمانی):

قلمرو موضوعی: موضوع این تحقیق بررسی موانع رشد بانکداری اسلامی در ایران می‌باشد که کلیه تعاریف نظام بانکی و بانکداری بدون ربا را و روش‌ها و سیاست های اجرایی بانکداری بدون ربا را شامل می شود:

قلمرو زمانی: این تحقیق از آبان سال ۱۳۹۰ تا پایان تیر ماه سال ۱۳۹۱ به طول انجامید.

قلمرو مکانی : با توجه ‌به این که نمونه انتخابی از کارشناسان و صاحب نظران سیستم بانکداری در شهر تهران را شامل می شود، در نتیجه از نظر مکانی به تهران محدود می شود.

۱-۷ جامعه آماری:

جامعه مجموعه ای از همه عناصری است که مورد مطالعه قرار می‌دهیم و سعی داریم ‌در مورد آن نتیجه گیری نماییم که در این تحقیق جامعه آماری از مدیران، خبرگان نظام بانکی و کارشناسان بانکداری اسلامی می‌باشد.

۱-۸ نمونه، روش نمونه گیری و حجم نمونه

هدف اصلی تحقیق کشف اصولی است که در همه موارد صادق باشد پس سعی می‌گردد که نمونه ای از جامعه انتخاب شود که تمام خصوصیات جامعه راداشته باشد تا بتواند نتایج حاصل از نمونه را به کل جامعه بسط دهد. با توجه به گستردگی جامعه آماری وعدم دسترسی به همه افراد از نمونه گیری تصادفی استفاده شده است به طوری که که از مدیران، خبرگان و کارشناسان بانکی به طور تصادفی اطلاعات جمع‌ آوری می‌گردد.

۱-۹ابزار گردآوری داده ها (اطلاعات):

در این تحقیق از پرسشنامه که یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است استفاده شده است ‌به این نحو که ابتدا پرسشنامه ای با سؤال‌‌های باز_پاسخ در خصوص موانع و مشکلات در تحقق آرمان‌های بانکداری اسلامی به کارشناسان و صاحب نظران بانکی فرستاده می شود تا پاسخ دهندگان بتوانند پاسخ را به اختیار خود بیان کندسپس پرسشنامه ای با سوال های بسته_پاسخ با توجه به پاسخ های پرسشنامه ابتدایی تنظیم شده است در بین صاحب نظران و کارشناسان توزیع می شود.(صفرزاده ۱۳۸۵)

در ضمن در این تحقیق از روش کتابخانه ای در خصوص گردآوری اطلاعات لازم در خصوص مبانی تئوریک و مبانی تجربی از طریق کتاب ها، پایان نامه ها، اینترنت، مقالات فارسی و لاتین به دست آمده از ‌ژورنال‌های مختلف و نیز اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است.

۱-۱۰ روش تجزیه و تحلیل داده:

شیوه تجزیه و تحلیل دادها در این تحقیق به صورت کمی یا آماری است با توجه ‌به این که داده های این تحقیق ناپارامتریک هستند و آزمون‌های این داده ها گاهی به عنوان آزمون‌های مستقل از توزیع شناخته می‌شوند، تجزیه و تحلیل با بهره گرفتن از آمار استنباطی صورت می‌گیرد و از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی فرضیه‌ها و از آزمون t جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.

۱-۱۱ محدودیتهای تحقیق

تشخیص محدودیتهای تحقیق بسیار مهم است و توجه ‌به این محدودیت‌ها، محقق را در دفاع از یافته هایش مجهز تر می‌سازد. (صفرزاده ۱۳۸۵).

با توجه ‌به این که این موضوع در بازارهای مالی ایران اهمیت خاصی دارد و با توجه ‌به این که از زوایای زیادی می توان موانع موجود را بررسی کرد در سال‌های اخیر مطالب زیادی در پیرامون این مسئله در سطح داخلی و خارجی منتشر شده است که حتی گاهی این مطالب به صورت ضد و نقیض می‌باشند که پیدا کردن مطالب مفید و صحیح کار بسیار سختی بوده است.

و در نهایت از محدودیتهای این تحقیق می توان به کمبود زمان و منابع مالی و همگاری نکردن بعضی از مدیران و سپرستان سطح بالا برای تحقیق با کیفیت تر اشاره کرد.

۱-۱۲ تعاریف متغیرها

متغیرهای یک تحقیق باید قابلیت سنجش و اندازه گیری را پیدا کند یعنی باید به شاخص‌های عینی تری تبدیل شوند که بتوان آن ها را مشخص و اندازه گیری نمود پس باید به شیوه ای تعریف شوند که مشاهده پذیر و قابل سنجش باشند و همچنین معیارهای اندازه گیری در جمع‌ آوری اطلاعات به گونه ای به کار گرفته شوند که امکان ارزیابی فرضیه‌ها وجود داشته باشد .چنانچه این شرایط ‌در مورد تعریف مشخصات متغیرهای مورد مطالعه رعایت شود می توان گفت که متغیر ، تعریف عملیاتی شده است(صفرزاده ۱۳۸۵) لذا تعاریف عملیاتی در خصوص هر یک از متغیرها به صورت زیر ارائه می‌گردد:

بهره: بهره نگه داری دارایی به شکل پول می دانند زیرا شخص با داشتن پول از درآمد صرفظر می‌کند که می‌توانست آن را برای تحصیل دارایی‌های دیگر به کار برد تا زمانی که بازدهی معادل بهره داشته باشد.( تواناییان فرد ۱۳۵۹)

ربا:عبارت است از بازده، پاداش یا مبلغ جبرانی که بابت زمان بندی بدهی در قرارداد وام مطالبه می شود.(ارسلان طریقی، ۲۰۰۴)

بانکداری متعارف: بانک هایی که فعالیت آن ها مبتنی بر بهره می‌باشد.(رجایی، ۱۳۸۵)

بانکداری اسلامی: همان اهداف بانکداری متداول را دنبال می‌کند با این تفاوت که ادعا می شود که عملیات بانکی این بانک‌ها بر اساس فقه معاملات اسلامی صورت می‌گیرد(نجم آبادی ۱۳۷۹ )

ساختار: چارچوب در جهت اجرای یک برنامه هدف بندی و مدون و آماده سازی بسترهای لازم برای دستیابی به هدف( میرشاهی ۲۰۰۷)

مهندسی مالی: مجموعه طراحی ابزارهای نوین مالی، توسعه و اجرای صحیح فرایندهای مالی و فرموله کردن راه حلهای مناسب در فرایند مالی مهندسی مالی نامیده می شود.(بهزاد نفیسی، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، ۱۳۸۲)

فصل دوم

مطالعات نظری

مقدمه

در هر زمینه ای که افراد بشر نیاز به اتخاذ تدبیر و تصمیمی داشته باشد شریعت اسلام دستورها و مقرراتی وضع نموده است که از طریق فقه ، مسائل مربوط به آن بررسی و تحلیل می شود و فقها احکام آن را از منابع استنباط می‌کنند .