پژوهش های زیادی نیز، رابطه دینداری و ابعاد شخصیت را به طور جداگانه ، با سلامت روان بررسی کرده‌اند، از جمله رابطه مثبت پایبندی مذهبی با سلامت روان (گل پرور و خاکسار، ۱۳۸۸)، رابطه منفی جهت گیری مذهبی با افسردگی و اضطراب (بیانی ، گودرزی و کوچکی،۱۳۸۷) . همچنین در مطالعه ی (شهبازی ، ۱۳۷۶، به نقل از عارفی ، ۱۳۸۹) به بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و سلامت روان در دانشجویان شهر تهران پرداخته است نتایج حاکی از آن است که بین جهت گیری مذهبی و نوروز های هیپوکندریا ، افسردگی و ضعف روانی ارتباط معکوس معناداری وجود دارد.
دنو و کوپر [۴](۱۹۹۸) با بررسی فرا تحلیلی در زمینه ۱۳۷ صفت شخصیتی و سلامت روان به این نتیجه رسیده اند که برون گرایی و نوروز گرایی قویترین پیش‌بینی کننده های رضایت از زندگی می‌باشند.
لنی و اندرو [۵] (۲۰۰۸) در بررسی رابطه ی عوامل شخصیتی با رضایت شغلی در زنان و مردان به این نتیجه رسیدند که بین برونگرایی و روان نژندی با رضایت شغلی بالا و پایین ارتباط وجود دارد.
آرگیل[۶] و لو[۷] (۱۹۸۷) نشان دادند که بین ویژگی های شخصیتی با سطح سلامت روانی که افراد گزارش می‌کنند ، همبستگی وجود دارد. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که سبک نگرش خوش بین و روان رنجور خویی و برون گرایی قادر به پیش‌بینی سطح سلامت روان افراد هستند.
با توجه به همسانی اهداف آموزش و پروش و بهداشت روانی که مقصود هر دو تربیت انسان های سالم، مفید و خوشبخت است ضرورت پژوهش حاضر در آموزش و پرورش مهم به نظر می‌رسد.
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
سلامت روان از آن جهت که رابط مستقیمی با عملکرد فردی ، اجتماعی و آسیب های روانی دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه ایفا می‌کند . معلمان به عنوان اجرا کننده های اصلی برنامه های آموزش و پرورش نقش بسیار اساسی ایفا می‌کنند و بیشترین تاثیر را در تحقق اهداف آموزش و پرورش در همه ی حوزه ها بر عهده دارند . بنابرین سلامت روان آنان به عنوان پرورش دهندگان نسل های آتی جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد.
یکی از اهداف بسیار مهم آموزش و پرورش ، تربیت نسلی مومن و آگاه است که رسیدن به این هدف در گرو دینداری و تعهد معلمان می‌باشد. بنابرین اهمیت جهت گیری مذهبی معلمان و به تبع آن پژوهش در این مورد ، بیشتر از سایر اقشار جامعه است. چرا که جهت گیری مذهبی معلم از تاثیر بر خود او فراتر رفته و بر دانش آموزان نیز می‌تواند مؤثر واقع شود.
علاوه بر جهت گیری مذهبی معلمان ، مفهوم دیگری که در پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد شخصیت و ابعاد شخصیت (پنج عامل بزرگ شخصیت) و نقش تعیین کننده هریک از این ابعاد در سلامت روان معلمان می‌باشد. شخصیت معلمان شامل همه جنبه‌های با ثبات از قبیل : الگوهای تفکر و عواطف و رفتار آن ها می‌باشد که سرمشق دانش آموزان قرار می گیرند و کودکان خواسته یا ناخواسته با رفتارهای معلمان خود همانندسازی می‌کنند.
با توجه به اینکه سلامت روانی معلمان به دلایل گوناگون از جمله : انتظارات و توقعات بالا از معلم ، مشکلات اقتصادی ، خانوادگی ، فشار کاری ، مشکلات ارتباط با والدین دانش آموزان و فقدان حمایت مسئولان مدرسه در معرض خطر است و خصوصاً معلمان زن به خاطر حساسیت زیاد دچار مشکلات روانی گردیده اند ، ضرورت شناسایی سلامت روان معلمان ، بخصوص معلمان زن و برنامه ریزی جهت بهبود سلامت روانی آنان الزامی می‌باشد.
بنابرین با توجه به اهمیت شناسایی عوامل مؤثر بر سلامت روان معلمان این پژوهش در صدد تعیین میزان نقش تعیین کننده جهت گیری مذهبی و هریک از ابعاد شخصیت در سلامت روان معلمان زن شهر کرمانشاه می‌باشد. با امید به اینکه شناسایی وضعیت موجود معلمان از نظر سلامت روانی بتواند اطلاعات مفیدی در اختیار مدیران و سازمان آموزش و پرورش قرار دهد تا آنان نیز بتوانند در برنامه ریزی های آتی خود با لحاظ کردن این اطلاعات زمینه پویایی و ارتقاء سیستم تعلیم و تربیت را فراهم آورند.
اهداف مشخص تحقیق
هدف اصلی
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت باسلامت روان در بین معلمان زن مقطع ابتدایی شهرستان کرمانشاه در سال ۱۳۹۴-۱۳۹۳ است.
اهداف فرعی
-
- تعیین رابطه بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان معلمان زن
-
- تعیین رابطه بین ابعاد شخصیت با سلامت روان معلمان زن
- تعیین رابطه بین جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت و سلامت روان معلمان زن
فرضیه های تحقیق
-
- بین جهت گیری مذهبی با سلامت روان معلمان زن رابطه وجود دارد .
-
- بین ابعاد شخصیت با سلامت روان معلمان زن رابطه وجود دارد .
- جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت پیش‌بینی کننده سلامت روان معلمان زن است.
تعاریف مفهومی و عملیاتی
تعاریف مفهومی
جهت گیری مذهبی : عبارت است از اعتقاد به قوای لاهوتی و ماوراء الطبیعی و رعایت یک سلسله قواعد اخلاقی در زمینه ارتباط با خود، سایر بندگان و خدا و انجام مناسک عبادی در جهت تقریب خالق و جلب رضایت او به منظور تعالی روح. (کتابی و همکاران، ۱۳۸۲).
ابعاد شخصیت (ویژگی های شخصیت ): عبارت است از مجموعه ای سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتا ثابت وپایدار که یک فرد را از افراد دیگر متمایز می‌سازد و می‌تواند مبنای درجه بندی یااندازه گیری افرادقرار گیرد (شاملو ،۱۳۸۲)
سلامت روان :سلامت روان بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت ،عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران ،تغییر واصلاح محیط فردی و اجتماعی وحل تضاد ها وتمایلات شخصی به طور منطقی ، عادلانه و مناسب. (۲۰۰۵، WHO )
تعاریف عملیاتی
جهت گیری مذهبی: در این پژوهش منظور از جهت گیری مذهبی نمره ای است که معلمان از پرسشنامه سنجش جهت گیری های درونی و بیرونی مذهبی آلپورت کسب کردند.
ابعاد شخصیت : منظور از ویژگی های شخصیت یا ابعاد پنج گانه نمره ای است که افراد (معلمان ) در هریک از ابعاد روان رنجوری (N) ، برون گرایی (E) ، انعطاف پذیری (O) ، دلپذیر بودن (A) و وجدانی بودن © در پرسشنامه ۶۰ سوالی NEO- FFI [۸]ساخته مگ کری و کوستا (۲۰۰۳) به دست آوردند.
سلامت روان : سلامت روانی در این پژوهش بر اساس نمره معلمان که از پرسشنامه ۲۸ –[۹] GHQ کسب کردند، مشخص گردید.
فصل دوم
پیشینه پژوهش
فصل دوم شامل تعریف متغیرهای تحقیق می شود که عبارتند از: سلامت روان (تعریف سلامت روانی، سلامت روان زنان ، مشخصه های سلامت و نظریه ها و دیدگاه ها)، جهت گیری مذهبی شامل (تعاریف و تاریخچه، مذهب و بهداشت روان و نظریه ها) و ابعاد شخصیت شامل (تعاریف و رویکردها و نظریه ها و مدل پنج عاملی صفات شخصیت) را در بر می‌گیرد. همچنین پیشینه تحقیق شامل تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در این زمینه نیز در ادامه ذکر شده است.
