۱۲

۹۲/۵

۴۱/۱

BP

۱۷۶

۶/۱۱

۶۶/۷

۳۹/۱

Chevron

۱۰۶

۸/۶

۸۹/۵

۲۴/۱

TFE

۹۵

۷/۶

۲/۵

۵۲/۱

COP

۶۶

۵/۳

۹۲/۵

۱۴/۱

منبع: شهلا خالقی، محمد رضا شکوهی، شرکتهای برتر نفتی جهان، اقتصاد انرژی شماره ۶۵
علاوه بر این شرکتهای بین ­المللی، بازار صنایع بالادستی شاهد حضور شرکتهای جدید و نوآوری است که بخش عمده ای از این بازار را در اختیار دارند و رقیب شرکتهای بزرگ محسوب می­شوند. امروز شرکتهای ژاپنی، چینی، هندی و نروژی حضور فعالی در بازرا انرژی جهانی دارند و سهم خود را به سرعت گسترش می­ دهند. کسب و کار این شرکتها بر اساس عرضه تکنولوژی تنظیم شده است و به وسیله قابلیت تکنولوژی خود در این بازار رقابت می­ کنند.
در کنار بنگاههای صنعتی مهمترین بازیگران تکنولوژی در صنایع بالادستی مراکز علمی و تحقیقاتی هستند. این مراکز که به صورت وابسته به شرکتهای بزرگ یا مستقل از آنها به صورت خصوصی یا دولتی کار می­ کنند نیروی محرک توسعه تکنولوژی در صنایع بالادستی هستند و مکمل بنگاههای صنعتی در فرایند توسعه فناوری محسوب می­شوند.
روند حرکت تکنولوژی در گذشته نشان می­دهد نقش این مراکز در توسعه تکنولوژی روند صعودی داشته است. این روند را در توجه بنگاههای بزرگ به سرمایه ­گذاری در امور تحقیق و توسعه می­توان دید. (نمودار۲-۱)

۲-۶- تکنولوژی و بازار نفت و گاز
تقاضای بازار نفت و گاز روند فزاینده­ای را دنبال می­ کند و پیش بینی می­ شود این روند در آینده هم ادامه یابد. این افزایش تقاضا با کاهش ذخایر نفت و گاز جهانی توام شده است. عمر ذخایر نفت و گاز در کشورهایی مانند امریکا که یکی از برزرگترین تولیدکنندگان و مصرف­ کنندگان انرژی جهان است در حال افول است. این مسئله برای اروپا هم صدق می­ کند.

آنچه می ­تواند این شکاف را پر کند کشف مخازن نفتی جدید و بالابردن بازده یا نرخ بازیافت مخازن موجود است. از طرف دیگر افزایش تقاضا به بالارفتن قیمت نفت می­انجامد. قیمت­های بالا، بهره برداری از میادین کوچک و نفت­های با کیفیت پایین را اقتصادی می­ کند. لازمه تحقق این مسائل، تکنولوژی است. فشار بازار نقش خاصی در جهت­دهی توسعه فناوری در آینده دارد.
از طرف دیگر کاهش ذخایر انرژی خصوصاً در کشورهای توسعه ­یافته صنایع نفت آنها را بیشتر به طرف بازار کشورهای نفت خیز و گرفتن سهمی در فعالیت­های صنعتی آنها می­کشد.
تقریباً شصت درصد ذخایر انرژی جهان در کشورهای عضو اوپک قراردارد. بنگاههای بین ­المللی و کشورهای توسعه ­یافته به وسیله عرضه تکنولوژی­های جدید و روش­های اقتصادی و سیاسی می­کوشند تا سهمی از بازار صنایع بالادستی این کشورها پیدا کنند و به این وسیله جریان تامین انرژی مطمئن به بازارهای خود را تضمین کنند و از مزایای این بازار صنعتی استفاده کنند.
تاثیر این بازار و روند کلی توسعه تکنولوژی را می­توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• فناوری­های افزایش بازیافت نفت از مخازن (^[۶]IOR^[7] , EOR)

• تکنولوژی­های بهره ­برداری از میادین کوچک و متوسط

• فناوری آب­های عمیق

۲-۷- نقش نفت در اقتصاد ایران
استفاده از نفت در اقتصاد ایران برای توسعه، با سه انگیزه انجام می­ شود: