چکیده.1
فصل اول:کلیات تحقیق
مقدمه .3
بیان مسئله 4
ضرورت و اهمیت پژوهش .8
اهداف پژوهش10
اهدف برجسته پژوهش.10
فرضیه های پژوهش .10
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها. 10
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
مبانی نظری تحقیق14
مفهوم اضطراب.14
انواع اضطراب .15
دلایل بروز اضطراب.18
اضطراب امتحان19
نقش اضطراب در کاهش توانایی فرد21
مطالعات اضطراب آزمون21
رویکردهای مقابله با اضطراب امتحان.23
عملکرد تحصیلی23
عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی24
پیشرفت تحصیلی: .27
عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی.27
انگیزه پیشرفت.33
تعریف انگیزش و انگیزه33
انگیزه پیشرفت تحصیلی.34
رویکردهای مختلف انگیزشی.35
رویکرد اجتماعی – فرهنگی36
رویکرد انتظار ضرب در ارزش36
انگیزش و نیاز36
نظریه انگیزش پیشرفت37
نتایج پژوهش های مربوط به رابطه بین انگیزش و یادگیری37
فنون ایجاد انگیزش در یادگیرندگان.38
طراحی انگیزه ای آموزش38
منشا انگیزه پیشرفت . 39
الگوی اتکینسون. .41
نظریه مک کلند .42
انگیزه پیشرفت و ویژگی های افراد با انگیزه پیشرفت بالا 43
آموزش انگیزش پیشرفت46
پیشینه تحقیقات48
پیشینه داخلی تحقیقات.48
پیشینه خارجی تحقیقات.50
جمع بندی51
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
روش تحقیق. 54
جامعه تحقیق.54
نمونه تحقیق و روش نمونهگیری.54
اطلاعات جمعیت شناختی نمونه: 54
ابزار گرد آوری اطلاعات56
پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون56
– پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس57
پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور59
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات61
ملاحظات اخلاقی 61
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها
داده های توصیفی متغیر ها.64
بررسی استنباطی و آزمودن فرضیه های پژوهش65
فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری
خلاصه تحقیق73
بحث و نتیجه گیری74
فرضیه اصلی.74
فرضیه فرعی اول76
فرضیه فرعی دوم78
فرضیه فرعی سوم.80
فرضیه فرعی چهارم82
محدودیت های تحقیق.84
پیشنهاد های کاربردی.84
پیشنهادهای پژوهشی84
فهرست منابع فارسی86
فهرست منابع انگلیسی90
ضمائم و پیوست ها92
چکیده انگلیسی.102
فهرست جداول
جدول3-1: شاخص های توصیفی جنسیت شرکت کنندگان:54
جدول3-2شاخص های توصیفی متغیر سال ورود شرکت کنندگان:55
جدول3-3 شاخص های توصیفی متغیر پایه تحصیلی شرکت کنندگان: .55
جدول3-4- پایایی پرسشنامه اضطراب امتحان59
جدول3-5- پایایی پرسشنامه انگیزش پیشرفت.59
جدول 3-6- مولفه ها و سوالات مربوط به هر مولفه در پرسشنامه عملکرد تحصیلی.60
جدول 3-7- پایایی پرسشنامه عملکرد تحصیلی61
جدول 3-8- پایایی مولفه های پرسشنامه عملکرد تحصیلی61
جدول 4-1- آمار توصیفی شاخص های پرسشنامه ها.64
جدول 4-2- آمار توصیفی شاخص های پرسشنامه عملکرد تحصیلی.64
جدول 4-3- آمار توصیفی شاخص های پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس 64
جدول 4-4- همبستگی بین اضطراب امتحان با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی.65
جدول 4-5 : همبستگی بین اضطراب امتحان با ابعاد عملکرد تحصیلی.66
جدول 4-6 : همبستگی بین اضطراب امتحان با ابعاد انگیزش پیشرفت دانشجویان.67
جدول 4-7- پیش بینی ابعاد عملکرد تحصیلی از طریق اضطراب امتحان.68
جدول 4-8- پیش بینی ابعاد انگیزش پیشرفت از طریق اضطراب امتحان.70
چکیده
هدف پژوهش حاضر توصیف رابطه اضطراب امتحان با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان مرکز جامع علمی و کاربردی بهزیستی بود. روش مطالعه حاضر توصیفی از نوع تحقیقات همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانشجویان مرکز علمی و کاربردی بهزیستی شیراز در سال 1393 تشکیل می دادند. از این بین 304 نفر به عنوان نمونه آماری به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. برای گرد آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه های اضطراب امتحان ساراسون، عملکرد تحصیلی فام و تیلور و انگیزش پیشرفت هرمنس، استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. همچنین داده ها توسط شاخص های آمار توصیفی، ضریب همبستگی و ضریب رگرسیون خطی تحلیل شدند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد، بین اضطراب امتحان با انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان مرکز علمی و کاربردی بهزیستی شیراز رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون خطی بیانگر آن بود که اضطراب امتحان قدرت تبیین مولفه های انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان را دارد.
کلید واژه ها: اظطراب امتحان، انگیزش پیشرفت، عملکرد تحصیلی
فصــل اوّل
کلّیات تحقیق
مقدمه
اضطراب امتحان، نوع خاصی از اضطراب است که با نشانه های جسمی، شناختی و رفتاری در شرایط آماده شدن برای امتحان و انجام تست ها و آزمو نها مشخص می شود. اضطراب امتحان زمانی تبدیل به یک مشکل می شود که به حدی زیاد گردد که با آماده شدن برای امتحان و انجام آزمون، تداخل پیدا کند. بسیاری از دانشجویان دانشگاهها از اضطراب امتحان رنج می برند. این اضطراب به قدری شدید است که موجب اختلال در عملکرد اجرای امتحان می شود، با این حال، زمانی که اضطراب بر عملکرد امتحان تأثیر می گذارد، مشکلاتی را برای بسیاری از دانشجویان ایجاد می کند و می تواند دارای اثرات منفی بر توانایی های تحصیلی کسانی باشد که از آن رنج می برند (یزدانی، سلیمانی، 1390)
مطالعات نشان داده است که اضطراب رابطه مهمی با یادگیری دارد. اضطراب و فشارهای عصبی، ریشه بسیاری از مشکلات جسمی و ناکامی ها می باشد که نمی توان آن را از بین برد. اضطراب امتحان، عامل اصلی کمک به تنوع نتایج منفی از جمله ناراحتی روانی، عدم موفقیت در اتمام تحصیلات دانشگاهی و ناامنی است (هامبری[1]، 1988).
دانشجویانی که اضطراب امتحان ایشان در حد بالایی است، مهارت های مطالعه و یادگیری خود را چه در زمان مطالعه و چه در زمان شرکت در آزمون پایین تر از حد توان و دانش خود مورد استفاده قرار می دهند.(جینگ هی[2]،2007)
اضطراب امتحان، اصطلاحی است کلی که به نوعی از اضطراب یا هراس اجتماعی خاص اشاره دارد که فرد را درباره توانایی هایش دچار تردید می کند و پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیت هایی مانند امتحان است، موقعی تهایی که فرد را در معرض ارزیابی قرار می دهند و مستلزم حل مسأله اى هستند. بنابراین می توان دانشجویی که دچار اضطراب امتحان است را به منزله ی فردی توصیف کرد که مواد درسی را می داند اما شدت اضطراب وی مانع از آن می شود که دانسته های خود را هنگام امتحان به ظهور برساند (سرگلزاری و همکاران، 1382) .
همچنین انگیزش و هیجان از جمله سازه های مهم در تمامی عرصه های زندگی هستند که تا اندازه زیادی مستقیما ریشه در شخصیت دارند و تا حدودی نیز متاثر از محیط می باشند. چنانچه انگیزش و هیجانات جنبی منفی و مخرب داشته باشند، آسیب روانشناختی و افکار و پیامدهای نامطلوبی به همراه خواهند داشت و بر عملکرد افراد اثر سوء می گذارند. هنگامی که عملکرد ما مورد ارزیابی قرار می گیرید احتمال بروز واکنش هیجانی از جانب ما وجود دارد.(موسوی و همکاران،1387، به نقل از درتاج و همکاران 1392)
اضطراب امتحان به عنوان یک مشکل مهم آموزشى، سالانه میلیونها دانش آموز و دانشجو را در سراسر جهان تحت تأثیر خود قرار مى دهد و باعث کاهش عملکرد تحصیلى آنان مى شود؛ لذا با توجه به جنبه های تاثیر گذار اضطراب بر توانمندی افراد که گاه باعث ایجاد اشکال در روند تحصیلی به شکلی بسیار ناتوان کننده می گردد؛ در این تحقیق بر آن هستیم تا ارتباط اضطراب را با عاملکرد تحصیلی و انگیزش یادگیری دانشجویان مورد بررسی قرار دهیم.
بیان مسئله
در جریان رشد کودکان و نوجوانان طیف وسیعی از اضطراب ها را تجربه می کنند. گاه این اضطراب ها از چنان شدتی برخوردار است که زندگی روزمره و تحصیلی آنها را مشکل می سازد. یکی از این اضطراب ها اضطراب امتحان است. نتایج مطالعات انجام شده در مورداثراضطراب امتحان بر عملکرد تحصیلی یکسان نبوده است. بعضی ارتباط قوی بین کاهش عملکرد تحصیلی و اضطراب امتحان گزارش کرده اند و بعضی ارتباط کم و یک مطالعه هم هیچ ارتباطی مشاهده نکرده است. (لشگری پور و همکاران، 1385)
اضطراب امتحان، نوع خاصی از اضطراب است که با نشانه های جسمی، شناختی و رفتاری در شرایط آماده شدن برای امتحان و انجام تست ها و آزمو نها مشخص می شود. اضطراب امتحان زمانی تبدیل به یک مشکل می شود که به حدی زیاد گردد که با آماده شدن برای امتحان و انجام آزمون، تداخل پیدا کند.( لاتاس و همکاران، 2010)[3]
با توجه به تأثیر زیاد اضطراب و پیامدهای منفی آن باید منابع اضطراب و اثرات آن تعیین و مشخص شود. (بالدوین و همکاران[4] ، 2003)
چندین مطالعه به بیان تأثیر اضطراب امتحان بر عملکرد تحصیلی پرداخته است و راهکارهایی را برای موفقیت، تسهیل عملکرد یادگیرنده و کاهش اضطراب امتحان ارائه نموده است، اما ارتباط بین اضطراب زیاد در امتحان و موفقیت تحصیلی کمتر بررسی شده است(چامبرلین[5]، 1997).
مطالعات نشان داده است که اضطراب رابطه مهمی با یادگیری دارد. اضطراب و فشارهای عصبی، ریشه بسیاری از مشکلات جسمی و ناکامی ها می باشد که نمی توان آن را از بین برد. اضطراب امتحان، عامل اصلی کمک به تنوع نتایج منفی از جمله ناراحتی روانی، عدم موفقیت در اتمام تحصیلات دانشگاهی و نا امنی است (هامبری، 1988).
در شرایط تهدید کننده، واکنشهای اضطراب عمومیت دارند. با این حال، اضطراب بیش از حد ممکن است یک فرد را ناتوان کند و با عملکرد مؤثر تداخل نماید (ادلمان[6]، 2005).
اضطراب یکی از احساسات عاطفی انسان است. اما هنگامی که این احساس شدت می یابد، ممکن است به نتایج نامطلوبی منجرگردد. یکی از بیشترین وقایع تهدید کننده که امروزه موجب اضطراب در دانشجویان می گردد، امتحانات است ( یزدانی و سلیمانی، 1390).
بسیاری از دانشجویان دانشگاه ها از اضطراب امتحان رنج می برند. این اضطراب به قدری شدید است که موجب اختلال در عملکرد اجرای امتحان می شود(بروان[7] و همکاران، 2011) با این حال، زمانی که اضطراب بر عملکرد امتحان تأثیر می گذارد، مشکلاتی را برای بسیاری از دانشجویان ایجاد می کند و می تواند دارای اثرات منفی بر توانایی های تحصیلی کسانی باشد که از آن رنج می برند(پلس، 2010).
هر چند اضطراب امتحان در طول دوره دانش آموزی نیز وجود دارد، اما در آموزش عالی به اوج خود می رسد. این موضوع نه تنها می تواند مانع اجرای آزمون شود و بر