در ادامه احسان پوری پرسید آیا حرفهی روزنامهنگاری نیاز دارد که نظام صنفی داشته باشد؟ آیا شرایط این اجازه را به ما میدهد یا خیر؟
کسری نوری در ادامه بیان کرد: در آن که اصل نظام صنفی برای حرفهی روزنامهنگاری وجود داشته باشد بحثی وجود ندارد، به هر ترتیب چنین نظامی به سلامت این صنف نیز کمک میکند. اما بحث اصلی آن است که این نظامنامهها محصول چه افرادی است؟ ابتدا باید وجود تشکل صنفی را به رسمیت بشناسیم و سپس اجازه دهیم اهالی رسانه آن را برگزار کنند.
او افزود: نظامهای لیبرال این مسئولیت را بر عهدهی خود صنف میگذارند چراکه احساس مسئولیت از طریق افراد صنف بیشتر است.
نگاه دولت و افراد به مسایل تغییر کند.
صالح آبادی با اشاره به آن که نظامهای صنفی به دولتها مربوط هستند، ادامه داد: نظامهای صنفی به نوعی به دولتها مرتبط هستند. تجربهی من میگوید تا دولت و افراد نگاهشان به مسایل تغییر نکند نمیتوانیم نظام صنفی برای رسانهها ایجاد کنیم. هنگامی که از بودن یا نبودن چیزی در این نظام صحبت میکنیم یعنی آن که دایرهی انتخاب را محدود کردیم. برای مثال یکی از تغییرات در همین نمایشگاه اینترنتی بودن و حق انتخاب آزادانهی آن است تا هر مطبوعاتی بر اساس انتخاب خود محل استقرار خود را انتخاب کند.
در ادامه کسری نوری در پاسخ به سوال احسان پوری مبنی بر آن که این نظام صنفی چگونه عضو میگیرد، پاسخ داد: به نظر من این بحث کهنه است. هر کسی از طریق یکی از صاحبان مطبوعاتی ارتزاق میکند اما ابهام جدی در این پیشنویس آنجاست که چرا جایگاه رسانهی ملی مشخص نیست؟ از یک طرف آزادی بیحد و حصر به رسانهها میدهیم و از طرف دیگر یک عده را کاملا محدود میکنیم.
اجازه دهیم نهادهای مطبوعاتی شکل بگیرد
سردبیر روزنامه شهروند در انتها بیان کرد: ما تنها صنفی هستیم که علیه یکدیگر کیفر خواست صادر میکنیم، این مورد اصلا درست نیست. اعضای صنف هنوز نتوانستند به یک تعریف مشترک برسند. بنابراین اجازه دهیم تا نهادهای مطبوعاتی شکل بگیرد و تجارب در این زمینه بیشتر شود، سپس در مورد آن پیشنویس ارائه دهیم.
صالح آبادی توضیح داد: فرهنگ مکتوب زنجیرهای است که گسترهی آن وسیع است. اگر قرار است که قانون جامعی برای این صنف نوشته شود، باید تمامی زنجیرههایی که به این صنف مربوط است را در بر گیرد و جایگاه آنها را مشخص کند. مدیر مسوول هفتهنامهی ستاره صبح در انتها افزود: به نظر من در هیچ دورهای مانند این دوره مطبوعات کم مخاطب نبودهاند، چرا که رسانههای مکتوب کم مخاطب شدهاند. در اروپا با وجود فضای مجازی تیراژ مطبوعات کاهش پیدا نکرده است و مردم آنها مطبوعات مکتوب را نیز همچنان میخوانند. تصور میکنم به جای ایجاد چنین پیشنویسی بهتر است تحقیقاتی دربارهی کاهش خواندن نشریات مکتوب و فرهنگ آن انجام گیرد و در پایان از دولت میخواهم که چنین پیشنویسی را تصویب نکنند.
کاستیهای جریانهای ارتباطی
مفاهیمی نظیر آزادی اطلاعات،جریان آزاد و متوازن اطلاعات و دسترسی آزادانه به رسانه ها که در واقع در حیطه آزادی بیان و عقیده فرد می باشد در کشورهای جهان اعمال نمی شود حتی اگر مردم جهان اکنون از فرصتهای بیشتری برای دریافت اطلاعات برخوردار باشند اما باز نمی توانند حق خود را دایر بر کسب اطلاعات و انتشار آن به اجرا بگذارند.حیطه موانع جریان آزاد اطلاعات حیطه ای وسیع و نامحدود است که اکثر رسانه ها مانند تلویزیون، رادیو، خبرگزاری و حقوق روزنامه نگاران را در بر می گیرد.
در واقع در جهان یک جریان یک طرفه وجود دارد که در سطح ملی اطلاعات از سطوح بالا به عموم مردم در پایین انتقال می یابد و در سطوح بین المللی از آنهایی که دارای پیشرفته ترین وسایل هستند به کسانی که صاحب کمترین وسیله هستند و از کشورهای بزرگتر به سوی کشورهای کوچکتر منتقل می شود.بنابراین عامه مردم تنها به یک نوع جریان اطلاعات از رسانه ها متکی می شوند و جریان یک طرفه بالا به پایین پیامهای ناشناخته ای را که چند نفری تهیه کرده و به آگاهی همه می رسانند به عنوان جریان عادی
می پذیرند.این در حالی است که جریانهای افقی اطلاعات این امکان را به مردم می دهند تا آن گونه اطلاعاتی را به دست آورند که برای حل مشکلات و دنبال کردن منافع خاص خود با آن نیازمند هستند.
۲۵-۲- حقوق و مسئولیتهای روزنامه نگار
برای اینکه افراد اجتماع نقش خود را به عنوان شهروندان مسئول ایفا کنند باید به حد کافی به حقایق دسترسی داشته باشند تا بر اساس آن به داوریهای معقول بپردازند.تا کنون گامهای بلندی در امر گردآوری و پخش خبر در سراسر جهان برداشته شده است برای مثال مقادیر بیشتر خبری پخش می شود و این خبرها بیش از پیش دقیق، به جا و به موقع می باشد. ( کتاب یک جهان چندین صدا ، ویرایش شن مک براید ، ترجمه ایرج پاد،سروش ۱۳۷۵)
اکنون نه تنها نخبگام تحصیل کرده بلکه گروه های بیشتری از مردم دسترسی افزون تر به اطلاعات دارند اما با این وجود بررسیهای متعدد نشان می دهد که عموم مردم هنوز کاملا آگاه نیستند و در برخی موارد حتی دولتها،ارگانهای عمومی و خصوصی نیز ممکن است نیمه آگاه یا ناآگاه و حتی آگاهی نادرست داشته باشند که این کژیها و نارساییها هنوز در آفت جریان خبر می باشد که نمی توان آن را انکار کرد.
بحث هویت فرهنگی نیز از جمله مباحث مهم در حیطه مذکور است.هویت فرهنگی نه از راه خودداری از سهیم شدن در فرهنگ دیگران بلکه از طریق اشتیاق به سهیم شدن در آن غنی می شود.به دلیل اینکه ارتباط به اندازه تاثیری که بر فرهنگ دارد جزئی از آن به شمار می رود نظامهای ارتباطی اگر رسوم سنتی و نیز رسانه های جمعی را انسجام دهند می توانند به تقویت فرهنگ ملی و هویت فرهنگی مترقی کمک کنند.
روزنامه نگاران به خاطر ماهیت کارشان در جهت شکل دادن به اندیشه ها و عقاید در موضعی نیرومند قرار دارند.از نظر بسیاری از مردم روزنامه نگاری تنها یک حرفه نیست بلکه یک رسالت است.روزنامه نگاران خواستار حق کسب اطلاعات بدون مانع و پخش کامل و سریع آن هستند. سردبیران و مفسرین نیز خواستار حق بیان آزادانه عقاید می باشند. پیگیری فعال حقایق مربوط به مصالح عمومی،یکی از معیارهایی است که با آن استعدادهای حرفه ای یک روزنامه نگار را می سنجند.
نقش یک روزنامه نگار کنجکاو،وارسی اقدامات مصادر امور و نشان دادن هر گونه سوء استفاده از قدرت یا شایستگی است.امروزه در صحنه بین المللی در حیطه روزنامه نگاری موضوعات و مسائلی از جمله نظامنامه های اصول اخلاق حرفه ای،مقررات صنفی،شوراهای مطبوعاتی و رسانه ای،حقوق پاسخ و تصحیح مطرح و بیان شده است. ( کتاب یک جهان چندین صدا ، ویرایش شن مک براید ، ترجمه ایرج پاد،سروش ۱۳۷۵)
فصل سوم
اجرای روش تحقیق
۱-۳- مقدمه :
علم آمار، دانش بکارگیری داده های تجربی برای تولید بهترین اطلاعات است. امروزه وقتی در جامعه سخن از آمار می شود بدون توجه به دانش بودن آمار و فرمول های پیچیده علمی آن حوزه، ذهن ها متوجه ارقام و شاخص های رقمی اطلاعات در محورهای مختلف فعالیت های موجود
می شود. البته این نکته را نباید منفی تلقی کرد، بلکه لازم است در این زمینه به نحوی فرهنگ سازی شود که توجه افکار عمومی علاوه بر جلب شدن به آمار رقم های کمی، به«آمارهای کیفی» شامل رویکردهای اساسی و میزان تحقق سیاست های کلان و برنامه های اعلامی نیز جلب شود. آمار کمی اطلاعات در زمینه های مختلف تنها قدم های اولیه برنامه ریزی و اجرای برنامه ها محسوب می شود. شاخص سازی از اقلام آماری باید یکی از فعالیت های مستمر بخش های آمار و برنامه ریزی دستگاه های اجرایی باشد و برنامه ها و گزارش عملکرد از اجرای آن ها براساس -شاخص های احصاء شده مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
با توجه به نقش اساسی آمار و اطلاعات در برنامه ریزی ملاحظه می شود که کشورهای پیشرفته همان کشور هایی هستند که حوزه مشمول آمار و اطلاعات وضعیت موجود خود را در سطح گسترده و کاملی دارند و در مقابل، کشورهای کمتر توسعه یافته حوزه آماری زنده و به روز کمتری دارند، دولت در این کشورها حتی در آمار نیروی انسانی، امکانات، کمیت و کیفیت خدماتی که ارائه می نماید نیز دچار مشکل است.
۲-۳- روش تحقیق:
از اصطلاح “روش پژوهش ” معانی خاص و متمایزی در متون علمی استنباط می شود. در اینجا روش تحقیق به عنوان یک فرایند نظام مند برای یافتن پاسخ یک پرسش و یا راه حل یک مسئله در نظر گرفته شده است.(غلامرضا خاکی، ۱۳۷۹،ص ۲۰۱) پژوهش ها از نظر هدف به سه دسته تقسیم میشوند.(محمدی فاتح، ۱۳۸۶)
۱-بنیادی(Basic Research)
۲-کاربردی((Applied Research
۳-توسعه ای(Development Research )
این تحقیق در رشته پژوهش های کاربردی تعریف می گردد و از نظر چگونگی بدست آوردن داده- های علمی در زمره تحقیقات توصیفی- پیمایشی قرار میگیرد و روش آن نیز همبستگی است. تحقیقات توصیفی شامل مجموعه ای از روشهایی هستند که هدف آنها شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای این گونه تحقیقات می تواند به منظور شناخت بیشتر شرایط یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد.(سرمد و همکاران، ۱۳۸۳ )
پژوهش های پیمایشی به منظور بررسی مسایل سازمانهای آموزشی، صنعتی، دولتی و سیاسی استفاده می شوند. در اینگونه پژوهشها محقق درباره وضعیت موجود تحقیق میکند تا برای اصلاح یا بهسازی موضوع تحقیق طرح هایی بر اساس آن شکل بگیرد. (حسن زاده، ۱۳۸۵)
پژوهش ها براساس روش تحقیق به گونه تحقیقات کتابخانه ای و میدانی تقسیم میشوند.(اورمزدی ،۱۳۸۷)که این پژوهش شامل هر دو نوع میباشد.به این نحو که در مرحله ابتدایی با بهره گرفتن از مطالعه کتابخانه ای فرمول بندی موقتی طرح تحقیق بصورت یک پرسش آغازین شکل گرفت.سپس مطالعات اکتشافی جهت کسب اطلاعات در خصوص موضوع مطالعه و بهترین شیوه بررسی موضوع انجام شده شاخص های کلیدی شناسایی شدند و در نهایت آن شاخص ها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفتند. با عنایت به موضوع پژوهش و اهداف مورد نظر روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی– پیمایشی از شاخه تحقیقات میدانی می باشد.
۳-۳- نحوه جمع آوری اطلاعات
هر یک از ابزارهای جمع آوری داده ها، در واقع این امکان را فراهم می آورد که داده های مختلف را از آزمودنی ها (یا پیرامون آنها) جمع آوری نمود. در میان این ابزارها، پرسشنامه هایی که دارای سئوالات بسته وگاهی چند سوال باز هستند به علت وسعت کاربردی که دارند از اهمیت خاصی برخورداند . (خاکی، ۱۳۷۸،ص۲۴۷)
پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش بی نام و از نوع سئوالات بسته و دو سوال باز بر اساس مقیاس لیکرت می باشد. در مورد هر یک از این گزینه ها پاسخگو آزاد می باشد که با بهره گرفتن از دیدگاه خویش یکی از این ۵ الی ۳ گزینه را که با نگرش وی همخوانی بیشتری دارد را انتخاب و علامت گذاری کند. و در سوال های باز سوالات ۴ و سوال ۵ پاسخگو می تواند نکات مهم و نظر شخصی خود را برای پرسشگر یاداشت نماید. ابزار اندازه گیری در این پژوهش بر اساس طیف نگرش سنجی طرح ریزی شده است که در پایان شخص پاسخگو به سئوالات عمومی نظیر جنسیت سن ، میزان تحصیلات ، رشته تحصیلی ، سابقه فعالیت خود پاسخ می دهد تفکیک سئوا لات در پرسشنامه و تناظر آنها با فرضیات تحقیق به شرح زیر می باشد : پرسشنامه ای که برای این تحقیق طراحی گردیده متشکل است از تعداد ۳۶ سئوال در ۶ بخش تنظیم شده است .
۴-۳- جامعه آماری
جامعه آماری به کل افراد ویا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق در مورد آنها بپردازد. با توجه به تعریف فوق، جامعه آماری عبارتست از مجموعه ای از افراد یا اشیایی که دارای ویژگیهای همگون مشترک و قابل اندازه گیری می باشند.(عزت الله نادری و مریم سیف فراقی، ۱۳۷۵ ،ص۴۱) به عبارت دیگر جامعه آماری مجموعه حقیقی یا فرضی است که نتایج تحقیق به آنها انتقال داده
می شود.(علی دلاور، ۱۳۸۷ ،ص۱۰۱) جامعه آماری عبارتست از گروهی از افراد یا اشیایی که در خاصیت یا خاصیت های مورد تحقیق مشترک باشند و با اهداف موضوع مرتبط باشند.(ناصر خلیلی وابراهیم دانشوری ،۱۳۸۷ ،ص۸۷) جامعه آماری این تحقیق را خبرنگاران و روزنامه نگاران و جمعی از اصحاب رسانه شرکت کننده در بیستمین نمایشگاه بین المللی مطبوعات تشکیل داده اند که تعداد آنها ۵۰۹۳ نفر می باشند که از این تعداد جمعیت جامعه، اندازه جامعه نمونه در جدول مورگان..می باشد که محقق برای اطمینان خاطر اقدام به توزیع ۳۸۶ پرسشنامه بین خبرنگاران نموده که داده های ۳۸۶ پرسشنامه قابل استفاده بوده است.
جایگاه حقوقی انجمن های صنفی روزنامه نگاران ایران۹