مفهوم، آنچه در رابطه با پیشرفت اجتماعی همراه با رشد مستمر اقتصادی اهمیت پیدا می کند، تطبیق دادن دانش فنی با نیاز استفاده کنندگان این دانش و شرایط فرهنگی، اجتماعی و فیزیکی موجود در کاربرد آن است. بسیاری از شواهد به ویژه در کشورهای در حال رشد صنعتی نشان داده است که فقدان تناسب میان تکنولوژی و استفاده کننده آن در محیطی که تکنولوژی در آن بکار گرفته می شود، نتایج منفی از قبیل پایین بودن سطح و کیفیت تولید و بالا بودن میزان جراحات و حوادث ناشی از کار را سبب شده است بسیاری از این گونه مشکلات در محیط کار با توسل به شیوه های ارگونومیکس ^[۸]از میان برداشته می شود. ارگونومی به منظور گرفتن حداکثر تکنولوژی، تامین رفاه کارکنان و استفاده توأم با کارآیی از تأسیسات تولیدی و خدماتی در جهت تحقق بخشیدن به تولید بالاتر، بهبود وضع بهداشتی، حفظ سلامتی و تحصیل رضایت در محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد(ساعتچجی،۱۶۲:۱۳۸۰)ارگونومی عبارت است از مطالعه علمی انسان ها در ارتباط با محیط کارشان. ارگونومی دانش جوانی است که در افزایش بهره وری و بالا بردن سطح تندرستی کارکنان نقش به سزایی دارد. ارگونومی رابطه متقابل انسان، محیط و ماشین و ابزارآلات را بررسی می کند و در پی بهینه نمودن تناسب آنها با یکدیگر است. ارگونومی به سنجش و ارزیابی توانمندی انسانی می پردازد و بدین ترتیب مهندسان و طراحان را در هر چه متناسب تر ساختن سیستم ها و فرآیندها با ویژگی های انسانی، یاری می دهد. متأسفانه نگرش سنتی مدیریت برای پاسخگویی به مسایلی از قبیل طراحی محیط کار، حفاظت از نیروی کار، بهبود بازدهی و بهره وری نیروی کار، کاهش مصرف انرژی، افزایش سرعت و دقت و ایمنی و کاهش میزان حوادث ناشی از کار، در بازار پر رقابت و جهانی کنونی به شدت ناکافی است و لازم است مدیران سازمان های امروزی تجدید نظر کلی در این امور به عمل آورند و به ارگونومی بیش از پیش بها دهند(مردوخی،۱۳۷۵).در این پژوهش بر آن هستیم که این سه متغیر را مورد بررسی قرار دهیم و تأثیرات و ارتباط آنها با یکدیگرا را مورد بررسی قرار دهیم.

عنوان تحقیق:
ارتباط سنجی ارگونومی ، فرسودگی شغلی ، نگرش حرفه ای معلمان مقطع متوسطه مدارس دولتی شهرشیرازدر سال ۱۳۹۲
۱-۲٫بیان مسئله
مسئله یعنی تفاوت بین وضع موجود و مطلوب.به عبارت دیگر، مسئله یعنی فاصله بین جایی که هستیم و جایی که می خواهیم باشیم. مسئله وقتی حل می شود که توانسته باشیم وضعیت موجود را به وضعیت مطلوب تبدیل کرده باشیم.
امروزه بیشترین مشکلی که در سازمان ها وجود دارد بهره وری پایین سازمان می باشد و تمامی راهکارها و پژوهش هایی که می تواند عملکرد نیروی انسانی را در سازمان ها بهبود ببخشد از اهمیت بسیاری برخوردار است و حل این مشکلات می تواند مسائل زیادی را از سازمان حل کند.اارگونومی به عنوان علمی که مدت زیادی از ابداع آن طی نمی شود می تواند کمک شایانی در بهبود عملکرد نیروی انسانی داشته باشد و از مسائل فراوانی مانند فرسودگی شغلی جلوگیری کند.امروزه بصورت گسترده این موضوع مورد قبول واقع شده که بعلت تغییر تحولات سریع در جامعه مدرن ، برنامه آموزش مدارس نیز باید طوری طراحی شوند که با مهارت های زندگی آنها مرتبط باشند . در مفهوم کلی تحصیلات فیزیکی بایستی به طور دیگری که بتواند در زندگی که بر پایه تکنولوژی نهاده شده ایجاب شود. به راستی که در این روزها تمایل به استفاده از تحصیلات فیزیکی نسبت به گذشته بیشتر و بیشتر می شود که هر دو مبحث تئوری و عملی موضوعات آموزش سلامت را احاطه می کند. بنابراین ارگونومیک نه تنها بایستی با فعالیت های فیزیکی و ورزش سرکار داشته باشد بلکه بایستی عملکرد های فیزیکی و مهارت های زندگی ارگونومیک می بایستی برای زندگی مدرن که بر پایه تکنولوژی بنا نهاده شده راه حلی پیدا کند (کارزار جدی ،۹۴:۱۳۷۳)
مسئله دیگری که در سازمان ها وجود دارد عاملی به عنوان تحلیل رفتگی شغلی می باشد که در نتیجه استرس،فشار روانی و فرسودگی شغلی بوجود می آید. پژوهش های فراوانی انجام شده است که در آنها سعی شده است با بهره گرفتن از بهبود جو سازمان و عملکردهای مدیریتی فرسودگی وتحلیل رفتگی شغلی کاهش پیدا کند ولی کمتر پژوهشی تاکنون انجام شده است که راهکار فیزیکی برای این مورد پیشنهاد دهد که بتواند بر تحلیل رفتگی شغلی مؤثر باشد.با این بحث می توان به این نکته دست پیدا کرد که یک شغل رضایت آمیز وسازگاری شغلی طی زمان ممکن است منبع نارضایتی وعدم سازگاری شده وهمین امر سبب شود که فرد از روال طبیعی وعادی خود خارج گردیده ودستخوش فرسودگی شود. بی تردید بسیاری ازمشاغل فشارزا می باشند اما کارکنان سازمانها می دانند که چگونه بااین نوع فشارها کنار آمده واز آسیبهای آن مصون بمانند . اما بعضی ازافراد ، بنا به تحمل ناپذیر بودن استرس و عوامل فشارزا ویا قدرت وتوانایی مقابله ضعیف ، دایماً احساس تنش میکنند احساس دایمی فشار اثرات آسیب زای چندی را برجای میگذارد که از آن به نامفرسودگی و تحلیل رفتگی شغلی یاد می کنند (صمدی ،۲۳:۱۳۸۵)
ارگونومی یا همان مهندسی فاکتورهای انسانی^[۹]، علمی ترکیبی است که سعی دارد ابزارها، دستگاه ها، محیط کار و مشاغل را با توجه به توانایی هایی جسمی – فکری و محدودیت ها و علائق انسانها، طراحی نماید. این علم با هدف افزایش بهره وری، با عنایت بر سلامتی، ایمنی و رفاه انسان در محیط، شکل گرفته است. همچنین این علم در تلاش است بجای متناسب سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد. در این راستا، سازمان بین المللی کار ، واژه ارگونومی را به معنای متناسب کردن کار و شغل برای انسان تعریف کرده است(شرعی ،۳۴۷:۱۳۸۵)
مسئله دیگری که در سازمان های مختلف وجود دارد نگرش حرفه ای در بین کارکنان سازمان و در پژوهش موجود دبیران در سازمان آموزش و پرورش می باشد.بدون شک نگرش حرفه ای به هر مشکل و مسئله ای می تواند به بهبود عملکرد آن سازمان بی انجامد اما مسئله ای که در این پژوهش مورد اهمیت است عواملی می باشد که بر نگرش حرفه ای مؤثر است و این عوامل تا کنون به درستی شناخته نشده است.
۱-۳٫ اهمیت وضرورت پژوهش
مشکل بسیاری از شرکت های امروز مشکل نیرو انسانی و عدم کارایی مناسب این نیروها در سازمان می باشد این پژوهش برای تمامی صنعتها و شرکتها تهیه شده است و برای کمک به کمیته های سلامت و امنیت و ناظران و مدیران می باشد تا از آسیبهای عضلانی استخوانی جلوگیری کند و این موضوع از ایتدایی ترین نکاتی می باشد که اهمیت این چنین پژوهش هایی را برای اکثر سازمان های خدماتی و صنعتی مشخص می کند و این مسئله را پر اهمیت می کند.
این روزها محل کارها به سرعت در حال تغییر می باشند، از آنجایی که عرصه تکنولوژ‍ی در حال پیشرفت می باشد کارهای ما نیز راحتتر می شود، اما این نیز مشکلاتی را هم برای کارفرما و هم برای کارمندان به همراه دارد. مدیران دفاتر گرو ههای امنیتی و درمانی و هر کس دیگری که به نحوی در یک دفتر کار مشغول کار می باشد میتواند با بهره گرفتن از این مدارک و اطلاعات استفاده مفیدی را ببرد. ارگونومیک با بهره گرفتن از تنظیم کردن کار برای کارگر به جای تنظیم کردن کارگر برای کار آسیب را پایین می آورد. بعلاوه ارگونومیک ها با کم کردن بارهای اضافی که مانع استفاده از تمام توانایی کارمندان می شود از آسیب ها جلوگیری میکند. بنابراین دیگر سودمندی که استفاده از ارگونومیک در محل کار با خود به همراه دارد، تاثیر بیشتر، خلاقیت بیشتر و سودمند بودن بیشتر را به همراه دارد. برای استفاده از برنامه های ارگونومیکی در محل کار بایستی از تمامی تخصصها همچون از مدیر ، ناظران و کارمندان که با موضوع ارگونومی سرکار دارند استفاده کرد(امینی ،۲۳۱:۱۳۸۸)
بعد از گذشت سالها تغییر حرکات اشتباه کارمندان بسیار دشوار می باشد و برای انجام این پرسه^[۱۰] تا بتوان حرکات انها راتغییر شکل دادزمان بسیاری نیاز است.. مهمترین همکاری برنامه آموزش حرکات در ارگونومیک در برنامه آموزش مدرسه می تواند نگرش دید کلی معلم مدرسه به این برنامه باشد. اولین مشکلی که( اولسن و نوتال^[۱۱]) بیان کردند ، نداشتن آگاهی کافی و اهمیت ندادن به چنین برنانه های است که ممکن در اولویت کارشان نگذارند . موفقیت برنامه های آموزش ارگونومیکی تماما به نگرش مثبت معلمان بستگی دارد(همان منبع).دیگر محققان فرسودگی و تحلیل رفتگی شغلی را بسیار شبیه به یکنواختی معرفی کرده اما این باعث شد که فرسودگی و تحلیل رفتگی با توجه به این نظریه ناچیز شمرده شده و جمع شود ( پاینز و آرونسون ، ۱۹۸۸^[۱۲]). بعد ها ، پاینز این موضوع را یک بحران حیاتی نامید و آنرا به یک بی معنا گرایی متصل کرد.به همین دلیل که اگر وسعت حرفه کاری با تصورات شخصی فرد ادغام شود، شرایطی بوجود می آید که اگر از ارزشهای شخصی در باره کارشان کاسته شود به همان نسبت از ارزیابی ارزش به خودش نیز کاسته می شود.از طرفی نگرش یکی از عوامل بسیار مهم در شخصیت انسان می باشد . هر نگرش مثبت یا منفی تاثیراش را بر روی عملکرد و درجه ادراک اهداف دارد. این روزها یکی از مهمترین نگرانی خانواده ها ، جامعه و شاگردان کیفیت آموزش می باشد . و معلم یکی از مهمترین عامل در مراحل آموزش می باشد . نگرش مثبت معلم در کارش را می توان از مهمترین پارامتر های تدریس و یادگیری دانست . بنابراین حالات و علایق معلمان تاثیر به سزایی در عملکردشان دارد. معلمانی با نگرش مثبت می توانند یکی از عوامل مهم در یادگیری کودک باشد . معلمان موثر در تقسیم احساسات با شاگردان بسیار راحتر هستند .شخصیت یک معلم برای شاگردانش یک مدل رفتاری می باشد. زمانی که معلمان بطور حرفه ایی شغل معلمی را انتخاب می کنند بطور مستقیم و مثبت در یادگیری دانش اموزان تاثیر می گذارند . در نتیجه آنها بیشتر مراقب می شوند ، مهربان تر می شوند ، انحرافات را قبول می کنند ، و مسئولیتشان را تقسیم می کنند( بال و لمپرت^[۱۳]،۱۹۹۹).نگرش حرفه ای یک ابزار مناسب برای عملکرد خوب تدریس می باشد. تحقیقات نشان داده که نگرش مثبت در تدریس تاثیر مثبتی در توانایی تدریس می باشد. آنها می توانند تدریس و یادگیری را بطور رقابتی مدیریت کند. جویس مریلین^[۱۴]، رئیس مؤسسه جویس در سیاتل آمریکا بر این عقیده است که اکنون دیگر این باور عمومیت یافته است که شرکت‌هایی که بهره وری و کنترل کیفیت را مدِ نظر دارند، دخالت دادن ارگونومی را در برنامه‌هایشان به عنوان یک شم تجاری بکار می‌گیرند؛ شرکت‌های موفق برنامه ارگونومی را با ایمنی، کنترل کیفیت و برنامه‌های تولیدی جهت دستیابی به حداکثر سود تلفیق نموده اند (طاهری ۱۳۷۶). بالاخره باید اشاره کرد که در نظر گرفتن اصول ارگونومی در کار، نه تنها باعث حفظ سلامت نیروی انسانی و کارآمد در جوامع بشری می‌شود، بلکه مانع تحمل بسیاری از هزینه‌های مالی بر اقتصاد کشورهای فقیر خواهدشد.ایجاد محیط کاری امن و مناسب برای جلوگیری ازفرسودگی و تحلیل رفتگی شغلی و بهبود نگرش حرفه ای اهمیت و ضرورت این تحقیق را به اثبات می رساند و این پژوهش را برای شرکت های متفاوت از جمله شرکت های خدماتی دارای اهمیت می کند.
۱-۴٫فرضیات پژوهش
۱-۴-۱٫فرضیه اصلی:
ارتباط سنجی ارگونومی با فرسودگی شغلی و نگرش حرفه ای معلمان دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال تحصیلی۱۳۹۲٫
۱-۴-۲٫فرضیات فرعی :
۱-بین ارگونومی و فرسودگی شغلی معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۹۲ رابطه معنا داری وجود دارد.
۲-بین ارگونومی و فرسودگی شغلی معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۹۲ رابطه معنا داری وجود دارد.
۳-بین ارگونومی و نگرش حرفه ای معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۹۲ رابطه معنا داری وجود دارد.
۴-بین ارگونومی و نگرش حرفه ای معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۹۲ رابطه معنا داری وجود دارد.
۵-بین ارگونومی محیط کار معلمان مرد و زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۹۲ تفاوت معناداری وجود دارد.
۶-بین فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد.
۷-بین فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد.
۸- بین فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد.
۱-۵٫سؤالات تحقیق
۱-۵-۱٫سوال اصلی:
آیاارگونومی محیط کار برفرسودگی شغلی و نگرش حرفه ای معلمان دبیرستانهای دولتی شهر شیراز در سال ۱۳۹۲ ارتباط دارد؟
۱-۵-۲٫سوالات فرعی:
۱-آیا ارگونومی محیط کار با فرسودگی شغلی معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهرشیراز ارتباط دارد؟
۲-آیا ارگونومی محیط کار با فرسودگی شغلی معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۳-آیا ارگونومی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۴-آیا ارگونومی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۵-آیا تفاوت معناداری در ارگونومی محیط کارمعلمان مردوزن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز وجود دارد؟
۶- آیا فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان زن دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۷- آیا فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان مرد دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۸- آیا فرسودگی شغلی محیط کار با نگرش حرفه ای معلمان دبیرستانهای دولتی شهر شیراز ارتباط دارد؟
۱-۶٫تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها
۱-۶-۱٫تعاریف نظری
ارگونومی :مجموعه دانشی است که از تلفیق علوم زیستی، فیزیولوژی انسانی، سیستم‌ها و روش ها، طراحی مشاغل و محیط کار به وجود آمده است که سعی دارد ابزارها، دستگاه‌ها و محیط کار را با توجه به در نظر گرفتن توانایی های جسمانی، فکری و محدودیت‌ها و علائق انسان‌ها، طراحی کند.علم مطالعه بر روی کار. متناسب کردن کارها ، محل کارها ، ابزار و وسایل برای کارگران وکارکنان (میستر^[۱۵] ،۲۰۰۹).
فرسودگی شغلی: فروید نبرگر^[۱۶] (۱۹۷۹) کسی بود که اولین بار به این واژه به معنای امروزی آن اعتبار بخشیده ، وی فرسودگی را یک حالت خستگی و تحلیل رفتگی می داند که از کار سخت و بدون انگیزه و بدون علاقه ناشی می شود.
ماسلاچ و اسچاوفلی و لیتر ۲۰۰۱^[۱۷] فرسودگی را به عنوان یک سندرم روان شناسی^[۱۸] با سه بعد مشخص وتعریف می کند .
خستگی عاطفی: که شامل استرس ، تهی شدن از عاطفه شخصی و توان بدنی
می باشد .
دگرگونی شخصیت: که شامل افسردگی ، کناره گیری بیش از اندازه و بی تفاوتی نسبت به کار می باشد .